26 Kasım 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

ine Kitapçılara göre .. mektep kitaplarını | kaplıyacaktır. Harf imkrlâbmdan ucuzlatmak kabil mi? | Kitapçı Halit Beye bakılırsa maarifin kitapları basması fena netice verir Mektep kitaplarının ucuzluğu mevzuu Üzetinde yaplığımız neş- riyatı takip eden anketimize de- vam ediyor ve mektep kitapla- rının bitaraf bir heyet tarafından tetkiki ve seçilmesi mukabilinde yazıcısına mükâfat verilerek bu kitapların hükümete mal edit mesinin bugünkü şekle göre da- | ba muvafık o ğ araştırıyoruz m e Dün kendisile kotuşluğumuz, tâbi ve müallim Ahmet Halit beyde şunları söyledi: — Müsüade ederseniz evvelâ muhterem Vakıt'a mektep'eri, kitap basanları, çocuk velilerini ve maarif vekğletini en fazla alâkadar etmesi lâzım gelen bu anketi açtığı için borçlu o'duğu- muz teşekkürü ifa edeyim. Bizde mektep kitapları nasıl seçilir, nasıl basılır, nasıl satılır? Kisaca bundan bahsetmeliyim: Herkes, mektep kitapları ya- zabilir, Yazdığını vekâlete yok lar, tetkik edilir, muvalıksa ka- bul olunur. Binaenaleyh bugün- kü resmi Jistede aldığımız rak- kamlara göre 28 alfabe, 13 kı- raat, 14 hesap ve hendese... meydana gelmiştir. Kitapçılardan biri bunlardan iF tanesini basar, diğer bir ki- tapçı başka birini basar, Bunlar- dan biri fazla satış yapar, öteki Yapamaz. Yapamayınca başka bir kitap satın alır, onuda ba- sar. Bu suretle bir kitapçının ayni derse ait birkaç kitabı mey. dana gelir. Ancak bunlardan Yalnız bir tanesi oldukça satılır, 3tekiler depoda kalır. İşte hiçbir kitapçının günahı olmaksızın mektep kitaplarının daha temiz ve daha güzel, daha ucuz olamayışının en mühim se- bebi budur. Mektep kitapçısinın bütün kazancı satılamıyarak stok kalan bu nevi kitaplara bağlan- Bu vaziyet meydana gelince birbirine rakip kitapçılar ellerin- deki. stokları her ne behasına olursa olsun sarfedebilmek için çarelere baş vururlar. Her nevi rakabete girişirler. Dinler lirahk nümune mektep- ei dağıtılır, vilâyetlere memur- BP rr beyannameler da- giti wa iskonto müza- Te Derken taşradan ekilde telgraf gelmiye Sen Pana Neşriyatınızı kabul mlsnoii iskonto kaçtır? leceğiz. Rakibiniz 35 veriyor. 40 ya- parsamız alırız. Böylece kitapların iyiliği ve faydası değil, verilecek 1skönto kitapların seçilmesi hususunda birinci Oderecede hakim vol oynar, Hiç bir kitapçınm muntazam bir hesap ve kitabı olmadığı için kâr ve zararını takdir et- esine de imkân yoktur. Bir çok muamelelerini bono ile yap- tıkları için de zararların far- kında değildirler. Bu bal devam ettiği müddetçe: 1 — Kitapçılir para kazana- | mıyacaktır. Bugünkü sefaletleri devam edecektir. Herkes onla- sw bütün kazançlarını ıskontoya verdiklerini ve sık sık değişen programlar yüzünden bir kaç senede bir slok mallarını okka ile satmaya mecbur olduklarını bilmedikleri için o kitapçıların dehşetli para kazandıklarını, ve ibtikâr yaptıklarını zannetmekte devam edeceklerdir, 2 — Kitap fiatlerinin ucuzla- masma imkân kalmıyacaktır. Çünkü bir ve nihayet iki çeşit kitep basıldığı takdirde satıla- cak miktarla on hatta on beş çeşit kitap basılıp depolarda çü- rümiye mahküm edildiği zaman- ki vaziyet şüphesiz birbirine benzemez. 3 — Memleketin daha güzel kitaplar görmesine de imkân kal- maz. Çünkü kazanç kitaba değil issontoya feda edildiği ve bir çok kimseler iyi ve halta ucuz kitap değil, iskontosu çok kitap aradığı cihetle kitapların iyiliği- ne meydan kalmivor. Şu halde buna bir çare bul- mak lâzımdır. Benim düşündüğüm nokta şu- dur: İ Maarif vekâleti bir sene ev- velinden haber vermek şartile listede mevcut bütün kitapların programdan © çıkarıldığını ilân | etmeli, Ve her nevi kitaptan bir ve nihayet iki çeşit yeni kitabın yazılmasını müsabakaya koymalı. Bunu kat'iyen kendi seçeceği bir heyete yaptırma: İ malı, eli kalem tutan ve bilbas- sa muailimlik yapmış olan ber ferde iştirak hakkını vermelidir. Tetkik ve intihap hakkı bilâ- kaydü şart Maarif