21 Şubat 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

Iktibâs, aakil, tereğme hâklari mahfizdur Bir keçi, bir horoz, bir kız, bir Muhartiri: Celâl Nuri otomobil, bi: oğlan Sivasta veya Diyarıbekirde, Ur- | alınmıştır: Bir Ford veya Chevro- faua veya Edirnede oturuyorsu - nuz. Oralarda melbüsata, manifa- tura eşyasına dair her istediğinizi bulamıyorsunuz. İstanbulda bir muhabiriniz var. Ona, bittabi, si - parişler verebilirsiniz: Bir sofra takımı, bir miktar kumaş, birkaç cilt kitap ve saire... Fakat hiçbir vakit aklınıza gel- mez ki, İstanbulda kardeşinize, a- daimınıza şöyle bir siparişte bulu- “ nsanız: Elleri, ayakları, ağzı kü- çük, gözleri mavi, saçı sarı, boyu bir metre altmış santimetre, sık - İeti altmişla altmış beş kilo ara - sında, okümak bilir veyahut bil - mez, piyano çalar veya çalmaz, on sekiz ile yirmi üç yaş arasmda a- zami dört yüz liraya. bir kız!. Hele bizim torümlar, aile evra- kını karıştırdıklarmda böyle bir ktnba tebadüf edince büsbütü şaşiracaklar, zıp zıp siçrıyacaklar.. Lâkin bilmiş olunuz ki, bu sipariş edilen ve dört yüz liraya satın alı- nan hanım belki o torunun büyük anasıdır! Evet, dünya çok değişti. Bizden evvel, hergele hayvanla- rı satılır gibi, meydanda kadın sa- tilırmış. Fakat bizim zamanımız - da da (Esirci) denilen osnaf imev- cüttu. Esirci! Bizi biç olmazsa yirmi beş dakika düşünmiye davet edici bir kelime... Karpuzcu, limonatazı, fıstıkçı, kâğıtçı, gazeteci, aktör, kâtip, a - vukat, doktor gibi meslek sahibi. Ne satıyor?. İnsan. Kaça?. Yirmi liradan bin liraya kadar çeşitleri mükemmel. Şöyle tasavvur ediniz: Bu da kika, Miri, Divanyolunda bir dük - kân açsa ve üzerine şu zeminde bir tabelâ koysa: Alâ kadınlar, ne- fis kızlar, ucuz hizmetçiler, ufacık siyah oğlanlar... Ehvenlik, meta « net, zarafet.. Muhtelif kelepirler.. Mevsim sonu... Fırsatı 'kaybetme- yiniz! Yüzde elli iskonto. Duhüli- ye yoktur. Hemen cümhuriyet omüddeiu. mümisi, polis, jandarma oraya hü- cum eder. Veli derhal arkadan yetişir. Gazete muhbirleri ellerin- de fotoğraf makineleri olduğu halde kapıdan mümkünse kapı | dan, değilse bacadan oraya girer ler, Esircinin ellerine kelepçe Yu * rularak tevkifhaneye gönderilir; içerdeki kızlar ve oğlanlar da azat edilir, Bu yıllarda bu ticaretin şakası bile bir skandal zemini teşkil edi- yor. Halbuki Osmanlı ellerinde bu ticaret ta 1920 senesine kadar serbestti, şeriat mahkemeleri kul- ların alım ve satımmı £ hüccete raptediyordu. Galata kadısının hu- zuruna gidilirdi, Ali bey Veli beye bir kadın satardı. Bedel hakimin huzurunda verilirdi. o Şahitler de resmi senede imzalarını basarlar < dı. Şöyle düşününüz: Meselâ padi- şah saraylarına ancak satm kadı alınırdı. Osmanlı o imparatoriçesi yahut şehzade karısı olmak için son devirde bir hatunun mutlaka kul cinsinden olması şarttı. Su iki, üç asmdaki Osmanlı hükümdarla - ve hep cariyezadelerdirler. Koca sı mesel 0 atına! le otomobili pahasma... Karısıyla birlikte şirin bir arap oğlanının bir kısrakla tranpa edil- diğini gördüm ve bilirim. Şüphe edene adresini veririm. Esir alıp satmak şer'an de, res men de mübabhtı. .. Muhafazakârlar buyuracak- lar ki bu esaret, tarihte gördüğü - müz sair esaretlere (o benzemezdi. Esirlere zulmedilmek şöyle dur sun, bilâleis, onların bilhassa kız - ları, kadınları içtimai merdivenin en yüksek basamağına kadar çi - karlardı. Meselâ Sultan Azizin sarayın - da tam