10 Eylül 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

VAKIT “10 Eylül 1930 S. C.firkası Lideri Aydın yollarinda halka in- | — 6 — Çalışanların akıbeti Cümhuriyet | güneşinin karşisında © yüzlerini | BAYRON Masstiy MARSİLYA EKSPRE: Pire ve Selânikten 8 eylül hisarları kaldıracağından bahsetti a a m, a GE (Üst tarafı 1 inci sayıfamızda) almamalı m? Ne başkalarına, ne d: Fethi B,in ziyareti — İFethi Beye bir zarar gelmemesi, durup Aydın, 9 (Vakıt) — Fethi B, |dururken vatandaş kanı dökülmemesi.| di ) kn e için çalışmamalı mı? bu akşam Kâzım Pş.yı ziyaret (7.0 imerlek mi? © neiçin çalışmamalı mı? etti. İ 5 i ! i Fethi Beyi aldatan kim miş? Dünkü nüshamızda Fethi Beyin İ. mirde hüm Izmir havalisinde Aydın, 9 (Vakıt) — Yeni fır- kanın mülbakat ocakları kâmilen teşkül etmiştir. Karşı yaka ocağı dişci Mehmet Ali beyin reyase- tinde, doktor Kâzım kara Ali, avukat Bediri Ali, dişci Ali Ha- lim, tüccar Remzi Beylerden ma- nisa ocağı keresteci Reşit beyle beş arkadaşından mürekkepdir. Söke, Nazilli, Denizliden bezi- | “lan fırkaya girmişlerdir. Yarın burada umumi bir gongre akte- dilecektir. Çocuğu kim öldürdü? Cuma günü İzmirde Anadolu ler esnasında akrabasın ilticn ettiği meselesi etrafındaki garip beyanatını dercet miştik. Gazetemizde böyle bir fıkra in- tişar etmediği halde Fethi B. böyle a- silsız bir haber neşretmemizi takbih e diyordu, üç beş satır aşağıda da Fethi B. oradaki muhabirimize Yeni Asır gü- zetesine vuku bulan beyanatını Vaktı| okumadan verdiğini söylüyor, Vakıt ta böyle bir fıkra intişar etmediğini öğren dikten sonra “sözlerim Vakta alt değil| dir, affedersiniz!” diyordu. | Dünkü posta ile gelen Yeni Asır ga zetesi bu yalanı ortaya kendisinin Ç:- kardığını, Fethi Beye giderek: “Vakıt sizin için böyle yazıyor!” diye muma ileyhi iğfal ettiğini yazmakta ve Fethi Beyin o okumadığı mesele hakkında tetkiksiz dermeyan ettiği mütaleayı kaydettikten sonra gazetemiz ve Milti- yet refikimiz hakkında iğrenç bir sar hoş ağzile küfürler savuruyor. Bu neş-| riyata mukabeleyi tenezzül sayarız. Teessürümüzü mucip olan cihet baş- kadır: Son birkaç gün zarfında C, H. fırka sından istifa ederek muhalefete geçen Yeni Asır muhalefeti tulumbacılıktan üstün tutamıyor ve muhalefet bu eller- e kirleniyor! ... Balıkesird alıkesirde ae Tekkelerin açılacağını sÖy- liyerek propaganda yapıyorlarmış Balıkesir, 9 (Vakıt) — Burada Serbest lâik Cümburiyet fırkası sabık meb'us ve maarif vekili Vehbi Beyin delâletile teşekkül gazete | esi idarehanesi önündeki nümayiş esna “smda yaralanıp ölen Necati Ef.nin ö- mü hüdisesi hakkında İzmir müddei İ umumiliğince tahkikat yapılmaktadır.) | Yeni Asır gazetesi bu münasebetle Iz. * mir müddelumumi başmuavini Ali Rr “zn Beye atfen şu beyanatı neşretmek- | tedir: —Cuma günü öldürülen çocuk mes" .Gelesinde çıkması ve aduletin tahakkuku için çocuğu bir muavin efendinin vurduğunu gören va tandaşlar müddetumumiliğe