22 Kasım 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 27U r î Sahip ve Basmuharriri VUNUS NADİ1 İDAREHANESİ: Bnvnnounınmiif kar^ısındı daıreı aıahsıısa İstanbul Cumhuriyet Posta kntııau: N» 246 T u l u f / \ n • Başmuharıir • 22366 ' ı e ı e r o n . T a £ r i r müdüru • 2323a lctare müdürü 2236S. Matbaa 20473 ııııııımııınnnıırııımımınıııııııiHiıııtıııııiMiıııııiMiıııııııııııııııııııınııımınııııın ııııınnıtımnnııııiHiıınıııırııııııııııııııııııııınııııııııınııııınnmııı Yeni Vergi Lâyihası Dün Meclise verildi ^ ^ ~^^^ ~ ™ ıı " ^ ^ ^ ^ ^ ^ • ^ ^ ^ ^ " ™ " ^ ^ ^ ^^^"^ ^^»^^"^ ~^m^^ ^^m^^ ^^^^^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ H m h u riy yette bulunan mebaliğ bu kanun mucibince vergiye tabidir. 2 Aşağıda yazılı istihkaklar bu vergiden müstesnadır: 11 ağustos 325 tarihli meanu rini mülkiyenin tekaüdüne dair kanun ile askerî tekaüt ve istifa kanunu mucibince tekaütlere, dullara, yetimlere, tahsis olunan maaşlar.. Bir ay zarfında maas, fîcret, yevmiye olarak aldıkları mebaliğ 30 liradan dun olan sahıs ların, ziraî işlerde çalışan işçi lerin ve rençperlerin, bir yere merbut olmıyarak çalışan ser • bes işçilerin kazançları. 3 Vergi aşağıda gösterilen nisbet dahilinde tahakkuk ettirilecektir: 150 liraya kadar para a ^ ^ ^ * ^ PA?AR 22 TEŞRiNiSANî 1931 ŞERAİTI HARİÇ j Seneligi { 1400 Kr. İ 2700 Kr. i İ MÖDOET: İTORKİYE |QIN j 6 Ayhğı j AyJığı 750 Xr. j 1450 Kr.. 400 Kr. 800 Nflshası her yerde 5 Knraştnr Biraz da diğer Memleketlere dair... Brezilya'dan senevi iki milyon Vradan fazla kahve aldığımız ha'de bir şey ihraç etmiyoruz Brezil ya'ntn malî ve iktisadi vaziyeti ne halde? Türkiye Cumhuriyeti memleke tin iktîsadiyatını korumak için 16 teşrinisaniden itibaren 6 maddelik bîr kararname ile ithalâh tahdit etmîs bulunuyor. Filhakîka, 1931 senesinin ilk on ayı zarfında ithalâ tımız 112 milyon, ihracatımız ise ancak 96 milyon lira olduçuna naza bükumetimizin bu tedbirini büran; tün memleket pek yerinde bulmuş ve memnuniyetle kar*ı!amıştır. MemleketimÎ7İn tediyat blânçosunun aktif ve pasif kısımlannın en mühîm fa sıHarını emtia ihracat ve ithalâtı teşkil ettiği için: bu fasıllarda mu vazene temini Türkiye'nin malî ve iktisadî refahını temin edecek en mi'him vasıtadır. tktisadiyatımızı koruma kararnamosinîn 4 üncii maddesi mucibince: «Ticarct blânçomuzun açık olduğu memleketlerle yapılacak veya ya pılmış olup ta müddeti bittiği için yeniden aktedilecek muahedelere açiğımızı kapatmak üzere bir kompansasvon hissesi ilâve olunur.> Bu memleketler hanRİleridir? Avrupa devletlerile olan emtia ticaretimiz Holânda ve Yunanistan'dan maada hepsile açık olmakla beraber az çok mütekâsif bir halde dir. Fakat, tsveç, Hindistan, tran, Janonya ve Brezilva jfibi memle ketler var ki kendilerinden külli yetli mîktarda eşya satm aldığımız halde verdiŞimiz milyonlara muka bil bizden hemen hemen hic bir »ey almamaktadırlar. Bu memleketle rîn malî ve iktisadi vaziyetlerini yakından takip eder«k kompan»a«yon «su'unun tatbPema"<Iâha esaslı bir surette girisebi'meîji temin etmell yiz. Biz, ticaretimiz acık olan meml*»ketlerin vaziyetlermi birer