24 Ekim 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

a, ee dolu milli doğ m icin Zeri kalmış küçük millet ala çekinmeden ilân w7 Arnavutluk Mektupları v oİürkiye ve Arnavutluk Amavutlukta Gazi Türkiyesinin sulhçü Balka Bir Arnavut Tiran, 14 Birinci v0 : teşrin — Tür-! m zamanlarda büyük bir hi öm Play deden iği niyet sahasma getir » | yea ve sulhcu Balkan siyase. da herkesi sevindirmiş, | Muhitinge niyede ve münevverler | Tanlar, ki derin bir alâka ve buh- | katuluy e Sirpinan mem'eketin | hesaba, lehine düne kadar hiç Yeni üns, Miyan bir takım yep| * uyandırmıştır. Gazi mika perver Arnavutluk, | iin *Yesinin kurtuluş ve İm v ini büyük bir dik -| deni, Mİ bir hayranlıkla 5 Kva © takip etmekte idiler. Mita inin ilânından sonra | Mp köye T grup şeklinde topla - ela basında günden güne | çı hg asyonalit ve inki » İehünyy, eat gençliği, Gazinin enin gu, > doğan bugünkü Türki i deki op sene içinde sırf Alie ve Türk parası ile içti- Yücug, “sadi istiklâl havasında İkley; Setirdiği muazzam Yeni « Maya» ğa uyanışları genç Ar- ; ” hüriyet ve medeniyet İ ayda istifadeli ve ibretli birer eki, esi, olarak telâkki et - kanaati gazeteleri ve “edir, AL makat ki Türk in- Yapaurada pek mühim akis'er > © Bugün, müslüman ok an olsun, az çok mek- le, ha görmüş bütün genç - “bila; © son neslin hiç Türkçe dinin, re çocukları bile, Ga- Bitme, tahsından ve göz ka - e #serinden pek özlü ve “yap bir takdir ve gıpta ile baha sayin, bugünkü Türkiyeyi : rek “AYZI ile sevmiyen, onun Yeğâne kurtulus yolu diye en tek bir kişi kalmamış i fikir ve itiyatların - kolay vaz geçemiyen, ak ie n siyasetinin ve inkılâbının tesiri gazetesinin dikkate şayan bir makalesi ye inkılâp ve inkişafının en sarih bir ifadesini teşkil eder. İ . * | Son zamanlarda Ankarada im- zalanan Türk — Yunan misakı, diye bilirim ki burada olduğu ka - dar hiç bir yerde bu kadar sevinç» le karşılanmamıştır. Türkiyenin faal Balkan siyaseti ve Balkan memleketinin siyasi ve iktisadi istiklal'arımın o teminine (o matuf sulhcu faaliyeti, son bir kaç ay zar fında bu memleketin, belki kimse- nin farkında olmıyarak geçirmek. | te olduğu müthiş tazyik havası içinde adeta hiç beklenilmedik bir | kurtarıcı ışık tesirini yapmıştır. Arnavutluğun bugün Balkan « larda hususi bir vaziyeti vardır. Bu vaziyetin tahaddüsü işinde bel- ki bir kısım Arnavutların da iştira- ki ve hatası olmuştur. Fakat her ne olursa olsun milletler için doğ- ru yolu bulmak, her zaman müm- kündür. Böyle düşünen Arna - yutlar, Balkan payitahtlarında ve bilhassa AnXzarada şu son zaman- larda cereyan eden hadiselere ha- yati bir ehemmiyet atfetmektedir- ler. Türkiye — Yunan misakımın bu rada uyandırdığı müstesna sevinç ve ümit, bugün pek dar ve mülev- ves bir vaziyetin içinde sıkışmış kalmış olan bu genç ve istiklâline âşık memleketin yanık bağrından çıkan mücizeli bir kurtuluş fer -| yadından başka bir şey değildir . | Kendi öz vatanını bir harıka kud- | retiyle kurtaran büyük Türk gazisi! bütün Balkan milletlerinin istik -| lâl ve hürriyetlerinin de kurtarı Çi cıst oluyor, deyen Arnavutlar pek | çoktur. . 