29 Mart 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

— 4 — VAKIT 29 MART GUNUN — —— SİYASETİ Almanva-Avusturya Gümrük ittihadı meselesi Almanya ile Avusturya ara” sında gümrük ittihadına ait olan protokol intişar etmiş bulunuyor. Bu gümrük ittihadının mana ve şumulünü anlayabilmek için buna bir atfı nazar etmek lâzımdır. Protokolda, iki devletin güm- tükittihadı vöcuda getirmek için bir muahede müzakere edecekleri ve bunu arzu edecek her dev- letle ayni şekilde bir muahede akdine hazır oldukları söylendik- ten sonra her devletin iktisadi istiklâlini ve bütün hakimiyet haklarını muhafaza edeceği be- yan olunmaktadır, Muahedenin tatbik o mevkiine konmasından itibaren her iki devlet hudut başında aynı küm- rük resimlerini alacaklar, fakat ber devletin gümrük idaresi ayrı o'acaktır. Toplanan gümrük va- ridatı, iki devlet arasında mu- svyem nisbet dahilinde taksim ©'unacaktır. Bir kaç sene devam edecek o'am intikal devresi esnasında isi memleket arasında gümrük bududu kaldırılmivacaktır. Avus- turya sanayiini, Almanyanın şara- iti ile telif için bazı mamul eşya bir müddete kadar gümrük res- mine tabi olacaktır. iki memleketin her biri diğer memleketlerle müstakilen ticaret muahedesi akdetmekte serbesttir. Yalnız bu muahedelerin, gümrük ittihada. munhedesine © münafi maddeleri © muhtevi © olmaması şarttır. Asıl gümrük muahedesi pas» kalyadan sonra başlıyacak ve iki üç ay zarfında berayi tasdik parlamentolara (Otakdim oluns- caktır. Maamafih 1932 senesinin başlangıcında Avusturya-Alman- ya gümrük ittihadının bir emri vaki olması zaruridir. Gümrük ittihadı muahedesinin müddeti öç sene olacak, muahedenin in- kızasından bir sene evvel, fakat parlamentonun muvafakatile mü- racaat olunduğu taktirde muz- hede feshedilebilecektir. Almanya ve Avusturya hükü- metlerinin noktayı nazarına göre bu şekilde gümrük ittihadı, Av- rupa ittihadına dı atılan en üayi sererek Geçen eylülde doktor Şuber, Avrupa ittihadını temin için her memleketin anlaşabileceği mem- leketlerle işe başlaması Jâzim geldiğini söylemişti. Esasen Avus- turya ile Almanya arasında, iti- lâf edilemiyecek mesele bulun- madığı için gümrük ittihadı me- selesi senelerdenberi (o mevzuu bahsoluyordu. Geçen sene dok- tor Şuber, Berlime gitmiş ve gümrük ittihadı projesi orada hazırlanmıştı. Bu senenin kânu- nusanisinde Cenevrede müzake- rat icra olunmuş, geçenlerde Al- manya hariciye nazırı Her Kürt- yüsün Viyanayı ziyareti esnasın- da iş busbütün ileriye götürül müştü. Beynelmilel bir gümrük mü- tarekesi teklifinin suya düşmesi işin neticelenmesine hizmet etti. Cenubi şarki Avrupada iktısa- di anlaşmalar lehinde hareket etmesi de Almanya ile Avustur- yanın birliğe doğru gitmelerini tesri etmiştir. Almanya hükümeti, gürerük ittihadının sırf iktisadi bir hadise olduğunu ve Avusturyanın, sulh muahedelerile (O'emin O olunan istiklâlile zerre kadar altkadar olmadığı noktası üzerinde israr sig. 1931 ralar Arasında. Hatı Hayalperest olmamak çılgınlığa mani değildir Tesadüflerin lütfi — Mektebe veda — Muavenette istiğna — iki tekayyüt — Paranın sesi — Risalei mevkute fikri a Yazan : Halit Ziya Hayatımın dönemeç (noktalarında) (Bu itikadın aksine delâlet edecek o kadar beklenemiyen güzel tesadüfler) yüzlerce tecrübelerimde hep kendi ken le karşılaşarak, dolaşık yollardan be-İdime: — O meçhul dost elin irşadına! ni en kısa bir mesafe ile selâmet ve muldikkat etmemiş olacağım! Der, ve yi ii vaffakıyet sahasına çıkaracak