vekâleji ta- lim ve terbiye beyetine aittir. Bizim için onlardan daha bitaraf | bir heyet olamaz. a Her derse ait bir ve nibayet iki kitap ayrıldıktan sonra bun- lar bir mektep devresi yani ilk mektepler için beş, orta mek- tep ve liseler için üç sene müd- detle kabul — edilmelidir. Bu müddetin hitamma kadar başka hiçbir kitap kabul edilmemeli- dir. Aksi takdirde netice bu- günkü gayri tabii hale varır, Hatıra gelecek nokta Bu yüzden para kazanan bir takım mubarrirler açıkta kalmı- yacak mı? Ona da cevap verelim: Bu muharrirlerden birkaç tanesi bir araya gelerek müsabakaya müş- tereken dahil olurlar. Böylece telif hakkından bugünkü bütün mubarrirler istifade etmiş olurlar. Yani bir eser beş muharririn im- zasile çıkar ve onların müşterek mahsulleri olacağı için o nisbet- te de kıymetli olur. Şimdi hazırlanan bu kitapların basılmasına gelelim: Ben kitap meselesinde devlet. çiliğin kelimenin bütün manasi- le aleyhindeyim. Bu işe devlet- VAKIF | birdenbire duracak ve memleket muhitini o kitapsızlığın o zülmeti beri meydana "çıkarılan bötün eserler omektep kitaplarından edilen birkaç kuruşluk istifade- nin mahsulüdür. Mektep kitap- | ları devletin eline geçince kitap- çıların neşriyat menbaı kuruya- cak ve bu kuraklık zaten oku- miya pekde beveskâr olmıyan İ bugünkü neslin kitapla alâkasını kesmiye kâfi gelecektir. Biz bugün bin tane kitap ba- siyoruz. En kabadayı satışımız üç yüzü geçmiyor. Bütün bastı” ğımız kitaplarda zarar ediyoruz. Fakat millet bir gün okumıya başlıyacaktır, onları elbet oku- tabileceğiz. Gazeteler kitap rek- lâmlarnı ucuz kabul etmiye baş- ceğiz. Taşrada muntazam bâyi teşkilâtnı gazeteciler ve kitap- çılar elele vererek yapacağız. Maariften kuvvetli yardımlar gö- receğiz. Mektep kitapları mese- lesi halledilerek cebimize beşon para girecek diye Bu ümitler olmasa hepimiz dü- kânlarımızı kapatacak vaziyette- yiz. Dişimizden, tırnağımızdan artırarak büyük fedakârlıklar- la bastığımız kitapları gören ler bizim para kazandığımızı zannediyorlar. Oalar dükkânlar- mızı kapatacağız ve mallarımızı okka ile satacağımız gün ancak inanacaklardır. Çok samimi bir Şu halde ne yapmalı? Maarif vekâleti ilk, orta ve liselere maksus yeniden intihap lıyacaklar, Bol bol ilân verebile- | bekliyoruz. | iliraf olan şu satırlar bugünkü variyetimiziz en doğru ifadesidir. f | mamışlardır. edilecek ve yazılacak olan bu eserleri bugün mektep kitapçıli- ğı ile uğraşan bütün kitapçıların bir araya geleceği bir şirkete tevdi etmeli, ve kendi kontrolu altımde, istediği şekilde basılma- sını temine çlışmalıdır. Böylece bir kere Avrupa ki- tapları derecesinde nefis ve fay» dalı eserler vücude getirilebilir. Sonra rekabet yüzünden başka kitapçının eline geçmesin diye satın alınarak depolarda çürüyen kitaplara para verilmiyeceği ve bugünkü gayri meşru iskontolar yapılmıyacağı, ve alış veriş peşin olacağı için kitap fiatları da bu günkünün üçte biri nisbetinde azalabilir. Aynı zamanda Maarif vekâleti çok yorucu bir iş olan mektep kitapçılığı derdinden kurtulunca kitapçıların basamıyacağı yüksek ilmi eserlerin neşrine imkân bu- lur. Kitapçılarda beş sene içinde birkaç bin tane mektep kitabı haricinde faydalı eserlerle milli kitaphanemizi ( zenginleştirmiye çalışırlar. Istanbul Belediyesi: Darülbedayi Şehir Tiyatrosu Temsilleri : ISTANBUL BELEDİYESİ tit | il | nl Bu akşam saat 21, 30 da | (üç saat) Opereti 3perdo27tabio Yazan; EkremReşit B, Bestetiyen : Cemal Reşit B. 26 Teşrinisani rl suwerm Cihan iktisat konferan Ihzari komisyonlar , müfrit milliye veya müfrit beynelmileliyet cer yanları karşısında bir iş yapamıyd Onun için konferansın toplanacağı zaman bep geci kmektedir | atçi memleketler de sanyili | ler ve her ihtiyaçlarını dab Cihan iktisat O konferansının artık gelecek nisandan evvel toplanmıyacağı anlaşıldı. Konfe- rans belki daba sonraya da çe- cikir. Iogilterenin Başvekili Mıs- ter Makdonald irat ettiği bir nutukta konferansın hali hazırda