müracaat | ederek varifei vicdaniyelerini yapmalı dırlar. Yapılan ot hakikatin meydana si kurşununun paralan- mış olduğu © mahiyetini tayine imkân görülmiyor. © Adliye tabibi de böyle rapor verm | Mes'ele müddeiumumilik makamınca İ ehli vukufa havale edilmiştir. Efkârı | umumiye emin olsun ki cinayeti polis “ muavini yapmışsa mes'ele muhakkak | meydana çıkacak, adalet tahakkuk e | decektir. Eğer kurşunun polis kurşunu! © olduğu, komiser muavini Resit efendi- “nin suçlu oldağu tebeyyün ederse mu ( hakemenin hükmü umum hakkında ol. > duğu gibi infaz olunacaktır. © Efkârı umumiye şimdi maznun polis Xaleyhindedir. Fakat tahkikat hakikati| etmiştir. H 1 i at hakik » Heyeti ida doktor tamamen meydana çıkardığı > di mücrim tecziye olunacaktır. İ “ey 8 ye şeyhi İbra Polisin Anadolu matbaası önünde o) “9 ur f., Balyalı Mustafa İzünkü vaziyet karşısında silâh kullan.) çavuş. Barutçu zade Süleyman ması doğru muydu susline Ali Rıza p,) Hafız Apdurrahim, sabık bele- ü cevabı vermiştir: diye korucu başısı ve Hürriyet — Bu mahkemenin takdirine mal) ve itilâf fırkası reisi Bozuk zade Mehmet, binbaşı damadı Rifat, ŞİA öneme vaziyetler ve #i-|, Hacı Emin, Ahmet, Sürmeneli sarahaten gösterilmiştir. Şayet bw) An Og Efendi u mucip bir hal varsa polis vazifesini!) 4... man Efendilerle avukak Ü yapmış demek olur. Gm Tevfik Beylerden mürekkeptir. zaman şeydir. Vakın polis nizamnamesin b Elbette sorarlar! “izmirde çıkan Yeni Asır gazelesinde, ,, Yedek âzadan eczacı Necmi okunduğuna göre Fethi Bey manisaya) B. beyanname verildikten sonra meden evvel İzmir polis müdürü O.) istifa etmiştir, Bey İzmir Palas oteline telefon & Nakşibendi tekkesinin yakında k Ni Beyin ne zaman ve nerel&-| açılacağı havsdisi dev: İYe gideceğini sual etmiş ve sualin Seki! mekte ve buna bönzer O “e İde keyfiyetin Dahiliye vekâletinden so zi kr ae EPİ rulmuş olması bulunduğunu ilâve ey- gandalara revaç verilmektedir. Jemiştir. $ Balikesirde Çıkan “Türk- — Fethi Bey bu suali cevapsız birak;| dili, refikimiz yeni | fırkanın z pi iie de sü jandarma ku-) Balikesirdeki faaliyetinden ez- m anı Nihat Bey Fethi vi A ” külörek vali pir İba cümle şu satırlarla Obahsetmek- daha nerelere ve ne zaman gidece tedir : ğini Dahiliye Vekâletinden telâkki et) (o Serbest Cümhuriyet Fırkası tiği emir üzerine öğrenmek istediğini! teşkilâtına memur edilen Elâziz bildirerek cevap Tica eylemiştir. meb'usu Naki Beyin temasları A e üzerine Fethi -Bey gu cevabı) mın fırka için umumi bir şekilde ermiştir: — Evvelemirde bize bu memlekette, gayrı müsait bir netiçe vermiş at serbestisi bahşolunup olunma.) bulunduğu anlaşılıyor. dığmı vali paşadan öğrenmek isteriz) o Serbest Cümhüriyet Fırkası ütfen gidip vali paşaya sorunuz. Se teşkilâtına memür edilenler ve rı ein tahdit eden bir vazi vezifedar olanlar, övvelâ. makal mi vardır? Buna a : n İN . kareketi lâta bir devlette tahakkuk etti- kimseyi seyah İtmeğe mecbur