18 Aralık 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

VEİKTİSAT HAYATI — İthalât - İhracat Geçen ayın ithalâtı 7 küsur, ihracatı 15 küsur milyon liradır Tahdit kararının faydaları gittikçe daha iyi a ay zarfmda| al edilen ve memle| 'ketimizden ihraç edilen eşyanın kıy- metleri 1929 ve 1930 seneleri muadil ay lerinin neticeleri hakkında hazırlanan bir mukayeseli istatistiğe o göre 1929| senesinde ithalâtımız: 241,2 1930 senesinde 132, senesinde 118,9 muz: 1929 sene 1980 senesi, 137,968,570 lira, 1931 se- sesinde 11 ,167 lira, 1931 senesi on ay zarfında ihracat yaptığımız başlıen memleketlerle #ras| cattımızın miktarı şunlardır: 9.684.323 Almanya, 2.673.867 Belçi- ka, 793409 Bulgaristana, 2.253.522) Çekoslovakya, 9.574.206 2.161.078 Holanda, 1974078 o İspanya, 83.834 İsvçre, 25. Misir, Müttehdei Amerika, 3.997.147 Yugos- Javya, 7496/751 Yunanistan, 11.607.583 Diğer memleketler. 1981 senesi on bir ay zarfında mem Jeketimize ithalâtta bulunan reemle- ketlerle ithalât miktarları da şudur: 21.858.118 Almany 3 Bel. çika, 567.643 5.316.881 Çekoslovakya, Fransa, 22572991 Holanda, 1 158 İngil| tere, 248.715 İspanya, 1.942.462 İsveç, 78LA22 İsviçre, 16031826 İtalya, 1070777 Romanya, 6.196.937 Roman- 250.841 Misrr, Amerika, 7341.70 Yugoslavya, Yunanistan, 5.609.691 diğer Tahdit kararının fdydaları Memleketimizin iktısadiyatını ko - e — e — m m Halbuki vakıfta bunların edamesi için! tahsisat membaları vardır. Belediye şimdiye kadar her sene bunları evkaf- tan aradı, fakat müsbet bir cevap a- Jamadı. Şimdiye kadar bentlerin ta mir ve ıslahı için bir milyon lira para sarfı bu senetli sahiplere a her sene yüz binlerce liraya varan tamiri de bi- »e nittir. Me: : Sarıyerde günde $ ton su sarfeden bir hamamın 12 se nelik evkafa su borcu 17,5 lira ediyor. Bu yağmaya ve iptidai işe karşı cüm- huriyet kanunlart gelen keskin. sümrük tahdidalı ve kontenjan usu-| Jünün Çekoslovakya ticareti üzerinde tesirler göstereceği o mülühazasının| Çek hükümetinin bahsettiğimiz kara rı vermesinde âmil olduğu zannedil- mektedir. Çekosloçakya rejisi tarafın! dan her sene satan alınmakta olan 2 milyon kilo tütünün müşlerisiz kal. masının tütüncülüğümüz üzerinde e Yeni tayin ve nakiller Ankara, 17 (Vakıt) — Trabzon ma-| arif müdürü Fahri bey (Zonguldak maarif müdürlüğüne; Mersin shhiye| müdürü İbrahim Sırrı bey Adana sıh. | hiye müdürlüğüne; Kağızman hükü- met tabibi Reşit bey Kars shhiye mü- dürlüğüne; İsparta sıhhiye müdürü Halit bey Aksaray sıhhiye müdürlüs #üne; Gazi Antep shhiye (müdürü Halit bey Konya sıhhiye müdürlüğü- ne tayin edilmişlerdir. Halil Beyin (1 İktısat enciimeninde Ankara, 17 (Vakıt) — Müstakil İz- mir meb'usu Halil beyin çay ve kah- venin ithalinin men'i hakkındaki tek» Wi, hükümetin bu hususla takip etti- ği sistem kâfi görüldüğünden, irtisat escümeni mizakereye lüzum görme - mletir. Teklif pazartesi günü heyeti umumiveye arzedifecekrtir. | İ 1! Fakat dün de şehrimize bu hususta teb bertaraf ederek ihtiynen muhatap olma nlaşılıyor rumak İçin ithalât ve ihracatımızda tevazün temin etmek maksadile hükü- metin aldığı tahdit kararının faydası gittikçe daha iyi anlaşılmaktadır. Aşağıdaki rakamlar tahdit kararı») nın temin ettiği faydayı açık olarak! göstermektedir. Teşrinisani ayı zarfındaki ihraca- tamez 15440.216 Mira, (o ithalâtımız da! 7.296.007 Yiradır. I Kâmunusaniden 31 teşrinisaniye| kadar olan ithalâtımız ise 118,M40.881| lira ve ihracatımız da 112052423 lira- dır. Bu sene teşrinievvel (o nihayetinde