toplanmasından hiçbir fayda ba- sıl © olmıyacağım söyledikten sonra konferansı toplayıp va- ziyet hakkında nutukta irat et meninin dünyaya hiçbir fayda vermiyeceğini, bütün dünyanın nutuklardan £ bıktığını, dünyanın konferanstan dünya ticaretini felcten kurtaracak ve yalnız bey- nelmilel piyasayı değil dahili piyasaları da canlandıracak ba- reket beklediğini anlatmıştır. Alâkadar hükümetlerin anlaş- masından evvel cihan iktısat konferansı toplamıya hiçbir fay- da Sulunmadığı ap aşikârdır. Halbuki bu hükümetler henüz anlaşamamışlardır. Bunların an- laşmaları bertaraf, henüz her hükümet konferansta takip ede- ceği siyaseti bile kararlaştırmış değildir. Onun için Cenevrede toplanan ihzari komiteler henüz hiç bir mesele üzerinde uyuşama- lar, konferansa teklif ede- cekleri meseleleri kararlaştırd- Zaten ibzari ko- misyonun hazıtlıyacağı mesele- ler, mesul hükümetler tarafından ancak etraflı tetkikattan sonra kararlaştırlacak bir mahiyette- dir. Bü meselelerin herhangi birisi sırf iktisadi veya mali mahiyette değildir. Her meselenin siyasi ve içtimai tarafları da vardır. Meselâ, bir iktisatçı, sanayi memleketlerinden birinin, piya- sada sanayini terviç edebilmek için ziraat maddelerini istibsal İ etmemesini bu gibi maddeleri zi- raat memleketlerinden almasını teklif edebilir. Bu teklif beynel- milel sanayii canlandıracak bir ma- hiyettedir, Ziraat memleketleri için de faydalıdır. Bu suretle sanayi memleketlerinde işsiz kalacak rençberler, sanayi fabrikalarında iş bulurlar. Fakat hanği sanayi memleketi ziraatini tabribe razı olabilir. Sanayici memleketler ziraat- lerini feda etmedikleri gibi zire- TAKVIM Cumartesi Pazar 26 T.sani 27 T.sani 27 Recep 70 1643 4 1202 1420) 16,0 16,99 3,17 3s ASTANBUL — 18 den 1845 © kader sez 4Dariktalim), 18,45 ten 19,20 ye kadar or- kestra, 19,2) den 1945 e kadar franauzen ders Cmüptedilere mahsus) 1945 ten 20 ye kadır orkestra, 20 den 21,30 8 kadar Darlit- talim, 21/40 dan 2240 a kadar orkestra, ajans ve borsa haberleri, saat Ayarı tatmin ediyorlar. Buna ik€ milliyetperverlik denilir. Mütchassıslara göre beyn* lel ticareti felce uğratan €A him âmiller bunlardır. İbb milliyetperverliğin ifratı da, sadi beynelmileliyetin ifra buhrana sebebiyet veriyo” bugünkü vaziyeti vücude g yor. O balde cihan iktisat k0” ransının toplanmasından € ber bükümetin bütün bu © hazatı nazarı dikkate 8 müfrit omilliyetperverlikten müfrit beynelmileliyetten de # da bir siyaset bulunması; sanayiini ve milli menafiini etmeden ticareti canlandı yardım etmesi icap ediyor. Her devlet bunu yaptıktaf diğer devletlerle görüşerek feransta hangi meseleler şüleceğini kararlaştırdıktan ra iktısct konferansının top masına imkân hasıl olur. Bu mülâhazaları nazarı di te aldığımız taktirde konfer#i gelecek Nisanda da toplanaf nı tahmin etmek doğru ol Fakat cihan iktisat konul sının beynelmilel mübadel& atası bularak kambiyo müşk tını bertaraf etmesi bekl Bu mesele ise tamirat ve borçları meselelerinin kat'i ' rette halline bağlıdır. Bu ©* leler etrafında Amerika ile *“1 lacak müzakereler uzun sü: tir. Amerikanın yeni siyasetini rarlaştıracak yeni Cümhur ise ancak gelecek Martın 4 işbaşına geçeceği ve o kadar teslihatı azaltma K©| ransının bir neticeye umünacağı için iktisat kon sının toplanmasına imkân i olmuş olur, İ Şimdilik vaziyet bu merkel, | dir. —aannen ei Yugoslav nota iBulgaristanın ce Sofya, 25 (A.A) — Yuğ yanm mubtelit bir komi) teşkili hakkındaki notası"? gar hükümeti bugün cev?? miştir. Bulgar hükümeti lav bükümeti tahkikat ya? nı istediği müsademeni üzerinde vuku bulmuş ©“ Yugoslavya (Ülkesi , de cereyan etmiş dan ve Bulgar hudut “ii danlığıvaktinde baberdaf bulunduğundan dolayı Yu ya bökümeti tarafında” olunan 'mubtelit temi man budut mür namesine muyafık olm b rindedir. Bulgar bü m vabında bu gibi meselelii” dut nizamnamesine teyfik#” 4 mahallinde mütekabil 49” kamlar tarafından doğ ruya halledilmesi teme0” maktadır. ğ