26 Kasım 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

* N —i— VAKIT 26 Teşrinsani 1931 sez, - > Vahdet değil, tefrika ! Kudüste toplanılması istenilen müslüman kongresinin manâsı nedir ? Kudüs müftisi muhtelif Müslü-! mim smile gibi tabirlerle- ifade | Üsr tarafı Tinci sayfada | — Perakendecilerin — ibtikör vermiye başladılar, evvelce za- rarına sattığımız pamuklu kumaş- man hükümetlerine bir mektupla) edilen maksatların hedefi acıktır. yapmasına ben imkân görmüyo- | ları ancak şimdi hiç mesabesin- müracaat ederek ikinci kânun ayı Bahusus kongreye iştirak edecek; rum. Çünkü hemen hepside, top- zarfmda Kudüste bir İslâmiyeti ber murahhasın ayrica teklifler tancılardan aldıkları fiat üzerine kangresi toplanacağını bildirmiş.| Bu kongreye resmen muvahhas| dermeyan etmek salâhi, #i'de o- lursa, ., Binaenaleyh Kudüs kon- gönderilmesini istemiş. Mektubu-igresi haddi zatinde bir Hilâfet kon nn da kongrede müzakere edile- gresinden başka bir şey değildir. cek mevaddın ruznamesini ilâve) cimiş. Bu itibarla Türk milletinin Kudüste yapılan) Kendeci esnaf, mallarını asgari kârı ilâve ederek satmı- ya mecburdurlar. Mallarını nor- mal bir fiat üzerinden almaları- Hilâfeti ilga eden) Da rağmen ihlikâr yapan *pera- aynı fi- Bu ruznamede muhtelif mem.) teşebbüsü tamamile Türk inkılâbı) ata alan fakat ihtikâr yapmıyan leketlerde Müslümanların halleri: ni tetkik etmek, Kudüsteki İslâm yerlerini kurtarmak, Müslüman» lar arasında yardımlaşma volları- nı tamim etmek, İslâm şeriatinin Müslümanlar üzerine yüklediği vazifeleri ve mes'uliyetleri a mak gibi muayyen hedefler ve mevzular olmakla beraber kon- greye iştirak edecek murahhaslar yapılacak (tekliflerin de müzakere edileceği tasrih edii- miştir, Binaenaleyh bir müddet evvel İngiliz gazetelerinde görül- düğü Ni yam bir hilâfet te- sisi şeklinde yapılacak herbargi “bir teklif de tetkik olunabilecek- tir. Bu itibarla kongrenin müza- Kere mevzuu gayrı mahduttür. Kudüs müftüsü kimdir? Nerelerden aldığı kuvvet ve teş vik ile böyle bir teşebbüse giriş miştir? Yoksa Kudüs, İslâmler a- rasında ötedenberi bir merkez midir ki orada müftü olan zat bü- tün dünya Müslümanlarının hal leri ile meşgul olmak için bir kon- gre toplamayı düşünmüştür? Herkes bilir ki, Müslâmanlarm Kâbesi Mekke'dir, Medine'dir, Peygamberin doğduğu büyüdüğü, ve gömüldüğü topraklardn. Bu topraklarda ise bugün müstakil bir İslâm hükümeti vardır. Bütün Müslümanların Kâbeye gidip zi- yaret etmeleri de serbesttir. Şu| halde bütün Müslümanları alâka- dar edebilesek dini bir teşebbüs Hicazda o'saydı ve sadece dini bir mesele çerçevesi dalı": «14 mal saydı bir dereceye kadar akıl ve mantıkla telif olunabilirdi. Bu işin sırf din gayretile yapıldığına bel ki inanılabilirdi. Halbuki bu teşebbüs esasen Müslümanlar arasında hir nevi manevi merkez olan ve müstakil »ir Müslüman hükümetinin idaresi a bulunan yerlerde vuku bulmuyor. Kudüs gibi bir İngiliz mandası