4 Arnavutluk gençliğinin organı sayılan “Demokratya, © gazetesi Türk — Yunan misakı etrafında! son derecede dikkate (şayan 2 baş makale (neşretmiştir. “Ya| biz?,, unvanını taşıyan bu yazı, Türk — Yunan o misakından son “Bi ak şeniyet sıkıntılırının i çe tazyik altında günden gü Zaruret ve kuvveti ve bik! yet Türkiyesinin ar- | Pal fili neticeler ve feyizli daş Veren maddi muvaffaki - feriyetleri karşısında arının kofluğunu anla - v manasiyle milli ve terakki ve tekâmül ye- hin : için Büyük Türk : ir irşat ve izahları daire- a m açık fikirli ve Mek, Sİ genç unsurlar yetiştir. » (© İS başına e. başka çare kalmadığını iti * başlamışlardır. vutluk için, ağır başlı ve "it ihtiyarlara kadar her J« ini göstermiye baş- düşünce Ye zihniyet çe Pek mühim addedilmeli - <ü Türk inkilâbınm ışık- " sayesinde bu memleke- iv e La “lerini mahvetmekten vaz geçme - leri lüzumundan bahsetmekte ve sözlerini şu canlı fıkralarla bitir- mektedir: w kayt kalmamalıdır. Memleketimi- zin istiklâli ve istikbali bunu bize riyor, Bir Türk — Yunan — Ar - navut ittifakı, bugün mümkün o - mekuhidür. tehlike, helki daha büvük mikvas- ! ilevh hic hir vakit o kaybetmeden! Türk — Vunan misakma © Mtihak| “ekte olduğu derin bün- etmeğe sitap etmeliviz.. Bu fki! İları paralar arasında adalete uy - İ yaseti ancak muvakkat bir çare o- ET Ç 9 — VAKIT 24 B. teşrinlY3i3meee Amerikada dolar meselesi M. Ruzvelt'in verdiği karar inkisarı hayal uyandırdı Nevyork, 23 (A.A.) -—- Cüm.! j Bundan başak ehemmiyetle kay | sal edilen yeni altınlar, reis ve hur reisi M. Ruzveltin milli para- yı her hangi bir suretle istikrar et- tirmeyi düşünmezden evevl bütün emeklerini fiatları yükseltmesine ve bu yükseliş kendinde istikrar et ettirilmesine hasretmek hususun - daki kararı mali mahfillerde bir hayal inkisari uyandırmıştır. Çünkü bu mahfiller hükümetin parayı istikrar ettirmek siyasetine teveccüh edeceğini ümit ediyorlar- dı. Bu mahfillerde deniyor ki OM. Ruzveltin siyasetini iyice tartılıp elenmiş düşünceler (o değil, fakat çiftçilerin mahsullerinden elde e decekleri kârlar ile borçlu olduk - gun bir nisbet temin edip zıraat er | babının hoşnutsuzluğunu çarça * buk yatıştırmak zarureti tayin et- mektedir. Hükümetin nazımlığı o altında bir para siyaseti takibi düşüncesi bile bankerlerin bir çoğu tarafın - dan itiraz ve muhalefetle karşılan maktadır. Çünkü bunlar bu yolda bir si - larak caiz görmektedirler. Bu ban i kerler diyorlar ki, memleket dahi» linde eşya fiatlarma hâkim olmak | için dolar kıymetinin altma nisbet | le değiştirilmesi kâfi değldir . Son zamanlarda oAmerika ve İngilterede yapılan tecrübeler pa - ya kıymetinin düşürülmesinin “eş” ya fiatlarını yükseltmediğini gös- termiştir. Her ne yapılacak olursa olsun | eşya fiatları arz ve talep kaidesi - | İne, kredinin azlığına veya çoklu” ğuna tabi kalacaktır. Halbuki Amerikanın iktısadi teşkilâtının en zayif noktası kredi teminidir. Bankerler şu düşünceleri de ile- | ürmektedir. £ Para kıymetinin | düşürülmesi sanayi ve istihlâk sar | halarında muvakkat bir uyanıklık hasıl edebilir. İ Fakat iptidai maddeler hususun da bu canlılık tesirini gösteremez. | | ! neticesi de hakiki bir enflâsyon ©- lacaktır, Mali mahfiller Finance Corpo - ration tarafından altın alrm satımı zahat beklemektedirler. zun ilk adımı olâacaklır.,, Resmi hükümet mahafili, belki bu Balkan anlaşmasının Arnavut- ita bizim