—sep.r “yeryeg nnZA2UN Lepeutni dg enuvuelogğ DUA Işyjıy odrthen ey nayna DA GEk3137 (ans 9j1s2 sa degsa Uigsey uyg, Op yere ubjy — “azmopa urkeş yerejo Lay nu -— £og wiytugf “atağa Bduos un3 ön uepunsnpny .'u “e y9A 'eyou v yoo — (cseg) og Yu *mısnuzunjo 81|goz eo un3 IĞIpIIp9 vE 5: opiyergeg oyaans ng SA anğtrurje tevtey Kva Buga ou orsyoou: uopa vunı Ar OP ezeyujıg Uepumepmnpjo örusla rulgekm Iğıp «urzyj yevoeanur tuLiejengyeti nounyay einı?op uepniğop yasadıjfos Tumepyevediedek kağ ng wupurrepynpjo İrtüje tuttu yopAv utpuujengy?.n gödipiyny 10j1198 94 önulunşag wzyeşeynui Ojtses0r ne odışyın! HoAnNp vivd Wwzvapus (9443 Uvpung “1PILA sz OUR WOU BUN3 younin urarerkeğ vawoç 'np4nun$ ıouag unuvaleğ un$ 89HJ “pure #ogvy nın weğye 'npJo NUN3 öğe ESA İuyaozre Op uuop nung — og uiyvagj *ZAPILP> 3uygoz vauos un? Sey vepeşyea “noy — (wseg) £og tuy “1payoğunzej yecemjo IyvA SI Apo (huausaş iyep 1oy(9 o “ıpfesjo inyo vel dairei ayanda idare odasında muttali oldum ve hayret ettim. Hilmi Bey (Basra) — Karadeniz vak'ası ta- haddüs ettikten sonra Süleyman Elbüstani Efendi, Amerika sefiriyle görüşmüş ve Amerika sefiri bu mssole halledildikten sonra, bitaraf kalmaklığın kün olduğunu söylemiş. Bu mesele meclisi vü- İbrahim Bey -— Kat'iyyen, kat'iyyen.. Bunun için memnun olmak lâzımgelir. Hilmi Bey (Basra) — Belki zatıâliniz belun- meadığınız bir gün söylenilmiştir?. İbrahim Bey — Ben meclisi vükelânın her içtis amda bulunmuştum. Hilmi ey (Basra) — Bu cihet, esbabı istifada de'meyan edilir mavzuu bahsolmuş. İbrahim Bey — Biz tarziye verdikten sonra on- far ayrıldılar ve müzakerede hazır bulunmadılar, Çünkü balâda, arz veçhile vak'ayı mütea - at eden meclisi vükelâda müzakereye ip- lmezden akdem istifa ederek meclisi ter- mişlerdi. Neticei müzakerede dahi harbin önü- — pap — YAP VEYE Yağtu (püuroy oğan KG Kewruz iy <AÂvy “ng pp Börarop “uefa “8:3 ig 'ufrjo sıpey öyosour -1o3 “rejmsğtysİ #peaearezyj uIğı ığıpouno veyejeanur iâreyj “göjeş uğ “eitd w “pes veyej SA örüayst yereye$ ozruopwseyj U «dek vAAdTEUI SA Möjuzryez doz “esrar MEYEpig toz * ap ojırerey YAYMA ıspsamı “ng yeyeş İpıinrumma “03 yiyvanuz oaaktıyee Hoy Tsepyise Uyur tofr90j » Se urujy aeyeyesvunur opzıuurlapım93 yoneure olyuruzda; irezeu Tuvsyou Uyepunsnsny #kigsı SA fer Yaptı 3A UYUGEZ Vepeuumuop 34uoç “na TepAs ?p 1j96 özeyefiğ “Ipayoğ Tulguas “ularrp “11 Goyevzesnur IGeA97 UİEYeşe “unavrek vurung ge Nalan g anpyaUoo) TUVfİ Jp) reg, sea » NOS YppnUL aig Rİ outpzou ulışes osozn yarı “e “ayezau Hay ng og Jipepj vu pşreni$ ekeyıo 1sapasalu iseunyıyes 9Z1g UYaojU 03 ng To » 9pa ulke tulğıpyıpasyag nnzasur uri “iş Pp «At uasnAIUI #p O “MZ Log pipe öreyujiğ 'npsok “Ap “ursureğnuoy oyyttay ng Uog yay, sese Gif 9 