25 Ekim 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
—> 2? — VAKIT 24 Teşrinevel ? kıtası ana vatandan © ayrılınca | Kont Betlen Macar milli muka- bil ihtilâli kuvvetlerinin teşkili için Şekedin hükümetinin mü- messili olarak Viyanaya gitti. Bundan başka Macaristanın Bol- şevik tabribatından gördüğü ha- saratı telâfi edebilmesi için bü- yük devletlerin mümessilleri ile temasa girdi. 1919 da Belâkonun sukütü &- zerive bir temerküz kabinesi teş- kili icap edince (o kont Betlene | müracaat edildi, Kont Belen riyaseti o hükümete geçmeden Kont Alber Abuni ile Nuyi mü-| zakeratında bulundu ve bu su- | retle memleketine mühim biz- metler icra etti, Daha sonraları muhafazakâr köylü anasır ile milli temayülde Hristiyan Oo Burjuva cemiyetini mezcederek memleketin dabilin- | de düşlüğü mübhemiyetten kur- tardı. İlk meclisi milli Nikola Hortiyi Macaristanın naibi hü- kümeti ilân edince Horti idarei umuru Betlene tevdi etti, Fakat Kral dördüncü Şarhn Isviçreden avdeti. vaziyeti altüst etti. Betlenin siyasi sahada ilk mu- vaffakiyeti Venedik konferansın- | da olmuştur, Avusturya ile Ma- | caristan arasında verilen karar mucibince o garbi Macaristanın mukadderatı Arayı ammeye bi- rakılmıştı, Neticede Sopron Neh- ri ve civarı Macaristana iade edildi. ! Büyük devletlerin talebi ile | Halisburg hanedanının tahttan | sukutü kanunu imza edildikten- sonra Kont Betlen kabinesini tadil etti Bir müddet sonra | müşarülileyhin talebi ile Maca- | ristan cemiyeti akvama girdi ve | cemiyeti akvamın tensibi ile Ma-! caristan bir istikraz aktederek | bütçe muvazenesini iade etti. İ Milli bankanın teşkili ile pa- ranın kıymeti istikrar bulund Ayni zamanda muhtelif devk lerle ticaret mukaveleleri akte- diliyordu. 1927 de kont Belten ile M. Musolini arasındaki bir mülâkat. neticesinde İtalya ile Macaristan arasında mubadenet eessüs ederek Macaristan vah- : asiyeden kurtuldu. ristanın ilk akdettiği mu- mukavelesi 1923 de We barışma muahedesi imza e- dilmiştir. Kont Betlenin siyaseti harici- yesi usül dairesinde ve müsterih bir tarzda faaliyeti bütün Avru- panın nazarı dikkatini evelden unutulmuş olan Macar meselesi özerine celbetti. Siyaseti . dahiliyede de Kon: tun büyük muvaffakiyeti vardır. Bir milyondan fazla dönüm ka- bili zer araziyi toprağı olmiyan- lara tevzi etmiş içtimai sigorita- lar tesis ederek Macar çalışkan sunufunun terakkisi temelini at- mıştır. 1826 intihabatında kont Bet- | len mütecanis bir ekseriyet ka- | zandı. Ovakittenberi iktisadi ve içtimai mühim ıslahat vücuda getirdi ve 1929 ile 1930da La- hey ve Paris müzakereleri ile Teryanun muahedesinin en ağır şartlarından biri olan sali vesa- yetten Macaristanı kurtardı. Kont Betlen değerli bir mu- | harrirdir. Memleketinin mazisini | hakkında güzel parçalar yazmış" tır. Roma Cinevre, Paris ve ba- husus Londraya geçen haziran da yaptığı seyahatler, beynelmi- lel siyaset hayatı ve matbuati- le revabıtını ziyadeleştirmiş ve Macar vaziyeti bariciyesinin ya- vaş yavaş selâhını temin eylemiş- tir, | sefirine talimat göndermişlerdir. | suretilede yardım ediyor. Her halde ticaret hususunda | Han |YAK MAM