değiliz. | « Pethi Beyin bu cevabını hayretle kar Madık, Hükümetin Fethi I li yere seyahat etmesine z ndadır, Bin gittiği yerde kor imizden itle müracaat etmiş fakat ruyi kabul görmemişlerdir. Bu me- murlar bu vaziyet Üzerine çarşı pazar dükkânları gezerek; — Bizi Gazi gönderdi. Biz zan hâdiseler çıktığı görülüp duru | yakında mevkii iktıdare gelece- hükümet Vethi Beyin ne ğiz. O vakit bütün istedikle- e gideceğini bilip ön göre tedbirİ rinizi yapacağız! Şeklinde mev- t Fethi Be uklık ve asayisi zama hum vaitlerle tuccarı ve esnafı kandırmaya çabalamışlar. Refikimiz lafla peynir gemisi yörümiyeceğini yazdıktan sonra yeni fırkanın Ortaya attığı sözlerin iş sahasinde vücuda getirilmesi muhal olan şeyler bulunduğunu işaret ediyor. vd: Balıkesirliler kulaklariniza üf- lenen fisiltilara zinhar inanma- yiniz! diyor. Lider Manisada Inhisarlardan ve mura- bahacılıktan şikâyet etti Fethi Beyin Manisaya gittiğini muhabirimiz bildirmişti. Fethi Beyin bindiği tren saat on biri on geçe Manisaya varmış, kar- şılanmıştır. İstasyonda bir genç bir nutuk söyliyerek yeni fırka liderine “hoşgeldin ,, demiştir. Fethi Bey Istanbul oteline inmiş, kendisinin belediye binasına ge- leceğini zannedenler oraya dok muşlar, bir kısım balk belediye binasının duvarları üstüne çıkmış- lar, fakat tutundukları parmak- lık çökmüş, bir çok kimseler ye- re düşmüşler, bir kişinin ayağı kırılmış, üç kişi sukuttan yara- lanmıştır. Bilâhare İstanbul ote- li önüne gelen nümüâyişciler te- zahüratta bulunmuşlardır. Manisa daki yeni fırka taraftarları Fet- hi Beye ve arkadaşlarına bir öğle ziyafeti vermişler, Fethi Bey 2i- yafette şu nutku irat etmiştir: Manisa halkı! ogösterdiğiniz samimi, kalbi tezabürlere, vata- ni hislere ne kadar teşekkür et- sem azdı. Teşkil ettiğim serbest cümhuriyet fırkasma © itimadınızı gösteren bu: tezahür benim için ve arkadaşlarım için en kuvvetli mesnet olacaktır. Türk milletinin terbiye, medeniyet, nezahat da- iresinde göstermiş olduğu bu in- tizam ve bu tezahür memleketi- miz için, milletimiz için mucibi mefharet olan yüksek bir haldir. Bununla hepimiz iftihar edlim. Biz cümburiyet mefköresi için çalışıyoruz. Cümhuriyet herkesin hakkı intihabını serbest kullan- ması, herkesin fikrini serbes söy- lemesi, herkesin kanaati için serbest mücadele etmesi bakla- rmı Türk milletine temin etmiş- tir. Türk milletinin vicdanında yer- leşen bu prensipleri susturmak için İzmirde ve Menemend oldu- ğu gibi zabıta kuvveti istimal edenlerin akıllarına şaşarım. Vic- danları tazyik mefküre kuvvetini ve kanaatleri tebdil için zorlu vasıtalara müracaat etmek hiç bir zaman Türk milletinin tasvip edemiyeceği bir noktadır. İftihar- la gördüm ki Manisa hükümet zabıtası halkın hissiyatına hörmet etmiştir. Biz cümhuriyet (hükümetini memurları halkın hakkına, hal- kın hissiyatına riayetkâr olmakla beraber iki fırka hakkında ta- mamen bitaraf görmek İsteriz. Çünkü fırkamız