12 Haziran 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 10

eği O m ii . A, » lanacak “Londra Dünya Taa pa — 10 — VAKIT 12 ME. 1933 - İktisat konferansiida Tü rkiyenin noktai na: mer 04000 bn e 104 08404 408 80 48 0 04 a 48 00 eN 00 s0 ea A) KDA AAA ALA GA KALAMAR > ği a a ZA kn DEMEME EMRİNİ bela 32 iktisadi buhranın milli cephesi — Milli iktisat programımız — Pamuklu mensucat” Pancar Ziraati ve şeker sanayii — Buğday politikamız Tekniğin ilerlemesi, “rationali- sation,, un son batlere sürülmesile, eski telâkkilere rağmen O maliyet fiatmı indirmekten âciz kalınmış- tır. Tekniği feda etmeden, istihsal hareketini aksine ve geriye çevir » meden bu neticenin elde edilmesi mümkündür. Hangi şartlarla?. İstihsal sermayesini ezen mali yüklerin “eharge,, ların, ucuz ve fakat normal kredi ile tahfifi vs amortisman devrelerinin temdidi ile bu gaye kabili tahakkuktur. Bu suretle muazzam istihsalât | ile umumi refah seviyesini yükselt. mek ve fertlere ihtiyaçlarını tat « min imkânını bahşedecek vessiti| hazırlamak, bugünkü (bubranm merkezi sikletini teşkil eden iştira | kabiliyeti azlığını ortadan kaldır - mak ve buna vasıl olmak için de; maliyet fiatını yukarda arzetiği » miz imkânlar sayesinde indirmek zaruretine kahiiz. Iktısadi buhranın milli cephesi Bu “exposö,, den sonra; milli! iktisadi bünyemizin ve milli iktı- sat programımızın dünya buhranı | muvacehesinde vaziyetini bir “Mil Vi tez,, olrak arzetmeği vazife ad- dederiz, Iktısat vekâleti; “Beynelmilel iktisadi genişliğin temelini, ancak her milletin refahla yaşamaya ve ilerlemeye hakkı olduğunu teslim eden bir zihniyetle, bütün milletle- rin birlikte çalışmaları yolunun bulunmasında,, görmektedir. (Ga- zi Hazretlerinin.Meclisin küşadm- da bu defa irat buyurdukları nu- tuklarından) Bizim anlayışımız ve telâkki tarzımıza göre “cihanda alınabi -| lecek büyük tedbirler, her milletin refah içinde yaşaması hakkını tes- lim etmeğe müstenit olmalıdır. (Hükümet Reisimiz İsmet Paşa Hazretlerinin nutuklarından) , “Türk milletinin refah © içinde yaşamak hakkını ve iktisadi inki- şafmın seyrine halel vermemek hakkını, teslim eden her beynel - milel teşekküle elimizden geldiği kadar çalışmak ve (beynelmilel teşriki mesaiye yardım etmek va- zifemizdir.,, (İsmet Paşa Hazret- lerinin nutuklarından). Biz bu dünya buhranının ve bu buhrana çare bulmak gayesile top İktisat Konferansı,, muvacehesinde Türk millet ve devletinin vaziyetini, an- cak bu suretle tasavvur edebilyo - ruz. Türkiye hükümetinin takip etti- ği iktısadi siyaset sarihtir: Beynel milel teşriki mesaiyi her vasıta ile arıyan, her türlü müzakereler ve anlaşmalara tevessül eden, mil li bie iktisat sistemidir. Bizim kanaatimize o göre: bu - günkü şerait içinde beynelmilel teşriki mesai ancak iktisaden or -| ganize olmuş müstakil ve müte «| vazin bünyeli milletler arasında verimli olabilir. İşte bu kanaatin —— sevki ile dir ki; devletlerin siyasi 8 pm ve mes eliyle gay ae i ri, ayrıca iktisadi bir rolleri oldu- | zı —imkânın azami nisbetinde— | mecburuz. Meseleyi tek