21 Ekim 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

AZ “e Darülfünunda Mücadele, şarkın köhne garbın yaratıcı zihniyetleri arasında..,, a Hukukçular da 18 inci maddenin sarih olmadı- ğını kabul ediyorlar, fakat... Darülfünün intihabatı meselesi bütün hararetile devam elmek- tedir. Dün Darülfünun Emin vekili gazetemize bir tevzihname göndermiş ve kendi riyaset et- tiği intihap o celsesinde Hüsnü Hamit Beye hiç bir müderris ve muallim tarafından « yuha » de- silmediğini bildirmiştir. Hüsnü Hamit 8. na diyor? Dün Hüsnü Hamit B. kendi- sile görüşen bir muharririmize bu mesele (etrafında © şunları söylemiştir : — Mademki yuha denilmemiş o halde mesele kalmamış de- | mektir. Bence bu bir zihap de- | ildir. Bence şöyle bir kelime | söylenmiştir. Fakat dediğim gibi mademki söylenmemiş olduğu söyleniyor. Şu balde (mesele yoktur.Sonra istifam meselesi de yersiz ve aşlsız bir şayıadan ibarettir. Hüsnü Hamit B. bundan sonra asıl meseleden bahsetmiş ve skalliyet denilen tarafın bastır- dığı tezi göstermiştir. “Bu tez,, ar 5 “Darülfünun sırf ilmi ve mes- leki bir taazzidir. Darülfünun erkân: asliyesi ilme vakfı hayat eden kimselerdir. Heyeti ilmiye- nin bilcümle hukuku mahfuzdur. Dartilfüinun tekâmül gayesi ni ta-| kip edecektir ve sırf ilmi ve mini sn bu tekâmül esbabmın ipi ilidir. Zaman ii i a an ib muellimlerin daimi ve aslilere inkılâbı her vakıt şayanı temen- nidir. Bu suretle Darülfünun ai- lesinin ilme vakfı hayat eden kimselerden o terekküp ederek Avrupa Darülfünunlarile muvazi #wrette yürümesi vazifeşini yap- ması matlüptur. k ve Garp ” inle Yirmi B, bu teze ait izahat vermiş ve hususi düşün- celerini de şu suretle izah et- miştir: — İşte bizim tezimiz. Bunu iki fakülte müttefikan kararlaş- tırdı. Bu, esas olunca iş adam ları Dartilfununda tali vaziyette ekstra ordiner veya konferansçı hamlarile kalacaklardır. Bunlar ördiner profesör değildirler. Be- nim filerim şudur: 1923 Senesindenberi yani yedi senedir Darülfümunun ilmi ve işlerile pek yakından meş- Sul oldum. Bu yedi sene içinde ettiğim kanaat şu: Dartlfünunda şarkın oköbne rikhiyetile Garbın yaratıcı zibni- Yeti mücadele etmektedir. ç Bir taraf herşeyi olduğu gibi iyi buluyor ve muhafazasını İs- tiyor. Yani Statik bir darülfö- Dun arzu ediyor. Bunun için de Muarızlarına, Şarkm köhne ve u— usullerile (galebe çalma- uğraşıyor. Diğer taraf ise Dinamik bir darölfünum istiyor. Müderrislerin iş ve siyaset a- damı olmaktan ziyade ilme me- | “aisiyi veren gerp usullerile ça- İmanın; bilen zevat olmasını atiyor. Meselenin esası bu ol — beraber ekseriyetin ve Bösterdiği şahısların bu kirde olduklarını katiyen iddin etmem, Bunların şahsan pasifik zevat (olmaları omuarızlarımızı kendilerine rey vermeğe mecbur ettirmiştir. Her iki zat şahsan çok dostum ve hürmet ettiğim kimselerdir. Ekseriyet içinde iş ve siyaset sahasında iş görme- ği itiyat edinmiş olan ve Şark zihniyetinde bulunan kimselerin bulunduğu da âşikârdır. Bundan başka cuma günkü ekseriyet de zaiftir, Hakiki ekseriyetin bizim- le beraber olduğunu zannediyo- Şerif B. arkadaşımızın dediği gibi dört aydan beri tahrik edilmiş bulunan ebediyet ve infial hisleri bir an için prensip ve mefküreye gale- be çalmıştı. İstifam kat'iyyen mevzuubahis değildir. Biz senelerce ilme vakfi ha. yat ettik, İlmi eserler