22 Kasım 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5

Temiz ve ucuz et mek istiyoruz YUst tarafı 1 ine yiamızda) | bonoyu kırdırdım. Zaman geçtiği için ne kadar faiz verdiğimi ha- tırliyamıyorum. Ben © zaman muvazzaf kâtip sıfatile bono ver miş, para almış ve gene Emin be-| yin emrile bu paraları Osmanlı! Bankasına yatırmıştım. Bütün bil- diğim bundan ibarettir. Halk meseleyi nasıl görüyor? Arif Naim Beyin fikri Et meselesi etrafında karileri- mizin fikirlerini almak istedik. , Galatada komüsyoncu Arif Na- im Bey şu fikirde bulundu: — Bütün bu gürültülerin esası eti ucuzlatmak olduğuna göre be- lediyenin yapacağı iş budur. Yok ilmem, operatör Emin beyle, ka saplar şirketi reisinin aras: açıl mışmış, yahut fi tarihinde olup itmiş bir mesele üzerinde ortaya fikirler atılmısmış. Bunlar halkı 1929 dan beri et cephesin- ( İşbu mülâkat 1 haziran tarihli Cumhuriyet gazetesin- den iktıbas olunmuştur. ) İstanbulda et ticaretini ve celeplik işlerini tetkik etmiş olan bir zat dün matbaamıza geldi. Kendisile uzun bir hasbihal yap- tık, cidden müstefit olduk. Bu zatm ifadatı, kasaplar tröstü ve mezbahanın et fiatlarının yüksek- liğinde ne mühim rol oynadıkları- Mı gayet vâzıh surette gösteriyor. Ve şimdiye kadar yazdıklarımızı teyit ediyor. Muhatabımız diyor ki: İstanbulda et, tütün ve kibrit gibi inhisardadır. Şu fark ile ki, ötekilerden hükümet istifade e- ; etten müstefit olan ise kasap- ar teöstüdür. — İzah eder misiniz? — Mesele çok basittir. Evvelce ri p kendi ihtiyacını pay mahallerinden alır, kotrasma gö- türür, her gün lüzumu kadarını keser ve satardı. Şimdi salhane| birdir ve bu da dünyanın öbür u- Sundadır. Hiç bir kasap tasav- edemezsiniz ki, faraza on ko- Yun alsın da gitsin kestirsin. Bir kere kesiciler tamamen kasaplar e ün aadmıdır. Koyunlar a- hiç e yeli ördiye ilr mi? Kasap bu on ko- Kü bep ri bere gün beslese işi tamam- 1 oğaş Sözünüzü keseceğim. Kasa- me yapıp yapıp bu koyurları İrdiğini farzedelim. “— Ö zaman da etleri asacak bulamıyacaktır. Sıra ve Pavyonlar, kasaplar şirketi damı teşkil eden ve araların- bahane bir tröst teşkil eylemiş Slm şiyar âliyeye (1!) tahsis Şek garip! fendi. Tecrübesi pek kolay beye- baya, “Siz bir sığır alınız, mezbü- Bötürünüz, basınıza neler İ revek kestirecekler. Kasaplar trös- ye- alâkadar etmez. Maksat eti 90 kuruşa değil, civar köylerinki gibi! 30 —40 kuruşa yiyebilmektir. Be- lediye bunları temin edebilirse o| zaman bol dua alır.. Yoksa bu gü-| rültlüer boştur. Nimetullah Asaf B. diyorki: Sişlide oturan Nimetullah Â:| saf bey diyor ki: — Et işinde ihtikâr olduğunu bizzat belediye reisi, hem de şehir meclisinde söyledikten sonra bu yolda fikir beyan etmek boştur. Ancak işin şaşılacak tarafı bu va- ziyet anlaşıldıktan sonra bir çare aramak lâzım gelirken henüz hiç bir harekete başlanılmamış olma sıdır. o Kanaatimce bu meselenin| halli için evvlâ mezbaha rüsumu- nu hafifletmek lâzımdır. (Dikkat! Bu mevzu etralındu her vatandaş malâmat