19 Kasım 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9
BEM EE ayy EO YAŞ Ni TA En ya AŞ rn | dö ye m <9 Teşrinisani 1932. çı VAKTT 'ransa ile hükümetimiz arasında emlâk ve şimendiler mukavelelerinin 18 (A. A.) — Tür | torluğundan ayrılan ve uç, amhuriyeti reisi ile Fran- iyeti reisi Türkiyede - emlâkiyle © Suriyedeki *mlâki mesailinin heyeti u- Yesini nısfetkârane bir suret hg, , © €tmeyi arzu eyledikle - iç bu bapta bir U itilâfname ar vermişlerdir. Ve kar hasları olarak Tür- vet huru, hariciye ve - Üy , 2Mir meb'usu Dr. Tevfik i beyefendiyi, Fransa cüm - i min Ankara büyük elçisi mör nişanını, kuman - doç rütbesini hâmil M. Lou - “hazı es Pinetou de Chambrun- | etmişlerdir. i sarin, ileyh murahhaslar w a muvafık görülen salâhi - a, lerini biribirine tebliğ et- Sonra atideki ahkâmı ka - rmışlardır. Birinci Fasıl YS ve Lübnandaki Türk emlâki Maddi, 1 — Türk tebaasına W muahedesinin 3i inci inde istihdaf edilen Türk ina âit gayri menkuller a Suriye ve Lübnandaki ha 4 Vzu tahdidi tedbirler işbu enin mevkii o mer'iyele n itibaren aşağıdaki se - maddenin birinci fıkrasın- Müharrer müddet zarfında lacaktır, “e 2 — Suriye ve Lübnan- köylerde müştereken em- Şahibi olup Lozan muahede- $S üncü maddesine tevfi - tgâhlarını Suriye ve hudutları haricine nak- bulunan Türk optanları serbesiçe tasarruf et » **lâhiyetlerini muhafaza e - dir. Ve bu karara bizzat iller marifetiyle istimal lerdir. 3 — Suriye ve Lübnan- emlâk ve gayri menkul esbabı mücbireden do- €&yi ve ayni ohaklarını t *Ylemeyi temin edememiş tebaa ve optanların İnak dolayısile metruk ül addedilmiş olan gay- ni emval ve haklarına k hüp edeceklerdir. (İkinci Fasıl i kâin Suriye emlâki kak — 30 mayıs 1926 ta- N ira itilâfnamesi ahkâ- NY hakkı hiyarlarının Kl pparalorluğundan ay- yi ansız cümhuriyeti i « üdy vazedilmiş memle - Miniş i tabiiyet lehine isti asa ait emlâk üze - N “sh, My beniç t > Zin € tasarruf hakkını © Sinda haleti Türkiye - u ted birler | işbu itilâf - Maçı mer'iyete vazın - v Min aki sekizinci mad - ad fıkrasında muhar - A. abu zarfında kaldır raga delerin yukar- i eek edilen N kâin olup hak - a timar tarihinden ay lesine uğra - e, "ülkl, 5 7 Yay *rine ve gayri - mn ve kezalik va - beri resmi bir Kii tahsil edilmiş lerine tekrar Fransız Cümhuriyeti idaresi altına vazo - lunan arazide Otuz teşrinievel 1914 tarihinde verilmiş olup Lo- zan muahedenamesinin 30 uncu maddesi mucibince bu (arazide mer'i tabiiyet iktisap etmiş bu - lunan her asıldan Türk tebaası - Mer'iyete girdiği tarhiten en aşa- ğı bir senedenberi Suriye veya Lübnanda ikamet etmekte olup kendileri yahut pederleri bu memleketlerde O mütevellit bulu- nan ve Osmanlı imparatorluğun- dan ayrılan ve Fransa cümhuriye- ti idaresi altına vaz'edilmiş olan arazide mer'i tabiiyeti Lozan mu- ahedenamesinin 30 uncu maddesi mucibince iktisap eylemiş bulu- | nan Türk tabaasına ve kezalik ay- ni muahedenin 32 ve 34 üncü maddelerinde istihdaf edilen op- tanlara ait bulunan emlâk üzerin- de serbestçe tasarruf hakkında tahdit zımnında Türkiyede mevzu tedabir işbu itilâfnamenin mevkii mer'iyete vaz'ından itibaren aşa- ğıdaki sekizinci maddenin birinci fıkrasında muharrer müddetler zarfmda kaldırılacaktır. İşbu maddenin evvelki fıkrasın da istihdaf edilen eşhas Türkiye- de kâin olup da Lozan muhadesi- nin mevkii mer'iyete konulması tarihinden sonra vaz'ı yet mua“ melesine uğramış olan emlâk ve gayri menkullerin kezalik vaz'ı yet tarihinden itibaren bir maka- mı resmi tarafından tahsil edil- miş icar bedellerine aynı tarihten itibaren tekrar tesahüp edilecek- kiram Madde erman, arıların? 