23 Kasım 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6
TE mmm İm “Dinamik Türk.. "Tribune Nevyork Herald ism deki Amerika gazetesinde Bi Gazi ve Türkiye hakkında intiş eden bir yazmm smi ki eden bir yazmn dünkü sayımızda takdim etm Bugün de bu yazınm sonunu neşre diyoruz: k r I “Yunanlıların İzmire çıkışlarına ve bir yangın hararet ve süratile bunu takip eden hailevi vakayie bir çok Amerikalılar da şahit ol - dular. Bunlar meyanmda Ame - rika fevkalâde komiseri Mark L, Bristol, hayatını yeni Tür kiye davasına ve Türklere bağış - lamış ülkü sahibi bir insaniyet - petver ve “Türkiye'nin Amerikan Dostları,, cemiyetinin müessisi © - lan müteveffa Asa Jeninngs de bu lunmakta idi. Mr, Jennings Kemal'in üç senelik bir zaman zarfında vücude getir - diği, dünyayı hayretlere garke - den mucizelerin bitaraf birer mü - şahidi oldular, O, Cihan harbinden en fena ş$e- Amiral kilde mağlüp olarak çıkmış bulu- | nan bir milletin, bıtmış, tükenmiş erkek nüfusundan, döğüşebilecek bir ordu çıkardı, Yokluktan, silâh, makinalı tüfek ve top buldu. Köy- lü kadınlardan nakliye ve levazım kolları teşkil etti. Aynı zamanda biribirini müteakıp kongreler top- luyor, . onlara riyaset ediyor, on- larm mukadderatını sevk ve idare ediyor; istiklâl ilânmı, omisakı agmilliyi, yeni,bir teşklâ esasiye ,. Kanununu tahtı temine alıyor, ve İstanbul hükümetini keenlemye - kün addediyordu. Mucize adamı... Şu tarihlere bakın: 16 mayıs 1919 - Yunanlılar İz- mire çıkıyor. 21 haziran 1919 - Kemal, vatanperverlerij kongreye davet ediyor. 8 temmuz 1919- padişah Kemal'i ordu hizmetin- den tardediyor. Yirmi üç temmuz 1919 - tekmil Şarkın müttehiden ecnebi müdaha le ve işgaline mukavemet edece - ğine karar veren Erzurum kong - resine riyaset ediyor. 4 eylül 1919 - “Türk şerefi için harp et - menin karargir olduğu, Sıvastaki ikinci bir kongreye (reis intihap olunuyor, Teşrinievvel 1919 - Ke- mal'n tazyıkı altında padişah hü- kümeti intihabı kaybediyor. 16 mart 1920 . İngiliz kıtaatı İstan - bulun işgal ediyor. Nisan 1920 - Kemal padişah tarafından medeni haklardan ıskat ile idama mah - küm ediliyor. 23 nisan 1920 - Türkiye Büyük Millet Meclisi top- lanarak Kemal'i reiş intihap edi - yor. Türkiyenin Magna Charta'şı olan Misakı Milli kabul ediliyor, Mayıs 1920 - padişah millicileri tenkil için halife ordusunu Anka - raya müteveccihen gönderiyor. Kemal bu orduyu İstanbula ricata mecbur ediyor. o 23 haziran 1920 — Yunanlılar Anadoluyu istila- ya başlıyorlar ve Kemal bir mü - dafaa ordusu teşkil ediyor. 10 a - ğustos 1920 — Sevr muahedesi, Osmanlı imparatorluğunu parça - byarak, Avrupa devletleri arasın da taksim ediyor. 13 eylül 1920 — Kemal Yunan ordusunu Sa - karyada durduruyor. 26 ağustos 1922 — Dumlupınarda, Kemal, ordulara: “Ordular, ilk hedefiniz - | Akdenizdir. Amiral Bristol ve| İleri..,, emrini veri- İ yor. | Bir kaç gün sonra Yunan ordu- su denize dökülüyor. Teşrinievvel 1/1922 — Türkiye için ikinci bir za ik. ! fer demek olan Mudanya muahe- desinin imzalanmasına müsaade ediyor. tanat lağvediliyor. 