veya düşüncesini bize bildirmelidir. Hedefimiz ucuz et yemektir!) geleceğini görürsünüz. — Et fiatınm tenzili için ne gibi tedbirler ittihaz edilmelidir? — Bu cihet çok mühimdir. Ben Şu iki tedbiri tavsiye ederim: 1 — Evvelâ hayvan sevkiyatını ele alalım. Bu iş menafii ammeye (öm Taberi | Yalnız bü üutçe muvaze- Poliste: Silivride bir cinayet Silivri kazasının kastih köyün- den 25 yaşlarında Mehmet, eski köy arkadaşlarından olup beş li- ra alacağı olan Hüseyni görmek için civar köye giderken pazarlık çiftliği civarında öldürülmüştür. Jandarma tahkikata başlamış ve katilin ayni köyden Salim oğlu Ahmet olduğunu tesbit etmiştir. | Cinayet bir garaz neticesidir. Salim oğlu Ahmet yakalan- mıştır. Esrarengiz cinayetin sebebi halâ anlaşılamadı Ahırkapıda bulunan cesedin el'an hüviyeti anlaşılamamıştır. Maamafih öğrendiğimize göre polis, esrarengiz cinayetin izleri üzerindedir, Maktülün sıkı te- masta bulunduğu ihtimali çok kuvvetli bulunan, alefte bir ka- dının zabıta tarafından isticva- bına başlanılmıştır. Bir iki gün zarfında esrar perdesinin tama- men yırtılacağına ve maktulün katillerinin kimler olduğu anla- şılacağına muhakkak nazarile ba- kılmaktadır, Döânize açılan bir balıkcıdan haber yok Hafız oğullarından 15 yaşla- rında, Mehmet isminde birisi, Salacıktan balıkçı Ömerin san- dalını kiralıyarak Karaköye doğru açılmış ve bir daha dörmemiştir. Mehmedin bir kaza neticesinde beğulduğu zannolunmaktadır. Itfaiye otomobili bir kadın ezdi Evvelki gece Balat yanğınını söndürmek için yanğın yerine ge- len fatih itfaiyesine ait 4017 numaralı, şöför Osman efendinin idaresindeki otomobil, yanğın yerinde dolaşan Iran tabasından bir kadına çarpmış ve karnından | yaralamıştır. Mecruh Musevi hastahanesine kaldırılmıştır. Mimar Vedat Bey İstanbulun müstakbel plânı göre halledilmek için demiryolla- > nakliye ücretlerini tenzil lâzım- wr, 2 — Mezbaha bir yere hasre- dilmemelidir. Bu iş de şehremane- tine düşer. İstanbul şehrinin Be- yoğlu ve Anadolu yakası gibi iki büyük Omuntakası daha vardır. Şehremaneti hiç değilse alâkadar- ların reylerini almak suretile, Be- yoğlunda, Üsküdarda ve İstanbul cihetinde olmak üzere üç mezba- ha daha açmalıdır. e Bunun için fazla memura da ihtiyaç yoktur. Esasen Karaağaca toplanmış olan baytarlar, memurlar, muhasipler ve saire gibi açılacak şubeleri de idareye kâfidir. Bu takdirde masraf, aynı mas- raf olacak, yalnız şunu kazanaca- ğız ki, kasaplar tröstü, başımıza çökmiyecek, kasaplar alacakları| koyunları bu mezbahalara götü- tü de böyle bir rekabet karşısında artık et dünyasınm tacdarı olamı-! yacak. Ve et kendi kendine ucuz- lıyacaktır. Eskiden mezbahaların taaddü- dü dolayısile (fakirler evlerine haftada en aşağı iki üç gün işkem- be ve saire gibi sakat alırlar, bir et kokusu duyarlardı. Bugün, fu- kara et yemek şöyle dursun sakat! yeekmten de mahrum kalmıştır. Böyle bir yerde verem artınaz da ne olur? Gene söylüyorum ki, Avrupa- nm büyük şehirlerinde