ithalâtımez ihracatrmızdan 15 milyon lira fazlaydı. Bu fark teşrinisanide| 6 milyon liraya inmiştir. Kontenjan listesinin muhtelif güm Tükler arasmda taksimi işi bitmiştir! lizat yapılmamıştır. Gümrük tarife müdürlüğünün Ankaraya nakledile- ceği hakkında da bir emir yoktur. Geçen senelere nazaran ylk- selen ve düşen maddeler Şehrimizde ticaret ve sanay; oda» smın hazırladığı haftakk mukayeseli piyasa cetveline göre 1929 senesinde kânunvevvelin ikinei haftasında ok - kası 180 kuruşa satılan balmumu 1930 da 146 ve bu sene de 8825 O kuruşa;| peynir okkası 1929 da 114, 1980 da 91 ve bu sene de 70 kuruşa; yumurtanın 1929 da 75, 1990 da 70, ve bu sene de 5T lira; Zeytinyağı okkası 1929 da 74, 1930 da 68 ve bu sene de 59 kuruşa düş müştür. Zeytin tanesi okkası 1929 da $I kuruştan 1990 da 31 kuruşa düşmüş ve bu sene de 35,75 kuruşa yükselmiş. tir. liği ve samimiyeti haizdir. Belediye kanunu mucibince umu- ma ait tesisatın tamir ve idame mas- rafı ondan müteneffi olanların hepsi» ne müştereken râcidir. Biz de bu ih- tiyar ettiğimiz masraflarla on iki sö nede 17,3 lira veren ve her gün sekiz! ton su sarfeden zevata müracaate ka- rar verdik. Her halde su ihtiyacı üzerinde vak- tile yapılmış kitaba uydurma şekilleri yolumu tutacağız, Yanj en ktsa zaman da en kısa yoldan maksada gitmek için icap eden her şey pek yadında yapılmıs olacaktır. haylı zararlı tesirler göstermesi Hti «| mali vardır. Hükümetimizin iktisadiyatımızı ko- rümak maeksadile yaptığı gümrük tahdidatı, Çekoslovakyayı veya her- hangi bir hükümeti istihdaf etmediği cihetle Çek hükümetinin eğer doğru ise bu karârmı garip bulmamıya im- kân yoktur. Ismet Paşa Hz. nin teşe kkürleri Ankara, 17 (A.A) — Başvekil İsmet PaşaHazretleri yerli malı ve tasarruf haftası münasebetile milli iktisat ve tasarruf cemiyet- lerinden gelen ve halkımızın şu- urlu bis ve tezahürlerini bildiren yüzlerce telgrafa ayrı ayrı cevap i vermiye imkân bulamadıkların- dan kararetli teşekkürlerinin ib- lağına Anadolu Ajansını tavsit buyurmuşlardır. iran sefirinin ziyafeti Ankara, 17 (Vakrt) — İran sefiri bugün Hariciye vekili Tevfik Rüştü beyi ziyaret iti Tekaüt kanunu 5Sinci maddeye ilâvesi istenen ieklif Ankara, 17 (Vakıt) — Kemal Tu“ ran bey tarafmdan askeri ve mülki tekaüt kanununun elli beşinci madde- sine şu fıkranın ilâvesi teklif edilmiş- tir; Baba ve kocaları cihetinden muaşa müstehak dul zevcelerin yetim veya dul maaşlarından hangisini tercih et- tikleri hakkında reyleri almır, maası en çok cihetinden mahsus olüp 4 tincü ve muvakkat ikinci madedler hükmür| ne göre manşlar kesilmiş olan dul kadınlar kocaları cihetinden müste « hak oldukları maaşlarm tahfifin; is - tedikleri takdirde verilen ikramiyeler | borçlandırılarak bu cihetten (o tahsis) muamelesi yapılır. Not: Burada maaşı kesilmiş ka - dinlar baablarmdan müstehak olduk-| ları zevcelerininkinden fazla olduğun dan dolayı kocaları yerine babaları) cihetinden manş tahsis edilmiş olan yirmi beşle kırk beş yaşlar arasındaki| dul zevcelerdir. Yeni tekaüt kanunu bu yaşlar arasmda babalarından ma- aş alan bütün kadımları | İki seneliği| peşin verilmek suretile tasfiyeye tâbi tutmuştur. Bu tasfiyeye uğrıyanlar şayet kocalarından maaşa müstehak idiseler teklif edilen kanun lâyihasile yeniden maaşa (İâyık olacaklardır. Ancak bu defaki maaşları kocaları » dan müstehak oldukları miktarlar o- lup tasfiye hesabile aldıkları ikrami-| yeleri borçlanacaklardır. Vilâyetlerimizde tasarruf haftası Bursa, 17 (Vakıt)-—- Havanm yağmar lu