25 Haziran 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
“ew 2 —VAKTT 9S: Hoover Plânı ( Baş makalemizden mabaat ) bulunuyorlardı. Onun için Lo- zan'a otomobil ile bir saat me- safede olan Cenevre'deki tahdi- di teslihat Okonferansı heyeti umumiye halinde değil, tali ko- | misiyon şeklinde çalışıyordu. Ve bu şekilde çalışan komisyanda son günlerde Ipgiltere, Fransa ve Amerika murabhasları ara- sında bir takım uzlaşma formül- leri arandığından bahsolunuyordu. Tahdidi teslibat işleri Cenenre Cemiyeti Akyvam muhitinde bu tarzda cereyan edip giderken evvelki gün sabah celsesinin sonlanma döğru Amerika murah- hası M, Gibson birdenbire çıka- gelmiş, bu sırada konferanstan çıkmek üzere bulunan Ingiliz ve © Fransız murahhasları ile karşı- — Jaşmış, M. Hoover'den çok mü- © him bazı tebligat aldığım söyli- yerek bunları geriye çevirmiş, , sonra mevzuubabis (tebliyatın doğrudan doğruya tahdidi teslihat konferansı heyeti umumiyesine tebliği aldığı emir iktizasından bulunduğunu ilave ederek heyeti ümumiyenin derbal içtimaa da- vet edilmesini reisten istemiştir. Bunun Üzerine tamirat konferansı münasebetile Lozan'da bulunan bir çok murabhaslar ile bütün dünya matbuat mümessilleri oto- mobiller ile Cenevreye koşuş- muş, Lozan ile Cenevre arasın- daki yollar bir kaç saat için - otomobilden (o geçilmez (hale - gelmiş, nihayet tahdidi teslihat konferansı umumi heyeti toplan- mış, o vakıt M. Hoove'rin hita- | Acaba M. | besi okunmuştur. Hoover neden dolayı bu tarzda © bir harekete ve hitabe iradına lüzum gördü? Bunun sebebini şu noktada aramak lâzımdır: Anlaşılan M. Hoover bu hitabeyi beynelmilel — tahdidi teslihat meselesinin hak linden ziyade bugün için bir in- tihabat program olarak ortaya atıyor. Amerika milletine karşı; “Gelecek intihabatta beni tek- © rat Reisicümhur yaparsanız tab- didi teslihat meselesini bu şekil- de halledeceğim ve cihanı tes: i ! Jan — lihat belasından kurtararak buh- İ » Hakikat sodra Amerika milleti yeniden © M. Hoover'i intihap ederse, ay- © mi zamânda bu hitabesini de © tasvip etmiş olacaktır. Bu suretle © umumi âraya iktiran eden hita- © benin hükmü milli bir program — şeklini iktisap edecektir. Bu vazıyete göre acaba M. , Hoover tarafından teklif edilen © yeni plân Cenevre konferan. sında ameli bir netice vere- © cek midir? İptida Cenevrede Hoover plâ- © mm kuvvetli bir şekilde itiraz # Şipiğan Fransız murahhası liz larilbam $ ise bir taraf- m Amerikayı, diğer taraftan © Fransayı darıltamyacak mutavas- ot bir vaziyet aldı. Almanya, | R Kalya, Rusya gibi devlerin mu- © rahbaslarına (o gelince:,, Bunlar derhal kabul ettiler. Binaenaleyh Hoover plânının ameli bir ne- tice verebilmesi için Fransızların © noktai nazarlarından fedakârlık yapmaları icap ediyor. Fransa bu fedakârlığı yapacak mı, yap — mıyacak mı? Meselenin rubu hep © buradadır. © Fransa şimdiye kadar Alman iie borcunun ilgasını Ame- — sikanım harp borçlarından vaz gemiler siye ediyordu. Ame- Maltada yeni milliyetçi hükü- met teşekkül etti Malta, 24 (A.A) — Yeni mil- liyetçi hükümet teşekkül etmiş- tir. M. Mijaud Başvekâleti ve adliye nezaretini, M. Mizzi tica- ret ve posta nezaretlerini, M. Bonico hazine nezarelini ve po- lis müdürlüğünü, M. Olivileri sibhıye nezaretini, 'M. Adana nafıa nezaretini ve M. Micafel- ler ziraat nezaretiri deruhte et- mişlerdir. Yeni hükümetin teşekkül tar- zı ehali tarafından şevk ve