12 Ekim 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

© taca faaliyetten menedilmelidir. — 4 — VAKIT 12 Teşrineve! YAKIT A İİ A İntihabat propagan- i aları Şetanbulda belediye intihabat propagandaları çirkin bir şe- kil aldı. Bunun birinci sebebi bilhassa Serbest fırka namına propaganda için ortaya atılan adamların ekseriyetle intihaba- tın maksat ve manasını anlaya- mıyacak seviyede bulunmasıdır. Biz herhangi bir fırka namma intihabat propagandası yapmak- tan babsedilince o fırkanın res- mi programı ne İse onun halk Jisanından izah edilmesi manası- nı anlarız. Fakat mâalesef Istanbul s0- © kaklarında, intihabat o mahelle- rinde propaganda diye cereyan eden şeyler bundan çok uzaktır. Belediye intihabatında kanunen © rey vermek hakkı olmayan bazı — kimseler, hatta mektep talebe- eri ile çoluk çocuk bile propa- - ganda hareketine iştirak etmek- - tedir. Söylenen sözler arasında © kanunen cürüm teşkil edecek mahiyette olanları da yardır. Kü- © çük pazarda birisinin “Ağrı da- — ğındaki kardeşlerimizi öldüren- — lere rey vermeyiniz, .dediğini © ve bunun için zabıt tutularak © mahkemeye verildiğini gazeteler - yazdılar. j Dün bir muharririmiz Beşik- © taşta bir propagandacının “efen- dim, suları bile inhisara aldılar.,, » diye bağırdığını kendi kulağı ile eşitmiştir. Bu vaziyet tama- mile sözün ayağa düşmesinden © başka bir şey değildir. Neticesi - elim hadiselere sebebiyet vere- —, bilir. © Binaenaleyh siyasi propagan- © daların asayiş ve emniyet hudu- —dunu aşmaması için tetbirler al © mak, icap ederse yeniden kanu- ni usuller koymak lâzımdır. e Meselâ tevatür halinde söyle- o men bir bâkikat vardır: İstan > bulda intihabat mahellerinde za- — bıtaca sabıkalı oldukları müsec- — cel, hatta ile mahküm ol- © muş kimselerin propagandacı kı- o yafetinde görülmekte olmasıdır. - Zannediyoruz ki (Obu vaziyette — bulunan kimselerin siyasi propa- gandacılık faaliyetinde bulunma- — larına mevcut kanunlar mâni » Olmak lâzım gelir. Olmadığı su- ı mutlaka böyle bir mem- ya koymalıdır. Her hangi fırka propagandacı olarak i nmak istedikleri adamların evvelden zabıtaya isimle- bildirmelidir, fırkaları tara- dan bu gibi kimselerin elleri- one birer vesika verilmelidir, | © bunlar haricinde kendilerine pro- pagandacı süsü vererek ortalığı — karıştıranlar olursa bunlar zabi- ıl Sonra bazı intihap sandığı o- > lan yerlerdeki ka'abalıklar birçok — İnsanları rey vermekten sakımdı- racak şekildedir. Çünkü burada — kalabalık arasına rey vermekten başka maksatlar ile gelip karış- © miş her nevi adamlar vardır. Va- © kım intihabat mahallerinde imkân > derecesinde inzıbat tedbirleri alı- © Biyor, Kalabalık arasında birçok (polis ve zabıta memurlara asayiş ve emniyeti muhafaza için © dolaştığı görülüyor. Bununla be- raber gene birçok vatandaşlar © bu kalabalıkları yararak intihap | sandığının bulunduğu yere git- | “ meğe bir türlü çesaret edemiyor. Bulgaristan gibi yakın Balkan | kakma dil İ memleketlerinde intihabat işleri 