birer tpMUe cahsacajız. Bugünlük Bre zil^a'yı tetkîk ediyoruz. Yeni verginin esasları 150 liraya kadar °/o10, 350 liraya kadar °/012,600 liraya kadar 7014... |Yeni vergî yalnız maaşlardan değil, tahsisat, ücret, yev miye, hakkı huzur ve aidatlardan da kesilecektir Ankara 21 (Telefonla) Millî iktisadiyatı koruma vergisi kanun lâyihası bugün Meclise gelmiş ve Encümenlere havale edilmiştir. Meclisin gelecek cumartesi günü aktedilecek içtimam • da müzakeresi muhtemeldir. Lâyihanın esasları şunlardır: 1 Umumî, hususî ve mülhak bütçelerle idare edilen dairelerle müesseselerde, hakikî veya hükmî şahıslar nezdinde veya onlara merbut olarak maaş, tahsisat, ücret, yevmiye, hakkı huzur, meclisi idarelere verilen temettü hissesi, ve aidat veya her hangi nam ile bir bedel veya ayni mukabili çalışan bilumum şahısların istihkakları, hizmet mukabili verilen ikramiye, tazminat, ihbariye veya ayni mahi ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ~ ^ m Gümrüklerde dün 300 sandık mal çıkarıldı Adil B. in riyasetinde yapılan içtimada karşılasılasılan müsküller halledildi lanlardan yüzde 10, 151 lira dan 350 liraya kadar para alanlardan yüzde 12, 351 liradan 600J liraya kadar para alanlardan yüzde 14, 601 Iirdan yukarı para alanlardan yüzde 16. istihkakları yüz elli liraya kadar olan şahısların (yüz elli dah.il) maaş, ücret, yevmiye namile aldıkları mebaliğin 30 li rası tenkis olunduktan sonra mütebaki üzerinden vergi tahakj kuk ettirilecektir. Muhtelif yerlerden para alıp taj bunlann yekunu 150 liradan aşağı bulunan eşhasın bu parça parça istihkaklanndan yalnız birisinin 30 lirası vergiden is tisna edilecektir. Bu şekilde para alıp ta istihUUabadi 2 inci sahirede) Gümrükt» tf takip tden M bevanname kaydettiren kumusyonctilartlan Wr grvp tstanbul ve Galata gümrüklerinde Dün Galata ve tstanbul gihnrük • dün de tescil muamelesino devam e Ierinden şehre üç yüz sandığa yakm dilmistir. Bundan baska, dün mütead mal çıkarılmıstır. Basmüdür Seyfi Bey dün sabahtan dit gümrüklerde muameleleri 15 tesaksama kadar başmüdürlük dairesinrinisaniye kadar müstemirren takip edilen esyalann da memlekete it de teşkil olunan tescil bürosunda iilabadi 4 üncu $ahifed*> haline müsaade edilmistir. ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ • Ete nerh konacak Komisyon dün ilk içtimaını aktetti, ikinci defa gelecek hafta toplanılacak 30 güzide arasında bir anket: 18 Adlî ihtiyaglarınnz Fırkada dünkü müzakereler... Tayyareci Vecihi B. in en mes'ut, en yeisli günleri.. ••> !»• • • Türkîve, Brezilya'dan senede iki milyon Türk lirasmdan fazla kahve satm alıvor. Son senelerde kahve fîatları çok düsmüstür. Baska memleketîerda de külliyetli miktarda kdhve yetist'rilmeğe baslandığı için, Brezüya'nın en mühim ihracat madde«i haricin rekabetine de maruz kalmıştır. Tesrinievvel sonlarında numara 7 Rîo kahve libresi (bir libre 145! d'Vhemdir) Neyork'ta bizim para ile 12 kuruş 15 paraya düsmüs tür. Gecen seneye nazaran yüzde 35 sukut. 