olanmı ihtiyar edivermişimdir ki Bu (bende bir nevi tabii kuvvetlerin fevkında bir kudretin daima müşkül zamanlarım- ida imdadıma yetişeceği kanaâtini tev- İht etmiştir. Hâlâ zannederim ki ayak İlarımın önünde girilebilecek muhtelif İyallardan en muvafık olanı o mutlaka igösterecek ve beni düşünmeğe (hacet kalmadan oraya sevkedecek bir el ka- iranlıkların arasından uzanarak necat meşalesini yakacaktır. etmektedir. Gerçi hakikatte iki devlet tarafından hazırlanan proje sırf | iktisadi bir mahiyeti haiz olmak- i Ja beraber onda siyasi bir renk görmemek de mümkün değil dir. iki memleket arasında güm- | rük © serhatlerinin © yıkılmasile budut (ihtiyacı Okâmilen zail olacaktır. Çünkü iki taraf ara- sında hudut bulunmasını iktiza ettiren yegâne sebep, gümrük- lerdir. Bu sebep (kaldıktan sonra onlar arasında hudut bulunmasına mana kalmamak- tadır. Bu itibar ile iki memleket arasında hudut kalkdıktan sonra | iki memleketin idari ittihadına | bir kalmaz. Senelerdenieri Lerta Çalış İ dığı her tarafça maluitidur. Meselâ Avusturya ile Alman- yanın muhtelif eyaletlerinde talim ve terbiye sistemi, ayni esaslara istinat etmektedir. Sonra Avus- turya ile Almanya ceza kanım ne onun müdahalesi ümidine sadık kal te rahipler tarafından © yetiştirilmiş) pek zeki, pek muktedir (bir genç idi ki nasılsa (oruhbaniyete girmek için lâzım gelen kalp temayüllerini duyma- mıştı. Bu benimle ekseriyet üzere edebi yattan, şiirden, ezcümle pek meftun ol duğu klâsiklerden bahseder: Beni mü-i İtalealarımda ikaz ederdi. Hatta ruhbaniyete (o temayülden u- zak kaldığına bir gün pek aşikâr bir burhan vermişti. Bir kâğıt içinde ih- timam ile sarılı bir kitabı bir gün yu- vaşça çekmeceme bırakarak bana de- miş idi ki; — Size Volterin lügat fel. sefesini getirdim, bunu okuyun. Fa- kat kimseye ne benden, ne ondan bah- isetmeyin. Görecekskiniz, istihzanın tez yifin, tarizin bu derece O incesine ve güzeline başka bir edipte tesadüf et mek mümkin değildir. mak isterim. İşte bu zat veda sırasında cebinden Mektebin son sınıfı ki, ihtiyari fel.|bir kâğıt çıkardı dedi ki: — Size bir sefe sınıfı İdi, bence fazla göründü; hizmet yapmak istedim. Daima gördüm etrafımda her şeyin bana telkin ettiği! bir zaruret vardı: Biran evel bir mes. okumak ancak bir usul dairesinde o- lek sahibi olmak ve hayatı kazanmak....lursa müfittir. Aynile yemek gibi... Si- 17 yaşında idim: Avrupaya gide-!2e kütüpanenizin esasını teşkil etmek rek bir darülfünuna intisap etmek, oilâzım gelen kitapların (bir fihristini kadar baiti bir ihtimal idi ki hatıra|Yapıyorum. Paranızı buna göre sarfe- İbile gelmedi. İstanbulda mektebi hu-|derseniz beyhude israf etmemiş olaca- Ikuk ve mektebi mülkiye vardı. Bunlar|Eımıza kaniim... . için de bir heves duymadım, zâten böy) Teşekkür ettim ve bir göz gezdirdim. lebir heves doğsaydı bile biraderiJEvvelâi klâsikler vardı: Garniye tem- min hukuk mektebine devamı imkânı-silinden.... Sonra romantikler geliyor- nı ancak tehhiye edebilen (o babamdan)du: Hügo, Lamartin, Müse, Gotiye... bunu istemeğe cesaret edilemezdi. Daha sonra Viktor Dürüinin tarihi u- Dedeme gelince: Küçük amcaları-|mumi silsilesi... Hiç olmazsa (iki yüz mun bir türlü inzrbat altına (o almamı-ciltlik bir fihrist göyle bir o tahmin yan hayatlarından mütevellit endişesi-|ile bin frank tutacaktı. Altın para elli ne fazla bir gaile ilâvesi muvafıkı im-İlira... . saf olamazdı; zaten dedeme en yakın) (Gözlerimin önünde sanki bir bulut olan birinin