ehizelos İtilâf husuünden emin Ziyaretinin bir iki gün gecik- | mesine ihtimal veriliyor Atina, 25 — Yunan hariciye, maliye ve ticaret narırları dün M. Venizelosun riyasetinde top- lanarak ticaret mukavelesindeki Türkiye tarafından gümrük ta- | rifelerinde icrası talep edilen tadilâtı tetkik etmişler ve Yunan | Yunan muhafili o Yunanistan birçok noktalarda Türk teklifa- tını kabul etmiş olduğu cihetle Türkiyenin gümrük tarifelerinde- ki tadilâtte ısrar etmiyeceği zan- nında bulunuyor. Şayet cumar- tesi gününe kadar ticaret muka- velesinin ikmali müesser olmaz- sa M. Venizelos Ankara seyabatı bir iki gün tehir edilecektir. Ma- amafiyh Türkiye sefiri Enis Bey hariciye nazırım ziyaretle bu te” hirin ve bu bir iki gün için bile evel vukuu (doğru olmadığını izah edecektir, Mösyö Venizelos bu ticare müa- hedesi meselesinde iki taraf ara smda olduğunu söylemiştir. Mösyö Venizelosun Yunanis- tandan hareketi tarihi hakkında bu günde şehrimiz resmi makâ- malına mâlümat © gelmemiştir. Nim resmi Yunan mebafili de bu hususta ademi malâmat be- inbilâf busulünden emin | yan etmişlerdir. M. Yamada Gazetecilere Obeyanatında sonyada bir Türk sergir! açmaktan bahsediyor M. Yamda Türk - Japon ticaret cemiyeti | reisi M. Yamada dün akşam Pe- rapalâsta bir çay ziyafeti ver- miştir. Şehrimizin taninmış ve tic şabsiyetleri hep davetli idiler. M. Yamada, ziyafet esna- sında gazetecilere şu beyanatta bulunmuştur: Japonyada da daimi bir Türk serğisi açılması için çalışıyoruz. Bu sergi buradaki Japon-sergi- sinin ayni olacaktır. Biz Türkiye ile ticari münasebat tesisine çok çalışıyoruz. Bir de burada Yo- kohoma Spesi Bankasının şube- sinide tesis arzusundayız. Bura- dan zirai mevadi iptidaiye ahp çalıştıktan sonra tekrar buraya getirmek niyetindeyiz. o Çünkü bizde arazi az, umumi hayat ve amele ücreti ucuz, makineleri- mizin bepsi otomatiktir. Hükümet işsizliğe müsaade etmediği için çalışacak mevadın celbine, naki! vasıtalarını “tahsis ! B. kendininde Yahudiler Kendilerine verilen vait- lerin ac kılâp ettiği Kudüs, 23 (A.A) — Milli ya- hudi meclisi, bir beyanname neşretmiştir. Bu beyannamede yahudilerin hukukunun temini için İngiliz milletine ve bütün medeni aleme hitap edilmekte ve bir yahudi yurdu tesisi hak- kındaki vaitlerin şimdi acı bir istihzaya inkilap etmiş olduğu beyan edilmektedir. Meclis yahu- dileri o memleketlerini o vücuda getirmeğe mani olacak her hangi bir parlamento teşkilâtını tanı- maktan ve buna iştirak eylemek- ten imtina etmekte ve biz, va- i zifemizin ikmali bahsinde kat'iyen ricat etmiyeceğiz neticesine vasıl olmaktadır. Dönüyor! izmirdeki serbesçiler 'H. fırkasına kur yapıvorlar Zeynel Besim 8. ne enlatıyor Izmir 23 — “Hizmet gazetesi başmuharriri Zeynel Besim Bey, gazetesine çektiği bir telgrafta «Yeni Asır» başmuharriri Ismail Hakkı beyin vasi bir çevirme hareketile tekrar Halk fırkasına rücu edeceğini İzmir palasta meb'us Vasıf beye söylediğini ve Serbes fırka Izmir ocak rei- sinin istifa için Vasıf beye mü- racaatia bir yol aradığı, Istan- bulda bulunan Vasıf beyden al- dığı malâmat üzerine bildirmek- tedir.,, Dün bu telgraf #zerine