vücude getirdik. Hiçbir iş yapmak iste- miyen ve bizden kurtulmak iste- miyenlerin manevresinede aldan- mıya niyetim yoktur. Islahat işi seneleere divanda mevzuu bahse» dildi. Hukukcular bu işe tema. yöl göstermediler. Tehir B.s cevap Köprülü zade Fuat beyde hukuk reisi Fahri beye atfe dilen © sözler icin sorulan su allere şu cevapları vermiştir: —Bir rey meselesinde ne kadar — Bu tamamen şahsi bir dü- şüncedir. Ne endişe ne kin ne de infial hayalimizden geçme” miştir. Bir kukukgu ne düşünüyor Hukuk fakültesinin en tanım- mış simalarından birsi dün inti- habat için şunları söylemiştir: — Teşekküllerde. bir nisabı ekseriyet — birde nisabı karar vardır. Böyle bir şeklin içtima: için. esaslı hukuk kaidelerine içtimada ikisi de ziyadesile vardır. Bunlar esas hukuk kaidelerine göre biç şaşmaz ve intihabın şekli için başka kayıt.da yoktur Nizamnamenin vakıa ibaresi alestikidir. Bunu da halletmek için umumi kaidelerden istifade edilir. Tek “yey usulü kabul ! edilse 100 kişilik bir içtimada 44 kazananlar bir rey alanın namzet olarak ilânı ve vekâletin bir rey olan namzedi kabul et- mesi de mümkün olabilir. Hal buki tek rey olanın bu intibabı doğru olurmu? Tabif hayır. Çünkü burada nisabı karar ok maz. Hadise böyle olursa iki isim yazmaktan başka çare kalmaz. Bir işim yazılırsa nisaba erişmek için intihabın tekerrürü lazım gelir, Şimdi diger bir noktaya gele- lim. Darülfünunun mublariyeti için muhafazasına itina olunacak bir şeydir. Binaenaleyh hükümete iki nam- zet göndermemek için daima tek isim yazmak y, ittifak etmek lazımdır. Halbuki hükümet kem dine bir hak te'min etmiş ve iki namzedi tercih etmiştir. Ma- dem ki bizden iki namzet iste- miştir bu netice tabassül etmiş ve bu güne kadar dalma bu mahzur varsa ayni mabzurlar | ysvl kabul &dilmi Şimdi ise gif trey için yok maine yn bir hakim Kn akm, Ha- fak deanlar lk) pl by vi gene edekillar. > Ba keder bagi | Karpeinda. De Gİ ile deye Elik key EE istiane eder? Asıl hukuk kaide" tarafından © anlaşılmaması im- derini. ve, yahu ; kânsızdır. Binaenaleyh ifadesinin zaplında belki bir yanlışlık ol- duğunu zannediyorum.Sonra Tahir beyin pek alâ bilmesi lâzimgelir ki biz muayyen bir prebsiple ortaya çıktık. Orada “ parti işi bahis harici bile olsa iki zömre- nin mevcudiyetini bütün dünya bilir: Herkesçe malüm olan ve Zühtü B. tarafından da itiraf edilen bu hakikatı Tahir B£. niçin inkâr ediyor. Ogün biz iki fakültenin kararına istinat ettik, Mevzuubabs olan bu iki fa- kültenin ittifaka yakın büyük ekseriyeti fikrini Tahir beyin inkârı için biçbir sebep görmiyo- rum madde saribtir. Hakkımız- | dan eminiz. Hüsnü Hamit B, meselesine emin vekili ne diyor? Müderrislerden (bir kısmı E- Br ü Hamit i bir cümle dolayisile Darülfünun- dan çekilmesi lazım geldiğini işaret ettikleri söyleniyordu. Dün emin vekili Mustafa B.; — Böyle bir müracaat ve me- sele yoktur. Bir Hüsnü Hamit Bey meselesi olduğuna kani de- ğilim. Bu sözler intihap asabi- yetinin bir tecellisi olabilir, Yusuf Şerif baya cevep Garp edebiyatı tarihi müder- risi Şerif bey dün beyanatta bu- lunmuş ve ekseriyetin menfaat, endişe ve infialile birleşdiğini, âri- 7 müdetrislerin daimi müderris. lere muvakkat bir galebe çal dıklarmı söylemişti. Dün bazı huhuk müderisleri şunu söyle- mişlerdir. alır. Asli kaideler dediğim