he- yecanla “karşılanmıştır. — Siyasi mahafilde beyan edildiğine göre yeni bükümet lisan ve kanunu esasi babislerine dair olan ve elşevm muallâk bulunan mese- leler hakkında İngiliz hükümeti ile müzakerede bulunmak üzere Londra'ya bir murahhas hey'et gönderecektir. Yeni hükümet iktidar mevki- ine geçer geçmez Pâpa'ya ve Londra hükümetine birer telgraf göndermiş ve bu telgraflarda gerek Papalık makamının ve gerek İngiliz hükümetinin mün- tehiplerin ekseriyeti tarafından izbar edilen arzuyu nazarı iti- bare alacakları temennisini iz“ bar etmiştir. Yunanistanda intihabat Mutlak müsavat da- iresinde yapılacak! Atina, 24 (A.A) — Başvekâ- İlet muavini M, Gonatas, intiha- batım “icrası için bir direktuar Kabinesinin teşkili ibtimali mev- cut bulundüğuna dair olarak veşredilen baberleri tekzip et- miştir. Hükümet mutlak bir mü- savat dairesinde icra dilecek o- intibabatın yapılacağı güne kadar umumi sükünu temin ve muhafaza temegi bir şeref vazi- © rana çare bulacağım., diyor. | fesi telâkki etmektedir. halde bu hitabeden | Millet meclisi Ankara, 24 (Vakıt) — Millet meclisi çarşambaya tatil yapa- caktır. si “Avrupa derlellerinim tahdidi teslihat meselesinde Amerika poktai nazarına iltihak etmeleri şartile mümkün olabileceğini ih- sas ediyordu. Tabii M. Hoover yeniden reisicümbur intihap edi- lirse teslihatın tahdidi hususunda ileriye sürdüğü yeni plânın ka- bulü için harp borçları mesele- elinde bir nevi müeyyide kuvveti olarak kullanacektir. Bi. naenaleyh, bugün Fransa ile ar- kadaşları M. Hoover'in yeniden reisicümbur inlihap edilip edil- miyeceğinin tahakkuk etmesine intizaren Amerika teklifi karşı- sında vakit kazanmak siyaseti tatbik etmiş olsalar bile intiha- batta cümhüriyet fırkası namze- di tekrar kazandığı takdirde kat'i ve sarih bir vaziyet almıya mecbur kalacaklardır. Hülâsa Avrupa devletleri harp borçlarının ilgası suretile Ame- rikanın yardımını kazanmak işti- yorlarsa, mutlaka ergeç onların tahdidi teslihat plânlarına ye er ŞİR dl ül a Hoover plânının tesirleri itlaf, ancak Amerika- nın iştirakine bağlıdır! Fransa ve ingiltere murahhasları , bunu tasdik ettiler Amerikada, her hangi bir devletin müstenkif kalması, plânın tahakkukunu tehlikeye düşüreceği kanaati vardır Lozan, 24 (A.A) — M.Heriot ile M. Germain Martinin M. Mac Donald ve M. Runciman ile yapmış oldukları mülâkat, vazi- yette nisbi bir sükün hasıl et- miştir. Bir çok prensipler Üze- rinde bir itilâf tecessüs etmiş gi- bi görünmektedir. Ezcümle ara- nılmâkta olan itilâf esasının an- İ cak tamiratın sade ve basit bir surette İlgası aleyhinde bulunan Cemahiri Müttehidenin iştirakile temin edilebileceği tasdik edil- miştir. M. Heriot, Fransız ve İngiliz tezleri arasında aranılan uzlaşma neticesini vermek üzere Alman nazırlarile doğrudan doğruya mü- kâlemeler yapmayı daha müna- sip görmüştür. Bu maksatla Al- manya bariciye nezareti umumi kâtibi M, Fon Bulow, dün ak | şamdan itibaren Fransız reliki M. de la Boulay ile görüşmüş- | tür, Bugün sabahleyin M. Heriot | e ve M. Germain Martin, M. Fon Papen ve refikleri ile müsadif olacaklardır. Fakat bundan ev- vel M. Heriot, M. Fon Papen hususi bir mülâkat yapacaklardır. Fransanın kayıt ve şartı! Lozan, 24 (A.A) — Havas | Ajansı bildiriyor: İngiliz heyeti murahbassaları nihai bir sureti hallin zaruri olduğu hususunda mutabık kalmışlardır. Fakat, İngiltere iptal teklifin- de bulunurken