bir “Ar -| | muhafazaya gayret etmekle, bu ticle,, ele alarak tavzih etmiş ola- Devletin, yalnız iktisadi hâdise- | milli davayı başarmıya çalışırken | cağız: ğunu iddia etmekteyiz. lerin peşinde sürüklenen bir kuv - vet değil, ve fakat; hareket eden bir kuvvet olduğu telâkkisine ta - raftarız. Devletin iktisadiyata veçhe ve istikamet verici bir kuvveti (e ve “fonction,, u haiz olduğuna ina « nanlardanız. Beynelmilel iktisadi ve ticari münasebetlerin ancak bu prensibe riayet etmek şartile müs | mir olacağını tasavvur ediyoruz. Eğer bir an için bu defaki kon - feransm bu esası ihmal edeceğini düşünürsek, toplanmanın eskileri gibi hiç biriz bırakmadan unu- tulup gideceğini kabul etmek lâ - zımdır. Biz Türk ihracat mallarını mü - bayaa eden müşteri devletlerle o | lan ticari münasebetlerimizi, -Dev let müdahalesile- ve O mütekabil menfaatlere müstenit anlaşmalar» i la tanzim etmek yolundayız. Teşebbüsü şahsiyi öldürmiyen, bilâkis ona hayatiyet veren, ve te- i şebbüsü şahsi eserlerinin yekdiğe- rini tahrip etmesine mâni olan, bir (Regime de dizcipline &cono - miguc)) in zaruretine kani olan - lardanız. Avrupa anlaşması, dünya anlaş ması, ancak böyle bir Orejim ile kabili tahakkuktur. İktisadi kai - delerin, metotların, değişmez bi - ire “Nas,, olmadığını, bilâkis ha - yat gibi elâstiki ve mütebeddil ol- duğunu iddia etmekteyiz. Mil iktısat programımız Dünya buhranı karşısındaki mil li noktai nazarımızı tebarüz ettir- dikten sonra “Milli iktisat Prog » ram,, ımıza geçeceğiz, A — Türkiyenin iktisadi bün - yesini sarsıntılardan (korumak, milli ve dahili istihsalâtımız için zaruri olan müdafaa (tedbirlerini almak; B — “Milli ibtiyaç ve menfaat- lerimizin mübrem kıldığı sanayi şubelerinin bir an önce tahakkuk ettirilmesine hassasiyetle (o çalış - mak,, (Gazi Hazretlerinin nutuk - larından) C —Türk milletinin iktisadi “terakki ve inkişafmdaki © hızını her vasıta ile arttırmağa çalış - mak,, (Gazi Hazretlerinin nutuk - larından) D — “Yaşamak ve teneffüs et - mek gibi ilk lâzım olan vasıtaları ve şartları yerine getirmek,, (Hü - kümet reisimiz İsmet Paşa Hazret- lerinin nutuklarından) E — Türk ihracat mallarının sü rümü için vaziyete en uygun ted - birlere ve sisteme müracaat et - mek. Görülüyor ki iki mükim hedefi miz vardır: Birisi: Türkiye iktisa- diyatına “Complet ve Mütevazin,, bir karakter izafe edebilmek, en mübrem ihtiyaçlarımızın “hiç ol - mazsa yemek ve giymek ihtiyaç - larını,, dahilden temin edecek ça- reler ihzar etmek,, (Hükümet | i, reisi İsmet Paşa Hazretlerinin nu“ tuklarından) İkincisi de: harici pazarlarımı- normal iktisadi seyri “forcer,, et - tiğimize kailiz. Türk milletinin “Evolut'on & - conomiyue,, dewesinde ( birinci merhalevi başarabilmesi hç O bir veçhile gayri tabii ve sun'i telâkki olunamaz. Bu hareket: naturel des choses,, icabıdır. İktisadi servet inkişafının za - ruri kıldığı maddi, manevi faktör- lere Türk milleti mükemmelen ma liktir: Toprak üstü ve altı servetleri - miz; Enerji vasıtalarımız (kömür); Coğrafi vaziyetimiz. Buhranın şiddetine rağmen