6 Eylül 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
YAKIT 6 Eylöl 1930 “Jün İzmirde çok müessif ve kanlı hadiseler oldu (Üst tarafı 1 inci sayfamızda) *kahrolsun Anadolu muharrirleri öl düreceğizi» diye bağırıyorlardı. Tam binanın önüne geldikleri vakit yerler. den taşları kaparak binaya atmağa başladılar. O sırada icerde tahrir mü- dürü Talât, muharrir Reşat Beylerle iki komiser, beş te mürettip bulunuyor- du. Atılan taşlar kokmiserlerden biri» ne isabet ederek yaralanmasına sebep oldu. Silâh sesleri Tam:bu esnada jandarma neferi; â; yakarım!» diye bağırdı. Yen yoktu. Polisle jandarma ha isilâh atmak mecburiyetinde kal Bunun 'üzerine nümayişçilerden da silâh atmıya başladılar, isabetile bir çocuk 'de muhtelif yerlerinden Biraz sonra yetişen bir müfreze as. Mer bâlkı dağıtmağa ve vaziyeti teski. me “oldu. buradan dağılan halk, ölen alarak Fethi Beyin bulunduğu "palâs oteline geldi ve «Fethi, al diye ağlıyarak buğırmığı . Pethi Bey balkona çıkarak i seven taşkınlık “yapma: Is dedi, Bu arada Halk fırkası binası da ba- a tecavüzlere uğramıs, levhası sökül miş ve binada bulunan Voça muteme- dini yaralamışlardır. Fethi B. ne diyor? İzmir, © (Hüsüsü muhabirimizden)- * Fethi Bey, beynnatmda bu subah te mezzüh esnasında halkı sakin ve mes gal gördüğünü, tezahlirat yapan! dağılmalarını rica ettiğini, fırkasının fikir vâdişinden nezahet ve medeniyet yolundan ayrılmıyacağını, nümayişten ihtiraz edeceğini, doğru bildiklerini söylemekten çokinmiyeceğini, mrünuka ça hürriyetinden korkulmamasını söy- Jiyerek şunları ilâve etti: «Büyük Gazinin tesisettiği cümhu- riyet fikri bütün vatandaşların kalbin. de yer tutmuştur. Fikir daima ilerliye- cektir, İşi karışıklığa getirmek istiyen- erin gayretleri neticesizliğe mahküm- dur. Yatandaşlarm sükündan ayrılma» Mmalarmı zabıtaya derahi itaat etmele ra © Tini rica ederim. Bir gencin vefatı ve vatandaşların yaralanması yüreğimi Bızlattı. Fikir milendeleleri böyle ha- diselere meydan vermemelidir.,, Nutuk ne zemen? Fethi Beyin Izmirde Ismet Pa- şaya cevap olmak Üzere söyli- yeceği nutkun bugün irat oluna- SA e ete irat etmek üzere cak olan miting için kirk ——. evvel vilsiete vermek ve müsaade almak pgeldiği ve araya cuma gü- mü de girdiği'için, nutkun iradı pazartesi gününe kalmıştır. Çünkü bu hususta ancak bugün İstida verilebilecektir. Muamelesi içinde bir gün sarf edileceğine göre nutukun pazartesi- ye söşleneceği tahmin olunuyor. Oteldeki beyanat Fetbi Beyefendi, İzmir palasta A İİ silüe karşı kendisinin “çok yal- vardilar, amma kandıramadılar,, tarzında bir cavap vermediğini Ahiren * aldığımız malâmata de i mize şa yol- cereyan etmiştir: Dostların- den biri Hilmi Beye şu suali ypg Hazretlerinin bemjşi- releri Mf. Halk fırkası ile Ser- best fırkanın kardeş fırkalar ol- söylemiş; öyle mi? Hilmi “Bey dı cavabı — dir. Her iki fırka eştir.” aralarında fark vardar: Gari Paşa ile hemşire- ME. arasndaki kadar bi (CHürfikir) in doktor Hilmi | ı kendisini ziyaret eden gazete- cilere şu beyanatta bulunmuştur: — İzmirde bir nutuk söyle- mek istememin sebebi, fırkamı- zm proğramı hakkında bazı iza- hat vermek lüzumunu duymaktan ileri gelmiştir. Programımıza temas etmek