üç bin (rakamla da ifade edeyim 3000) cariye varmış. Bun- lar mes'utmuşlar, sarayda yaşıyor- larmış. Bazı fertler için belki! Bu- nunla beraber bir kafes altından, müceyherden yapılsa içindeki kuş için daima bir hapishanedir. Bir de, her devirde beş, on ka- dm padişah zevcesi oldu diye u - mum köle ve cariyeleri mes'ut sanmakta salâhiyetimiz yoktur. Bir sürü cariye: Kadın efendi- ler, gözdeler, ikballer, odalıklar, hizmet halayıkları., Bir sürü beyaz ve siyah köle: Akağnlar, insanirklarma ve hatta hayvanlıklarına karşı cinayet irti» kâp edilmiş haremağaları. Osmanlı rejiminin devam ettir- diği bu usul hürriyet mefhumunu kepaze ediyordu. Odalıkların ha - yatmı sakm Pierre Loti'nin eser- lerinde öğrenmiye savaşmaymız. Çok aldanırsınız. Yüksek kaldırım dan geçerken bir takım taş basma- sı yavan boyalı tablolara tesadüf edersiniz: Odalık, altmda fransız cağı |'Odalisgue. Bu kadın bir sul- tandır. Süs içinde yaşıyor. Olabi- lir. Fakat buna mukabil nice ve ni- ce kadınlar ölünceye kadar azap çekmiştir. Bildiğim (kızlarağası, devletlü, inayetlü ağa efendimiz hazretleri elbette bahtiyardı. Sad- razamdan, şeyhülislâmdan sonra, Osmanlı teşrifatında o gelirdi. Hal buki tabiat âleminin kedilere, s1- çanlara, sineklere bile bahşettiği erkeklik hasleti onlardan esirgen- mişti, Kurunuvusta, bu itibarla, Tür- kiye cümhuriyetinin ilânma değin bu memlekette devam etti. Altıncı Mehmet Reşat ahtında devletlü i: Dayetlö elkabı kızlarağasma çok görüldü; şu kadar ki, o memuriyet ipka edildi ve kendisine sadece izzetlâ ağa dendi; hazretlerisi bi- le yok. Avrupa romancıları ve şairleri (Odalık) ta daima O romantik bir renk arıyorlar. Ne yanlıs! Bir de zırdeli Sultan Ibrahime bir kadı - nın odalık olması felâketini ta- savvur ediniz.. Demirden bir leb - lebi, ne çiğnenir, ne yutulur! İstifraş âdeti yalnız hürriyet mefbumunu öldürmüyordu, sile esasını da sarsryordu. Baba, bü * yük bir zat; lâkin ana, birkaç yüz liralık bir mal... Bir adet halı, bir tarla, bir pavton maa bir çift ma- car kalanası.. Hem usul de gayet geniş! Bir insanm parası ne kadar çok olur- sa o kadar odalık alabilir. Bunun seriatta da, âdeti AŞ VAKIT Kapanan bir eviğ açıl ması aylar sürüyor Dün aldığımız bir mektupta deniyor ki: - Beyoğlunda Tünel civarında - ki evimi icara vermiştim. Kiracı uygunsüz takımından olduğu i - çin emniyet müdiriyetince evin İ seddine karar verilmiş ve haneyi İ alelösul açtırmak için vilâyete bundan bir ay evvel istida etmiş- İ tim. İstidanın polis müdiriyetin - den kaymakamlığa ve Beyoğlu merkezine dolaşıp tekrar müdiri - yete gelmesi bir ayı geçmiş olu - yor. Hâlâ bir cevap yok. Ben bir ameleyim işimi gücümü bırakıp ta evrak peşinde dolaşmak işime mâni oluyor. Hanede kendim otu- racağım, Bu ev nevakit açılacak acaba? Şehremininde Tatlı Kuyu caddesinde 59 No.da Faik Bir malâlün istidası Ankaradaki komisyon riyase - tine gönderdiğim malül evrakım hakkında üç seneyi geçtiği halde ne müsbet, ne menfi bir cevap a lamadım. Halime merhamet edi - lerek muamelemin biran evvel ikmalini istirham ederim, Davutpaşa iskelesinde 239 No.lu hanede mürettip Yusuf oğlu Ömer Vasfr bir senelik ticari münâasebetimiz Ihracat ofisi memleketimizin muhtelif memleketlerle olan 1932 senesi ticari vaziyetini tesbit et - miştir. Bu statistiğe göre ihracatımızın kari Mektupları (T | (Başka memleketlerle ! yekünu 101;301,355 liradır. Wthalâ- tımızın yekünu