icin ds vardır. Binaena -Juğun sulh © emellerine ve istiklâl | larak, Amerikada bir savaşlarma yeni bir fırsat hazır - Tadığı erindedir. İ A. islâm * büyük sana't erbabının dedildiğine göre dolar fiatının | maliye nazırı ile istişareden sonra altın kıymetine nisbetle düşürül - | tesbit edilecek fiatla ve muntazam mesi dünya piyasalarında eşya fi- fasılalarla satın alması için müsa- atlarını yükseltmiyecektir. Diğer taraftan harici ticaret sa- hasında hüküm süren kararsızlığa da nazarı dikkati çekmektedir. Bu münasebetle bilhassa ( deniyor ki Almanyanın milletler cemiyetin » "den çekilmesei bu memlekete doğ- ru sermaye akışını durduramıya - caktır. Parlamento mahfillerinde husu- le gelen tesirler henüz belli değil- dir. Bununla beraber kongre aza- sından bazıları M. Ruzveltin be -| yannamesini müsait surette karşi - lamış gibi görünmektedir . San Franciskodan bildirildiğine göre altı çıkarmağa sarayii mü - messilleri M. Ruzvveltin beyanna mesinden memnun kalmışlardır. Halbuki çiftçiler bu hususta hiç bir memnuniyet eseri göstermiyor- lar. Bu cümeledn olarak ziraat leri grevini ilân eden Nati Farm Holiday ocemiyetinin reisi demiştir ki bu beyananme de mü - galatadan başka bir şey yoktur. Böyle bir siyasette o hiç bir şey beklenemez. Buna mukabil M, Ja- mes Rand Junior binlerce büyük ! ve büyük ziraat cemiyetleri reislerinin mu * zaheretleri hakkında M. Ruzvelte teminat vermiştir . Vaşington, 23 (A.A) —M. Ruzvelt, halka hitaben büyük bir nutuk o söylemi; Reisicümhur hükümetin eserini gözden geçirdi ve halkıma mücadelesinden evel 10—13 milyon tahmin edilen iş - sizlerin sayısının bugün yüzde kır- kırk nisbetinde azaldığını nafıa iş- leri için tahsis edilen meblâğları zikretmiştir. Reisicümhur hükü - metin siyasetinin daima fayda'a- rın yükselmes göz önünde tutula - rak yapıldığını — söyliyerek ilâve ettiz — Önce dolara kıymet verdire rek arabayı mandalarm önüne senelerin en mühim ve en ibretli Dizer taraftan sanayi ve istihlâk koymak istiyenler de var. Hükü- bir siyasi mucizesi gibi bahsettik- | zeminlerinde görülecek bu muvak | Metin siyaseti evvelâ fiatlarm sevi: Kaza artk memuru ihtiyar |ten sonra, Balkan milletlerinin ya-| kat canlanmayı | yeni bir iktısadi | Yesini tesbit etmektir. Doların da Tanı lar bile inkılâp cere. | bancı nüfuzlara kapılarak biribir- | inhitat takip edecektir ki bunun | imi kıymetinin ne olacağını ben söyliyemiyeceğim gibi (kimse de söyliyemez. Fatların seviyesini tesbit etti - ğimiz zaman do'arın fiatı tesbit Türk — Yunan misakı muamelelerinin ne suretle yapıla - | ve idame ettirmeğe çalışacağız ve Balkan 'ufuklarnı aydınlatan yeni | cağı, daihli piyasada altin satılıp | gelecek nesiller için borçların te- bir güneş yaratmıştır. . Bu mühim | satılmıyacağı ve teklif edilecek | diyesi hususunda kıymeti değişmi- hâdise karşısında Arnavutluk lâ -| fiatların ne olacağı hususunda i - | Yccektir. doların Oo bugün ticaret, diğer M. Ruzvelt, hadiseler, harici emrediyor. Türk — Yunan misakı| dost millete elimizi muhabbet ve | milletlerin dahili siyaseti ve diğer bize yeni hir kurtuluş fırsatını ve-| cesareile uzatmak, kurtuluşumu - | Kıtaların syasi İ çok müteessir olduğunu kaydede « ! surette | lan sivasetlerin en kolayı ve en| kendi