mecburiyetinde bulunduğumdan bu münasebetle Ismet Paşanın Sivasta söyledikleri nutuklarinn bazı noktalarına temas etmem tabiidir. Izmirde o Cümburiyetçi arkadaşlarla bir kaç saat gö- rüştüm, Programımızın metnin- deki sarahat bir çok münevver gençlerin bize iltihaklarını te- min etmektedir. Anlaşılıyor ki halkın fikirlerinin tp luyor ve ona tevafuk ediyor. Binaenaleyh fırkamız fikir ve siyasi kanaatler üzerine müesses siyasi bir fırka için icap eden bütün temellere istinat ediyor. 800 kişi mevkuf Fethi Beyi istikbal edenler ara- sında bir takım eşhasın polisi tabkiretti gini,hatta döğdünğünü, denize attığını dünkü sayımızda yazmış, bu müessef vak'alar haklında (o teessürümüzü (izhar etmiştik.Bittabi bu tecavüzler üze- rine bükümet takibata başlamış ve bir takım tevkifat yapılmıştır. İzmir valisi Kâztm paşa bu hu- susta kendisinden malümat iste- yen gazetecilere demiştir ki : Vali paşa ne diyor? * —Polise hakaret cürmünden dolayı ayak takımından 300 kişi tevkif edildi. Başka bir şeyden malâmatım yoktur. ,, mzibatı temin etmek istiyen İ polis memurlârına hakaret eden, al e YA asayişi ibiği etmek istiyenler hakkında takibat elele Ömer B.in beyanatı İzmir polis müdürü Ömer B. de çekilen: bayrak «indirilip * bea hakkındaki suale şu cevabı vermiştir: «Bayrakların indirildiği doğru- dur; çünkü ba; s milli günlerde olabilir. Buna dair nizamname vardır, binaenaleyh polis vazifesini yap-* mıştır. Polis Emin (efendinin denize düşi do; , Fakat bumun zle Ea vak! tur, bu memur sandala binenle- rin muhafazasile meşgul'idi. denize düşmüştür. Mülhakattan | İzmire gelenlerin girmesine mü-| halefet edildiğine inanmayınız.» Jandaarma kumandanı da bu sözü teyit etmiştir. Zabitaya hakaret ne Fethi Beyin İzmirde istikbali; münasebetile bir kısım halk tara- fından (tezahürat yapılmasına haddi zatında bir şey denilemez. ' Fakat bu tezahürat arasında bir takım adamların ortalığı karış- İ irmak için polislerimize taarruz etmeleri elim bir şeydir. Ayak takımından üç kadar kişini; polise imi? illağin tevkifi nazarı dikkati celbede- cek bir hadisedir. Fethi Bey bu mes'eleden ga- zetecilere bahsederken : — Eğer zabıtaya veya memur- lara et edilmiş ise bir di- yeceğim yoktur. Fakat ben hal- kın tezahüratında bir yolsuzluk görmedim. i Muhabirlerden gelen telgraf- lar bir *akım polislerin “itildiğini kaydediyor. Her ille denize düşen bu polisle kendi kendilerini suya atmış değiller dir. Fethi Bey şurada burada polislere vaki olan taarruzu kendi gözü ile görmemiş ise tabii bu çirkin hadisenin vaki olmaması demek değildir. Bizim anladığımıza göre ser- best fırkacılar bazıları halk ara- sında. fazla taraftar kazanmak için “vergiler ağır, memlekette buhran var!,, yaygarasın çok tehlikeli bir propaganda silâhı olarak kullanmaktadır. sözler ibretle nazardikkate alı- e Bu adam şöyle demiştir: — Yeni fırka - bizi inhisarlar- dan ve fazla vergilerden kurta- racak, hayatı ucuzlatacak, He- pimiz öna taraftarız. Ve olmalr e Korkmayınız, korkmayahım. lepimiz ona reylerimizi verelim mezdil,, Fena propagandalar Her memlekette fırka teşkil EE çipi di i HE vg p3, beyetlere d» kasabalarında en teşkilâtı yapmak için ibiyet verilmek üzeredir. Fethi