17 Ağustos 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

ği i e Mmevcudiyeti 'siyağiyesini möster- Mek isteyecektir. Borsa hareketlerini takip et- Mmedim.! Fakat bende işittim ki (unifye) yükselmiştir bu şükse!- me yeni firkanin siyasi mücadeleye atılmasına matuf ise memleketin itibarına karşı olan itimat ziyadeleşmiş demektir. Bittabi bu diğer hu- susatta da ayrıca tesirini göste- recektir, Aza demek, fırkanın programı dairesinde reyini istimal edecek zevat demektir. ismlerini fırka defterine kayt etmek merasim- den ibarettir. Fırkanın prensip- lefine iştirak ederek rey verecek zevat defterde ismi ister olsun ister olmasın en iyi arkadaşla- rımızdır. Tabii memleketin her tarafında fırkanın terisil ve halk- la temas etmesi lâzımdır. Ve bu prensiplerimiz ; dahilindedir. bu ihtiyaca kifayet sedcek kadar teşkilâtımız olacaktır. ww. > Ecnebi gazeteler, Serbest «Cümburiyet Fırkası Ohakkında enkit yollu bazı neşriyatta bu- bulunuyorlar ? —Hancin fırkamızın teşekkülü- Bü ne suretle telakki ettiğine fazla ehemmiyet vermek doğru değil- dir. Bu gibi intibalarla yolumuzu şaşırmayacağız. . Esasen henüz fırkanın teşekkülü üzerine ciddi mütaledlar serdi. için vakit ve fırsat olmamıştır. Türk matbuatı hattâ halk fırkası gazeteleri bile fırkamıza yardım ediyorlar ve yebi fırkanın teşekkülünü Cüm- huriyetin levazımından addederek memleket için nafi görüyorlar. Müntehiplerin teveccühlerine maz har olacağımızı zannediyorum. Bu devrede meb'usluk için açı- İncak münhal yere namzetliğimi koyacağım ve kazanacağımı ümit ediyorum. Birbirini kontrol eden iki fırkanın mevcut olması mem- İeket için selâmet ve menfaat temin edeceğine herkes kanidir. © Bu hususta ihtilâf yoktur.» Fethi » Bey bundan sonra fırkası hâk- kında vaki olan tenkidata karşı sadete : — Evvelce söğlediğim gibi asıl münakaşalar Büyük Millet Meclisi kürsüsünde cereyan ede- cektir.» Demiş “ve kendilerine mektup gönderen zevatm heman heman hepsinin yeni fırka pro- ğrammı şuurlu olarak tasvip et- tiklerini ve kendi kanaatlarına VAKIT in tefrikası;63 iy Lal ED hı İD VAKTT TT Ağustos” 1930 teşkiline ve | tevafuk ettiğini ve programa girecek mahiyette bir temenni izhar olunmadığını ilâve etmiştir. Yeni fırka lideri, mizin eski fırkanın vaziyeli ne olacağı sorduğu suallere: — Kendi fikrime uygun arka daşlar bulmak, ekseriyet temin etmek isterim. Bünü yapınca en muvafık hal çaresini düşünürüm. cevabını vermiştir. Fethi Bey Yalovaya giydior Haber eldiğimiza göre Fethi Bey bugün fırka işlerile meşgul olmıyarak “yorgunluğunu dinlen- dirmek için bir tenezzüh yapa- cak ve salı günü Yalovaya gide- cektir. Veni fırka erkânından Tahsin Bey dün akşam Yalovaya kit- miştir, Fırka Kâtibi umumisi Nu- ri Bey bugün şehrimize gelecektir. Kadınlardan gelen mektuplar Fethi Beye gönderilen mek- tuplar her gün bir yığın teşkil etmektedir. Mektupların çoğu kadınlar tarafından gelmektedir. Bu ara- da “Kadın ruhu, gazetesi mu- harriri Sabiha Nüzhet imzalı bir mektupta, kadınlara siyasi hak- kın verilmesi istenmektedir. Bu Hanımın yeni fırka namına meb'- usluğa o namüzetliğini koymak mubarriri- meclisteki hakkında için teklifatta bulunduğu da rivayet edilmektedir. izmirde yeni fırka İzmir, 16 (Yakıt) — Mülha- kattan yeni Asır gazetesine ge- len telgraflarda Reşit Galip bey- den yeni fırkanın nizamnamesi istenilmektedir teşkilât yapılacağı bildirilmektedir. Helk fırkası ve yeni fırka C. H. Fırkası Istanbul merke zi mıntakası dahilindeki bütün | kaza, nahiye, ocaklara