17 teşrinisa- ni 1922 — padişah bir İngiliz ge- misile kaçıyor.. 20 teşrinisani 1922 — Lausanne'da sulh konferansı açılıyor. 24 temmuz 1923 — Ke- mal, kendisini kudretle temsil e - den zeki meşlekdaşı İsmet Paşa- nın yardımile Lausanne'da siyasi Mucize adamı... Bu yalnız bir başlangıçtır. Kemal bundan sonra ki on senede neler yaptı? Rusya da Stalinin “Beş senelik plân,, ınm ne şekilde yürüdüğüne dair olan İdair en nikbinane raporları / alın, İtalyada Mussolininin Faşist- lerin başında Roma üzerine yürü- yüşündenberi başardığı büyük e - serleri alın; bu ikisini biribirine ilâve edin ve şunlarla mukayese €- din: Gazi, dinin hükümet üstündeki nüfuzunun dünyanın her yerinde- kinden fazla olduğu bir memleke- te, dinle devleti ayırdı. Taaddü - dü zevcatı kanunla ilga (ederek, kadınlardan peçeyi kaldırdı ve on lara intihap hakkı verdi. * Dört yiz sekseni harf kombine- zonundan terekküp eden eski A - rap alfabesi yerine yeni Lâtin al - fabesini koydu. Dini ananeye mü İ nafi olarak kuranı Türkçeye tercü me ettirdi. Okur yazar ade- dini takriben yüzde ondan, yüzde elli sekize çıkaran bir halk mektep leri sistemi kurdu. o Bugün 45 İ yaşma gelmemiş herkes kanunen İ okuma yazma bilmiye mecburdur. İsviçre medeni kanunundan, İtalya ceza kanunundan, Alman- ya ticaret kanunundan istıfade ve a kendi memleketinin ihtiya- İ cına göre tanzim ederek, kavani- İ ni tamamile tadil etti, Merkezi Ankara'yı memleketin her köşesine bağlıyacak olan bir İ yol sistemi vücuda getirmek üzere bütün erkek nüfusu bu.hususa hiz met için seferber etti. Demiryolları, limanlar inşası, lıska ve batakirkların kurutulması i için bir nafia programı yaptı, Hem ilmi gaye için, hem de iyrat temi- raf, radyo gibi amme hizmetleri için inhisar vücuda getirdi. Kapi- ler eline geçirdi. İyi teçhizatlı has tahaneler, hamamlar, frkara ev- (leri, darülâcezeler tesis etti. İn- san suretinin temsilini İslâm yasağını meydan okuyarak, Güzel San'atlar mektebinin kapı - ları, kadın ye erkek her iki cinse de açtı. | Arzu olunan neticeleri doğurmak, maksada tevafuk et mek itibarile hattâ, Nevyorkun Tammany Hall'una ibret teşkil e - debilecek bir siyasi teşekkül — Halk Fırkası — vücude getirdi. Fa kat bu teşekkül halkı emecek yer- de ona hizmet ediyor, Ankara'da bir yığın yassı dam- İı, çamur kulübeler yerine modern 1 teşrinisani 1922 — Sal; | zaferini ilmam ediyor. o 29 teşri- nievvel 1923 — Kemal Türkiye Cümhuriyetinin ilk Reisi intihap | ediliyor. i tabidir. Gayesi Makedonyayı Yu- ni maksadile posta, telefon, telg- | kalarm fevkinde bir teşekkül idi meneden | zıfesini görecek bir adam l Yunanistan: —-SBDOR Bir Amerikan gazetesinde çıkan yazı da F aşistlik ., . a İ Gazi'mize duyulan hayranlığı anlatıyor Bir taahhüdün ayaklar altına alındığı yazılıyor Atina, 22 (Hususi) — Hüküme- tin