ki, hatırası rencide et- parçalandı. Ve daha o sıyrılmadan di- memek için haklandaki hissiyatını en) ğer muallim ki, aslen Fransız idi. Ve ye tavsif edeceğim, bir gün nasılsalmon — Pere beni bir tarafa çekkti ve; ihtiyatkârlığına rağmen ifşaediver) Küçük dostum, dedi, teessüf © diği bir düşüncesi beni kırmış ve ne o-İderim ki felsefe sınıfını yapmıyacık lursa o olsun muavenet (görüyor ol- imişsiniz. Bunun için sizinle mubaha- Cemiyet Hayatı Kart bükmek V.S, Eskiden kart vizit kullanmak ii pek karışık usuller vardı. Meşhur muharrilerden birisi d ki: Evvelce bir zevç, karısına takd edilmiş ve ziyarete gelip iki kart vi bırakmış kendisinin tanımadığı bir 8! ma bir kart vizit iadeye borçlu Eğer bu ziyaretçi evli ise, biribirle" nin karıları tanışmasalar bile iki Ki borçlu idi, Şimdi bu usuller kalmamıştır. Yal bazı kimseler kart vizitlerini altınö” veya Üstünden, sağdan veya soldaü kerek başka bir usul koymağa kalk lar, Bu hareket pek saf bir haleti ye gösterir. Birçok kimseler de ka: rının âltına birkaç harf koyarak (© satlarını anlatmak istediler. Fakat iki okumak başlıca zevkinizdir, fakatjusaller, insanı gülünç etmekten b bir şeye yaramazlar. Sadece ve kısaca bir kart bi mak kâfidir. Kart vizit üzerine me yazıp göndermek bir angarya yormuş hissini vereceği için bun çekinmelidir. Bunu bilhassa bayf tebriki için kullananlar var. Doğrt gildir. Çünkü bu takdirde doğrudan de ya üzerine (bayrammızı tebrik rim) diye yazılı hazır kartlar niçin lanılmasın? Sakm bir ölüm veya keti taziye için kart göndermey Bu işi bir mektupla yahut bir kart! talla yapmız. Kart vizit, adres *değiştirildiği manlar posta ile gönderilebilir. O mân da nazarı dikkati çekmek için ki adres kırmızı mürekkeple çizili” hafif bir tabir olmak üzere tebalit di-cidden pek mümtaz bir adamdı. Rey.'âltıma yenisi yazılır. Sene başları o | Sene başlarında bir sürü ki zitler alırsmız. Bu artık kaybol mak vaziyetinden çıkmak (için banalsa edecek değilim. Belki biran o evel kat'i bir karar aldırmış idi. İpederinizle çalışmak için esbap vardır. Bunu mektebin oİmtihanlarından Fakat eğer orada bulacağmız meş- sonraya talik ettim. Ve bunları şaya-| guliyetter tarılabilecek zamanımız! nı iftihar bir muvaffakıyetle - bu mu-Jolursa, m türklüğe bunu cemile) tâlealarımıza nezaret Kâüne addedön rahiplerin sıyüscunelieyi de berker gozden hamletmek doğrudur — bitirince elim-|nebzecik olsun. Asıl sizi yazıda takip de (Au merite) — (liyakate) kelimele-Jetmek isterim. Size kendi o hakkımızda ri mahkâk gümüş bir sikke ile Süley-|fazla bir fikir vermek istemiyerek yal- man Beye gittim. Onunla aramızdalnız şu kadar söylemeğe lüzum görüyo- münasebet yavaş yavaş muvazenesinilrum ki bilhassa tahkiye — Narration tebdil etmiş ve bir İki sene içinde, birliçin şayanı dikkat istidatlarınız var. larını tevhit etmek bususunda mühim adımlar atmış bulunuyor- lar. O halde iki memleket ara- | sındaki siyasi hudut kalkacak olursa, iki memleketin tam birleşmesi, bir emrivaki olabile- cektir. Yalnız Avrupadaki şera- itin buna mülâyim olması kâfidir. | Son günlerde Avrupada heyecan tevlit eden ve bir sürü dediko- dulara sebebiyet veren mes'ele budur. Esas itibarile bu cereyanın mü- wasilini Avrupa ve Amerikada da görüyoruz. Bugün ingilterede imparatorluk (ecsası arasında gümrük ittihadı yapmak günden güne kuvvetlenmektedir. Sanra Amerikada müttehit hükümetler devleti ayni maksadı takip et- mekte ve bütün Amerika dev- letleri arasında gümrük ittihadı vücuda getirmeğe çalışmaktadır. Ömer Riza n Efendi verüfekası : Berberlerin yarım tatili ... Bican Ef, — Hayreln Maruf B. yoksa sen de ümide kapılıp Ankara yolunu imu tutuyorsun? 