1930: Zaretler: İr akla... Şüphe etmekte haklıyız er diyor : Aramızda iktisadi — Cümhuriyet herkesin hakkma ri- ayetle mümkündür. o Memleketimizde bulunan ekalliyetler pek ehemmiyetsiz- dir. Fırkamız bunların İstanbulda be- lediye işlerinde temsil olunmaları hak- kımı kabul temeği cümhuriyet esasları" na karşı sadakat bilmiştir. Bugün bizi bundan dolayı muahaze! edenler teşkilâtı esasiye prensiplerine İinamamış olmakla itham altında kals-i bileceklerini unutuyorlar, rabıtalar Bağdatta çıkan El-Irak 'gaze- tesi Türkiye ile Irak arasında iktısadi rabitalar serlevhalı bir başmakalede Türkiye ile Irak arasında bir muahede akti için Ankarada müzakerenin devam ettiğini söyledikten sonra şu sözleri söylemiştir: “Türkiye ile Irak arasında ticari menfaatler çok mühimdir. Irak, Türkiyenin Şark ile Hin- distan ve uzak Şarkile ticareti- nin kapısıdır. Türkiyenin Şark vilâyetleri Irak ticaretini kara denize götüren mühim bir ti- caret yoludur, Geçenlerde Irak Başvekilinin Ankarayı ziyareti Ankara siyasi mahafilinde çok iyi bir tesir yapmıştır, Bu ziyâret esnasında yalınız siyasi meseleler konuşulmamış, iktisadi ve ticari meselelerde konuşulmuştur. Hakikatte, Türkiye ile iktısadi ticari meselelerin ihmali iki ta- rafm menfaatlarına uygun de- ğildi. Fakat iki tarafın iktısadi ve ticari rabitaları Türkiye için hissettikleri (Oarzu İrak demir- yolları Türkiye demiyollarile bir- leştirmek icapeder. Onun için Kerkük hattını Musula ulaştır- dıktan sonra onu mümkün sür'- atle Nuseybine götürmek icape- der. O zaman Türkiye-Irak mu- ahedesinden Ohakkile istifade etmek mümkün olur. Esasen Başvekil, Irak (demiryollarının Türk hattile bitiştirilmesine ta- raftar olduğunu söylemiştir. Bu hatlın temdidi ile memleket çok istifade edecekttir. M. Zekeriya Bey bir makalesinde: Ekalliyetler vatandaş değil mi? Di- yor ve bize cevap veriyor, . Bir lider ve bir başmuharrir bize İn- tihap hakkkının fezaili babında bir hay! Ni şeyler söylüyorlar. Fakat biz malü- matı vataniye dersi müzakere etmiyo- ruz Mes'ele açıktır. Biz listeler üzerinde konuşuyoruz. Dinden, milletten bahset- miyoruz. Ellerinde türk njifus kâğıdı olan adamların İstiklâl harbindeki va- ziyetlerinden bahsediyoruz. Açık ve sarih olalım, İstiklâl harbi bizim için mukaddes, fikir, ve hürriyet harbidir. Sakaryada harbedenler: 1 — Türkiyenin dünya milletleri a- rasında müsavi bir cemiyet olması için ; 2 — Türkiye insanalrının müsavi va- tandaşlar olmasi için, Döğüşmüşlerdi. > Sakarya harbi bir taraftan emper- yalistlere, bir taraftan saltanata karşı isyandı ve muasır ahlâk prensip- lerinin zaferi için açılmış bir harpti. Bu harp bizim ideal harbimizdi. Biz, gelecek nesiller ancak bu ideal har- bini nümune göstererek feragati, mun- sır türk ahlâkımı telkin edebiliriz. Eğer İstiklâl harbinin manası yoksa, İstik- lâl harbi esnasında türk nesillerini ar- kadna ve yandan Yüranlar bir muahe-| denin metni ile aramızda yaaşmak hak- kını buldular diye onlara her şeyimizi emanet