Fransa, götürü miktarının tesbitini ve Avrupa iktisadi ve mali islâbat plânının tanzimini talep etmektedir; Fransa, tabii vaziyet avdet etmedikçe Almanyanın herhangi bir tediyat icrasi kabiliyetinde bulunmadığını takdir etmekte, fakat Hoover. moratoryomunun ilgası esnasında kendisinin de aynı muameleye tâbi tutulmasını istemektedir. Fransa, Almanyanın tediye ka- biliyetile tamamen ahenktar ola- tak derecede mezkür davetin teahhüdatı üzerinden geniş mik. yasta tenzilât icrasını kabule amadedir. Böyle bir tedbir, her türlü te- ahbütten azade kalacak olan Al- man iktısadiyatının piyasaların Mmuvazenesini bozmasına mani ol- mak faidesini ibtiva edecektir. Ingiliz mâhafilindö Londra, 24 (A.A) — Iyi ma. lümat alan teşrii mahafilden is- tihsal edilen haberlere göre, mezkür mahafilde Hoover tekli- finin hiçbir suretle takaddüm hakkı kesbetmemesi lâzım gel- diği kanaati hüküm sürmekte ve Büyük Britanyanın harp gemileri adedinden tahdidat yakmaktansa küçük harp gemileri ve hafif si- lâhlar hakkmdaki babri teklifa- tını muhafaza edeceğinin kat'i görünmekte olduğu zikredilmek- tedir. Büyük Britanya murahbhasları- tın, şimdiye kadar tevdi etmiş bulundukları teklifatın M. Hoo- verin teklifleri derecesinde ve hatta bazı vak'alarda onlardan ehemmiyetli ve daha haki- arasınd. vuku bulan içtima nazarında israr etmeleri muhak- kak bulunmaktadır, Amerikadaki akisler Nevyork, 24 (A.A) — Vaşing- ton'daki devlet memurları nihai | İ dük. Ancak 14 saat sonradır ki olarak Hoover terki teslihat plâ- nınm, Avrupa silâhlanmaktan vaz geçmetikçe, harp borçlarının iptal vey tenlili hakkındaki Av- rupa taleplerine atfı itibar edil miyeceği hususunu bizzarure ve sarahaten göstermekse bulundu” ğunu kabul setwişler ve aynı za- manda Avrupa kara ordularını | kuvvetli bir tarzda tenkis. etme- dikçs o Cemahiri Müttehidenin bava ve deniz kuvvetlerini ten- zil edemiyeceğini de beyan et- mişlerdir. Memurlar, Hoovet planının mukad- deratinin Fransa ile Japonyanın hareket- lerine Reniş bir tarzda bağlı olduğunu da kabul etmektedirler. Müsteşar) ordan M Castle, her hangi nakaşa etmek üzere hariciye mezâretini ziyaret ecmişlerdir. Fakat hakiku zakerelere Cenevrcde devam edile 2 “Herald “Tribun, gazetesine » göre, “Wa shiegion ; hükümeti Almanya * and istişeri misakına it bir n makta olmasını ve te i hiyetinin muhafaza olunacağı hususun da temiöat verildiği takdirde böyle bir mir abedöye girmek istemesine rağmen, Fon Papen tarafından serdedilen eskerl ittifak telkinatma muarız bulunmaktadır. M, Grandinin sözleri Cenevre, 23 (A.A) — Stefani ajansı bildiriyor: Terki teslihat konferansının umumi komisyo- nunda Amerikan teklifine cevap veren İtalya Hariciye nazırı M. Grandi, İtalyanın heyeti murah- basası tarafından bugün komis- yona tevdi olunan teklifi tama- men ve bilâkaydüşart kabul et- tiğini söyliyerek şöyle demiştir: — Kalya, bu teklifi yalnız, yapılma" sma saik olen prensipleri iibarile değil, bündan tevellüt edecek mantıki neticeler itbarile de kabul edet İtalya; karada, denizde ve havada müsellah bir memleketrir. Binaenaleyh, Amerikan teklifini kabul etmekle feda kârlıkta bulunuyor. Manmafih, İralya bu fedakârlığı yapmaktadır. Çünkü, falya şu & tedir ki, millerer arasında muşlihane münasebat ancak bütün milletler tarafından yapılacak müş- terek fedakürlıklara İstinat edeSilir., M. Grandi, Malyanın Ameri- kan teklifini memnuniyetle ka- bul