iç vaziyetinin nezaketi hase- doların altın kıymetinin kontrolü» | Emir olmalıyız ki! ile, pek ketum davranmaktadır. mü ele alması,, üzumundan bah - | Türk. Yunan ve Arnavutluk mil -| Fakat ortada güneş gibi yeni par: | settİ- Bununla doların mütemadi: | letlerinin istikballeri hiribirine s1 -| layan hakikat şudur ki Türk —| Ye değişmesine ve iptidai madde-| de toplanan ve nasyonalist ismi kı sıkı bağlıdır. Ve eğer o Türkler | Yunan misakı hakkında halk ta - | /€r fiatmın mütemadiyen yeniden | verilen içtimada söz söyliyen 808- ve Yunanlılar kendileri için ufuk- | bakalarmda ve münevver zümre- | t<sbitine mani olunmuş olacaktır. ir ta bir tehlike mörüyorlarsa aynı İlerde hâkim olan umumi kanaat Reisicümhur demiştir ki: karşılıklarından rek “Amerikanın ciddi | ade edeceğim. İcap ettiği zaman dünya piyasasından altın alıp sa- tacağız. Bu tedbiri almaktan mak sadım devamlı bir kontrol koyup idame ettirmektir. Sadece fiatların düşmesini tev- zin için deği!, kontrollü paraya doğru teveccüh etmekte devam e- deceğiz. o Hükümetin kredisi ga- yet iyidir, fiatlar kısmen yükse - lecektir. Şüphesiz aramızda sahte peygamberler vardır. Fakat hü - kümetin kredisi (| tutulacaktır ve sağlam para, Amerika iptidai mad deleri fiatımın yükselme seviye « siyle beraber olacaktır. M. Ruzvelt bundan sonra zirat meselenin tetkikine © geçti. Zirai vazıyet 20 senedir gittikçe kötüleş mektedir. Fakat bu müşküllerden hemen yarım kurtulamıyacağımızı haber veriyorum.,, Reisicümhur zirai müşkülleri an i cak iki üç senede halledileceğini ' tahmin ediyor ve hiç bir zaman mu cize yapacağını vadetmedğini, fa- kat daima daha iyi yapmağa çalı- şcağını vdettiğini hatırlatarak hal- kın itimat ve sabrına teşekkür et - tikten sonra nutku şöyle bitirdi: — Endişelerimiz yarın bertaraf olacak değildir, fakat iyi bir yolda yız. Cenevrede Silâhları azaltma konfe- ransı tehir edilecek mi ? Cenevre, 23 (A.A.) — Silâhla- rı azaltma konferansı reisi M. Hen dersona konferansın tehiri hakkın da bugüne kadar herhangi bir hü- kümet tarafından herhangi bir mü racaat yapılmış değildir. İngiliz kabinesinin bugün ya « pacağı toplantıya oldukça ehem « miyet verilmektedir. Bu toplantı esnasında herhangi bir teşebbüs - te bulunulması hakkında bir karar alınması muhtemel görülmektedir. Cenevre mahfillerinde umumi yetle zannedildiğine göre konfe- tans bürosu ve umumi komisyonun eve'ce bildirilen tarihlerde topla - nacaklardır. Bu toplantılarda kon feransın en yakın atisi hakkında bir karar verilecektir. Bu karar ya Sör Con Simon tarafından izah edilen prensipleri ilk İngiliz pro» Jesiyle telif etmeğe memur bir tah rir komitesi teşkili yahut konferan sın bilâ müddet tehiri suretlerin « den biri olacaktır. Frânsız sosyalistleri Paris, 23 (A.A.) — Sosyalist - lerin federalist konseyi dün öğle » den sonra toplanarak kuvvetli bir ekseriyetle son günlerde Angu e- yalist mebuslara fırka kararları aleyhinde bulunan bütçe işleri le» — Bu iş için munzam tedbir o- İ hine rey veren fırka mebuslarına altın piyasası tesis kanuni salâhiyetime istinaden fi- nance corpotiona idi hükümet | karşı mi? konsey toplanmadan edeceğim ve | evvel ihraç kararı da dahil olduğu halde her nevi ceza tatbiki için da istih-' karar vermiştir.