ilân ettiği aftan askeri şahıslar | rı istisna etmesi burada derin bir | iğbirar uyandırmaktadır, | Muhalif gazeteler, M. Venize - losun affedilmeğe mühtaç oldu - ğunu, çünkü kendisini zan altına aldıracak hiç bir harekette bulun- madığıni yazmaktadır. Mussolini askeriyeye ve bilhassa 6 mart| darbeihükümetinin mürettibi olan | ceneral Plastrasa gelince, bugünkü İ kabineye iktidar makamı tevdi Yen Ye Ilk İ edildiği zaman hükümet Obunları | affetmeği teahhüt etmişti. Bu te-| ahhüt ise hükümet tarafından a- yaklar altma almıştır. Vazıyet,| karışıklığını muhafaza ediyor. Bundan başka muhalefet ma - hafili, mensubini askeriyenin zap- tırapt bahanesile (o cezalandırıl - | masını da hükümetin itilâfgirizli- ğine delil olarak göstermektedir. Bilhassa bu meselede Harbiye na- zırı ceneral Kondilisin hattıhareke ti takbih edilmektedir, | Atina, 22 (Hususi) — Sabik Başvekil M. Venizelos, bugün neşrettiği bir makalede; makamı İ iktidara geldiği zaman memleke - ti bir harabezar halinde buldu- ğu hakkında Başvekil M. Çal - daris tarafından ileri sürülen id- diaları cerhetmektedir. Atina, 22 (Hususi) — Bu sa - bah muhalefet fırkaları reisleri M. Venizelosun riyasetinde toplana - rak meclisi mebusan müzakeratı - na iştirak edip etmıyeceği husu -| sunda kat'i Bir karar verecekler - dir. Muhalif fırkalar reislerinden bazıları parlamentoya avdetle - hinde, bazıları da aleyhinde bu - | Tunmaktadır. Bundan başka bugün öğleden sonra Venizelist mebuslar da aynı mesele hakkında bir toplantı yap- | mışlardır ve Venizelistlerin me- busan meclisi müzakeratına işti- rak lehinde karar ( verecekleri muhakkak addedilmektedir, Atina 22 (Hususi) — Merkezi Selânik şehri olmak üzere Make - donyada Ellas namında bir ce - | miyet vardır. Bu cemiyet milli - yetperverdir. (Faşist teşkilâtına nanlaştırmak Bulgar akalliyeti- nin iftirafcü harekâtına (Omâni | olmak ve komünizm ile mücadele etmektir. Bu cemiyetin takriben yüz elli bin azası vardır. Bu cemiyet şimdiye kadar fır - ve fırkacılık ile meşgul olmıyor - du. o Fakat şimdi bu milliyetper - tülasyonları ilga ile, ticareti Türk- | ver cemiyet, siyasi bir fırka ha - (linde teşekkül etmeğe karar ver - miştir. Yalnız cemiyet, fırka reisi va - ara -| maktadır. (Bu reisi bulduğu gibi| Alman faşist fırkasının proğramı - nı bazı tadilâtla kabul edecek ve bu suretle yunanistanda faşist fır- kası resmen teşekkül edecektir. bir şehir bina etti. (oSon zaman -| da, afyonun yalnız mualece ol -| mak üzere, imalini tahdıt ettı; ve| bu hususta diğer bazı develtlerden daha diğerkâm ve insani davrana | rak, onlardan çok ileri bir adım! atmış, oldu. Yarın karşılaşacak Galatasaray ve Fenerbahçe Yarın lig maçlarının ikinci haf tasıdır. Galatasaray Fenerbahçe Kadıköyünde, Beşiktaşla da Sü- leymaniye Taksim stadında, : yeni şampiyona yolunda ilk karşılaşma larını yapacaklardır. Gatalasarayla (Fenerbahçenin ilk maçlarında biribirlerinin karşı- larına