29 Nisan 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

ÇETE ya Sayıfa:2. San'at sahasında Türk kabiliyeti (Başmakaleden devam) ın mubterem karilerinin de meç -| hulü değililir. İ Hususi bir iş için mektebin mü- | düriyet odasinda bülünüyorum. Hayri Bey ile görüşüyorum. Bir| aralik galiba Hayri Bey bir köşe-! de duran alçidan yapılmış Gazi| büstü üzerine gözümün iliştiğini görerek: — (Vakit) heniz benim heyke- İlimden bahsetmedi. Dedi. Ben: Hayri Beyi bir) gazeteci, bir edebiyatçı, ayni za- manda terbiyeci olarak tanıdığım | için heykeltraşlık ile birden bire İ alâkasına intikal edemedim. Me - | İİ Yunan başvekilinin Iktısat vekilimize ziyafeti M. Çaldaris uzun ve harareli nutkunda diyor ki : önümüzde i milletlerimizin fikir ve kalplere itimat ederek ehemmiyeti büyük geniş bir vazife yapacakları istikbal açılmaktadır ATINA, 28 (A.A) — Dün ge, ce Başvekil, M. Tsaldaris kişafma kat'iyyen mani olmamış- ' Celâl | tır. Çünkü bu iki millet müşterek | saimizin ğer (Hâkimiyeti Milliye) nin bah- | beyefendi şerefine bir ziyafet ver- | bir tesir dairesi içinde yaşamışlar- settiği (Hayri) Bey bizim (Hay-| ri) Beymiş. Gaziye ençok (o ben-| zediği resmi bir kararla tesbit o - | lunan büst te onun yaplığı Gazi | büstü imiş. | Hayri Beyin odasında onun | yaptığı alçıdan büstün karşısında | Kanonika tarafından yapılmış di- | ğer bir tunç heykel (duruyordu. Onun için beynelmilel şöhreti & lan bir heykeltraş eseri ile bu ese- | re faik olan amatör eserini mu- | kayese etmek pek Kolaydı ve bu mulkayeseyi yaptıktan sonra Maa- rif Vekâletinin kararımı tasdik et- | memek kabil değildi. Bunun üzerine, doğrusu, hay- tetimi gizliyemedim. Hayri Beye! bu büstü nerede ve nasıl yaptığı» | nı sordum. Kalktı. Beni mekte bin alt katında olan bir yere gö“ türdü. Burası hakikaten bir hey» | keltraşın atölyesinden farkstzdr. Burada Gazinin 1919 -seriesinde başı kalpakli, eli bastönlü bir'hey- keli;” †üzörinde diğer bir heyke- li vardı. Sonra İnkılâp O müzesi için, elinde büyük bir asa, üçün- © cü bir heykeli (o yapılmıştı. Gene riyle mühtelif kadın (o beykelleri göze çarpıyordu. | Maarif Vekili Reşit.Galip bey © Hayri beyin bu merakını ve atöl- yesini görmüş, eserlerinde sezdi- ği kıymeti takdir etmiş. İşte “Ga- ziye en çok benziyen büst,, dahi bu takdir ve teşvikin eseri olarak meydana gelmiş. Tabii yapılan © büst iptida ezberden işlenmiş ol- duğu için bazı kusurları varmış. © Fakat Hayri Bey son zamanlarda © Gazi Hazretlerinin mektepte ter - İ tip edilen bir sergiyi şereflendir - e melerinden istifade ederek bu ku- surları da tashih ve eserini ikmal | etmiş... Milli İktısat ve Tasarruf Cemiyeti şimdi bu büstün o Gazi Orman çiftliği o dökümhanesinde tunçtan dökülmesine ve mümkün Ç olduğu kadar ucuz fiyatla satıl- masına karar vermiştir. Hayri Bey bundan (sonra bu | İ muvaffakıyetten aldığı kuvvet i ve cesaretle ikinci bir esere da- “ha başlamıştır. Hayri Beyin he- nüz çok gizli tuttuğu bu eser de “ “İsmet Paşaya en ziyade benziyen “bir büst,, olacaktır. Taslak halin- de gördüğüm bu eser bile gene Kanonika'nın İsmet o Paşa için! yaptığı büstten daha muvaffakr- yetli görünüyor. Vakıa bir büst yapmak bir hey- kel yapmak demek değildir. Çün- “kü büst sadece bir başın şeklini | almak olduğu