mezbaha“ lar bir olurmuş diye bizde de bir mezbaha yapılması doğru ola- maz. Pariste mezbaha birdir amma kasap tröstü yoktur. bir hakkında ne diyor? Türkiyenin maruf mimarların- dan Vedat bey İstanbulun müs- takbel plânı hakkında mütalea- sını soran bir muharririmize : — Eğer maksat (o ecnebilere pek pahalıya yaptırılacak olan Istanbul şehrinin: müstakbel bir resmi ise ve maksat böyle bir resmi İstanbul belediyesinin dos- yelerinde hıfzetmekse Istanbul belediyesinin dosyalarında bunun müşabihi bir çok resimler vardır. Istanbul tarihi abidelerle dolu bir şehirdir. Belediye mühendisi burada keyif ve zevkine göre caddeler açamaz. Yapılacak şey şudur : Bunların ıslahı, meydanların tarh ve tanzimi,ve mevcut abide- lerin değeri nisbetinde meydana çıkarılması. Bu islâhat,aleni müsabakalarla yaptınlacak olursa daha kârlı olur. mma kasap şirketinin (o elinde kalmış nakilyecilik de yoktur. Belki ora- da her türl ükolaylıklar, çabuk- luklar vardır. Vesait mükemmel. dir. Her kasabın o dükkânında büz dolalparı mevcuttur, Bizde! böyle midir? Hulâsa, et fiatınm yüksekliğin- de aşağı yukarı yüzde yüz âmil olan şehremanetile kasaplar trös- tüdür. Dediğim gibi yapılsın, gö-| rürsünüz ki et ucuzlıyacak ve fa- kirlerin gırtlağına bir lokma et, et İf değilse sakat ga 2cektir. 5 — VAKIT 22 Teşr'niani 1931 nesi kâfi değildir!. ! Baş makalemizden mabasc ; Maalesef hazinede böyle bir bütçe açığını kapatabilmek için on sekiz yirmi milyon liralık faz- la bir para yoktur. Bundan do- layı hükümet gelecek seneden evvel bu senenin bütçe açığını düşünmek mecburiyetinde kal- mıştır. Bunun içindirki Büyük Millet Meclisine maaş vergileri hakkında fevkalâde bir kanan teklif etmiştir. Fakat bu kanun meclisçe kabul edilmekle bütçe açığı tamamen kapanmış olmıya- caktır. Çünkü maaş vergilerinin yekünunun ancak dokuz milyon lira! kadar bir varidat vereceği anla- şılmaktadır. Binaenaleyh mevzuu bahs bütçe açığını kapatmak için resmi ve gayri resmi maaşlara | mahsus vergiden başka daha ba- zi tasarruf tedbirleri alınacaktır. Ve herhalde bütçe açığına karşı yehi varidat ve tasarruflar bulu- narak, hazinenin sene içinde te- diyatına en küçük bir intizamsız- lık arız olmaması temin oluna- caktır. Fakat sene içinde zuhür ede- çek varidat noksanını telâfi et- mek suretile bütçe muvazenesini temin etmek kâfi değildir. Bu- nunla beraber milli paramızın iştira kabiliyetini muhafaza et- mek de lâzımgelmektedir. Çün- kü bütçe mütevazin olsa ve devlet varidatı bütçede tahmin edilen miktarı bulsa bile mili paranın kıymeti bugünkü dere- cesinden aşağıya düşecek olursa Sabırsızlıkla beklediğiniz gene o nisbette umumi varida” tenakus etmiş, binaenaleyh b ka bir şekilde bir bütçe açığı hadisesi zuhüre gelmiş ola: ği işte bu ciheti nazarı dikkate alan hükümet bütçenin tevazünü meselesi ile birlikte milli para" mızın istikrar (kabiliyetini de tetkik etmiş, bu tetkikat netice- sinde paramızın kıymetini mu hafaza noktai nazarından bej nelmilel ticari