1898 ve 1914 % 5 faizli istikraz la»ile 1922 senesinin °^7t fa''zli kahve istikrazından maada, bi'cümle diirunu haricivesinîn resülmal ve faîzlerî"i üc sene icin °frS faizli bonolarla ödivece&ini Rrezilya hükumeti 18 tesrin'evvelde ilân ett'. Bu bonolar iki seri OIUD birinciler 20 senede, ikinc'ler de 40 senede itfa oluna caktır. iktisadî ve malî sera'tin fenalığı altında Brezilya hükumeti bununla 3 üncii defa olarak haricî borclarımn resülmal ve faizlerinin nakten tediyesini tatile mecbur kalmış bulunuyor. 19261929 zarfında Brezilya hü kumeti yalnız şimalî Amerika Müttehit Cumhuriyetlerinden 239 milyon dolar ve Londra piyasasından da takriben 29 milyon sterlin (cem'an 750 ırilyona yakm Türk lirası) istikraz etmistir. Brezilya hükumetile belediyelerinin haricî borclarının senelik resülmal ve faiz tak«itleri senevî 110 milyon dolara baliğ oluyor. Brezilya bu taksitleri ödiyebilmek îçin muhtaç oldu&u ecnebi oarasını 3 membadan temin ed'yor: fhracat fazlalığı. yeni ecnebi istikrazları, &cnebi tevdiatı. 1927, 1928 ve 1929 da olduğu gribi mühim ecnebi istikrazları aktedildiği zamanlar ihracat fazlalığı o kadar ha'zi ehemmiyet görülmezdi. Fakat 1929 denberi ecnebi istikraz ve tevdiatı son derecede azaldığından, Brezilya'nın ticareti hariciyesi daha ziyade kesbi ehemmiyet etmîştir. Brezilya'nın ihracatı itbalâtındsn 1929 da (39,760,000), 1930 da (59,016.000) ve 1931 in yedi ayında (58,800,000) dolar fazladır. Bu yekunlar haricî borçiann senelik taksitlerini tediye etmege kâfi döviz temin edemediğî için, Brezilya mevcut altınını da istimal Yusuf Kemal B. in izahatı muvafılc görüldü Dünkü içtima 2,5 saat devam etti ((Kendi tayyaremle uçtuğum gün en büyük saadeti ve en büyük yesi hissettim)) Et mes'elesi hakkrada tetkikatta buIunmak üzere Vali ve Belediye reisi Muhittin Beym riyasetinde teşekkül eden komisyon dün ilk içthnaını yapmıshr. İçtima iki bu • çuk saat kadar sürmüş, alâkadar su • belerden istenen ıhzari ve ihsaî ma • lumat üzerinde tetkikat icrasma bas lanmıshr. tçtimaı miiteaktp kendisile görüsen gazetecilere Vali Muhittin Bey: ederek onu da bitirdikten sonra taksitleri nakit yerine % 5 faizli bono larla tediye etmeğe mecbur kalmıştır. Bu gayri müsait şeraitin tesirile Brezilya parası milreis (bir milreis 25 kuruçtur) şiddetle sukut ederek eylul kjymeti vasatîsi altın paritesine n«7;uan yarıya düşmüştür. Milreisin Nevyork piyasasındaki vasatî fiatlan Altın paritesi 11,96 santim dolar (25 kuruş) 1928 11,97 sents 1929 11,81 » 1930 10,71 » 1931 Kânunusani 9,07 Subat 8,56 Mart 7,89 Nisan 7,27 Mayıs 6,68 Haziran 7,50 » Temmuz 7,19 » Ağustos 6,37 » Eylul 5,91 » Demek oluyor ki eylul ayında bir milreis 12 kuruşa düşmüştür. Brezilya'nın iktisadî refabı çok geniş mikyasta kahve mahsulüne tâ « Tetkikata basladık, henüz bit • medi.» demistir. Komisyon gelecek hafta cumartesi günü tekrar toplanacaknr. mıiMiııııtıımıııiHiıımııııııı mıııııtııııııııııtııııııııııııııııııııııııııııııııııınııınıııiMMMiıııııııııııııııııııııııınmııııııııııııııııııiMiiıınıııııııııııı bidir. Zira. kahve Brezilya'nın umum ihracatının %65 ni teşkil eder. Son senelerde başka memleketlerde de çok miktarda kahve yetiştirild'ğinden fiatlar şiddetle düşmüştür. Bu hal Brezilya'nın yalnız ihracatı değil, miihim derecelerde