mü İ temadiyen artan nufusumuz. Milletin iktisadi varlığı hakkın- daki şuurlanma cereyanı. Bir kelime ile, bütün avamil, bu memleketin birinci merhale olan! tamamen zirai teşekkülden, kıs - men sanayi hareketine geçmesini teshil edecek mahiyettendir. Türkiye, hem ziraatçi, hem sa - nayici —bir kelime ile— muvaze- neli, bir memleket olmak yolun - dadır. Bugünkü şerait içinde Türkiye- nin “yemek ve giymek gibi en ip - tidai ihtiyaçlarını,, dahilden teda- rik etmek arzusu ve bu hususta fi- liyata geçmiş bulunması beynel - milel ticarete hiç bir veçhile mâni değildir. Bilâkis bunun inkişafma yardım edecek mahiyettedir. Görülüyor ki; iktisadi politika- muzın esasi; halkımıza dahilde re fah ve inkişaf imkânlarını temin etmek, milli ihtiyaçlarımızın müb rem kıldığı saanyii vücude getir - mek suretile, dışardan mal almak kabiliyetimizi arttırmaktır. Her sahada bir çok işler yapmak mec - buriyetinde olan bir milletin diğer milletlerden almıya mecbur oldu- ğu eşya hasapsızdır. Binaenaleyh Türkiyenin bu gün takip ettiği ik - tisadi siyaset her türlü beynelmi - lel teşriki mesaiye inkişaf verme - ğe müsaittir. Yeter ki; ihtiyaçları- mızın cinsleri ve mahiyetleri na - zarı itibare alınsın. İhracat mallarımızı alan müş - terilerimizden bu ihtiyaçlarımızı temin etmeğe mecburuz. Bu esaslı prensibin mevkii tat - bike vaz'ında da, devletin “fonc- ton,, u vardır. Türkiye hüküme - ti, Türk harici ticaretine (ithalât, ihracat) bu iktisadi istikameti ver mek için müdahaleye mecburdur. Milletler arasındaki ticari mü - nasebetlerin, asırlarca mutlaka ve mutlaka ayni cins emtia ve ma - mulât üzerine cereyan etmesi mec buri değildir. Tarafeynin vaziyet- lerini yekdiğerlerinin ihtiyaçları - na intibak etirmeleri kadar tabii bir hareket tasavvur olunamaz. “Muvazeneli bir memleket,, va- ziyetine biran evvel girebilmek için memleketimizin yetiştirdiği ham maddeleri ve bazı zirai mah- sulleri memleket dahilinde işlemi- ye ve mamul bir hale gencin “Döveloppoment Pamuklu mensucat Ithalât ticaretimizin üçte bi - rinden fazla bir nisbetini teşkil e- den pamuklu mensucatın ham i maddesini, memleketimizde meb- zulen yetiştirmekteyiz. Bu mad - i denin memleket dahilinde imale tabi tutulması hem memleketin pa muklu mensucat ihtiyacını temin etmek suretile harici muvazenemi İzin tashihine yardım edecek, ve hem de; buhran senelerinde bu maddenin harici piyasalarda ma - ruz kalabileceği müşkülâtı şayanı kayıt bir surette tahfif edecektir. Bu itibarla maddei iptidaiyesi memleket dahilinde yetişen veya yetişebilen sanayiin (memlekette inkişaf veya tesisini milli iktisadı-| mızın mutlak bir zarureti olaral 2 telâkki etmekteyiz. Pancar züraı ve şeker sanayii Burada salâhiyettar | lisanlara sözü bırakmayı ve bu husustaki ta nınmış mmtakaları aynen derç etmeği mevzuu tenvir ii için muva » fık bulmaktayız. “Les agriculteurs de tous les pays civilisös tiennent â la culture de bettraves, parce gu'ils la con - sidörent comme une culture de premiâre importance, non . seul - ment pour les produits direcis gu elle