EŞ “pop Zuoj43 vaeylag op Mayıuo8 “apo duy 4y9ğ "4/98 vurucur; (pagamısj) şoAA eyup ZIG “11798 auaozn vöruşo uadomop Iz ğvSujey hâre Almanya sefiri de bu busmsla sadrazam paşa nezdinde ısrar etmiş ve fakat Sait Halim Paşa ce- xaben: “Ben buna muvafakat edemem, sonra bir emrivaki yaparsınız,, demişti. Bunun üzerine 8e- fir, Almanya bükümeti namına bir taahhütname vermiş ve: Amiral “Şason,, sizin amiralinizdir; bi- naenaleyh bir amiralin böyle bir harekette bulun- mıyacağmı ve eğer Karadenizde Rus donanması- na mensup sefaini görecek olursa boğaza avdet edeceğini gerek hükümeti matbuam ve gerek kendi namıma taahhüt ederim,, demişti. Sadrazam paşa selirin bu resmi taahhüdü üze rine donanmamızın Karadenize çıkmasına muva - fakat etmişti ki ben de bunu, vak'anın hudusun- dan sonra işittim. Şunu da arzedeyim ki bu busus- ta dahi meclisi vükelânın bir kararı yoktur. Hilmi Bey (Basra) — Donanmanın Karadeni- ze çıkar çıkmaz Rus donanmasile karşılaştığı doğ“ ru mudur?. İbrahim Bey — Bu hususta malümatımız yok; ancak donanma Karadenize sabahleyin çıkmış. İşte o gün akşam üzeri ben sadrazam paşanın yas nmdayken Enver Paşa geldi ve telsiz telgrafla Ka- yadenizde hâdis olan vak'aya kespi ıttıla eyledi- ğini söyledi. Bittabi biz de telâş ettik ve vak'anın — 485 — — Ip — - 9y 04 gzmüvej,, :DA SApJDA medey Ekpe OpUN) « alızvA tezepnu UUyası ok9p1ey rg Op zıg 'uvp suinplo gajlaynaz oy eeyepnaz rruvpnpny gemig yeagng uvunpng epusığıuy ZNAE>OJ sig “öpjuy n$ “npunng Epuisiğre ZNAV29J “eoulAruje dvAo SA epemeye duao uziwujou (o Zig ydajpuuorulğ *npgngayna noşarey vefo urgysoz ULAZEIİaŞ Op ap «morey 1zelog opeyyeuci SA ma afogeynul vdoz zozn yetiyo dvaa3 ekuyou 'apunayı “uununzrg,, gepeny » Gruos UOpu!ğıfgaş urumou ng UngjH o ez0121) Ays ($ıgz eu 114 EpJo£ mg 3A YIp9P "Z1x “Zey oyumuzu) utuukız SA Telez “uneresey UeJo Wyea okak1z29) rullajaşmedoynuz SA eursuyı oĞiZdey alma 19g esayöejuu rAçppıza yadıgogos uepzrunj sere mizig okasıpey ng opoonau 1ağg “uzyopo v4 <1 oyozoyiyuz Meyyyyek 414 yiopeuosulg *Arpyğop. uygur I8ypjlsa yokıgagos wepuyuası s0p98 vE -ng SA iynpunyag epmseğzen EyLA 1g oĞJ,, #pWOK ng “ipasa seren Surğygo eou 41g opu1s90n9dU yer « öyğeznd uapo vela) “yipyesedek 081198 su up “zyanyo WEE Yyovuouzay3 ogrey 94 YIpyığap apumokır YouL13 ağası YSA sıgöiy “op 219 myunö “yppunö np Mojkağ zyunğaopıgudek v41os UYNUİ #eJLO me ma mm rm e er ar am IŞ ON — #öaeji GE LYA — uvpeyisok 3A Jepeinupj İbrahim Bey — Tabii Babıâlide vardır. Çün- kü o vakit hariciye nazırı sadrazam paşaydı. Hilmi Bey (Basra) — Hükümeti seniye bita - raflığı muhafaza etmek için çalışmış fakat itilâf devletleri bitaraflığn muhafazası için (Goben) ve (Breslav) sefinelerinin kumandanlarile müret- tebatınm