muvazenemizde mevcut olan açığı bertaraf et. İ mek için tedbirler almak zarı- retini hissetmiştir. ğ Netekim ithalât ile ihrac: ta tevazün ettirmek için ith ) tahdidi teşebbüsü bu cümleden- | dir. Sonra paramızın kıymetini mubafaza vazifesile mükellef 0- lan (konsorsiyom) un elinde ge- çen sene bugünlerde mevcut olan sağlam para stoku yüz mil yon Frangı buluyordu; Bugün ise bu miktar kırk milyon Frank- tan ibarettir. Bu nokta da, bükür metin ithalâtı tahdit için karar ittihaz etmesine saik olan mü- him sebeplerden biridir. Hülâsı bükümet bütçenin tevzinine ne derecelerde ehemmiyet veriyor Si İ sa milli paramızın kıymetini mu- hafaza etmek meselesine de © kadar ehemmiyet vermektedir. Bu itibarla beynelmilel tediyat muvazenemizin temini için itha- lâtın tahdidinden başka diğer bir takım mühim tedbirlere müz racaat edilecektir. : Mehmet Asım ——— Takvimi Ragip-1932. Hem takvim, hem her aradığınızı bulacağınız, her müşkülünüzü halleden hayat rehberi hem ajanda. Devletlerin renkli Obayrakları ile renkli Türkiye haritasını mubtevidir. Fintı zarif ciltli olduğu halde 35 kuruştur. Naşiri: Istanbul - Kanaat Kütüphanesi Maarifte: Ekalliyet mekteplerinde Ecnebi ve ekalliyet mekteple- ri, Türk muallimlerinin her on beş günde bir devam cetvelini tanzim eder ve maarif müdürlü- pderirdi. Dün maarif E irliğinden bu mekteplere gön- derilen bir emirde, badema akal- liyet ve ecnebi mekteplerindeki bilümum muallimlerin ve bu ara- da Türk muallimlerinin de her üç ayda bir devam cetvellerinin yapılarak maarife gönderilmesi ve hocaların resmi mekteplere mabsus müfredat programını ta- kip etmeleri lüzumu maarif ida- resinden bu mekteplere bildi- rilmiştir. Şükrü Kaya beyin tetkikleri Dahiliye vekili Şükrü Kaya beyin Dersim havalisindeki tet- kiklerinden sonra hükümetin bu havalideki eşkiyalık vak'alarını kat'i surette tenkile karar ver- diği söylenmektedir. Hükümetin bu husustaki tedbirleri Dersim ve havalisi halkında çok iyi bir | San'at âleminde | Ng Reşat konseri | Keman üstadı Reşat B., şark | musşikisinin güzide bir şöhretidir. ş Bu kiymetli san'atkârın san'at- | kâr dostları ahiren birleşip Re- | şat konseri ismile bir müsamere tertip etmiye karar vermişlerdir. | Reşat konseri 7 kânunuevvel pa- zartesi akşamı dokuz buçukta | Tepebaşı tiyatrosunda verilecek» tir, Bu müsamerede eski ve ye- | ni şark musikisinin seçme par | çaları çalınacaktır. irtihal il Kırca Ali fırka kumandanı mer- hum Şerif paşa kerimesi ve Bursa lisesi edebiyat muallimi Mumtaz beyin refikası NadideH, senelerce elinde inlediği muz'iç ve hain b ir hastalık neticesinde çok genç bir yaşta ve pek hazin bir su- rette vefat etmiştir. Cenazesi bugün büyük bir gençlik kitle sinin elleri üstünde Emir sultan- daki ebedi meskenine defnedik. | miştir, Kendini herkese sevdir. İ miş olan bu faziletkâr Türk ka- Hüseyin Naşit Türbe, eski Hilâliahmer binası No. 10 Tel. Istanbul: 2622 dını Allahın bol rahmetine olsun. “Üsküdar Hâle sinemasında Li