altında olan ve tabii o- larak filen ecnebi işgali altında bulunan bir yerde oluyor Bu nok- tai nazardan mevzuu bahs txeb- büste Müslümanların dini mere zinin, yani Kâbesinin Mekke ve Medineden Kudüse nakli gibi bir maksat seziliyor! Aynı derecede şayanı dikkat 0- lan nokta şudur ki kong»enin ruz- namesinde İngiliz mandası altın» da olan Kudüsün ecnebi tahakkit- münden kurtarılması gibi bir mak sat için gene İngliz idaresinin mü ile bütün Me ma: memleketler ittihada vx Puaves | nete davet ediliyor! Neden dolayı müstakil bir İs- lâm hükümetinin idarcsi altnda olan Mekke ve Medine ihmal edi- liyor da buna mukabil een 'l iş- gali ve idaresi altında bulunan bir yer bütün Müslümanlar için bir nevi Merkez yapılmak, sowva bü- tün İslâm ülkeleri din perdesi al- tında bu merkeze bağlanmak is- teniyor? Sonra nasıl oluyor da ö- . rini kurtarmak, i İslâm iltihadını İngiliz aratorluğu için en büyek bir ke telâkki eden İngilterenin, Kudüsteki mümessilleri rı tarzda| bir İslâm itlihadı teşebküsun« kar şı müsamaha ediyor? Vak:â Kudüs kongresinin ismi- ne (Hilâfet kongresi) Gernimnesieiş , ar ra gres ş tir; kongrenin müzake-| re edeceği mevat imei (Hilâfet) bahsi sükütla geçilmiş»! tr, Fakat muhtelif memleketler. deki Müslümanların hallerini tet- kik etmek, Kudüsteki İslâm yerle- Müzi unnlar ara“ m aleyhinde bir hareket olmak üze- re telâkki etmesi pek tabiidir. Evet, Kudüste bir Arap — Siyo esnaf yanında tutunamaz. İhtikârı toptancılar yapabilir Binaenaleyh ihtikârı yapabile- nist kavgası vardır. Bu kavga bü-| cek vaziyette bulunanlar toptan- tün cihanın malümudur. Onun| cılardır. Tahdit kararından son- için Kudüste toplanmak istenileni ra, ellerindeki malı ihtiyatla tev- kongrenin Türk inklâbı aleyhin-! zi etmiye başladılar. de bir teşebbüs olmaktan ziyade Arap — Siyonist mücadelelerine bütün dünyanın alâkasını celbet- mek gibi bir maksada matuf oldu- ğu da iddia edilebilir. Faraza bir maldan beş düzüne istiyene ancak yarım düzüne veriyorlar. Bunun sebebini «or- duğumuz zamanda, ellerinde pek az miktarda mal bulundu- Eğer Kudüs teşebbüsü böyle bir| gundan, halbuki bötün müşteri- tarzda tefsir edilirse gene makul bir hareket olarak izah edilemes. Çünkü bu tarzı teşebbürbu mak- sat için de tamamen zararlı bir şeydir. Kudüsteki Arap — Siyo- lerine birer miktar vererek bep- sini memnun elmek icap edece- ğinden bahsediyorlar. Bence bu reket toptancıların pek iyi nist mücadelesi içn buradaki Müs adamlar olmasından ileri gelmi- lümanlar mevzii mahiyet: bir) yor. Bu hareketin altında, malı kongre aktedebilirler. Fakat böys| ellerinde hıfzedip ilerde yüksek le bir işe diğer Müslürs en mer) fiyatlarla Oo satmak düşüncesi leketler —bahusus resmen— mu-! seziliyor. rahhaslar istemek suretile bütün; Mamafi bu suretle hareketle- dünyayı alâkadar etmiye kalk-i rine hükümet müsaade etmiyeceği mak asia isabetli bir hareket de- ğildir. Zira mahalli mahiyette ve mahalli bir muayyen mesele