ettiğini söyledikten sonra, konferansa iştirak eden bütün devletlerin Amerika tarafından vaki olan bu davete aklıselim ve hüsnü niyetle icabet edecek- leri ümidini izhar etmiş ve be- yanatına şu suretle nihayet ver- miştir : — Harpten mütevellit mali teabhür- ler meselesinin umumi bir tarzda halline yol açan moratorşom teklifinde bulun- duktan bir sene sonra M. Hoover, terki teslihat meselesinde ameli bir tarzdı halline yol içan bir teklifte bulunmak- tadır. Talya geçen sene tereddüt etmedi. Bugün de tereddüt etmiyor. Dünya ihya edilmek isteniyorsa ısrar etmek ve arok bir karter vermek lâzımdır Almanyanın mali vaziyeti Lozan, 24 (A.A) — Fransız ve Alman murahhas heyetleri — - Gaziantep Kahramanı üst aradı 4 inci sayfamızda) vaziyetine . hâkim olmanız, hamiyet vataniyelerinden muntazardır, dim. Müdafsayı Hukuk Maraş Heyeti idaresi Vazıyet nazikti. o Ayıntapta 400 Fransızların neferlik işgal kuvvetine (Oyeni bir kuvvetin inzimamı, her şeyden ziyade Ayintaplıların maneviyatını kıran birşey olabilirdi. Derhal, Ayintap vaziyetine ha- | kim olmak, Ayintaba yeniden girmek istiyen bu kuvvete engel olmak lâzımdı. ... Tayin ettiğimiz istikametten, seri bir gece yürüyüşüyle, dön- istediğimiz varabile- cektik. Tan yeri ağarırken, (Katran- cı) ya ulaşmıştık. Beş on daki- kalık küçük molalar veriyordum. Geceyi Fevzipaşa - Ayintap ş0- sesi üzerindeki (Yamaçoba) kö- yünde geçirdikten sonra gene beman yola çıktım ve ikindiye doğru (Burç) köyüne yetiştim. Burç, Ayintapla Kilis arasında ve Ayintaba beş saat kadar me- safede büvük bir köydür. Vaziyeti buradan yokladım; noktaya | aldığım haberler, ne yazık ki, işi değildi: Katmadan çıkıp Ayintaba yü- rüyen düşman kuvveti, Kazıklı köy yakınlarındaki Kumrulu dağ- da Şahin Bey kuvvetlerile mü- sademeye tutuşmuştu. Ve Şahin Bey kuvvetlerini mağlüp ederek yürüyüşüne devam etmiş, başka bir mukavemete de maruz kal- madığı içip, Ayintaba kadar ser- bestçe yürümüş, şehre . girmiye muvaffak olmuş, diyorlardı. (Devam edecektir.) Selânik muhteliti Izmirde yenildi Izmir, 24 (A.A) — Iki maç yapmak üzere şebrimize gelen Selânik muhteliti bugün ilk maçı Altay, İzmirspor, K. S. K. ku- lüplerinin Ankarada kongre ku- pası maçlarına iştirak eden muh- telit takımdan artan ikinci sınıf oyuncularmdan müteşekkil bir muhtelitle oynadı. Oyun hakem Hasan Beyin idaresinde başladı. Yedinci dakikada Esat, İzmirli- lerin ilk golünü kaydatti. Reşat ikinci golü de ağlara taktı. On- dokuzuncu dakikada Namık ü- gürcü golü de kaydetti. İzmir takımı aleyhine bir penaltı ceza- sı verildi. Çekilen top direğe çarparak geri geldi ve kale ö- nünde bir karışıklık oldu, bu sı- rada misafirler ilk gollerini at- mıya muvaffak oldular, Ve dev- re İzmirlilerin 3-1 galibiyetile bitti, Ikinci devre 15 inci dakikada Selânik muhteliti ikinci gollerini de atmıya muvaffak oldular. Ve oyun 3 -2 İzmirlilerin galebesile bitti. Ikinci maç pazar günü ay- nı muhtelitler arasında yapılacak. zır Alma vaziyeti hakkında teknik izahat vermiştir. Nazır tamirat mesele- sini Avrupanın imar ve ihyası çerçevesi dahilinde izah etmiş, fakat tamirat borçlarının iptali yahut yeni şeraite uydurulması meselesi hakkında hiç bir mü- talea ileri sörmemiştir. Fransız maliye nazırı mütem- mim malümat istemiş ve almıştır. Fransız maliye nazırı öğleden 1 efen yanın mali ve iktisadi sonra yapılacak içtimada Fran | san mali ve İşi vaziyetini yeteri 5