halkın refahını, halkın servetini tezyit etmeği mefküre ittihaz eden bir fırkadır. Bu zengin topraklar üzerinde yaşıyan çalışkan namuslu Türk evlâdını daha yüksek bir servete, yüksek bir refaha isale müsa- ittir. Bu istidadı, memleketimizin bu kabiliyetini bir takım inhisar- larla tahdit etmenin ve emmeğe setretmekten başka birşey olmı- yacaktır. «Liman inhisarını ele'alalım. Bu inhisar, halkın -“parasile teessüs etmiş olan bu müessese millete faideli olmağa çalışacak iken efradı milletin alın terile kazan- dıkları parayı kendi ceplerine doldurmaktan başka birşey dü- şünmüyorlar. Fırkamız bu gibi yolsuzlukları kabul etmez. Fır- kamız ticaretin, sâyin serbesti- sini ister. Onun meşru sahiplerine menfaat temin etmesini ister. Bu zengin Manisa ovasında dün- yada misli görülmemiş Üzüm mahsulümüzün size daha ziyade manfaat temin etmesi için çalış- mak vazifemizdir. Devletin va- ridat temin etmesi maksadile bu mubarek (mahsulden istifade etmesi maksudını telif etmek lâzımdır. Devletin (o bazinesini menfaattar Oetmekle (beraber halkın hakkını gözetmek, onlara iktisat kabiliyetlerini göz önün- de bulundurmak ve bu kabili- yetleri serbestçe inkişaf ettir- mek hükümetin en büyük vazi- fesi olduğuna kaniiz. İnhisar sis- temile temin edilen varidat eğer halkın en kiymetli mahsullerini tazyik ederse bu sistemleri terk etmek, halkın hakkını Ogözet- mekle beraber inhisardan başka usullerle devlet hazinesine vari- dat temin etmek pek mümkün- dür. bugün iktisadi dertlerimizin en büyük memba halkı kasıp kavurmakta olan murabahacılık- tır. yüzde otuz, kırk, elli ve hatta yüz faizle para temin etmekle bir çiftçinin istikbali emin ola- bilir mi? Çifçinin, alın terile vücuda getirilmiş olan ziraat bankası her şeyden evvel çifdi- nin eyi çalışabilmesi için lâzım gelen mali yardımlarda bulun- malıdır. Fırkamız ziraat banka- sının yalnız çifçiye yardım et- mek vazifesinden başka bir şeyle | iştigal etmemesini gaye ittihaz etmiştir. İşte gerek bu ve gerekse İzmirde irat ettiğim şüphe etmem ki cüelenizin ga- zetelerde (muttali (oolduğunuz nutukta bahsetiğim fikir etra- fında çalışmak isteyen arkadaş- | ların hep 'bir arada toplanmasile Serbes fırka vücuda gelmiştir. Maksadımız cümburiyetin Türk milletine temin ettiği siyaset ve | *“ | tir. hürriyet (o haklarmdan istifade ederek (milletin yükselmesine çalışmaktan ibarettir. Eğer se- sim daha müsait olsa idi sizinle daha uzun basbuhalde bulunur- dum. Bugün yunan ordusundan Manisanm tablis olunduğu bir gündür. Türk milletine bu büyük ve emsalsiz muzafferiyet temin eden © zaman başkumandanı- mız ve her vakit Büyük Reisi- miz, Mürşidimiz Gazi Hz. nin en büyük eseri bu millete temin ettiği Cümhuriyettir. Bu günün hatırası şerefine Gazi Hz. ne hep bir ağızdan yaşasın diyelim.,, Fethi Beyin nutkuna İzmir gazeteleri muharrirlerinden bay- tar Sitki Şükrü B. cevap ver- Ziyafetten sonra Fethi B, va- liyi, belediye