ithalât ve ihracat resmine tâbi hükumet varidatının da azalmasım mucip olmuştur. thracat yapamayınca, hükumet îthalâtı da tenkUe mecbur kalmış ve binnetice gümrük varidatı çok te nakus etmistir. Bazıları polikültür (yani mütenevvi ziraat) yapılma dıkça ve bu suretle yalnız kahve ihracatına bağlı olmaktan kurtulmadıkça; Brezilya'nın millî iktisadi yatmı saplam bir esas üzerine kur mak mümkün olmadı&mı iddia ediyorlar. Halbuki, polikültür sermaye sarfını istilzam eden bir istir; ve bu sarmavenin halen ne dahilden, ne de hariçten tedariki mümkün değil dir. Binaenaleyh, Brezilya millî iktisa diyatının teessüs ve inkişafı bütün dünyad* daha normal şeraiti iktisadiyenin avdet'n*» vabestedir. HAYRETTlN ŞÜKRÜ Tayyareci Vecihi Bey en güzide tayyarecimizdir. Memleketin tanınmış simaları arasında bir anket yapmağı düşündüğüm ilk günlerde Ankara'ya, kendisine, bir mektup yazdım. Iste aldığım cevaplar: Vecihi Beyin cevapları Son zamanlardaki yenilik cereyanlan ? Yeni evler, yeni şiirler İn saniyetin doğduğu günden bugüne kadar geçirdiği istihaleleri ve me ZhttıkO muzake^enı ı hatiplerinden denî ihtivacların hergün değişen şekillerini düsünürsek yeniliklerin bize Süreyya B. Ali Saip B. yabancı gelmemesini tabiî buluruz. Ankara 21 (Telefonla) Fırka Ruhumuzu okşıyacak, her yenilik gigrup bugün saat üçte toplandı, adlî bi açık ve sade şiirler de mühim bir işler etrafında müzakerede bulun ihtiyaç halindedir. Bugünün nesline du. Müzakere Aksaray meb'usu Sü ana sözlerini terennüm eden yeni şiirlerin sadeliği itibarile daha çok iyi reyya Beyin takriri üzerine başladı olduğuna kanüm. ve saat yediye kadar devam etti. Neticede adlî ihriyaçlarımız hakkında Adliye Vekili Yusuf Kemal Beyin verdiği izahat Grup azasını tatmin etti, müttefikan muvafık görüldü. İçtimada ilk sözü söyliyen Ali Saip Beydi. Adlî ihtiyaçlarımızdan bahsetti. Müteakıben Süreyya (Aksa ray), Salâhattin (Kocaeli), Şeref (Edirne) Beyler söz söylediler. Bunu müteakıp Yusuf Kemal Bey ha tiplere cevap verdi. Tasavvurlannı anlattı. Bu tasavvurlann Grup aza sınca beklenen ıslah tedbirleri ile tetabuk ettiği görüldü. Guzlde Tayyareclmlz Vecöü Bey Yeni resim ve dekorsuz oynanan tiyatro hakkında fikrira yok. (Mabadı 5 inci saifede) Balat'ta yangm oldu yaralanmasma sebebiyet verdi Ateş bir tek binayı yaktı, fakat 7kişinin Altınların Tahlili başladı Altmlar bugünlerde Ankara'ya gönderilecek Darpane kimyakerleri Amerika'dan satın alınan 64 fıçı altının safiyet derecesini ve ayarını tahlile baslamıslardır. Tahlil raporlan bir haftaya ka dar ikmal edilecek, altınlar bundan sonra Ankara'ya gönderilecektir. Yanan birta tte yaralananlardan bir kaçt soldan sağa doğru Ester, MiTıail, ve Sebuh, Malka Evvelki gece Hahamimuhittin ma • hallesinde Taburcu sokağında Hüsa mettin Efendinin oturduğu evden yangın çıkmışfar. Yangın, maddî zaran az olmakla beraber, yedi kisinin yara lanmasına sebebiyet vermistir. Ateş geceyarısına doğru bütün ev balkı uyumakta iken binanın alt katından çikmıs, duman ve alevler birdenbire her tarafı •armıstır. Evîn ayrı ayn odalarmda manifaturacı Jak, sapkacı Mordehay ve Levi ihütjtn