halde heykel baş- 'tan başa bütün bir vücudün, ya- hut vücutler mecmuaşının mana k hareketini temsil etmektir. Bur | hut vücutlar mecmuasının mana - tör olmasına rağmen Gazi büstün- de o gösterdiği muvaffakıyet Türk san'atkârlarını biraz teşvik © bu atölye içinde zeybek heykelle- İ miştir, Ziydfette M. Tsaldatis ile İ Celâl beyefendi aşağıdaki nutuk- ları söylemişlerdir: M. Çaldaris nutku Vekil beyefendi hazretleri, ha- nımilar, efendiler, Türkiye ile Yu- nanistan arasındaki iktisat müna- sebetlerini inkişaf (| ettirmek gibi| yüksek bir vazifeye (Türk hükü- meti tarafmdan memur (edilen mümtaz Türk ricalinin buraya gel- melerile bu işin o ehemmiyetini Yunan hükümetinin (o fevkalâde! takdir ettiğini izhar için çıkan çok | mes'ut fırsattan dolayi duyduğum | memnuniyeti bildirmek isterim. Şanlı bir mazinin mirasını ta- şiyan milletlerimizin O biribirine yakın şarkta tam bir milliyetper - verlik işareti altında kanlı olduğu kadar kahramanca (mücadeleler içinde oynanan ve bir çok asır sü- ren facianın başlıca mümessille- ri gözü ile baktıkları geçmiş za manlar olmuştur. Fakat diğer bir vaka daha var- dır. Tarihin bir cilvesi milletleri- mize uzun asırlar yan yana yaşa- mak biribirini tanımak; o sevmek ve anlamak mukadder olmuştur. Hanımlâr, efendiler, kat'iyetle iddia ediyorum ki, bu uzun milli mücadeleler silsilesi (o esnasında milletlerimiz, bu isme lâyık bütün milletlerin muhasımlarında takdir ettikleri milli gururu, vatan hiz- metinde feragati nefsi ve fedakâr- İk aşkını biribirinde bulmaktan hiç bir Zaman fariğ olmamışlar- | dır. Bu hisler daima kalplerimizde | mevcuttur. Milletlerimiz biribiri- ni tanıyor. Yanyana, uzun bir me- sainin terini almlarından silmiş- lerdir. Beraber feci saatler yaşa- | mışlar ve fakat ayni zamanda sul- | hun sevincini de (O tatmışlardır.| Milletlerimizin O tahakkuk ettir. mekle mükellefiz (düşüncesinde bulundukları yüksek mukadderat duyguları ile göğüsler (o kabarmış olması, aralarında bir çok müşte- rek bağların ve benzeyişlerin in- gördükleri takdirde ne gibi eser» ler yapmağa muktedir ( olabile- ceklerini isbata kâfi gelir. İ Ara sıra resmi daireler, bele-| diye tarafından memleketin muh- telif yerlerinde abideler, heykel- ler yaptırılıyor. Bunlar için bir | çok paralar (o veriliyor. Şimdiye kadar bu paralar hep ecnebi mem- leketlere gitmiştir. Memlekette Türk san'atkârları bulunabileceği ve yetişebileceği o hatırlara bile gelmemiştir. Bir amatör Türk | san'atkârının eliyle yapılan ve | Gaziye en çok benziyen büst mi - sali san'at (o sahasında (dahi Türk kabiliyetinin müsabakalar la teşvike lâyık olduğunu göste-| rir, Mehmet Asım İ dır ve ruhları müşterek bir sema altında yetişmiştir. Fakat dünya harbi iki milletin | milli ve iktisadi bünyelerinin da- | yandığı temelleri bir sel gibi sar- ! sınca Türkiye ve Yunanistan ken- | dilerini matem ve sefalet içinde | buldular, Her iki memleket har- bin kendilerine miras biraktığı a- sılması çok güç meselelere karşı | koymak mecburiyetinde kaldılar. Mazinin feci tecrübelerinden acı bir ders almiş ve yeni ozaman hakikatlerini idrak etmiş bulunan iki millet eski ihtiraslarının üstü- ne çıkmasını bildiler ve yeni bir canlılık hamlesi içinde (yeni bir devrenin gözerimine yöneldi- ler. Uzun