6 — Evvelki a mucibince iadeleri icap eden gay- ! ri menkul emlâk 4 üncü ve 5 inci maddelerde tesbit edilen tarihler den sonra tasfiye edilmiş iseler veya onlar istimlâk, emvali resmi- ye milliye veya belediye namina ithal edilmek yahut kıymetlerine tesir eden tahavvülât sebebile ia- de edilmezlerre | hak sahipleri gayri menkulün satiş kıymetinin baliği alâkadar hükümet tarafın- dan mülkün vaz'ı yet günündeki hali nazarı dikkate alınarak tes- pit edilecektir. Teklif edilen me- baliğ üzerinde ihtilâf çıktığı tak- dirde satış kıymetinin tahmini, mütekabilen hükümetle alâkadar taraf canibinden tayin olunacak iki ehli hibreye tevdi edilecektir. İtilâf hasıl olmazsa bunlara ken- dileri tarafından müttefikan ta - yin olunacak veya anlaşamadık- ları takdirde selâhiyettar mahke- me canibinden gösterilecek ma - hakimce makbul yeminli bir ehli hibre ilâve olunacaktır. Bu tak dirde ehli hibrenin kararı ekseri- yeti ara ile ittihaz olunacaktır . İki taraf karara muhalif oldukla- rı takdirde onu alâkadar maha - keme nezdinde istinaf edebile- ceklerdir. Bu takdirde bilmüva- cehe ehli hibre tarafından yapı- lan tahmin neticesinde tazminat olarak kararlaştırılan meblâğ da- vanın kat'i halline intizaren dev- let bankasına yatırılacaktır. İ | | | | i İ Madde 7 — Dördüncü ve be - | şinci maddelerde mevzuu İşahso- | ci fıkrasında derpiş edilen komis- lap dahili kanunların yedinde bulunan emlâke tesahüp | dukları istinaf keyfiyetinden ha- edecekler ve gayri menkulleri el- | berdar edilecektir. Komisyon re- den çıkarılmış veya bir amme | isi ittihaz olunan kararları hemen hizmetine tahsis edilmiş olduğu ( alâkadar devletlerin hükümetle- İ rinden her birine tebliğ edecek ve takdirde ohazine okuyudatında namlarına işbu emlâkin bedeli olarak yazılı bulunan meblâğ alı- İ nacaktır. na ve Lozan muahedesinin mevkii | Madde 8 — İadeler ve keza- lik iadeşi mümkün olmıyan gayri menkullerin kıymetlerinin baliği- nin tespiti işbu itilâfnamenin alâ- | kadar hükümetler tarafından mev kii mer'iyete ovaz'ı tarihinden itibaren bir sene müddet zarfında icra edilecektir. Mezkür kıymetler ile işbu iti- lâfnamenin 6 ıncı ve 7 inci mad- delerinin tatbiki neticesinde tedi- yesi muktezi mebaliğ bu tarihten itibaren 18 ay zarfında tesviye €- dilecektir. Bu meblâğlar ya peşin veya mukassat ve vadeli olarak yuka- rıda mezkür müddet zarfında te- diye olunacaklardır, Ancak alâ- kadarların hesabmda mukayyet bulunan ve yukarıdaki 7 inci maddeyi tatbikan tesviyesi lâzım gelen meblâğlar gayri menkulün vadeli satışının bedeline tekabül eylediği takdirde alâkadar vadesi gelen senevi taksitler bedelini pe- şinen ve bakiyesini satış senesin- de muayyen vadelerin hulülünde alacaktır Meğer ki vadesi henüz hulül et- miyen taksitler üzerinden bu tak- sitler baliğinin yüzde altısına te- ' kabül eden bir tenzilâta razı ola. Ankaradaki Fransa büyük elçi- liği Suriye ve Lübnanlı © müstedi- İerin liste ve dosyalarını Türkiye Hariciye Vekâletine tevdi — ede- cektir. Türkiye hükümeti de kendi müstedilerinin liste ve dosyaları- nı lüzumu olduğu takdirde Fran- sa büyük elçiliğine tevdi etmek hakkını muhafaza etmektedir. Taleplerin takip ve iddialarını ispata medar