bir ta- mim göndermiş ve yeni fırkanın resmen teşekkül ettiğini bildir- miştir. Halk firkası yanlış haberleri tekzip edecek C. H. Firkası umnmi kâtibi Saffet B. dün fırka merkezinde kendisine tahsis edilen odada meşgul olmoştur . Saffet B. yeni teşekkül eden fırkaya ; geçtikleri yanlış olarak yazılan bazı meb'usların fırkaya müracaat ettiklerini ve fırkanın bir tamimle bu yanlış haberleri © etmiş ve nihayet kendisinin Nişan-/emin ve söylediği sözlerin doğru» bir eve girdiğini, müteaki-| luğuna kani idi. Bankada pâraları- © taşında © ben Yıldızda, Ortaköyde başka bir © kapı çaldığını, daha sonra İstan- © bula geçerek Balıkpazarından bir dükkândan para aldığını gözlerle! İÜ görmüştü. Keyfiyetin mahalle kahvesinde şüyuu, Numan ağayı çileden çikar- miştı. Evvelâ inkâr etmek istemiş- © se de bu kadar sarih adres karşı- sında işi tevil etmiş, Nişantaşında» ki eve bir hemşerisini ziyaret için © gittiğini, Ortaköydeki evin kapısı- nı da kezalik bir tanıdığını ziyaret kastile çaldığını söylemiş, Balıkpa- zarındaki dükkâncıya müracaati se bebinin ise, parası olmadığı cihet- © İe eski bir tanıdık olan buadamdan © borç para istemekten başka bir şey © olmadığını ifade etmeiş ve: — Biz borç harç güç geçiniyo- ruz. Sonra adımız zengin diye çi — Diye söylenmişti. i Bunu söylerken ce her ay emlâ» na ilâve edilen her para, ondaki harsı arttırıyor ve paralarının . ka») barıklığı onda bu kabarıklığa bir iki tomar daha ilâvesi arzusunu hasıl ediyordu. Numan ağanın nazarında ken- disi. efkarı fıkara idi. Zengin adam, âyandan Nazmi Paşa gibi olan adama denirdi, Bir yığın em» lâk ve iradı olduktan başka âyan- dan da avuç dolusu para alan bu adam, hâlâ ikinci mevki tramvaya biniyordu. Bir kere bile paşanın birinci mevki tramvaya ve yahut bir otomobil ve arabaya dindiği görülmemişti. En sıcak havalarda bir paşa; ba- şı ile fesi arasına beyaz bir mendil koymak suretile hem güneşten ta- haffuz eder, hem fesini yağlan- bildirdiklerini ! TELGRAFLAR Vaseh İ nezareti Lupor deki milliyetçi hükümete cephane gün dermesine müsaade edilmesi talebile vaki m, İS (A) — Mariciye olan müracaatını reddetmiştir. iht'yer fransız aktörü Toulon, 16 (A.A) — Komedi Fran: sezin en kıdemli Azası olan M. Syivain, Bigün evvel felç hastalığına" yuğramış ve dNL torülmüşter. Masta müstacelen bir kıliniğe nakledilmiştir. Komünistler Doüal, 15 (A.A) — Komünist fırka sma mensup olan belediye reisi dinl bir den komünistler ile katolikler afasında bam hadiseler çıkmıştır. Jahdırma efradı s#ihe muvaffak olmuştur. Bir vapur kazesi Sanfransisko, 16. (A4), — Velington- dan Sanfransiskoya gitmek üzre yola çı kan "Tahiti ismindeki İngiliz posta vapu- funun Rarotonga açığında pervanelerin- den birinin kaybolması üzerine batmak tehlikesine: maruz kaldığı haber veril- miştir. Yolcuların tahlisiye sandallanna binmeleri için emir verildiği buraya ge- Jen telsiz (o telgrafta bildirilmektedir. Gemive yardım için Dir kaç vapor gön derilmiştir. * Balon uçuyor Londra, 16 (A.A) — R. 100 kabili 19.2 de bağlanmıştır. Balon Montreal &i- varındaki Sıhubert tayyare karargâhile Kardington arasındaki mesafeyi 57 saar- te katetmiştir. Balonün uçuş esnasında muvazenesini kaybetmediği beyan edili- yor. Hareket esnasında bir mass Üstüne konmuş olan bardağın içindeki su Kar- dingtona gelindiği zaman bulunduğu bar- daktan dökülmemiş bulunuyordu. Balon muayyen bir zaman zarfında samtte 92 mil süratle hareket etmiştir. Uçuşun bu derecede muva'fakiyetle cereyanı