hak- kında belki haklı oleb”'ecek bir tel sebbüs içn başka memleketlerdeni murahhaslar davet edilince, böy- le mahalli bir iş beynelmilel ihti- 1âf vesileleri açacak bir çok mese lelere karıştırılınca, nihayet Ku- düste maksatları (oşüpbeli şuriş uasurlarından o mürekkep olarak toplanacak hir kongre İslâmiyet l davası namf alında mu memleketlerin dahili islerina müs dahale etmiye başlıymdca tama- men akim kalmaya mahkâündur. Netekim bütün dünyanın binbir türlü ıstırap içinde inlediği bugün lerde ya kaster, yahut galirt sev- kile vukua getirilen ihtilaf ve tef- gibi zaten memlekette de alıcı yok- tur, buhran vardır. İlerde fiyatları yükselttikleri taktirde peraken- decilerden hiç biri bu malları almıyacak ve bunun yerine yer- li malı satacaklardır. Bittabi bu vaziyet karşısında toptancılarda, sakladıkları malları ii fiyatlar üzerinden ve belki- de daha aşağı fiyatlarla piyasa- ya çıkarmak mecbutiyetinde ka- acaklardır. ,, Ortalık kesat, müşteri yok! Tubafiyeci Ilya E£. — Ortalık kesat.. Müşteri yok.. Para yok, ihtikâr yapıpta tek tük dükkâ- Bımıza gelen müşleriyide mi ka- çıracağız!.. Toplancılar ihtikâr yapıyorlar mı, yapmıyorlarmı onu rika teşebüsleri önünde alâkadar.) bilmem.. Çünkü daha karardan lariri nihayete kadar lâkayt “ala:| sonra mübayaatta bulunmadım. bileceklerini asla zannetmiyoruz.| Elimdeki mallari satmıya çalı- Ve oralarda idare mes'uliyetini el | $tyorum.. ,, lerinde tutan heyetlerin bu gibi teşebbüslerden tevellöt edebile- cek bin bir türlü vr ahzunları göz“ önüne getirerek vakit ve zamani le karar ve tedbir almalarını bek- iyoruz. İlâve edeli ki beklediğimiz bu kararların mahiyeti kendileri- nin hakiki temayüilerini de göste reeektir. Çünkü hiç bir ifade ve kadar kat'i ve beliğ değildir. İlekrepi Asım Et komisyonu Istatistikler üzerinde çalışmıya başladı Et meselesini tetkik eğerek kat'i bir karar vetseek olen komisyon aza. ları tenvir etmek üzere belediye ri Yaseti, şehrimizde et işlerile slâka - dar resmi veya hususi dairelerle ba- 7 tacirlerden bir takım malümat is temistir. Dört senelik et kesimi hay- vam İthal ve ihracı ve et isti ki hale koda muntazam ve rrüsbet mulüma- tı ve istatistikleri havi olan cevaplar dün belediyeye gelmiştir. Rumlar. et komisyenundaki araya dağıtılmıştır. Azalar cumartesiye kadar bunlar ik zerinde lefkikai Ooyapacıklar ve bu cömartesi günkü içiimedı. barı müs bet kararlar verilebilecektir. Et komisyonunun şubata kadar iş lerini İkmal ederek müsbet bir karar vermesi ve şehir meclisinin şubat cel- sesinde bu işin kat'i olarak halli mu. karrerdir. Ancak komisyon daha ew vel müsbet kararlar alrrsa şehir mec Msi şubattan evvel fevkalâde olarak cektir, ————— lam — İhtikâr değil normal vaziye Tubafiyeci Hasan Ef.: İhtikâr katiyen yaktur ve olamaz. Eğer fiatlarda biraz yükseklik varsa bunu ihtikâra değil, normal vaziyetin avdetine bamletmelidir. Eskiden memlekette stok ha- İ linde fazla miktarda m bulun- ! ması, tü © esna idia ahkâmın delâlet elliği mana! yenii arasında rekabeti mucip oluyordı.Peraken- deci esnaf, yanı başındaki diğer esnafa rakip olabilmek için fiat- larını asgari hadde indiriyordu. Sermayesi fazla olanlar rekabet- “lerinde devam ediyorlar, diğerle- ri dükkânları kapamıya mecbur oluyorlardı, Khalâtın tahdidi der- ha! bu rekabetin önüne geçmiş- tir. Artik esnaf eskisi gibi xara- rma satmıyor, değerini İstiyor. Fiatların, esnafın zararını mucip olan haddinden Normal şekline girişi ile husule gelen yükseliş bir ihtikâr telâkki edilmemelidir ve edilemet ,, Kış ve Ramazan hazırlığı - Yünlü ve pamuklu kumaşlar salan perakendeci Oo tüccar Isak irgaz ve biraderininde dü- şündükleri şu: — Ihtikâr yoktur, tahdit kara- nndan sonra fiatlar normal haline gelmiye başladı, Bunun diğer bir sebebide kıs ve ramazan hazırlığıdır. Perakendeciler top- tancılardan fazla mal istedi. Bu fazla talep karşısında toptanei- İ hi lar eskiden zararlarına sattıkları 'rmayı deki ufak bir kâpla satabiliyo- ruz. Yünlü kumaşlarda hiç bir fark yoktur. ,, “ Manifaturacı Hüseyin efen- di — ibtikâr yoktur. Meselâ 4 liralık bir parça kumaş 2,5 kuruş bir kârla satılabiliyordu. Şimdi 445 kuruşa satılıyor, bu normal bir yükseliştir. Sade, Japon ku- maşlarında bir fiyat (yükselişi olacağı tabiidir. Çünkü artık memlekete Japon kumaşı girmi- yecektir. ., / Mevsim icabı Ne toptancılar, ne de-peraken- deciler ihtikâr yapmıyor, bazı maddeler üzerinde mevsim icabı bazı farklar olabilir. görülmelidir kanaatindeyim. Dünkü toplantılar Dün ticaret odasında iki içtima yapılmıştır. letimalardan birisi oda reisle- rinden Necip beyin riyasetinde Istanbuldaki parakendecilerin iş- tirakile olmuştur. Necip B. letimaın sebebini şu suretle anlatmıştır : — Memleketimizin iktısadiya- tım korumak o maksadile hükü- met tarafından ithalatın tabtidi hakkında alınan karar hepinizin malâmudur. Hükümetin bu hu- sustaki kararının, memleketin ne kadar lehine olduğu bugün an- laşılmiş (Obir bakikattir. Gün geçtikcedaha iyi de anlaşıla- caktır. o Bu kararın (o tatbi- kinde ve iyi netice vermesinde tüccarın da uhdesine düşen bir vazife vardır ki bunu yapmak vatani bir vazife, bir borctur. Bu karar etrafında ticaret o- dası meclisinin verdiği karardan ve toptancı tüccarlarımızla dün yapılan içtimadan sonra şimdi de perakendecilerle itha- lâtın men'i hasebile çıkacak ih- tikâr meseleleri hakkında görüş- mek istiyoruz. İthalâtın men'i hasebile ibtikâr yapmıya sebep olmadığına hepimiz kaniiz. Al- nan tedbirlerin pabhallıkla bir münasebeti yoktur. Eğer bu va- ziyetten istifade etmek istiyecek olanlar bulunursa bu gibilere karşı ticaret ve sanayi odası ka- »unu salâhiyet ve hakkını isti- mal edecek ve bu hususta şid- detle hareket edecektir. Ümit ederiz ki ne toptancı tüccarları” mız ve nede perakendecilerimiz ihtikâra meydan vermiyecekler- dir, Tatbikatta hatalar var Necip beyin sözlerinden sonra söz alan Ekrem B. şunları