29 Eylül 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

4 — VAKIT 29 Eyisi 19) © Nasıl, Orta Asyanın dili, bin kü sur semedenberi Arapça ve Fürsçe e ihtilâtlardan sarfınazar mo- Odern Türklerin dilinin çerçevesini “teşkil ediyorsa, tıpkı onun gibi, ka “irk, büyük âmil olmakla bera - ber yegâne âmil değildir; bu fikri garip bir tecrübe ile biraz daha izah edelim: © Kastamonu köylülerinden Ah « met oğlu, Mehmet oğlu, Hasan “ oğlu, Hüseyin. Anası, civar köy - > den Mahmut kızı Fatma. © Siz bu efendi ile görüşüyorsu - © muz, fakat yüzünü © görmüyorsu » o muz. Perde arkasından lâf ediyor. Üç saat konuştu. Dili, Türkçe, leh- © çesi, Kastamonu lehçesi. Düşünce- leri, duyguları, itiyatları, iyi ve kö © rece tereddüt etmiyorsunuz ki Hü- “seyin bir Türktür. Harbe gitmiş, © yaralanmiş, o menktbeyi size ha « — miyet dili ile anlatıyor. Halis bir Türk, öz bir Türk, orta seviyede, © diğerlerinden farksız bir Türk. ik Perde açılıyor karşınıza dudak © ları kalın, dişleri bembeyaz, saç - ları kıvırerk, abanoz renginde, şey — tan.gözlü bir zenci çıktı... Şüphe > etmeyiniz ki bu zat Afrika ırkla « - rından birinden geliyor. Belki Ho- — tantodur. k Her halde dedeleri, Niger veya « Congo kıyılarında insan eli yemis — yor idise bile pek vahşiyane bir © © hayat sürüyordu. Resmi kayıtları, teşkilâtı esasi - ye kanununu, vatandaşlık kanunu © mu bir tarafa bırakalım. Bu Hüse- “yin Efendi hangi millettendir? E- o ğer kendisi Afrikanın ortasına “gönderilirse, ırkdaşları bu avı bü- » yük bir lezzetle, bir piliç veya kek — ik gibi yerler, sömürürler, Yeme- . pek garip kalır. Bu efendi Türk oğlu Türktür. Türkten başka bir y değildir. Eğer ırk hazariyesi mutlak surette hâkim olsaydı za » — vali Hüseyin Efendi Türk olmı - yacaktı. Fransada vükelâlik etmiş Mösyö Diagne isminde biri var, “Halis Fransızdır. Hissen, O ruhan, — lisanen, itikaden Fransız olduğu - © ma hiç bir kimse şüphe etmez. Men — faat, şeref itibarile de öyledir. Lâ- i kin kuzguni siyahtır, Bilmem am- ma belki müslüman ana ve baba- .dan gelmiştir. Şu kadar ki bu zat- © da ırk hiç galip değildir. Buna da — me diyeceksiniz? . Meşhur İngiliz Başvekili Lord Beaconsfield, o Hariciye | Nazırı ni Reading Beni israildendir - U © Şurasıda unutulmasın ki bir —— fert, ismini taşıdığı ailesinin, ba - inm çocuğu olmaktan ziyade vur ediniz ki kütüğü (şeceresi) © teferruatına varıncıya kadar belli olsun. olsun. Haydi dışarıdan bir © misal tedarik edelim. Italyada bir © Borghese hanedanı var. Bir prens i pi ailesi... Bunlarm sön zadesi olan © bir ferdin, faraza Pawlo isminde “birinin. kanını tahlil ediyoruz. Prensin bir babası, bir de ayası, onların da ebeveyni, bu dede ve in de usulü, onların da ke» AAA EAA ESMA AFF A OSKA A tü huyları hep sizinkiler gibi. Zer! — seler bile zavallı Hüseyin orada | 33 men 13 nın Muharriri: Celâl Nuri wn) Paulo'nun yarısı ınındır, yarsı anasının. Yani Paulo 1/2 Borghese'dir. Diğer yarısı (örf ve kanun iktizası unvanını alamadı -! ğı) anasınındır. Bir