bey bu mi teşkil yenin vi Tama HE c Bayi İl rehbesliğile” Karâket ciinek- Kimler istikbal etmiş ; İzmir, 5 (Hususi muhabiri- izden — Fethi Beyin, bura Keen esnasındaki kısa hi tabesini müteakip ae siz kurtaracaksınız,, diye bağıran ;şabsın, yöz ellifiklerden kuşcu başı Eşrefin akrabasından va- purlarda çalışan birisi olduğu Son yapılan tahkikattan anla- şıldığına , Fethi beyi kar- glayanlr've dileyenler arasın- nedense zabıtaca maaruf ser- seriler, komünistler, lekeli ve sa- bıkalılar ekseriyeti teşkil ediyor- 'du. Zoraki tezahürat arasında fırsatı ganimet bilen sabıkalılar- dan vazifesini ifaye çalışan za- bıtaya hakaretlerde bulunanlar hakkında derhal takibata baş- lanmışdır. Bu mutaanzlar arasında “ya şasın Fethi Bey, bize rakıyı on kuruşa içirecek,, diye bağıran şen gazino garsonlarından İsmail, sahibi Hakkı, Ingiliz Hakkı, sa- bikalı hırsız Ahmet, çorcabçı Ta- tar oğlu, garson Rıza, papelci Muzır şayialar karşısında Dahiliye vekâleti mühim bir tamim neşretti Vekil Bey, Jandarmalarımız aleyhin- deki neşriyata karşı beyanatta bulunuyor Ankara, 5 (A.A.) — Dahiliye vekili rın hükümlerine göre cezalandırılır. Şükrü Kaya B. tarafından vilâyetlere/ Ve dalma o cezalandırılacaklır. Fakat İşa tamim gönderilmiştir: herhangi bir vesile ile Türk milletinin “Son zamanlarda bâzı neşriyât ve inzibat kuvvetlerini itham etmek ve bâzı işant üzerine bazı kimselerin ver. hatta möüstevli düşmanlardan bile za giler kaldırılacak, askelrik olmıyacak.|lim göstermek hem haksız bir iftiri, fes giyilecektir, Türk harfleri kalka-|hem de çirkin bir tecavüz, hem de mil caktır, gibi maküs ve menfi propazan-|lİ şeref ve gururu bütün bir milleti in- dalar ile muhtelif maksatlar gizliyen itecek manasız bir isnattır. Türk po- işaalarda bulundukları ve halkı kanu.|lis ve ei yda Ge. bi > man ve her yerde en müş evirte! tahrik etli veli berleden gen İde Türk millelinin.rüh ve, katindâkl porlardan anlaşılıyor. Kanunlara ita- asuleti, civanmertliği dürüstlüğü ve fe- atsizliğe tahrik ve teşvik, kanuna İta- rağat ve fedakârlığı göstermeğe en çök atsizlik kadar ve nizam ve asayişi mem fırsat vermiş şerefli bir varlıktır. Türk lekete daha muzır bir harekettir. De. jandarma ve polisinin milli Er, mokrasilerde en çok korkulacak zih.|24 okşıyacak kadar yüksek olan mu: . ,,(vaffakiyetlerinin şöhreti hudutlarımı- ma areket demagojidir. BÖZle) yen haricinde bile takdirlerle yadolun- dalar geneli, ükametieki DODU maktadır. Şehirlerde, kasabalarda, Köy tal iri keke ilir. Memle- lerde, kırlarda, uzun ve soğuk yollar- bikini temin ve devlet ve hükümet oto-| se nizam düşmanı olmıyan, daima ş6 ritesini her şeyden yüksek tutmak Ve) çirlerle ve şer ümilleri ile uğraşan, çar- Yüksek tanımakla mükellef ve mes'ul| yıcan öğünmek nedir bilmiyen sadakat idare Amir ve memurlarının kanuni|ye ferağat timsali bu kânun ordusu" salâhiyelerini kullanarak muhitlerinilnun asli kaysiyeti ve Türk milleti ya- irşat ile muzır ve menfi propagandala-| nındaki saygılı ve sevgili varlığı her“ rm fena tesirlerini izale ve muharrik-|hangi bir tecavüzün irişemiyeceği ki” leri takip ve mahkemelere tevdi ederek|dar yüksektir, v2 propagandaya kapılabilecek vatandaş) (Jandarma ve