Okya- noslar Üzerinde muntazam bava seferleri yapılabileceğini gösteren hayırlı bir vak'a mahiyetinde addedilmektedir. Niçin intihar etmiş? Izmir, 16 (Vakıt) — Alâettin isminde bir üzüm simsarı cuma Ankara muallim mektebi Ankara, 16 (Telefon) — Orta mual- lim mektebinin bu sene son iki sınıfım! gelecek sene de ilk 3 sınıfının lâğvı ta. karrür etmiştir. iyan|dek «Karyağdır, Amerika Çine cepene vermiyor | barut fabrikasımn Çin- | slayın sokaklardan geçmesini menettiğin- | müdahale etmiş, sükün .v8 huzurun iade- | ! | sevk balonu Kardingtondaki direğe san | bine bir his Yeni Fırka için r Avrupa matbuatı ne diyorlar ? Fethi Beyin bir buçuk ay içinde -Başvekâlete gelmesi bekleniliyormuş T "“Köotidyen,, ven: Türkiyede bir muhalefet fır- kasının teşekkülü ehemmiyeti © memleketin “hudutlarını aşan bir badisei siyasiyedir. Şimdiyekadar parlâmento eş- kâiinin mevcut olmasına rağmen hakikatte reisi hükümet ve Türk heyeti siyasiyesinde hesap. edi- lebilecek yeğâne fırkanm reisi Mustafa Kemal bir nevi dikta- törlük icra ediyordu. Diğer taraftan Gazi tarafından bazan sertlikle tatbik edilen as- rileşme ve Avrupalılaşmağa rağ- men Türkiye oşimdiye kadar Avrupadan biraz uzak duruyor- du. Ankara hükümeti Türkiyede komünizmi şiddettle menediyor, | fakat Moskova hükümeti müslü- man komşularını daima emper- yalizm aleyhtarı bir kuvvet ad- deder gibi görünmekte ve Tür- kiyede Cemiyeti Akvam aley- ipkaya “ihtimam eylemektedir. İşte Fethi Bey fırkasının ilk mücadele edeceği şey görünüşe nazaran bur Avrupa aleyhtarı temayülâttır. Deyli Telgraf muhabirine ba- kılırsa Fethi B, Türkiyenin Ce- miyeti Akvama kabulünü ihzar niyetindedir. Diktatörlükler tarihinde şimdi- ye kadar kaydedilmemiş bir ha- dise ise yeni fırkanın hali hazır- daki hükümetin siyasetle mlca- dele niyetinin açıkça ifadesi ge- rek başvekil ve gerek reisi hü- kümet tarafından nezaketle kar- şılandı. İsmet paşa beyanatında mustakil bir fırka teşekkülünün Yugoslavyada kar yağıyor Belgrat, 13 — Skopelden bildirildi- ğine göre bütün gün ve gece tepelere! kar yağmıştır. Cenubi Sırbistanda $€- dit bir soğuk hüküm sürüyor. Hariciye kalemi mahsus M* Ankara, 16 (Telefon) — Hariciye vekâleti kalemi mahsus müdürü Ke mal Asiz B. İstanbula hareket etmiş. tir. Kendisinin İran hükümetine vere- ceğimiz cevabi notayı hâmil bulunması! muhtemeldir. şa «Emir, şu| «Fiyorm», şu «Gülpençe», şu «Şuhi aleyhtarıleda» ördeği idi. Bu cinsler içinde| Ef.İbir kaçı vakıa mutabıktı. Fakat di»! resini bilmez bir insandı. rağ-İğerleri paşanın hayalinden çıkmış! , âda-luydurma isimlerdi. Her ördek kafesinden sonra sa“ Evde kömüre varınciya kadariraydan bir cevabı tatyipkâr gelir! dı. Kadın saçı Anahtarı paşanın elindey ve gösterilen sadakatten dolayı te- noktai nazarına göre vin şekkür olunurdu. e bırakılamaz. Saray muhitinde ona ördekçi aklı kısa bir)Paşa ismini vermişlerdi. Ne zaman uzun mahlöktu; öyle hesaptan kitaptan|saray kapısından içeri bir ördek anlamazdı. Paşa; âyan dairesinde “* İrei naimin,, e mensuptu. Muhtelif veya kaz kafesi girerse derhal Naz 'züm-|Mi paşa hatıra gelirdi. Hürriyetin ilânından bir kaç ay vilâyetlerde valilik yapmıştı. Hür-Jevvel paşa bairadei seniye İstan- riyetin ilânmda âyana tayin olun- müştu. Doğruluğuna doğru adam- dı. Hayatında yeğâne yaptığı israf, len vali iken arada sırada saraya he- diyeler takdimi için vermiş olduğu bir kaç lira idi. Eh ne yaparsın ve- linimete hoş görünmek icap ediyor- du. Her kiş saraya kafes bani ördekler