insanm bir asırda bir o kaç yüz dede ve ninesi oluyor. Üç yüz sene evvel hanedanı kuran Bor- ghese'in kanı Paulo'nun damarla- rında fevkâlâde azalmıştır. Cins atlarda da öyle değil mi? Pursang İngiliz beygirlerinin şe - ceresine sathice bakacak olursa - nız bu hakikati kolay anlarsınız. Evet! üç yüz sene evvelki bir de » denin bir hasleti bugünkü torunda || görünebilir. Lâkin meçhul dede - lerden daha bir çoğunun da has » letleri görülmek kabildir ve tabii- dir. İmdi, aslolan, bir ferdin ailesin- de milletinin çocuğu olmasıdır. Bu itibarla aile ve hanedan seciye- leri pek itibaridir, cüz'dir. Haki - katte fert, bütün bir milletin mu - hassalasıdır. Demek ki aristokrasi bir vâhimedir. Osmanlı hanedanma mensup bir padişahta, hanedanı kuran Os man Beyin kanı tahlile gelmiye - cek kadar azalmıştır, Buna muka- bil o ferdin damarlarında, meselâ, Kafkasyalı kanı fışkırıyor. O padi şah, Osman, Orhan Gazilerin to - tan köylülerinden filân torunu - dur. Hesapta, o padişah, Çerkez köylüye 1/4, Osman Beye ise, kim bilir; belki 1/1,500,000 derecede mensuptur; şatranç hesabı... vo.» 2 — Memleket ve iklim birliği Evet! bir millet, ayni memleket te (ülkede) oturur. Fakat daima böyle değil. O halde bu ölçü de pek nisbi ve izafidir. Ayni memile- kette birden ziyade millet otura - bilir. Bunun gibi, bir millet, iki veya daha ziyade memlekette sa- kin olmak, koloni teşkil etmek mümkündür ve olağandır. Misaller;: Kafkasyanın bir çok yerlerinde —karışık olarak— bir hayli millet sakindir. Belçikada , Fransızlar, Wallon'lar, Flâman' - lar mukimdir. Finlândiya'da hem Finler, hem İsveçler. Transilvan « | ya (yani Erdel) de Ulahlar, Al - manlar, Macarlar. Lehislan'da Lehter, Rütenler, Almanlar, Ya - i hediler ve saire, Asıl Yunanistan- dan başka İstanbulda, Mısırda Marsilyada, ötede beride ve kolonileri mevcuttur ve bunlar mil li kimliklerini (hüviyet) iyiden iyi ye korumaktadırlar, GMevan vap) Çalınan para Beykozda, Yalı köyünde kah vecilik etmetke olan Rifat Efendi dün polise müracaatla kundura fabrikası amelesinden olan iki ar- kadaşı ile kahvenin üstündeki oda da uyumakta iken karyolasm a- yak ucuna astığı ceketin cebinden beş lirasının çalındığını ve arka - daşlarından şüphe ettiğini söyle » İ miştir. Zabıta tahkikata girişerek, | ayni evde yatmakta olan Boyabat lwtarafından paranm çalındığı an laşılmış ve kendisi — şakslemarak para istirdat cJilmiş ve sahibine iade olunmuştur. nm ii den, yani ana ve babasından ziya» İl Türkiye cümhuriyeti merkez İl bankasının neşrettiği nisan — ha- ziran 933 bülteninde Türkiyenin 94.80 #BüK Bi iğ Ün # Cenevre © 826 —| * Belgrat umumi iktısadi vaziyet'eri bilhas #» Suha 28, Se) * Yokorama “48 — İİ| sa Türk lirasının kıymeti çok güzel m ME e e istatiltiklerle tasbik edilmiştir. 