şebri- mizde bulunan Zeynel Besim B, görüştük. Besim B. bunun doğru olduğunu söyleyerek şu tafsilâtı verdi: — Yeni Asır başmuharriri Is- mail Hakkı B. Serbes fırkadan çekilmek için geniş bir kavis yapacağım İzmir Palasta Vasif B. e söylemiştir. Bu mülâkat esnasında Serbest fırka İzmir ocağı reisi Ekrem Hayri ve Faik, Muhittin B. lerle sair 20 kişide bulunmuş şahit olmuştur. O gün tesadüfen İzmir Palasa giren Vasıf B. Ismail Hakkı B. ve — arkadaşlarile (karşılaşmış Hakkı B. Vasıf B. in bu daf'a benimle görüşmesine işaret ede- rek: — Son seyahatinizde. zeynel Besim B..den başka beni bile aramadınız, alâkadar olmadınız. diye serzeniş etmiş ve sonra Serbes fırkadan çekilmeğe ze- min arıyorum. Ben de size ge- leceğim, demiştir. Bunu müteakip Ekrem Hayri istifa edeceğini Vasıf B. e söylemiş mumaileyhde: — Zaten günün birinde belki hep berabar bize döneceksiniz diye lâtife etmiştir. Filhakika o akşam Serbes fır- ka ocağında umumi bir içtima yapılmış ve Ekrem Hayri B. istifa etmişsede sonra Müştak Lütfü B.in israr ve ricasile bu- nu tebir etmiştir. Tür! cağız. Bu ayın 28 inde Ankaraya gideceğim. Üç senedir burada- yım, Evvelcede Türkiyeye gel- miştim. Fakat bir hayli zaman- dır konuşmadığım için şimdi bir az güçlük çekiyorum. ile mühim işler yapa- TELERAFv TELEFON 5 ——-HABERLERİ 1 © Nedamet Ankara 24 ( Telefonla) — i Bozdağı gençleri dün Halk fır- kasi umumi kâtipliğine bir tel- graf çekerek serbest fırkaya yazıldıklarına nadim olduklarını i bildirdiler. Gençler tekrar halk fırkasına yazılmalarını rica et- mektedirler. Darülfünn eminliği intihabr- nın vekâletçe henüz tasdik edil- mediğini dün yazmış ve maarif vekili Es'at B. in beyanatını neş- İ retmiştik Buna mukabil dün ak- şamki Politika gazetesi intihabın tastik edildiğine dair verdiği haberde israr etmiştir. Halbuki vekil Beyin sözleri gayet açıktı. Vekil B, demiş- tir ki: — Darülfünun intihabı hak- kında bir karar vermedim. Aksi neşriyat yanlıştır. Böyle doğru olmıyan haberleri nereden alıyor- lar' bilmiyorum. Buradaki muha- birlerle her gün görüşüyoruz. Kendilerine karar verildiğine da- ir tek kelime söylemiş değilim. Cumartesi günü tetkikime de- vam edeceğim. Kararımı o gün, olmazsa pazar günü verebilece- ğimi ümit ederim. Bu halde in- tibabın kabul veya reddi hak- kındaki vekâlet kararı ya bugün, yabut yarın verilecektir. — ari era rare İngilizlerin taziyeti Londt, 23 (A.A) — İngiliz weğiiti- yonlar icra komitesi Alman amele fede- rasyonuma bir telgraf çekerek, Alsdorf feliketi dolayısile Alman Işcilerine t- ziyeterini bildirmiş ve teessürlerini fe- Mkerzedeletin silelerine de iblağ edilme- sini rica etmiştir. Saatte 150 kilometre Almanlar, demiryolu müna- kalatında şayanı dikkat bir ye- nilik vücuda getirmişlerdir. Ya- pılan yeni bir araba, ilk Yeni araba kırk yolcu almakta ve saatte 150 kilometre gitmek- tedir. rinde yürümektedir. Tecrübe, Hanover ile Hambürg arasında yapılmış, davetliler arabaya bin- mişler, araba bareket ederek bir dakika sonra 100 kilometre süratle ilerlemiş, iki dakika son- ra sürat 150 kilometreye var- mıştır. Bu yeni araba saatte 150 K. M. suratle hareket ettiği halde