edeceksek hizi adam etmek İ- çin bir kaç istiklâl harbini daha bekle- mek lâzımgelecektir. Halbuki İstiklâl harbinde bize hıya- net edenler, hangi milletten hangi « ————— —— dinden, hangi mezhepten olursa olsun! İngiliz harp gemisinden | Cünkü bunların bizim işin manası yok- iz - ş ö tur. Ben ne papazım, ne İmam... Ben, bir çok efrat firar ettiler |bize ideal demokrasi harbinde hişanet Son posta İle gelen Londra gazete-|edenlere demokrasinin hakkını vermek leri İngilterenin Revenç namındaki|te kıskanç olalım diyorum. harp gemisinde efrat arasmda isyan) (o Ferit Paşanın omazırı ile, Pançiri vuku bulduğunu anlatmaktadır. Beyi ve ya beyleri kim bana pet Gemi Nis sahiline yanaştığı zaman | gösterirse ona söyliyeceğim şudur; efrattan yüzü gemiden çıkmışlar ve “— Bu adamlar bizi temsil edemez. dışarı çıkmamak için verilen emirleri|!e”- Çünkü, onlar her şeyden sevvel dinlemedikten başka, bunları dayet j-Jinsan olarak, insanlığa hakaret ettiler, çin shaile çıkan zabite de hakaret et- demokrasinin zaferine hiyanet ettiler! mişlerdir. Şimdi onlar artık demokrasi hakların! Sahile çıkan İngiliz efradının bir den ele Ee kısmı geri dönmüş ve gemiye girmiş i-| 914 Di ekler k se de diğerleri cezadan korkarak geri) «** İZ, xe? verenler namzetler hakkın. dönmemişlerdir. da bu kadarcık olsun söz söylemekten, l hıyanet ettikleri İdealle; Gemiye dönenler derhal tevkif edile.| 1.219 veya mma hicap duymalarım < İstemekten rek hapsedilmişler, dnömiyenlerin tev- lalım!.. Hürrlieyt, h kifi için Fransa Hükümetine müracaat ele 2 ie hd yet diye bağıranlar niçin bizlere bu edilmiştir. kadarcık bir hürriyeti bile lâyık gör. müyorlar? Türkiyenin ideal demokrasi harbine hiyanet edenleri tebcil eden bir fırka: nnı, demokratlığından tamamile şüphe! Tenmekte haklıyız, Onların Türkleri ! emer erener sonmasasommama için yapılan propagandalar hak- kında çok iyi bir usul vardır. Buralarda herkes ve her fırka intihabat günü kaşlamazdan ev- vel istediği gibi propaganda ya- par. Her taraf kendisi için müm- kün olduğu kadar fazla rey top- lamak ister. Ancak birkere intihabat günü geldimi, artık propaganda devri geçmiştir. Ondan sonra sokak- larda çıt olmaz. Propagandalar biter, Propaganda yapmak iste- yenlere de katiyyen müsaade e- dilmez. Artık herkes intihap ma- halline giderek sükün içinde re- Bey Yeşilköyde intihabat sandığı ba şında fransöızca bir nutuk (söylemiş! bir genç tarafından o susturulmuş, bunun üzerine zabıt tutulmuşutr... hanmayın inanm da şaşmayın. Galip Kemali Bey Türk vatandaşlarına Ye- şilköyde intihabat hakkında nutku. nu fransızca söylüyor. Bu dünyanm neresinde görülmüş. tür. Intihabat yapılan yer Türkiye, rey verecekler Türk konuşulan sözler farn size! Erin. Işin içinde bir çatlaklık, bir acaip Fikrimizce bizdede bu tarzda )lik var. Acaiplik yok maksat aşikir: Vatandaşlar siyasi haklarmı kulla. nacaklar! ve şehir meclisine (o namzet gösterilen türk vatnadaşı maksadını an- latacak, Peki amma, aradaki fransızcava ne| bir