8 Seokihai 59, | e Burka Bu bültende bilhassa Türk Ti- İ rasının Fransız, İngiliz, dolar ve İ| Biret fiatları ile muhtelif seneler a- İl) rasında mukayeseler vardır. Buna göre bir Türk lirası 1922 i senesinde 7,468 Fransız frangı İl iken 1932 de 12,047 ve 1933 sene- * sinde 12,0472 Fransız frangı ol- | muştur. Bu suretle Türk parası her sene biraz daha kıymetlenmiş- ji tir. « Varşova 4 Bodapeşte Mx Pükreş 06,1723) gBe'grat “etdam 1.1605) Yokohama 159873) « Markova 0,6125 Sigi— 2.0345 14575 â5 anla İngiliz dolariyle Türk lirası a - 0 20,15 İs Anadolu z 2 eno as 1175 İl rasındaki mukayese çok mühimdir. za sas) Coon ben Mİİ 1922 senesinde 728,25 kuruşo- Şir. Hayriye 18 ark Dek 128 eee p Tramvay 4850) Ralya 20) lan İngiliz lirası her sene yüksele- eken sel Şam eee SESİ rek 700, 800, 900, ; 1000, ve 1032 Dn LR tie a | ye kadar yükselmiş ve. nihayet istikrazlar tahviller 1932 senesinde 715 kuruşa kadar düşmüştür. Celâl Bey .. .. Deniz işlerini tet- kik, etti Birkaç gündenberi şehrimizde iktisadi tetkikatta bulunan iktısat vekili Celâl Bey evelki gün deniz ticaret müdüriyetinde deniz işleri üzerinde tetkikat yapmış ve alâka darların bu husustaki fikirlerini dinlemiştir. Celâl Bey dün de öğleden son- ra, ticaret müdüriyetine gelerek bir müddet İstanbulda umumi ti - caret işleri hakkında ticaret müdü- ründen izahat almış ve sonra da İstanbul ticaret odasma gitmiştir. Ticaret odası idare heyeti aza- ları Celâl Beyin geleceğini bildik. leri için daha evelden odada ken- dilerini beklemekte idiler. Oda idare heyeti azalariyle şeh rimizin tanınmış tacirleri ve tica- ret odası rüesası Celâl Beyi karşı- lamışlardır. Celâl Bey tacirlerin umumi va» ziyetlerini; bilhassa takas ve kle- ring mukavelelerinden sonraki pi- yasa vaziyetlerini sormuş ve kendi- sine hazırlanmış olan istatistiklere Bu hesaba göre 1932 senesiyle 1933 senesi arasında büyük fark N— 5ilg Anadolmt 4625 | yoktur. Fakat senelerdeki tahavvü de 6,25 (| 2 ii » pp #6) lat çok mühimdir. i — Dolara gelince, 1922 senesinde bir Türk lirası mukabilinde, 0,611 İ dolar alınırken 1932 de 0,472 dola. runu olmaktan ziyade Çerkezis - l TAKVİM Cuma Cumartesi düşmüştür. Bu vaziyete göre Türk 29 Eylül 30 Eylül parası çok mühim nispette yüksel- 8 Cema.ahir 9 Cemaahir ohiptiz Güm doğuşu Sga p ra ve 1933 senesinde 0,578 dolara Bunlara mukabil liret çok yük- İmsak Yılın geçen günle 37 Yılın kaldn liret ilk zamanlarda düşmüş, sonra yavaş yavaş kıymetlenmiştir. 1932 senesinde bir Türk lirası mukabili 9,073 liret olmuş ve 1933 te ise 9,08 lirette muamele görme- ğe başlamıştır. “Umumi “vaziyete göre Türk parasınm 922 senesine göre çok kıymetlendiği anlaşılmak tadır, Bugün ISTANBUL—: : 12,40 — 14,80 alaturka gerrmafen. 18 — 19 grnmelen. 19 — 20 Nezihe OHunum. 20 — 2030 tanbaracı Osman Peblivan. 20,50 21,49 hanımlar heyeti, 2130 — 2 grame- fon, 32 den iibaren andehu ajansı, saab ayarı, VUYANA: SI m — 1230 plaka meşhur besteldrlarm esere leri — 18 opera erkostrası — A4l0 — 15” orkestranın dramı — İĞA kadın saati — 17 plakia Pel Geldvin orkesiram — 18,25 Yolannes Bramsın besteleri, oda musikisi — 21,30 konser — 2825 bur huvaları, SUDAPEŞTE: 5308 m. — 13,05 #ağyo konseri — 140 salon or kestras — 18 çizan avalerı — 190 ves Yangın başlangıcı Dün saat 11 de Kızıltoprakta Hamdibey sokağında Mısırk İh- | san Beyin bahçesindeki odunluk " ta hizmetçileri Süreyya tarafından yakılan ateşten kıvılçım sıçramış, odunluğun bir kısmı yanmış, ateş al a 2 : 2 : vi il selmiştir. 