gibi çift rey usulünü kabul eder. Rub noktasında da müntehipler için esas muhtariyet olduğuna göre buna yakın şekil alınır. O müp- bem bu suretle tavzih edilir. Telim mi? Hukukçulardan o bazılarına da göre ekalliyetin bu harekâtı ta- lik arzusudur. Talikin gayesi kurtuluş o ümididir. £ Arapların kânı,, vardır, şeklinde bir darbı meselleri varnıp. Hanği tekâmül? Diğer bir bukukcu diyer kir — Onların maksatları Darül fununa Fransız müderrisleri ge- tirmek tedrisatın yarısını tercü- meye hasretmek ve neticede üç senelik tahsili altı seneye çıkarmaktir. zusu? Onlar ticaret yapmadıklarını hariçte meşgul olmadık larını söyleyorlar Pek alâkabul, edelim. Fakat fakültelerin de nedeğişiklik ne tekâmül gösterdiler bu süale cevap isteriz. Meerif yekilinin beyanatı Mrarif vekili Esat bey intiha- bat işi hakkında şu bheyanatta bulunmuştur: “— İntihabatın neticesi vekâ- lete telgrafla bildirildi ayni tek graflar da tafsilâtın postada ol- duğu hissediliyor. Bugün posta- da bekledim çıkmadı. O halde yarın gelecektir. Biliyorsunuz ki intihabatta profesörler iki parti teşkil etmişlerdir. İki tarafın bi- rer takriri vardır. — İntihabatta obstrüoksiyon İlâhiyat ye Ede- * direkten direğe kurtuluş im- | Bumu tekâmül ar- | | 2 e e 3 Bulgar kralı Ayın 25 inde evleniyor Bulgar krali Boris, : birkaç kişiden mürekkep maiveti ile, bundan dört beş gün eve! ital- yaya hareket etmiş ve San Ros- sore şatosunda İtalya kralı tara” fından kabul edilmiştir. Bu mü- lâkatta sarayı krali erkân da hazır bulunmuşlardır. Kral Boris ile Prenses Gie- vannanın izdiyacı bu ayın 2$inde yapılacaktır. Bir sanat abidesi kayıp mı oluyor? Haber aldığımıza göre Atina- daki meşhur Akropol mabedi yakinında Yunan hükümeti bir adliye sarayı yaptırmak niyetin- dedir. Bu binanın Akropolun manzarasını örteceğini ve bu sü- retle medeniyet şabeserlerinden gözel bir manzarının kaybolaca- ğını tabmin eden muhtelif mil letlerin güzel sanatlar skademi- leri Yunanistan hükümeti nez- dinde teşebbüsatta bulunarak bu fikirden vaz geçmesini rica et- mişlerdir. ——— Müzeler müdürü Bursadan döndü Yirmi gündenberi Bursada bulunan Asan Atk epozeleri müdürü Halil Etem B., Istanbola dönmüştür. Halil B, Bursaya tedavi için gitmiş, kapheşlardan istifade etmi ştir.Bursada bu” tanduğu müddet zarfında fırsat bulduk- ca oradaki asar atika Üzerinde tetkikarla da meşgul olmuştur. Göksu köprüsü Göksu deresi üzerinde yapılmakta olan veni köprünün İnşaat durmuştur. Beton arme olarak yapılan köprü için gndiye kadar 90000 lira sarfedilmiştir. Orta kısmının: inçâstıne devam (edilebil mak "İçin *“20000 Tiraiya” ihtiyağ “vardir Suriş yoldaş Rusyanın Türkiye sefiri Suriç yoldaş yakında vokali gelecektir. Kendisinin degiştiril, hakkındaki hallerin doğru yea. 1 VAKIT 21 Teşrinievvel 1930 Mi 3 ŞİKAYETLER Ankara, 19 — Çatalca belediye intihabatı o münasebetile Çatalca- dan ve gene ayni intihabat dolayı» sile diğer mahallerden Şürayı Dev- lete müracaatlar vuku (bulduğu malümdur. İ Bu hususta Şürayı Devlet Başkâ- itibi Safet Bey bana dedi ki: “— Şürayı Devlete 5. C, Fırka- sı namına hareket ettiklerini beyan eden bazı kimseler tarafından be- testo şeklinde bazı şikâyetler geli- yor. Bunlar Şürayı Devlete müraca at şekli değildir. Şürayı Devletin intihaba vaziyet etmesi için hükü- metçe bir şikâyet üzerine tahkikat yapılması ve tahkikat evrakının Şöraya gönderilmesi icap eder. Yoksa bir adam hükümete mü- racaat etmeksizin Şüraya müracaat 'ederse bu işe bakılmaz. Nitekim bu kabil evrak muameleye konulma” mıştır. ŞÜKRÜ KAYA BEY NE DİYOR? Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey de bu mevzua dair atideki beya- natta bulundu: “.— Bazı yerlerden ve kanuni yollardan usulü veçhile şikâyetler aldık. Hükümet, mezkür mahilerde tahkikata tevessül etmiş bulunu- yor. Tahkikat neticeleri Şürayı Devlete o bildirilecektkir. oŞürayı Devletin vereceği hükme göre ya şikâyeti mucip olmuş intihaplar, kanuni addedilecek, yahut ta feshi yoluna gidilecek ve icap ediyorsa alâkadarlar ve mes'uller, tahtı mu- hakemeye alınacaktır. —anağaymam Amerika sefi? Amerika (sefiri OMr. Gov dün akşam Ankaraya gitmiştir. Ölüm Milli müdafan vekâleti erkâni diyari barp reisi Ferik Galip Paşanın, fandar- ma binbaşılığından mütekait İzzet Beyin, ve Avniye Hanımın valideleri Adeviye Hanim kısa bir basteliği müteakip vefat etmiştir. Bugün saşt Il de Galip Pişa- nen Erenköyünde Kadısskerdeki köşkün- den kaldınlarak Sahrawceditteki mek- beresina defnedilecektir. & Allah rahmet eylesin. Ailelerini taziye ederiz. Manasur eşrafından oKemal Beyi tali ve İş üre mall Celâl Beyin validesi H. vefat etmiş, Sahrayiceditteki le kabristanına gö- mülmiştür. Ailelerine taziyet ederiz. Eksik kuponlarınızı şimdiden VAKIT idarehane- sinden #edarik ediniz Ikinci tertip kuponlarımızın kur'aşına İştirnk edecekler 31 Teşrinievel 1930 tarihine kadar memurluğuna Taşra karilerimizden İstanbul. muvazzah adreslerini ve on beş i j i isimlerini vazıh adresleri İle beraber VAKIT Müsabaka bildirmelidirler Ismini ve adresini kaydettirmemiş olanlar kur'aya iştirak edemiyeceklerdir da bildiği olmıyanlar kuponlarına kuruşluk posta pulu lefföderek $ VAKIT müsabaka memurluğu adresine göndermelidirler, Zye ya my n İ biyat profesörleri ayrı bir takrir veriyorlar. Intihabata iştirak €- İ den diğer faköitelerin takriri ki yapılmış olan intihabata dairdir. Darülfünun emanet vekilliğinden gelmektedir. Bu takrirler geldikten sonra- dır ki, intihabat bakkında yapı- lan itirazlarin muhakkak olup olmadığı ve nisabın kâfi görü- löp görülmiyeceği hakkında bir fikir hasıl edebileceğim. Emenetin tebliği Darülfünun Eminliği » ekâletin- den tebliğ olunmuştur: Darülfünun emininin intihabı için aktedilen hafi içtima esna- sında Fen fakültesi müderrisle- rinden Hüsnü Hâmit beyin cel- seyi terkederken (o arkasından yuha diye bagırıldı bazı gazete- lerde okunmuştur. Içtimaa riyaset etmiş olmak yy yy, sıfatıle beyan ederim ki hiç bir müderris ve muallim tarafından kat'iyen bu yolda bir söz sar- fedilmemiştir. e Hadise şundan ibarettir: Edebiyat Fakültesi mü- derrislerinden bir kısmı celseyi terkederken kendisinin de ayni fikirde bulunduğunu ve © reye iştirak etmiyerek salondan çıka- cağını tehevvür ve şiddetle söy- liyen mumaileyh Hüsnü Hâmit beye bazı müderrisler “uğurlar olsun,, demişler ve bazıları da bu tehevvüre gülmekle muka- bele etmişlerdir. Bunun üzerine Hüsnü Hâmit Bey geriye döne rek içtimada bulunanlara karşı gene tehevvürle bazı sözler sar- fetmiştir, Hakikatı hal bundan ibarettir efendim. Darülfünun Emin vekili Fen fekültesi reisi Musfaja Hakkı ve lediye intihabatı münasebetile pro- N b”