ise 85,983,723 li - radır. Böylelikle 1932 senesi ihracat fazlalığı 1931 senesinde 614,914 lira iken 15,317,632 lira düşmüş - tür, Başlıca ihraç merkezlerimiz o - lan memleketlere 1932 senesi zar- fında yapılan ihracatın kıymetleri 1931 senesine nazaran şu nispette- dir: Almanyaya ihracatımız 1931 ve 1932 senelerinde büyük tebeddü- lât olmamıştır. Maamafih en fazla ihracatta bulunduğumuz memleket İtalya - dır. Sonra sırasile Almanya, Ame- rika, İngiltere, Fransa ve Rusya gelmektedir. Gümrük statistiklerine istina - den hazırlanan bir listeye göre İtalyaya göndermiş o olduğumuz malların miktarı 16 milyon küsur liradır. Fakat bu miktarın çoğu transit suretile Amerikaya ve merkezi yok. Keseye bağlı bir iş. Bir zen-| Avrupaya sevkedilmiştir. İtbalât gin, bu gidişle, evini bir benibeşer | miktarı ise geçen seneye nazaran barasına çevirebilirdi. Meşru zev-| Almanya, İngiltere ve İtalya ile e de bir hududu i celerin dörde inhisarı nerede kal- dr? Para ile alınmış ve alınmamış Fransa ve Rusyaya fazla yapıl - müşter. a ei geek itibarile Elim Bir Ziya aileler; me? Tıp fakültesi Seririyatı Cildiye Dört karıdan bir fazlasını ha - e tiye eli 0 e Yam eden usul, âcaba neden üç, m R ii işe derleri > deli li teşat Beyin pederleri Mira- beş bin.cariye.. istifraşına. ruhsat isiiitün Tae BE; Mebaat vermişti? Bunu geçmiş zamanın ulemasından birine sorsanız bas - makalıp şu cevabı alacaktınız: — Bir insan bir kadınm zatına sahip olursa onun mülki müt'asına da bizzat sahip-olur ve ondan is - timta eder. Müsaade buyurunuz da size bu sözü şerhetmiyeyim. Manasını an- lamakta güçlük çekmezsiniz. Fa - kat o hocafendiye sorsanız: — Bir hanım bir erkeğin zatı- na sahip olursa ondan istimta hak- kını haiz midir?, Hocafendi: Rezalet diye bağı : racak! Nasıl olur?. Efendim. ww İki ölçü olmaz; hocam. Ma- dem ki erkeğe bu hakkı verdiniz, kadına da, lütfen... Bin yaşasm cümhuriyet! Teşkilâtı esasiye ka - nunu mucibince her Türk hür do- Selim Bey irtihali dâti beka et miş ve cebazesi bugünkü Salı günü Kiziltoprak'ta Kuyubaşı'n- daki 30 numerolu banesinden kaldırılarak Eyüp Sultan'daki makperei mahsusuna defnedile- cektir. Merhum fevkalâde halük, nazik ve müstakim ve mesleğin de muvaffakiyetli, tam manasile bir insanı kâmil idi. Mevlâ ga: riki rahmet evliye, ee REY e» BORSA (Hizalarında yıldız işareti olanlar üzer lerinde 90 şubatta amele olanlardır Rakkamlar kapanış fiyatldıımı gösterir © Nukut Gi Kin Fransiz TAE | *: Şila Av # uras g,— #2: NK iü *i Sterlin 794. | *ı Pi ğar, hür yaşar. Altı yüz senelikilei Dol (—O*i3.— ,. Mari Osmanlı devleti bu sözü söyliye - (12 ni tee en ; memişti, Onun içindir ki Osmanlı (| *20 Oran: s6 | Şile ; — Le 20 | ia na ş diyarları bu itibarla alt üsttü. Hiç | köy o — " çorman © — unutmam, Rados adasına yüzlerce || *i “iorin m | 8; Medaye AL Yemenli sürmüşlerdi. Bu Yemenli | 9 Ks çek 152—| 8 Berit M8— ler izdivaç amatörleridir. Her beş Çek fiatları (kap. sa. 16) yüz kuruş maaşa bir zevce, Zev - 5 —— — eelerinin miktarı dördü geçerse ve (|4'imi, 718” | sti N a *Nev-Yörk 0.4180 ; *Madri “7378 varidat 2500 kuruşu bulursa nöbet || 4 üm © daşen | selin © aki ile en eski zevce ıskarta edilir. #Hrbksel ADİN! Varşova | 42875 Yİ VAtina 89 W #ieşte asın . Medeniyetin bunca terakki» (| #Cenevre || 35 #ükreş 404480 sine rağmen, daha düne (kadar, ||sümierdan bise | sikm. 0081 yani Osmanlı devletinin tarihe ins 1 ————— tikaline değin insanların da keçi | o. Esham ve tavuk gibi mütekavvim mal ade || Is anka (1 | Terkos M0 56 . - 4 - u. metin A, 12 dedil YI 1 Anadol 3540: ( Çi te 1Et0 “ediimesi ve servet şartile yüz! er: | Reji re Cayon Dey W— iye” isti! i â i Şir, Hayriye !