1922 senesinde bir Türk | be ae lirası mukabiliide 12,879 liret sa- Akşam mamazı : Tene dll tin alınırken 1932 senesine kadar müstenit malümat verilmiştir . Esasen iktisat vekili Celâl Bey bilhassa klering mukavelelerinden sonraki vaziyetin piyasadaki tesir lerini, tacirleri memnun edip et - mediklerini, ve hangi noktalarda müşkülâta duçar olduklarının tes- bitini İstanbul ticaret odasına bil- üni. “Ticaret odası da bu hususta pi- yasada çok ciddi bir tah'ikat yap- mış elde ettiği neticeleri göstere; bir raporda hazırlamıştı. bi Celâl Bey dün odaya gelince bu rapor kendisine verilmiş ve pera - kendeci, nim toptancı ve toptan- cı tacirlerin fikirleri üzerinde Ce- lâl Bey tetkikat yapmıştır. Bundan sonra on gün evel İş- tanbulda toplanmış olan şark tü - tünleri konferansıdaki zabıtları o- kumuş ve bu hususta murahhasla- rımızdan izahat almıştır. Vekil Bey, yüksek ticaret mek- tebi müdürü Hüsnü Beyi davetle mumaileyhin ziyaretini kabul et- mişler ve kendisiyle mektep işleri hakkında görüşmüşler, yapılacak ) işlere dair Fikirlerini sormuşlardır. Bunu müteakip geç vakit ticaret g- dasından ayrılmıştır. Celâl Bey bugün Ankaraya d8. necektir. ISTANBUL BELEDİYESİ Darülbedayi Temsilleri een, STAGE OELERİYESİ Pazar akşamı ein AM iy oraya. söndürülmüştür. Saat 9 da 1, opsrasmılan parçalar — 22 otel Ke- ri Ml e akli — m Otomobil ve tramvay Pergün t Gine rmsikisi, Dün sabah saat 7,40 da Gala” BOKREŞ. 2 e sima Si tada Yağ kapanında Hacı Ahme-| 5 PERDE 18 kanser — 14 hi er — Aİ, : 4 8 İy, Tayo orkusteası — 1918 erkesirn konuş. | din kahvesinde sakin İmebohulu 13 | Yazan : Henrik İbsen yaşlarında Salih köprü üstünde tramvaya asılarak giderken bilet çiden korkarak atlamak istemiş, 820 plsk — #25 plak — 18.05 öğle ken 2566 seri — 1828 gareteleri gösden geçiş — | arkadan gelmekte olan a 1385 pink — ansö plak — 1805 ew sen maralı otomobil çarparak sağ aya yenilikle — Hulö plak — 1645 konser — | ğını yaralamış, şöför yakalanmış- 1815 solo Konser — 135 hafif sussiki — nim devurmu — 2040 Ciyalkome Puçininin Tabokrın operası, VARŞOVA: Mim — tar, 31 senfinik konser — 2825 spor. REURADI 481 m, — 12 Köne — 13.05 konser — ii kon sir — 20 radyo orlesiens — 1320 dans! msikisi, Rona: iz 40 Bilinimin o Seiinimenem kadın isimli opere — e NM beiiyinler — tiye r3 habedferi — mnhtdir haberler, PAnis aş m — 11 pink, haberler — 2030 Mesimer — 2140 olene — 2208 Anar Memede > tm epereti — 20:80 haberler, SÖZ BİR “ALLAH BİR eee İ | Seniha, Bedsi e Dikkaş » Temsiilere tam sist dokuzda İ başlanacık vemperde açıldıktan sörra hes men kapılar kapanacıkın. Biletler şim- didengişede satılmaktadır. Alu yaşından aşağı olan çocuklar svap soya kibul edilmezler. ge E Greg 1 1. GALIP HAZIM VASFI Şaziye Semiha