polis vatandaşla: ları bilâhare çekecekleri cezalardan ve|rın huzur ve rahatını namus, can Ve görecekleri zarardan vikaye etmelerini) malını muhafaza ile mesuldür. Bazı ve her halde meriyeti esbabınm temini-| kere dağbaşlarında uzun ve ıssız yol: ni ve hiç bir vatandaşın kanuni sebep)larda, köşe başlarında sinsi ve hain ta- olmadan hakkına ve haysiyetine ve)zaklara, püsulara düşerler, Genç ve te- kimse tarafından te-|miz kanlarını vatan ve vatandaşlarının "edilmösinie nieydan 'verilmemest|luzur ve istirahatı için esirgemedelt” ni rica ederim: Böyak çe dökerler Türkiye ihzihat tarihinde canı nı ve kanını vazifesi uğrunda feda et-” Vekil,Beyin beyanatı |..;, cehitlerin isimleri sayfalar doldu Ankara, 5 (A.A.) — Son Posta riyatı üzerine Dahiliye vekâletinin ne) koruyacak kanunlar ve makamlor var: düşündüğünü soran Hâkimiyeti Milliye) dır, Türkiye cümhuriyeti devletinin kâ- maharririne Dahiliye vekili Şükrü Ka-nunlarına ve otoritesinin -ve inzibat ya B., şanları söylemiştir: kuvevtlerinin hak ve haysiyetine el ve — Jandarma ve ya devletin diğer'dil uzatanlar tümhuriyet kanunlarının memurlarından herhangi birisinin iş behemehal hesap vermeğe mecburdu! Iediği ve ya işliyeceği cürüm kanunla:'lar, li kaka Asiler dehalete başladı Ankara, 5 (A.A) — Şark mıntakasında ve Ağrıda sükünet vardır. Zeylân tenkili hareketi esnasında Ağrıya kaçmağa muvaffak olan asiler Cümhuriyetin düşmanlarının iğfalâtna kapıldıklarını söyliyerek kıtaatımıza iltica etmektedirler.Mültecilerin ifadelerinden Ağrıda sefalet ve mahrumiyetin devam etmekte ve eşkiyanın endişe ve nevmidi içinde oldukları anlaşımaktadır. arena rare sean e ere elemeden MAŞ Ahmet gibi adamlar vardır. Ha- | hükümetin halka niçin bayrak diseden Fethi Beyde müteessir | asmağa müsaade etmediğini sor- olarak vali Kâzım paşaya hita- | maktadır. Vali bunlara şu cevap- ben: ları vermektedir: “Biz fırka hayatına geçtik. Iz- | ri Halkın i bayrak asma mirliler bize tezahürat yaptılar. | bakkı heyeti vekile kararile tes- Fakat esef ederim ki bazı uyğun- | bit edilmiştir. Aksine hareket suzlar polise taarruz etmişler.,, di- | kanunu takibatı müstelzemdir, ye şikâyette bulunmuştur. Veli | 2 — Zabita tarafından alman bu sözlere cevaben bu adamla- | tedbirler zabıtaya filen hakaret rın esasen fena ve sabıkalı ok | eden ağ isimleri wüdde eri duklarını, haklarında takibata | milikçe a kimselere, ga- land tatl zinicuya Hakkıya ve garsonuna, N seri 8 İngiliz Hakkıya, şef garsun Rr- Saat on beşte Şen gazino sa- saya; garson, Elika; »İkomlmlağ hibinin tertibile başta davul ve ellik karşı ittihaz “ediluriğir; zurna bulunan garsonlardan e Fethi Bey Izmir teşldlâtna dura boyacılarından müre €P | Kokaryalıda Ağa efenin ve bir grup çarşıda nümayişler yap- | Necmettin mollanın adamı ola- mıştır. . rak maruf avukat Reşat Beyi Yeni Asır gazetesi bu sabah- | memur etmiştir. Reşat Beyin ki nüshasında Behzat Arif imzalı | zlımirde nüfuzu yoktur. Taraftar- bir makale meşrederek, Fethi | arının çıkardıkları bu hadiselerle Beyin istikbalinde zabıtanın al- | yeni hırkanın İzmirde bırakdığı ilk dığı tedbirlerden şikâyet etmek- tesir katiyen kendi lehinde de tedir. Makalelede ayni zamanda | ğildir.