her 100 kilometrede 60 litre mabrukat istiklâk etmektedir. Bu yeni ibtiram munakalâl aleminde yeni inkişaflar vâcude getireceği tahmin olunmaktadır. Japonyada artistler Japonyada artistler halk tara- fından çok hürmet gör- mektedirler. Japonlarca bir im- peratorla mazır ve artist arasın- da hiçbir fark yoktur hatta artist daba muhteremdir. Artistlerin halk" üzerindeki nüfuzu :şayanı hayrettir. Orada artistlik irsidir ve asirlarca devam eder, defa olarak tecrübe edilmiştir. | Araba 20 metre uzunlu- | ğundadır ve dört tekerlek Üze- | | — İstanbulun derdi İTerkos meselesi hellediliyor mu Verilen malumata nazaran ye- ni Nafia vekili Zekâi B. Istanbu- lan su meselesi ile yakından meşgul olmaktadır. Terkos meselesine ait dosya- lar tetkik edilmektedir. Terkos tesisatının belediyece satın alın- ması da düşünülmektedir. Ma- İ mafi bu hususta kat'i karar ve- | kâletin tetkikatının bitmesinden Darülfünun meselesi İntihabın tasdiki haberi doğru değil Karar bugün verilecek arültünuün Şu Darülfünun eminliği in- tihabının neşriyat âleminde aldığı şekli görüpte “İşte Da- rölfünun ıslahatı lüzumunun belli başlı delilleri,, dememek mümkün mü? Hiç güneş mağ ripten doğar mı,, diyecek ka dar ehemmiyet verilen bu ih- tilâfın esası düşünen her hangi bir bitarafı hayretlere düşürür. Bir taraf; “Mademki bir kişi intihap olunacak, kaide puslaya bir kişinin adını yazmaktır. Iki sim arzetme lüzumu ittifaktan gayrı ve çok sayılacak rey al- ış iki isim reyolduğuzamanlar»! da olur, maksat akalliyet re- yinde de vekâleti resmen ha- İberdar etmektir. diyor Basit, hakl, nizama uyğun bir talep.. Gü- ya bu yapılırsa kıyamet ko- pacak, Ebülülâ bey gibi zat- lara göre de Darülfünunun muhtariyetine halel gelecek tir. Hayrett..-Şu Tütitapra en çok rey alan Muammâr Râşit bey değil mi? İntih, ile © iie a reyini ürGULEE AŞİ seriyet değil mi? Bari Darüi- fünun intihapları olsun bu mü- esseseye yakışır bir eda alsa! Bernard Şoyun filmi İngiliz muharriri Bernard Şo- vun “kocasını nasıl aldattı,, adi i bir eseri filme çekilmektedir. Fakat Şov, temsile iştirak ede" cek bütün artistlerin kendi tarafın dan intihabını şart koşmuş, ve bunları seçmeğe başlamıştır. Eserde erkek rolü Edmant vene: verilmiştir. Şimdi kadin rolünü alacak san'atkârların ta” harrisi ile iştigal edilmektedir. İngilterenin kadın san'atkârla” rından bir çokların bu role talif oldukları halde , bunlaf Bernard Şovun hoşuna gitmemit Bernard Şov, Mis Vera Benoks* intihap etmiştir. i Bu kız, İngilterenin Palâs & yatrosunda çalışmaktadır. Ber” nard Şovun şartların O biri eserinin yazıldığı gibi oynanm#” sıdır. Hatta kendisi Oya satırlardan herhangisinin gü tüye gitmemesi için temaşa ge” ların eseri seyrederken yalm melerini istemiş. 3 Sinemacılar buna söz veri€” dikleri için bizzat kendisini fi me alacaklar, o da halka ©9“ oynanırken o gülmemelerini ihtar edecektir. mmm Ankarada bir neşriyA kollektif: een Ankara, 26 (A. A.) — Ilim ve iie halk arasmda yaymak makksadil İneşriyat kooperatifi teşkil etmek İbugün 21 münevver genç içtims kooperatifin ni amesini mM letmiştir. Bu teş: | neşriyat mızda çok faydalı bir rol aynıy” ri