mücadelelerinden unu - tacak bir şeyleri (oolmadı. Fakat çok şeyler öğrendiler. Vatan uğ- runda feragati nefis ve fedakârlı- | ğin asil hatırası ve kahramanlığa hürmet daima baki kalacaktır. Milletlerin tarihini unutmaları icap etmez. Ancak onlar kendile- rine yeni bir tarih yapmalıdırlar. Önümüzde milletlerimizin — fikir | ve kalplere itimat ederek, ehem: miyeti büyük bir medeni (vazife yapacakları ve yakın şarkta sulh. hun köklenmesi için gayretlerini birleştirecekleri geniş bir istikbal açılmaktadır. Çetin mücadeleler- le dolu olan mazinin tasfiyesi e- seri, Yunan milletinin şuurlu ira- desini ve istikbalde Türkiye ile en samimi dostluk ve ameli faali- yet sahasında teşriki mesai mü- nasebetleri içinde yaşamak husu - sundaki şiddetli arzusunu akset- tirmektedir. Bunu söylerken (o bütün Yu- nan milletine tercüman olduğumu size temin edebilirim. Samimi ar- zumuzu parlak bir hakikat haline koymak çarelerini sizinle beraber araştırmakla, bizi işte bu duygu- larla mütehassis olarak âmade bu- lacaksmız. Hepimizin başaraca- ğımız maddi güçlükleri tamamile müdrik bulunuyoruz. Dünya buh- ranı mübadelelerde manialar ku » tarak mevcut güçlüklere yenileri- ni eklemiştir. İyi niyetler, her iki memleke - tin memnun olacağı ameli netice- ler vermekten hali (o kalmıyacak- tır, Bu cesaret verici bir tatbikat ve ayni zamanda bir kaç seneden beri çok mes'ut bir tarzda mevcut olan siyasetin parlak bir tezahü- rü olacaktır. Tarihe karşı koyarak memle- ketlerini yenileştiren parlak yeni Türkiye binasmı (kuran ve ayni zamanda Türk — Yunan dostlu- ğunun şampiyonu olarak yükselen devlet adamlarının Türkiye işle- ! kadderatının başında i gün bir araya getiren ! bağları bizim de böyle rinin başında bulunması ümitleri sarsılmaz bir kanaat haline koy- maktadır. Bütün Türk milleti, o şeflerile iftihar edebilir, Size hoş geldiniz demek ve me- muvaffakıyetini bile - mek için bardağımı (kaldırarak, yeni Türkiyenin kendi yüksek mu. tuttuğu bani ve büyük şefin sıhhati- ne, asil Türk milletinin büyük- lük ve refahına (Ove mümtaz şef- lerinin şerefine içiyorum.,, Mahmut Celâl Beyefendi- nin cevabı Başvekil hazretleri, hanımlar, efendiler, Yunanistanın çok misa- firperver topraklarında bize hoş geldiniz demek için Yunan hükü- metinin pek mümtaz reisinin söy- lediği güzel ve asil sözleri hakiki bir heyecan ile dinledik. Başvekil hazretleri, Türkiye ile Yunanistan arasında mevcut olan | dostluğu öyle bir kuvvet, öyle bir yüksek düşünce ve öyle bir duyğu asaleti ile tarif ettiniz ki, ben siz- ! den sonra ancak, milletlerimizi bu çözülmez derin ve samimi bir tarzda anladığımızı söy liyebilirim., deilim iii Bizim için çok bol olan tarihin dersleri her halde daima bugünkü i gibi olmamışlardır. Sefalet ve 1s- trap senelerinden siz de, biz de ruhlarımız kuvvetlenmiş < ve bil- hassa gözlerimiz açılmış (olarak çaktık. Bu güzel gözlerin altında fena ve iyi yılları beraber yaşamış olan sizler ve bizler (o bugün bize düşen mükâfatı her hâlde hak et- tik, Bu mükâfat, cesur, civanmert ve samimi dostlar gibi (o biribiri- mize ellerimizi (o uzatmaklığımız- dır. Başvekil hazretleri, bugün maatteessüf gösterdiği ka- rarsızlık manzarası önünde bizim birleşmemizin mütekabilen faali- yetlerini karşılıklı anlaşılmasına