gönderirdi. Bunlara bula celbolunmuştu. Gelen emirde bir hususu mühimmin kendisinden istifsarı icap ettiği yazılarak aci- hareketi iş'ar olunuyordu. Paşa telgrafı alır almaz beti benzi atmış, korkusundan alt du- dağı uçuklamıştı. Arzuyu hümayuna mugayir na- sıl bir harekette bulunduğunu bir; kafe ya türlü hatırlamıyordu. İki senedir ki vilâyette gül gibi . geçiniyordu. maktan kurtarır, hem de hiç yok-|paşa türlü türlü isimler verir, kü-| Menfilerle zerre kadar teması yok- tan şemsiyeden tasarruf etmiş olur|çük pirinç plâkalar üzerine kari-'tu. Sabah konaktan çıkıp hüküme- hasından uydurduğu bir takım'te, akşam hükümetten çıkıp kona- lu. Kışm da eskilikten rengi yeşile cins isimleri yazdırarak ayakların: 7 kinden bir iki yüz lirayı cebine in-)meyyal uzun gamselesini arkasma|takardı. Meselâ: şü ördek, pek ni dirirken Numan ağa, fakri halinetaldı mı sokağa düşer, kara bataldide olan «Hanım'ördeği», şu e ör-|halkla teması asgari dereceye in-| - ğa gidiyordu. Hükümette (odasına çekilir, Türkiye hayatı siyasiyesinde bir tekâmül devresi teşekkül ettiği- ni,, Söylemiş ve-Gazi'bir vesile ile demokratlığını ve parlöman- ter usuli irtibatını. beyan eyle- miştir, Bu calibi dikkat tahavvül | müştilâtı “maliye ve Avrüpadan kredi . açmak - ihtiyacı “ile izah | olunabilirsede, onu mucip olan esbap ne olursa olsun Türkiye- nin siyasi inkılâbı bütün 'demok- rasilerin memnuniyetle selamlıs yacakları bir hadisedir. Yanlış tahminler Tan gazetesinden Deyli Telgraf gazetesi Fethi Beyin bir ilâ üç aya kadar İs“ met paşayı, liberal temayülâtlı bir hükümet başında olarak istihlâf edebileceğini tahmin et- mekte, ve Türkiyenin o vakit bazı tavizat mukabilinde Cemi» yeti akvama girmek "arzusunu izhar edebileceğini ilâve eyle- mektedir . Keza Deyli Telgrafın kavlin- ce Fethi Bey hükümetinin ilk ef'alinden biri düynnu umumiye yyen karşı olan taahhüdatı harfi: yesi ifa ederek Türkiyenin kre- disini tesise çalışmak olacaktır. Henüz mevsuk olmıyan bir habere göre sosyalist temayülât- hı üçüncü bir fırka Fethi Bey programının neşri akibinde teşek: kül edecaktir. Fethi Beyi Paris sefaretinde istihlâf etmek Üzere maliye ve- kili Saraç oğlu Şükrü Beyle, sa- bık maarif vekili Vasıf Beyin isimleri söylenmektedir. İzmirde Ocakta rakı içilmesi yü- zünden açılan bir dava İzmir Türkocağında rakı içilmesi hakkında yapılan neşriyattan dolayı İzmir ocağı heyeti şahisları ve ocak şahsiyeti maneviyesi namına “Yeni asir,, gazetesi aleyhine açılan dacaya başlanmıştır. İki taraf dava açmağa salâhiyet noktasında münakaşa etmiş” lerdir. Mahkeme kararmı gelecek haf- ta verecektir, dirizdi; Belli: bul tomas dedilknin- İur mülâhazasile istida yu mucip ol y e ve müracaatları bile tup ça, bey vasıtasile kabul derdi Gl km dili torba değildi ki uçlurun çekince kapantversindi. İyi söylerler mi, söylerlerdi. o Sonra ayıkla pirincin taşını bakalımdı. Paşa, İstanbula gelene kadar davetin hikmet ve sebebini bir tür- lü anlıyamamıştı. Doluya koymuş almamış, boşa koymuş dolmamış» tı, Nihayet o gün güç halle soluğu sarayda almış, başkâtip paşaya müracaat etmişti. Başkâtip paşa da davetin hik- met ve sebebini bilmiyor, sadece gazebi hümayunu celbedecek bir hadise olmadığı hususunda kendi- sine teminat veriyordu. Nazmi paşa, başkâtip paşadan sonra gizlice kızlarağasinı görerek ellerini öpmüş, ondan da sadra şi- fa verir bir şey öğrenemeyince, ha- bersizce başmabeyinciye müracaat etmişti. Pasa her öcü hakkında 'da ayni lisanı kullanmıştı: >, (Bitmedij