donne, mais pour les consâ guences indirectes o gu'entraine cette culture lâ ou on la fait. C'est une culture, gui assure â İa main d'ocuvre agricole la plus grosse römunâralion. C'est toutes ces con sidörations gui rendent la culture de la bettrave intöressante et puis font gue, dans tous les paysona cherch& la developper et â main- tenir la bettrave bien gue les pays d'Outre - mer paraissent capables de donner du sucre comme ils don nent du biâ,,. Diyebiliriz ki, Türkiyenin bu - günkü istihlâk kapasitesini hemen hemen karşılıyacak tesisatı bitir « mek üzereyiz. Bundan sonra an - cak ihtiyacın artmasile yeni tesi - sata girişilecektir. İşte burada: tion,, u kendini Devletin “fonc « göstermektedir. Teşebbüslerde milli mesaiyi tah - ripten kurtararak istihsali disipli- ne edecektir. Gene bu mevzuda e- ğer “dünyada şeker istihsalâtında Surproduction vardır. Binaena - leyh, Türkiye şeker sanayini mem | leketinde kurmasın.,, denilirse ge-| ne Türkiyenin terakki etmek, inki- şaf etmek hakkı tanınmamış ola - caktır, Gayemiz; milletlere aramızdaki mübadeleyi her imkân ve (vesile | ile genişletmektir. Ve bu sebeple iktisadi programımız beynelmilel iştiraki mesaiye müstenittir. o Biz “Autarchie,, iddiasında bulun - maktan çok uzağız. Büyük ağır sa nayii, muğlâk ve ince sanayii, kim ya sanayii, makine sanayii ilâh.... yapmak iddiasında değiliz. Bütün milli gayemiz en iptidai z w ihtiyaçlarımızı (yiyecek ) ceğe müteallik) meml linde tedarik edebil Bundan başka iç mai men olsun istihlâk imk mıyan Türk ihracat bir kısmının satışı büY lâta maruz bulunduğu lara dahili istihlâk ii zırlıyarak istırap verm tılabilmelerini temin ? Buğday politi Maruzatımızın başmd* rüz ettirdiğimiz gibi, muvazeneli bir memli mevzuu bir kjldür. iktisadi cepheden, m rai noktai nazardan, mali bir görüşle bu meri i İanamaz, Mevzuu bir rak ele almak lâzımdi”” Memleketimizin içti si itibariyle köylümüz” him geçinme vasıtası istihsalinin kuvvetli bif tarifesi ile himayesi, biç man ayrılamıyacağımIi. Nitekim bu himaye ile etmiye rek bu mahsulü zün lehine (valoriseh, © etmek yoluna gitmiş v& muvaffak bir sistem b ce tatbik edilegelmiştii Dünya konferans! cat ticaretinin mühim Ni hububat maddesi teşkil leketlerin hususi vazi < şı alınacak her hangi ve yi tedbirden, Türkiye de ” f tirilmelidir. Çünkü me 4 zin büyük ihracat mal di tün, incir, üzüm, fındık: * ve mahsulâtr hayvani?) rudan doğruya ziraat © çi faaliyetine temas ede” ” | dir. : Hububata verilecek İ bu maddelerden esir&* salâtımız için açık bir © | nalion,, teşkil edecekti” Bugünkü Türk yurdu bi iktısaden mütevazi” ket olmağa mmm sal tenevvüü, aynı mevcuttur. Nm larımız ve işletilecek balarımız vardır. Bu Mai tihsal, iktisadi. İsti kuvvetli ir 1 Jrasimartermamnamoumaası Zayi: Liman dair İ ğım İl-1261 numarali si danımı kaybettim. Y ğımdan hükmü yok” çi) İstanbul Birinci ili | ğundan: Şişlide BO” yi i da mandırada ine le meşgul iken iflas! lip evvelce ilân © fendi hakkındaki if/8* caklıları tarafından 8€ mahkemece se z de iflâsın kal rilmiş olduğu Hâ*, ve