olmasına rağmen yerli mallar pe- çit resmi büyük tezahuratla yapıldı. Muhtelif hatipler tarafmdan nütuk «, lar söylendi ve yeri mal (o giyilmesi hakkımda bir kanun lâyihası yapılma” sı temenni edildi, Konya, 17 (Yakıt) — Tasarruf haf | tası programı muvaffalayetle tatbik edilmektedir. Tasarruf ve yerli mal lar hakkında müteaddit konferanslar verildi. Halk yerli malı kullanmak için ahdetmiştir. Muğla, 17 (Vakıt) — Tasarruf ve yerli mallar haftası münasebetile mekteplerde piyesler temsil edilmiş ve | konferanslar verilmiştir. Yarın haf- tanın son günü olduğundan tezahu - rat yapılmaktadır. Mardin (Vakrt) — Tasarruf ve yer| Hi mallar haftası münasebetile hazır- lanmış olan program tatbik edilmek- te ve halk bu günleri milli bir bayram gibi bes'it etmektedir. Bu hususta ya pilan propaganda tesirini göstermiş ve yerli mallarımızm satışı yüzde yet miş arimıstır. — Sovyetlerin beş senelik plânı Moskova 17 (A.A.) — Sovyet merkezi icra komitesinin içtima devresi dün Kremlin sarayında açılmıştır. M. Kaleninin söyledi- ği küşat nutkunda ezcümle de- miştir ki: Beş senelik plânın dört senede hatta fazlasiyle tahakkuk edeceğine artık şüphe kalmamış- tır. Düşmanlarımızın bayal ad- dettikleri beş senelik plânı, beş sene yerine dört senede tahak- kuk ettiriyoruz. Bu plân köylü ve amele sınıflarının vaziyetini tarsin etmiştir. Bu plân ancak ilerde yapılacak işler için bir esas teşkil etmekterir. I | Yugoslavyada Bir fırka teşekkül ediyor Belgrad, 17 (A.A) — Meb'u- san meclisi azaları aktettikleri huhusi bir içtimada bir fırka teşkili hususunu görüşmüşlerdir. Başvekil Jeneral Zifkoviçin be- yanatını radikal demokrat köylü fırkası namı altında bir fırka teşkili ta- karrür etmiştir. Fırkanm umde- leri de tespit olunmuştur. Firka- om programı ilerde yapılacak kongresinde tasdik edilecektir. İ hk münakale icrasına dair kanun müteakip Yugoslavya | Telgrailar Büyük Millet Meclisinde Dünkü içtimada bazı kanunlar i tetkik ve kabul edildi Ankara, 17 (A.A) —B.M. Meclisi bugün reis vekili Hasan beyin riyasetinde toplanmıştır. Meclis 931 senesi bütçesinin muhtelif fasıl ve maddeleri ara- sında 754 bin küsur liralık mü- nakale yapılmasına dair kanunu kabul etmiştir. Tekirdağı şarap fabrikası yanında bir konyak fabrikası tesisi ve Alpullu ispir- tolarmın İstanbulda tasfiyesi tesisat vücude gelirilmesi mak- sadile müskirat inhisar idaresi- nin 931 bütçesinde 87 bin lira- müzakere edilmiştir. Bu münasebetle müstakil meb- uslardan Sırrı bey Kocaeli) söz alarak bütçede sene içinde müna kale yapılmasıveyamunzam tahsisat! usullerine nihayet verilmesi lâ- zım geldiğini söylemiş, Tekirdağ fabrikası yapılırken bu cihetin vaktiyle düşünülmemiş olmasını tenkit etmiştir. Şeref bey (Edir- | De) inhisar idaresinin Tekirda- ğında tesis ettiği (o fabrikanın barpler (o dolayısile mahvolmıya yöz tutan Trakya (O bağcılığını kurtardığını söylemiş (İstanbul fabrikasında © yapılacak olan is- pirto tasfiyehanesine gelince bu- nun da Aipullu fabrikasından a- İnan 9Ü derece ispirtonun in- hisar idaresinin kendi mamulâtı için mubtaç olduğu alkolü istıh- sal maksadiyle yapılacağını ilâve eylemişlir. Maliye vekili Aptülhalık bey Sırrı beyin mütalealarına ceva- ben her devletin bütçesinde münakale ve munzam tahsisat usullerinin devam edegeldiğini kaydederek fabrikanın planları- nın mutabassısa yaptırıldığını ve ancak sonradan elde edilen ne- İ bu sene o bavalinin tekmil ö3! kıldıklarını kaydederek bu İ retle bareket edildiği takd dl ticeye göre ilâveten bir