3 o samamuma» 008180 b08 ae sa metaresssanasame ri idam lendive sin ve nüfuz farkı varsa onudahı| O söylemedi fakat bittabi hana haf İziyade benim tarafıma imaleye başla-| tada üç gün ders verecek pek meşgul|hana gösterdikleri takayyüt te bif” İmştı. bir muallim saatleri beyhude israf edi Hulâsatan anlattım: — Mektepten| lemezdi. çıkıyorum, bundan sonra ne olacağı) Yine para! ma, ne yapacağıma vakıf değilim. Bel (Hayatm bu mübrem ihtiyaer o gün-i ki sadece babamın mağazasında İncirjden itibaren alnrma yakıcı damğasımı| "çuvalları ile palamut tozları arasında) basmış oldu. yaşıyacağım, Her halde bugün dede) © Artık mektep hayatı bitmiş idi. Tür. me teşekkür etmek ve artık.. Süleyman!lü ihtimallerle çizilmiş bir o dönemeç Bey derhal anladı. Ve : — Güçendi-İ noktasma gelmiştim. Bu noktada ço- rirsin.. Dedi Bu mütalea belki doğrul eukluk devresinden çıkıyor ve idi. Fakat cesaretime halel (© vermedi; devresine giriyordum. O zamana ka doğru onun yanma gittim. Mutattanldar paranın pek ehemmiyetle telâkki! fazla bir resmiyetle elini öptüm ve İhledilmiyen sesleri beni neş'eden, ümitten zar edilmiş küçük natkumu irat etim. | alıkoyamıyan uzak ihtizazlardan iba- Maksat hasıl oldu, artık hayatımda! ret kalmıştı; fakat bu noktada birden istiklâliyet kazanmış olmak O ilminâ:|gümliyen bir çan kuvvetile patlamış nı duydum, fakat. ve beni yolumda sarsarak: — Nereye Yine o gün hayatın hakikati haşin) gideceksin ve nasıl gideceksin? De bir yumrukla göğsüme vurdu ve istih-| mişti. za ile dolu bir hande içinde: — Yal para! Onu ne yapacaksm? Dedi. çek yolun ne müşkül, ne müz'iç ol- Seyyar muallimler içinde (ikisi banal (Derhal karar lardan biri, Piyer Vazel yine bu mektep|müdahalesine o vakitten beri (o müte ! — Hayır birader bir bakıyorsun e va günlük, güneşlik, i / yamet.. Hiç hayalperest değildim. Geçile-jle bir çılgın fikir tohumile gir” Kitaplarımı almak ve rahiplerle ve.|duğuna hiç bir tarafmı (gizlemiyen,|resinden ne vakit tamamen Sü | da etmek üzere mektebe ( gitmiştim.İsöylemiyen bir vukuf ile muttali idim.|lur; hatta hâlâ bugün kat'i verdim: Beklemek.İte artık çocuk değilim!.... Deme daima dostane takayyüt ederlerdi. Bun| Tesadüflere muntazır olmak. Onların|kün müdür?. İki saat somra birden bir kış, bir ke başlamış bir âdet ise de size kart gönderenler ekseriya sizden kü lanlar ve sizden bir iltifat bekliy dir. Bunlara cevap vermemek er kullanmaza""*Güç Yüzlerce tanıdığa kart yazıp onla cevaba mecbur etmek her halde h iş olmak gerek. Hem bari yapılar rikler, saadet temennileri samin lar, İnsanm canı yanmaz j a, kit idim. Bu iki muallim vedâ düf değil mi idi? Fihristi bulan lerle okuyor, ve ynie bulanık bir” le diğer muzllimin sözlerini tek?” diyordum. Ne demişti? Bende nr dikket istidatlar keşfetmişti. le mi? Hakikaten kaç kereler mi Terimi bana bu kabilden cümle şiye ederek iade etmişti. ! Demek oluyor ki ienp ederse V€ solunan istidatlar paraya tel nabilirdi. Heyhat! Hayalp ğildim ama hayatı da tecrübe değildim. İzmirde bir risalel kute tesis etmek fikri bana bu gelmiş oldu. ” Çocukluk devresini bitirmiş dım. Artık gençlik devresine oluyordüm Fakat bu devreye ©. ZE Değ Nİ çe. “a eşi a Mrs İnsan, tam manasile 7 Halit Ziya ŞESEŞI p Bu bavulda hir pardesÜ “ p to taşıyorum. Hava se payınca diğerini