tebdilini talep eylediği zaman hükümet buna karşı ne yolda cevap vermiştir?. İbrahim Bey -— Goben ve Breslav buraya gel- diği vakit silâhlarının ve mürettebatının ihracını biz teklif ettik; hatta bunun bir askeri tabiri de vardır; fakat Almanlar bunu kabul etmediler ve: “İstanbulu yakarız!,, dediler, Onlar buna muvafakat etmeyince, madem ki gemileri biz satm aldık, mürettebatımızın müna- sıfaten bulunması ciheti askeriyece tensip edilmiş, dedik. Çünkü Almanlar: “Gemilerin bazı hafi ak- samı olduğu cihetle bunların göstermeyiz, maama- fih biz idare ederiz,, dediler. O esnada İngiliz a- mirali buradaydı; o gittikten sonra “Soşon,, ami- ral tayin edildi. Reis — Mevzuu bahsolan nota Karadeniz vak- asından sonra mı tebliğ edildi?, r a Ibrahim Bey — Tabii. Karadeniz vak'asından - —488 — — 96 — *amyyok uriyernşvut 4igdıy ysaı UZ vk9a yulsi #rayjıpo Sıygor vâyjoyna tsrpoour OA önsuşnapıya uepuıjeıuş uofyojasp Jen epujrez vewmez um » npuüng oposugey zıuopug YPUDDUy OLUP repdej da yygasağ usıngnyo A —— &g uyegj *un40£1593 pens nounİd — SOY “zotuşıpo yok oyevuuj UpUrSIĞAE VE “ey HAYDİ dop neee op UUag TpJYA © -anjo yres yUYSA ou (yas Urunpavuoğ rurrejuvu sna sağıp e£oa n (Jodojseaiç) eniiop vep aa Iğipaun? şnpusoş vurşeuutuop sn4 OJYİSA | “IPHp9 10ALALI 34 YIppI “uızrueutuop yexj iu 1fop onesuuj o uning “az — og vayyeaaıj *sojrps) “pop veyiyey iyeyiy “uagvada vung “ıpuayake HegreH pepunpyey n3apınunıng eyeuekag ye “reg ışepıy ope çene rupyı uaşez — eo *umaoknug3 yodiyefes 1g oparpuoy ur yaulıaa dea93 1£vjop Uopuluş uuku3 yfoyeua “ig *umdoknjdgs upunpey unoaey SA fiğ ipu “wndokyuroj£9s nuo 'speyieg 199j9s9u1* *rojıya | Bi e9yOA,, 'umıo£oj49s ryesnsng up? yejjei or -1puay SA Hajkoğ urRıpyıg uag — £og uysa; “oyun Jej31 Op 1s193şy — (nfog) £og NON sonra, meclisi vükelânın ilk içtimamda, nota tel liğine karar verilmişti. Reis — Nota, Karadeniz £ vak'asından son tebliğ edilmişse notanın tebliğiyle (| tarafımızd harekâtı hasmaneye başlanması arasinda, nolan za cevap vürudu için, kâfi zaman intizar olun mu?, İbrahim Bey — Tabii intizar edildi, fakat k gün olduğunu tayin edemem. Biz, o vakit “Ne lacak?,, diye bekledik ve cevap almadık; çün bize öyle cevap verdiler. Reis ——- Karadeniz vak'asından sonra düşm iacafından topla cevap verildiği hakkındaki b yanat meclisi vükelâda resmen mi cersyan c miştir? brahim Bey -— Bunu da bilmem, çükü ar dan dört sene geçti, tayin edemem, Fakat bu cereyan etti. Hepimiz heyecan içinde soruyord Na olduğunu anlamak için raeseleyi takip ediy duk. Halbuki topla karşılandığımız salâhiyel olan ciheti askeriyeden dermeyan olundu, biz müdafaa mecburiyetinde kaldık, hatta hali bh karşısında bulunduğumuza dair olan iradeise ye de bu şekildedir. — 489 —