söy- lemiştir: “— lthalâtı tahdit ve bir kı- sım ithalâtı menetmek kararının memleket için iyi bir tedbir ol- duğunda müttefikiz. o Ancak ka- rarım tatbikatı bazı (o müşkülât çıkarıyor. işte bu O müşkülâtın pabalılığa sebep olmasına mey- dan verilmemelidir. Tabildir ki yatında bir fark © husule gelir. Meselâ, benim (Bandırma, Mu- danya, ve inebolu iskelelerine transit olarak sevketmiş bulun- duğum on vagon şekerimi bugün © iskelelere çıkartamamâak va- ziyelinde — bulunuyorum. Çünkü a Glorya MEÇHUL ŞARKICI örm tavsiye edec Bu tabil | filmini alkışlıyanlar bu harikulâde ese- N el İhtikârvarmı,yokmu memleketimize yapılacak y In beraber ithal iskeleleri “ dit edilmiştir, Bu raya getirerek lesini burada yaptıracak yapacağım bu masrafı "yi ve nasil | çıkaracağım? “ef bu işte kânmız da “ya k na onbeş lirayı ge 3 bir vagon şekerin o lim ( e vi getirilefi 40 lira navlun masra p Bu şekerleri sevkettiğim * ların ellerinde şeker © ğına dair bugün telgraf rum, İşte orada mal kl! fiyatlarda fark hasıl Binaenaleyh bu gibi ta” yapılan hataların edilmesi lâzımdır. Bu olanlar daha çoktur. Buna karşı Necip BeYr 7 İ tin şikâyetlerini. vakit den odaya tahriren yöP, #| lüzumunu söyledikten sonr, f! ve emsali yanlışlıkları 4 Vekâletine | yazıdığın “4 eden tetbirlerin alına vi olduğunu bildirdi. / ikinel toplanma | Gİ) Ikinci toplanmada ticsrfif | sında ticaret müsteşarı İ beyin riyasetinde yapılmı# . 4) yi ve fabrikatörler 809 i hakkında düşüncelerini $0 #| ler, Fabrikacılar kendileriiğ kadar eden dört madde 07 durmuşlardır. Bu mai suretle hülâsa edebi y 1 — Ambalaj meva yaca kâfi derecece ithalin€ sade edilmiştir. Bu çok fabrikacılar müşkül te kalmışlardır. 2 — Teşvik sanayi ki dan istifade eden tahsis edilen muayyen iptidai mevattan e yacı olduğu taktirde i rin ibtiyaçları olan bu da depozito verilmek çıkarılmasına müsaade idi, Halbuki bu son vaziyf* imkân birakmamıştır. ei 3N Teşviki sanayi ka” # dan istifade etmiyenleri" dö | dai maedelerde gürerök | verilmek suretile temin | teydi. i 4 — Teşviki sanayi ; dan istifade eden müe: ğ ihtiyaçları olan iptidai piç? " ik | SN Hatipler bu dört madd* rinde söz söyliyerek sıpâi seselerin bunlara bağlı ei ziyetlerini izah i cede, ambalâj meva /| Kâfi derecede ithalini testi, 4 nayi kanunundan istifad€ müesseselere tahsis edile” || tardan fazla iatiyaçları ya olan ibtidat mevadın, i duğu gibi depozito | tile çıkarılması, teşviki j kanunundan istifade etmi iptidai inaddelerinin güm” 5 verilmek suretile ithaline ade edilmesini ve teşviki kanunundan istifade ede”. gem bir mal aranırsa bunun | selerin ihtiyaçları olapi sali ithal edilmiyen ibtidal rin de isteye ithal ed © ve gümrük resimleri ©“ çıkarılmasına müsaade ©“ nin teminini istemişlerdir. #4) Müsteşar Hüsnü bey ©€, Matörlerin mütalea ve” 4 rini dinledikten sonra #*. il babımızın mutazarrır | iç bir suretle meydan Vi df A listelerinde bu cihetlerin vi Hüsnü B. bugün. ç döne