olacak senedat, ku- yut, vesaik ve vesaiti alâkadar hükümetlere müstedilere her türlü teshilât gös terilecektir, Alâkadar hükümetle- terilecektir, Alâkadar hükümet - lerden her biri verilen karaları diğer devlet hükümetine tebliğ edecektir. Talebin reddi halinde ret esbabını muhtevi hükümet işe müteallik bulunan dosya rapto- lunacaktır. Alâkadar hükümetler- den her biri kararları kendi müs- tedilerine tebliğ edecektir. müste- diler tebliğden itibaren mesafe müddetleri munzam olarak iki ay zarfında haklarmın O sukutuna meydan kalmamak üzere kendi- lerine tealluk eden kararı kabul ettiklerini veya bilâkis ona itiraz eylediklerini hükümetlerine bil « dirmekle mükellef bulunacaklar- dır. Madde 9 — İşbu itilâfnamenin tatbikinden doğan bütün ihtilâf ve itirazlar itilâfnamenin mevkii mer'yete vaz'ından itibaren 18 aylık bir müddetin hitamından | sonra 30 Mayıs 1926 tarihinde An- karada imza olunan dostluk ve iyi komşuluk mukavelesinin ikin- tatbiki | yon tarafından orada derpiş edil- dolayisile 4 üncü ve beşinci mad- | miş olan usul ve merasim daire- delerde tespit edilen tarihlerden ! evvel gayri menkulleri hacize da- ir veya tasfiye edilmiş bulunan şahıslar hidematı umumiyeye tah > N sinde kat'i surette itiraz hakkı olmaksızın hükmedilecektir. Ko- misyon hükümetlerin her biri ta- rafından ihtilâflı meselelerden ve sis edilmiş olan ve halen hazine | kendi müstedilerinin yapmış ol- | ibraz (o bususunda | onlar da tebliğ tarihinden itiba- ren bir ay «arfında işbu kararları mevkii tatbika © vaz'eyleyeckler- dir. Madde 10 — Alâkadar hükü- metler işbu itilâfnameye mevzu teşkil eden emlâkin diğer devlet tebaasınca ya bizzat veya bir mü- i messili marifetile idare edilebil- mesi zımnında umumiyetle kendi topraklarında her türlü teshilât ibrazı için kendi idareleri altında- ki makamlara lâzım gelen talima- tı vereceklerdir. Bu maksatla bu gibi eşhasa mülklerinin arazisi üzerinde kâin bulunduğu hükümet tarafından inzibatı ammeye muhalif bulun - madıkça ikamet müsaadeleri ve- rilecektir. Bu takdirde hükümet tarafından kabul olunan vekil lâ- i zım gelen müsaadeyi istihsal ede- bilecektir, Madde 11 — Şurası mukarrer- dir ki, 1,2, 3, 4, ve 5 inci maside- ler tespit edilen eşhas işbu mad- i delerde derpiş edilen şartlar dai- resinde emlâklerine tesahüp ede- cekler ve menkul malların iadesi hususunda memleketin kanunla- Se İ metinleri alluku itibarile Türkiye Hariciye Vekili bu metnin kendisi tarafın» dan ancak memleketinde mer'i kavanin ve kavaide muvafık su- rette tatbik edilmesi şartile kabul edildiğini kaydetmek ister. Mü rünileyh temyiz mahkemesinin bir kararı ile de teyit edilmiş olan mustakır bir içtihadı muhakime istinaden sehiplerinin henüz Türk tebasından bulundukları bir za- manda terketmiş oldukları men- kul malların iadesine müteallık ikame edilen davaları Türk mah- kemelerinin gayri kabili kabul te- lâkki ettiklerini beyan eylemeği bir farize addeder, Bundan maada ayni maddenin üçüncü fıkrasına atfen hükümeti- nin 30 Mayıs 1926 da Ankarada imza edilmiş olan dostluk ve iyi komşuluk mukavelenamesinin 4- üncü maddesinin son fıkrasına is- tinaden kazai hususta Suriye ve Lübnandaki Türk tebaası lehine talep eylemekte olduğu hukuk ve ve imtiyazlardan işbu üçüncü fık- raile feragat eylemediği asla kastetmiş olduğunu beyan eyler. , Dr. Tevfik Rüştü , Fransa büyük elçisi Kont de Chambrun cenaplarına Büyük elçi