k imalâthanesinin yapılması fa! olacağı anlaşıldığını ve bü barla münakale suretile ta istenildiğini söylemiştir. Bekil bey, Tekirdağ fabi) sının vaziyeti hakkında da bat vererek bu fabrikanın milyon 400binkiloşarap işliye! cek bir kabiliyette olduğun” lerini alarak altı, yedi yüz kilo raddesinde üzüm işledi söylemiş ve Fransadan g' mutahassısın yaptığ tetkikat » ticesinde konyak imalâthanesi? inşasına karar verildiğini ye etmiştir. i Mustafa Aptülha'ik B. bu #f yanda memleketimizdeki kalardan istihsal edilen ispirti" ların ihtiyacatımızı fazlasile nıladığını ve Hazirandanberi pirto ithalâtnın menedildiği söylemiştir. ylemişi Pp “ Ahmet Ihsan B. (Ordu) alarak Almanyanın Fransanıf © | bariçten benzin almak mecbif” yetinde olan diğer hükümetle” benzinlere yüzde yirmi nisl de ispirto katılmasını mecö” | # e benzin ifkalâtımn yizde yi İ ândirilmiş olacağını söyleşi Maliye vekili Aptülhalik cevaben fazla ispirto istihsal!” mizi bir yere sarfetmiye gi bursuz.Bu mesele üzerindeki & kikatımız bu neticeyi verecek” demiştir. ö Müteakiben kanun lâyıbası © kunmuş ve kabul edilmiştir. Mef lis pazartesi günü toplanacak! Milli Müdafaa vekili Zekâi Bey Tasarruf hâftası münasebetile radyod8 bir konferans verdi Ankara, 17 (A.A) — MilW Müdafaa vekili Zekâi bey dün akşam radyoda| tasarruf hakkında konferans vermiş - tir. Vekil bey konferansında ezcümle demiştir ki: Biz de herkes ve hususile halkı « mızm yüzde sekseninj teşkil eden köy Yü kısmımız israfı fena bilir. Yevmiye bir hira kazanan amelenin yevmiyesinden arttıracağı bir tek ku- ruşun o amele nazarımda şüphesiz bü- yük bir kıymeti yoktur. Yevmiye bir İ kuruş hesabile tatil zamanları hariç | bir senede arttırmış olacağı üç lira - nm da o amele İçin ifade ettiği kıy- met nihayet büyük değildir. Senede biriktirecek, biriktirecek de nihayet üç lira yapacak; obu para kendisini herhangi bir zaruretten kurtaracak, meselâ hastahğmda (yardım edecek veya hayatında kendisine herhangi bir teminat olmak kuvvetini gösterecek bir meblâğ değildir. Kezalik ayda 50 kuruş alan bir askerin mauşından art tıracağı beş kuruşla senede biriktires ceği 60 kuruşun o nefer için ehemmi yet verilecek bir kıymeti olmadığı â- şikârdır. Bunun gibi senede meselâ İ 1000 lira kazanan yani gündeliği üç liraya gelen bir memurun veya her « hangi bir rençberin, tacir veyu san'at kârın cebindeki paralarından yevmi ye beşer kuruş şöyle bir tarafa atma- sından hiç bir ziyan hissi duymamak- beraber bu beş kuruştan senede bir nin ehemmiyetlice bir işine y8' yacağı cihetle lişey mesabesinde “ iâkki edilebilecek bu kadar hafif sarrufla alâkadar bile olmıya iğ bil görülür. Bu misalleri içtim bakanın hepsinin hallerine gör” ve tatbik edebiliriz. Bir kaç senedenberi bütün © da eşya fiatlarında mütemadi * niler paraların ökibetinden ©9* mahal bırakan sarsıntılar herkesi Yke celbetmiş ve filhakikn en Ş9* mevvüç kaydeden İngilterede lâk fiatları binnisbe en sabit es. tr. Fakat bu vaziyet dünya” tarafında devrini ikmal etmiş bi! yor. Memleketimizde ise milli mıza müteveccih itimat her sahur eden kuvvetli delillerle # çe artmakta ve İngiliz Yirasm tu önünde tutunamıyan sar” çok memleketlerin paralarına en kuvyetli paralardan de bir istikrar arzetmis bulun: laptülkadir Kemali arkadaşları Ber | sürüldüler Adana, 17 (Vakert) Kemali, Mahmut Nedim, Si leyhimizde (| çalıştıklarından sörülmüşlerdir. Daha bir çok rin de sürülecekleri anlaş! Sy yy yy Son haberlerimi kısmı 4 üncü sayfa rikecek olan 15 « 20 liranm kendisi - e