reisini, kumandanı ziyaret etmiştir. Vali, belediye reisi, fırka ku- manıdan Fethi beye iadei ziyare- rette bulunmuşlardır. Sabahleyin Fethi Beyin gelişinde nümayişçi- lerin Belediyeye tehacüm etme- si üzerine asker “süngü tak!, vaziyetinde harekete geçmiş, a- ve hiç | de gelmiş olan (Andros) lüks posta İİ h saat 10 da Galata rihumın e Marsilyaya hareket limanlara her snf i emda ul olunur. Pire” 2 eylül saat 13 te, Marsilyayâ eylül sabahı. Pire ve Marsilyays 1 tarife rarbik edilecektir. 28 eylül, 2, 16 teşrinievvel Umumt acenteleri * östopulo ve Siskidiş, Galata Çini Rıhtım han. Tel B: 9612-3 ile Galata mun umum seyahat acentel€” Müteakip seferler Şehzade beşı Ferah sinemed ıkşamı mevsimin / yeni we mükemmel tüyatro. 11 oylülü sanması sıralarda al- tı kişi yaralanmıştır; yaraları ha“ fiftir, Ölen yoktur. Yaralıların hep- si memleket hastahanesinde te- davi altına alınmışlardır. Mülâhakattkn tek tük 'heyet ler gelerek Fethi Beyi ziyaret etmişlerdir. Manisada fırka teş- kilâtı vücuda getirilmiş ve yeni belediye intihabatı için hazırlığa başlanmıştır. Fethi Bey büyük millet mec- lisi reisi Kâzım paşayı ziyaret İ etmek için etomobille Manisadan İzmire avdet etmiştir. Gazeteci- ler muhalefet liderini bir 6to- mobille takip ediyorlardı. Yolda Manisa dağının (Yürek) mevkiinde 300 metre derinliğin- deki yarm başında gazetecile- rin otomobili kırılmış, tekerlek” ler yara uçmuştur. Milliyet ve Politika muhabiri Sait, Vakıt muhabiri Halük Ce- mal, İnkılâp muhabiri Sabri B. ler hafifçe kollarından ve"diş”! lerinden, Cumburiyet muhabiri Feridun B. başımdan, Yarın muha- biri Burhanettin Âli B. bacağından Akşam muhabiri Cemalettin B. yüzünden yaralanmışlardır. Yeni Asır muhabiri Şükrü B. bayıl- mıştır, Gazetecilerin yaraları a- ğır değildir. Kazayı ileriden gö- ren Fethi Beyin otomobili yolu- na devam ederek, ilerideki ka- rakoldan imdat (göndermiştir. Gazeteciler (Yürek) mevkiin- de dört saat çakal sesi dinle- dikten sonra İzmire varmışlar- dır. Fethi B. Izmirde kurtuluş bay- ramı merasiminde bulunduktan sonaa Aydına hareket edecek- Reşit Galip B. Aydin meb'usu Reşit Galip Beyin Serbest cümhuriyet fırka- sından istifa ettiği haberi teeyyüt etmiştir. Aziz B. Sabık valilerden Aziz Beyin Serbest Cümhuriyet Fırkasma girdiği yazılmıştır. Aziz B. ken- disine on gün evvel böyle bir teklif vaki olduğunu, fakat kö tibi umumi Nuri Beyi o görerek sureti kat'iyede reddettiğini söy- lemiştir. Aziz B. Halk Fırkasım- dan ayrılmak niyetinde değildir. Teşekkür “ Anadolu ,, ya yapılan taarruz tecavüz (o dolayısile gerek Istanbul gazetelerinin ve gerek telgraf ve mektupla bayanı te- essür eden binlerce arkadaşla” rnmın ve karilerimin bana ve gazeteme karşı gösterdikleri samimi alâkadan dolayı kendi- lerine teşekkürlerimin iblâğına muhterem gazetenizin tavassut eylemesini maalihtiram rica ede- rim: efendim , “Anadolu, gazetesi sahibi Denizli meb'asu Havdar Rüştü ve