usul koymak yalınız memle- ketin asayişi değil, bizzal min- tehiplerin serbesçte hakkı reylerini kullana bilmeleri için muvafıktır. Kehnet Asım Bir gazete haberi: “Galip Kemali) tırdı. yüz Gördünüz ya haberi. Duyun da İ-İspanyolcayı unutamıyanlar hâlâ, dört E“9) GÖMLEK izi atmadan, öldürmeden geri dönmeyiz ! Naile vaziyeti çok merak et- | beriniz olmıyor. Buda senin tiğir.den Leylâyı elinden tutarak | aczineze delâlet eder. Bu derece onu başka bir odaya götürdü. | zaif ve âciz olan bir adamı hal'- Burası Hz Osmanın odasına mü- | etmek zaruridir. Onun için sen lâsık idi, İçerde konuşulan söz- | kendin bu işten çekil, yoksa ler buradan duyuluyordu. Içerde | biz seni atarız. Biz seni hal'et- Hz Osmanla konuşanlar Ali, | meden, yabut öldürmeden, yahut Talha ve Zübeyr idiler. Konu | bu yolda ölmeden geri dönecek değiliz. Hz Osman itidalini muw- sormuş, Ali ona şu cevabı ver- — Biz bu adamları defetmek lala e büeladi ni l bular bir takım bebaneler bulup geri dönüyor; şimdide senin iş başından çekilmeni, Yahut senin bal'edilmeni istiyorlar, — Sebep nedir?... Bunun Üzürine Hz. Ali ayağa kalkmış, bu adamları önüne kat- Osman, Ali, Talha ve Zübeyr vaziyeti muhakemeye başladılar, Sözü Hz. Osman aştı: — Bunların ne dediklerini Möüfsitler namına İbni Adis | duydunuz, maksatlarını verdi: mz, buna karşı ne dersiniz? Evvelâ Ali cevap verdi: — Bunların maksatları çok fena, bunları başınızdan defet- me We GN mek lâzım, Buna bir çare bula- 5 adamını yakaladık, | lm, Yoksa bu adamlar dedik üzerini aradık, Bir mektup bul- lerini yapmağa kalkarlar ve o duk, mektupta bizim katlimizi Zaman iş berhat olur, ee ediyordun? Anikamımız a- | Hz Oyman kendisini ölüm ile işin geri gündük. | tehdidinden çok mütecasir olu. yordu, onun için Alinin sözlerine sonra cevap verdi. şu cevabi vermişti: bir mekt yazmadım Be ye | —Bu adamlar beni me diye tamdir. # öldürecekler?.. 5 Adam öldürmek ra er agi ie -— rönüz, zerinde il Siz bizden kalır Herne dei ket için hileye mura- | cinayet Şer e Ibni Adisin bu cöretkârane | O halde bu adamlar beni nasıl sözleri ietimada hazır olanların | öldürebilirler, yahut sasıl beni bepsini rencide etmişti. Hz Os- | öldürmekten bahsederleril.. Hz Osmanın bütün bu dedik- ederim. Bu mektup uy- | hiç bir suçu yoktu. Ali şa fikri . ileri sürdü. Fesatçı adam cüretini ar | — Siz gene kalkınız bunlara söz söyleyiniz. Onları tat- — O halde sizin onamınza rağ vel mektuplar yazılıyor da sizin ha- | | Oyman; lüzum var demeyin. — Peki dedi, ben hiç bir zs yüz senedir Türkçe öğrenemiyen ve se- di meyen Ka EE MAİ EE DİMİ ağ iş allel inene Bunlar ne biçim Türk diye de gülme-) lamıyor, bizden söz aldıkları halde yiniz. Onlar türkkçe bilmeseler de yi- ne Türktürler. Müntehiplerile aneak, fransrz dili Asıl garabet burada değil, türkçe bilmiyen vatandaşlardan ( birile şehir meclisinde karşılaşırsak. ne yaparız? Tevekkeli değil Serbest fırka şehir mee' lisine Galip Kemali Beyi 0! Türklerle beraber namzet göstermiyor. ai E,