düşmeleri hayli garip bir te sadüfün eserdir. Evvelâ kuvvet - ler arasmdaki tezadin kaybolmuş bulunmasına rağmen bu karşılaş » manın cazibesini hâlâ muhafaza etmesi dolayısıyle. Sonra da Sarı kırmızılıların henüz tam kadro ve forumlarını bulamadıkları bir sıra- da tam form halinde bulunan en tehlikeli rakiplerinin önüne düşme: leri dolayısıyle. Bu vazıyette, böyle bir karşı» laşmanın neticesi ne olabilir. Bu- nu sıhhate yakın bir şekilde kes- tirmenin zannediyoruz ki pek im « kânı yoktur. Rivayetlere göre İz- mirsporu & — O yenen Fenerbahçe /lig maçlarına buna benzer bir ra: kamla girmek tasavvurunda imiş. Formları ve tempoları yerinde ol- duğuna göre Fenerbahçelilerin bu tasavvurları, gayri tabii görülemi- yeceği gibi oyun heveslerinin yerin de olduğuna delâlet etmesi dolayı- siyle dikkat ve alâkayı daha çok çekici bir mahiyet bile alır. Galatasaraya gelince; Sarı — Kırmızılıların bu mevzu etrafında ne düşündükleri pek belli değildir. Bununla beraber hiç bir Galatasa- raylı bu karşılaşmanın ağır bir fark la bitmesi ihtimalini aklma bile getirmez. Galatasaray her maçta Fenerbahçenin karşısına yenilme - mek azmiyle çıkmış bir takımdır. Bunun içindir ki en umulmaz gün: lerde bile Fenerbahçeyi kazandığı olmuştur. Bununla beraber biz Ga latasaraylıların yarınki maçı da sa dece “Azim., le kazanabilir bir va» zıyette olduğunu iddia edecek ka- dar ileri düşünmüyoruz. Cünkü ka- zanacak azmin en büvük noktalarından birisi de oyundur. Galatssaray böyle bir oyun verebi- ir mi? Galatasaray beş altı aylık bir istinat içalışma neticesi evvelâ nefesli bir ühim maç Galatasaray,Fenerbahıç? maçı yarın yapılacaF ç RR — takım haline girdi. İşin bu” müsbettir. Sonra, plânlı “e temine yürümiye başladı. yi ki bu, henüz takibat sahasım pi ; nuyor, bu itibarla müsbet dir. İşin en büyük karara doğuran başka bir tarafı da *©, mın henüz istikrar bulmuş pir” İ zıyete girmiş bulunmasıdır. Ben kendi hesabrma güzel y maç görmeyi temenni” ederi İsmaçın hususiyetini de düşündi , için maçın neticesinde Gala, rayın bugünkü hakiki kuvveti g rinde doğruya yakm bir m miş olacağımızı pek te tal miyorum. v Beşiktaş — Süleymaniye na gelince; bu maç ta bir hayli kat ve alâkaya değer - görü çünkü her şeyden evel Beşi rın nasıl bir takımla lig mesi başlıyacakları ciheti pek belli i gibi görünmektedir. | © Beşiktaş birinci takımiyle e heyeti arasında 'çıkan ve bahsedilen ihtilâfın henüz vi miş olmadığını, bu itibarla ” taş klübünün Hakkı ile tak dilmiş ikinci takımiyle lig " na gireceğini söyliyenler hakkukunu hiçte temenni aka miz bu rivayet eğer doğru ie vazıyete acımaktan başka Y* be” bir iş kalmıyacaktır. Bu ii yi Beşiktaş — Süleymaniye yer | rinde de bazı tahminlere 8 imkân bulamıyoruz. “l Türkgücü idmân dur” Türkgücü idman İdare heyetinin ekseriyet? y tifası dolayısile perşembe çe (bugün) saat 18 de yenidö” gi hap yapılacaktır. Azalafı” meleri rica olunur. e yi Sanan ez za Li 4 üni ,