&, Ş Dev gis ce griye istifraşına imkân veril ! Mi? N tı e mesi yaman bir tenakuzdu. İİ U Sigeren s4 İİ Şark mide 2 Ne idi o cariye âlemleri? Ev . (|, 09" . #8 | Todor | dax ler, saraylar, köşkler hep şehvet | istikrar'ar Tabviller kokuyordu. İsi i .İ— — okuyo du. İsimler bile meyha lü ET ği z neyi andırıyordu? Nazi mestan, İl #'yx | ço a5) Tramvay 3180 Tiri Müjgün, Bezmi âlem ve sâire, Da Ma ” Z l ire se we O devir de yok oldu, uçlu, | Seydi mah besine “. Yi Bağdu 175 vağolu Ed rüyalara karıştı... Mak vive — İsa Mümessil sime Nuri Celâl Salı 21 Şubat : 2b Şeveal (o 27 Şe Gün doğeşe 50 Gün ist 1748 gal Sabah camazı 601 göl Öğle samazı 1948 ns Uiendi namaz 1536 sai Asım namazı — 1748 ret Yatsı namazı 1919 19,3i İmsak 510 b Yalin geçen günleri o 5? “ bla si a HAYA — Yeşilköy Askeri rasat kezinden verilen malhmata göre bugüf va kapalı olacak ve şimal isti P rüzgürlt olarak devam eğecektir. "Ya timali de vardır. Dün sıcaklık en ziyade 7, en az ? ©e ve hnva İazyiki de 762 milimetre İSTANBUL — 18 den 18,45 e kada” (Makbule Hasm), 1545 ten 19404 Orkestra, 19,30 dab 20 ye kadar Eri ders (ilerlemiş olanlara), 20 den 20,45 4 dar Hikmet Rıza Hanım, 20,45 den kadar Hafız Ahmet Bey, 2130 dan kadar Nimet Vahit Hanım tarafndan gani, 22 den 28,30 n kadar Gramafon, we Borsa haberleri, Saat ayarı. YIYANA (318,1 m.) 12,30 Konser — 14,40 Piük — 14,10 konseri — 16,2) Tayanni — JA De 2,35 Orkestre kousüri — 2158 l ve minareler ve bir dram — 28,10 Bar siiri, LPİPZİG (489.8 m.) i 745 Jimnastik — 7,35 Konser — 18 #ör — 14,15 Plak — TT,t0 Konser — Pak — 2130 Könter — 2815 Oda BÜKREŞ (3942 m) 13 Plik — 15 Konser — 10,25 Ko 2040 Pik — 2) Senfonik konser — Konser, BOMA (441,2 m.) 71,15 Pik — 2145 Operet BUDAPEŞTE (550,5 m.) 10,15 Örkestre — 19,05 Plâk Plâk Konser — 2030 Opera sonra Jax — Gizan muxikisi, MOSKOVA (1804 m.) ği 18,28 Opera — 22 Fransizen aaa anayana — 200 mneie YARŞOVA (1413-.) z 18.10 Piek — 16,50 Plâk — 16 geni” konser — 19,25 Musiki — 209 21 Operet — 2815 Dans musikisi Dans, Yarın VİYANA (5131 m) 12,36 Konser — 1840 Pik — Piâk konseri — 21,15 Karmaysi — Konser. UFİPZİG ($89,8 m.) 7,16 Jirsnsatik — 7/35 Konser — 1$ ser — 2030 Dans ve orkestra — 28,20) ber ve müsli. BÜRREŞ (3942 m.) 48 Plik — 14 Plâk — 15 Radio tre — 19,25 Orkestre — 20,40 Plâk — Taganni — 2140 Keman &olo — 32; yano konser. ROMA (441,3 m.) 20,10 Haber — 21 Plâk / 21,48 Ti BUDAPEŞTE (580,5 m.) 10,15 Konser — 17 Taganni — i& ser -— 1945 Çigen musikisi — 23,45 no konseri — 24 Çizen musikisi, MOSKOVA (144 m.) 18,30 Konser — 18,30 Senfonik 22 İngilizce neşriyat — 2255 Kısı dnn — 2308 Havadin . VARŞOYA (1412 m.) 1340 Plâk — 17 Piâk — 18 19,45 İanser — 2046 Havadis — 21 — 22,55 Oda musikisi — 24 dems, göre 1000888 AKAN Yeni neşriyat sarsar tamamen esanapandes Mimar Bu mecmuanın 2$ ci sayısı dit mesleki yazı ve eserler ile nefis tamda çıkı. Yalnız müntesiplerini güzel san'ıdlari sevenleri de ay edecek bir şekil ve kiymette Cw; " mecmuayı herkese tavsiye ederiz, | a Istanbul Belediye “ Darüibedayi Şehir Tiyatra / ** Temsilleri : “ teb” Bu akşam ISTANBUL Nakleden: Ertuğ” wi Muhsin 6. kanki Fİ izl lm d