ve halisane duygulara en iyi bir kaynak olmasını dilerim. Vakti- le Avrupanın en karışık (Obu kıs- mında kardeşçe kucaklaşmamızın | yeni bir nizam kurmuş olması mu- cibi ibret ve bilhassa dersle dolu değil midir? Biz harplerden pek çok ıstırap çekmiş ve (o harplerde pek çok kaybetmiş olduğumuz çin sulhu bu derece seviyor ve dün yaya sulh manzarası gösteriyoruz. Dünyanın istikbali için ümidi- miz sulhtadır. Ve biz kendilerinin ve beşeriyetin hakiki menfaatleri- ni iyi anlıyan birer millet olarak, hiç te mecbur olmaksızın münha- sıran bir mefküreci sıfatile sulhu yapıyoruz. Başvekil hazretleri, İki memleket arasında ticaret mübadeleleri Oo hususunda çıkan güçlükler hükümetimiz tarafın- dan azami derecede dostça ve müs pet bir tarzda tetkik edildi. Ben şahsen Yunan ticaretine, büyük dostluğumuza (uygun bir şekilde ve müspet esaslara ve ha- kiki imkânlara müstenit (inkişaf çareleri vermenin bizim için fay dalr olacağı mütaleasmda bulun- bi ği banilei dünyanın e 29 Nisa | İstilraği | | Ankarada bu h di bir konferans ver ANKARA, 23 (AA) kara Hukuk fakültesi Hu vel profesörü Cemil bey halkevinde bir konferan! “4 1918 istikrazının act TU fi ve bu istikrazda Düyunü X ye idaresinin rolünü gön ği sonra Cümhuriyet idare 4 li para ile 2200 kilometi* yolu yapılmasındaki ehe” göstermiş ve istikraza Y”, ne hamiyet, ne sırf kâr ii y vatandaşın kendi evi Ye” ket işi tanıması lâzım 8* de karar kılmıştır. | “<< Büyük milletlerin ; | iddiaları vardır. Büyük “a İ büyük iddiaları olan ve başaran milletlerdir. Türk | ti tarihte büyük iddialar İ müş ve bunları başarmış © azim ve kuvveti (ile ve “ği yirminci asır ortasında vur şın başlığında efsane 3 . büyük işler gördü ve görm” Bugün başlanan yol m8 de manen de o işlerden bi Muğlada dahili istikraZ MUĞLA, 28 (A.A.) —© demiryolu istikraz tahvili R Muğlaya getirilen üçüncü # tamamile satılmış getirile€ düncü partiye mahsuben © yapılmışlır. “yi Hisse senetlerine ( gö” bu rağbet hâlâ hararetini © za ediyor. ii Trabzonda $* * Yol ve tarlaları su 9 bir çocuk boğuld”. TRABZON, 28 (A.A) ların erimesi neticesinde | lan sel Maçka ile (o Deyir | arasmda yol ve tarlaları #$ gi | mıştır. #İİ Sel bir deyirmeni yıkın gf) ve tarlalarda büyük tahribsi mıştır. Bir çocuk sele . »il tır. Sürülmüş tarlaları bire | ! taklık haline koymuştur Kİ “1 dum. Bu bapta Yunan büt le görüşmek için Atinay# İ w Burada gördüğümüz k3! hiç şüphesiz mütehayyir © Fakat her halde temenni yeli den üstün çıktı. Bu mahal vası içinde ve bir netice? yeti | hususunda bu derece sam ii arzu ile, ticaret münaseb” ,€ ze yaraşan ameli ve müspe di jim bulamamamız kabil 1 ii) Başvekil hazretleri, sizin 4 zim yaplığımız milliyetP© gel bence selâmet verici bir z perverliktir. Bu, kayıts!Z vatanın hizmetine konula” gurur, vazifedir. Bu mil verlik bizi birleştirdi. Ve vi mi bir dostluk içinde su” 4 dalı devresine bu milliy€ 4 likle eriştik. BinaenaleYi” milletinin bütün ahvalde mesini bildiği yüksek m€?* önünde eğilmek suretil9 sonra ben de bu milli liğe lâyik olduğu hürmeti nuyorum. Yunan reisicümh una, dost milletin ii tını büyük bir salâhiyet “ p ile idare eden şeflerin ” sizin ve Madam Çald 2. tına bardağımı kaldırıy0” züölmez Türk — Yupsn. j ği şerefine içiyorum.,, A urun” ğe 7 "| ”