Hazretleri, bugün j imza edilen itilâfnamenin tatbiki neticesinde emlâklerine tekrar te- rı ile muayyen turuku kanuniyeye İ sahüp edecek olan mal sahiplerin- tevessül hakkından müstefit ola- caklardır. Yukarıdaki fıkrada is- tihdaf edilen davalar ile alelü- mum işbu itilâfnamenin mevzuna tealluk eden davalar ıskat hakka den geçmiş seneler için bir güna vergi talep edilmemesi hususun- da Türk hükümetinin mutabık ol- duğun zatı âlilerine iş'ar ile şeref kesbeylerim. Hükümetin mal sa- mahal kalmamak için itilâfname- | biplerinin mülklerine tesahüp et- nin mevkii mer'iyete vaz'ı tari » medikleri sene için verecekleri binden itibaren iki sene zarfında | vergileri de istisnaen ancak senei salâhiyettar mahkemeler nezdin- de ikame edilmek lâzım gelir. Bu davalar müteallik selâhiyeti adliye husunda alâkadar Türk te- baası Suriye ve Lübnandaki Fran sız tebaası gibi muamele görecek- lerdir. Madde 12 — Suriye ve Lüb- nandaki Türk optanları ile Tür- kiyede Suriyeli optanlara hakkı hıyarlarımı tabiiyeti lehine istimal etmiş oldukları devletin arazisine ikametgâhlarını nakletmek üzere işbu itilâfnamenin mevkii mer'i- yete vaz'ı tarihinden itibaren iki senelik bir müddet verilmiştir. Madde 13 — İşbu itilâframe ahkâmı Lozan muahedenamesine merbut 30 Kânunsani 923 tarihli Türk — Yunan ahalisi ınübadele mukavelenamesinin âkibetlerini 'tayin ettiği eşhasın emlâkine tat- bik olunamaz. Madde 14 — İşbu itilâfname mümkün olduğu kadar sür'atle tasdik edilecek ve tasdiknameler Ankarada teati olunacaktır. Madde 15 — Sonuncu tasdik tarihinden itibaren mevkii mer'i- yete girecek olan işbu itilâfname- nin tasdik tarihini yüksek âkit ta- raflarından her biri diğer tarafa geçiktirmeksizin tebliğ edecektir. Yukarıdaki ahkâmı tasdik etmek üzere murahhaslar bu itilâfname- | maliye nihayetinde talep etmeğe mütemayil bulunmaktadır. İbtiramatı faikamın kabulünü rica ederim efendim.. Dr. Tevfik Rüştü Türkiye Hariciye vekili Dr. Tevtik Rüştü Beyfendiye Vekil Beyefendi, bugün imza edilen itilâfnamenin tatbiki net- ticesinden emlâklerine tekrar te- sahüp edecek olan mal sahiplerin- den geçmiş seneler için bir güna vergi talep edilmemesi hususun- da Türk hükümetinin mutabık olduğunun zatı âlileri bugünkü ta rihli bir mektupla bana bildirmek lütfunda bulundular. Türk hükümeti, mal sahipleri. nin mülklerine tesahüp ettikleri sene için verecekleri vergileri de istisnaen ancak senei maliye ni- hayetinde talep etmeğe mütema- yil bulunmaktadır. Hükümetim namına senet itti- haz etmekle bahtiyar olduğum bu mektubun vüsulünü iş'ar ile kesbi şeref eylerim. İhtiramalı faika « mın kabulünü rica ederim efem» dim. » Cahrles de Chambrun Türkiye Hariciye vekili Dr. Tevtik Rüştü Beyfendiye Vekil Beyefendi, müzakere es- nasında Türk heyeti murahhasaşı yi imzalamışlar ve mühürlemiş - | tarafınızdan izhar edilen arzuya lerdir, ittibaen 8 inci madde derpiş e- Ankarada 27 Teşrinievvel 1932 | dilen müddetler zarfında Suriye tarihinde iki nüsha olaraka yapıl- mıştır. ve Lübnanda kâin gayri menkul emvalin kanuni mirasçısı olan Charles de Chamrun | Türk vatandaşlarının tesçil sure- Dr. Tevfik Rüştü İmza protokolu: l tile mezkür gayri menkullerin ü- zerindeki mülkiyet haklarını ha- Türk ve Suriyeli emvaline dair ! len Suriye ve Lübnanda Türk em- olan işbu itilâfnamenin 11 inci | lâki üzerinde mevzu ademi tasar»« maddesinin birinci fıkrasına te-| (Lat ET RA er liği #
