11 Ağustos 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6
— 6 — VAKIT II Ağustos 1990 MA İran şahının beyanatı i p —— s1 > Bolşeviklikle ecnebi istilâsı ara- i sında kalırsa ... Tereddütsüz bolşevikliği kabul edecek İngilterenin O meşhur (Okadın muharrirlerinden Mis Rozita For- © bes, Iran şahı Rıza han hazret- — leri tarafından Saadabat kasrın- da kabul olunmuştur. Rıza Şah “İngiliz muharririne © şu sözleri .rân şahının haykeli © «—lran ecnebilere muhtaç — olmaktan kurtulmalıdır. Beş oltı sene zarfında bütün memurları- — mizm İranlı olacağını ümit edi- © yorum, Bu müddet zarfında, İ- - ran hükümetinde çalışan ecne- © bilerden müstağni kalacağız. Sa- C nayi, ziraat ve'nafia işlerinde “ve lüzumu olan her yerde, ec- obebi mütahassıslardan istifade — etmekle beraber Iran kendi iş- — leriniy bizzat görmeğe alışma- “Midir” Iran, hayli tecrübeye sa” üptir. : Çünkü bir zamanlar bir mperatorluk idare ediyordu.» İzan Şahı,Iranın bolşeviklikten © yana bir tehlikeye maruz olup “ olmadığı hakkında sorulan sua- . le cevap olarak; «Hayır, katiyen böyle bir teh- — like yoktur. İranlıların bir çoğu Bakü ve Erivana giderek orada hâkim olan fakru sefaletle ken- i memleketlerindeki şeraiti mu- kayese ediyorlar. Iranlılar, fıtra- © ten yıkıcı olmadıktan başka tec- o rübeci de değildir. İranlıların - komünizme karşı teveccühleri oktur, İranlı, kendi mülkünü, © bahçesinin (duvarları arkasında o kendi yaşayışını ve kendi düşü- müşünü sever, » lagiliz muhairiri buna karşı: o — Fakat bir kaç sene evvel © Çim hakkında da böyle düşünü- o yorduk! Demiş, Şah Hz. şu cevabı © vermiştir: « — Iki mesele Mini fark ardır. Çin ecnebi istilâsına uğ- maktan korkarak elde edebil- — diği yegâne silâh olan bolşerik- — likten istifade etti. İran, böyle “bir tehlikeye (maruz Ode “ğildir. Bir memleketin maruz olacağı en büyük fenalıkları ec- ebi istilâ ile komünizmdir. İrani bunların ikisi arasında mu- © hayyer kalırsa, ben bizzet ko- © münist ğe ordunun başına ge- çerim» Bunu müteakip Ingiliz muhar- ilranlıların Ankara da tahsil meleri meselesine temas etmiş, an'şahı, İranlıların memleke- © tinde tahsil gürmelerini tercih ettiğini, fakat şimdili!: Avrupaya be göndermek mecburiyetin- İ nühal şehadetnamesi ibraz etmeleri lâzımdır. z muamelâtı . i Fiori kargınında İ Gazinin vaziyeti (st tarafı I inci sayfada) Açık ve salim düşünmek, a- çık ve salim hareket etmek ve bu suretle, Türkün yüksek si- yasi millessesesini, cümburiyeti . Beraber bu nok- tâi nazarları mütalea edenler, asla birbirine muarız değildir ler. Mühim olan, bu noktai na- de olduklarını söyledikten sonra şu sözleri ilâve etmiştir: “Ben her iranlının her şeyden evvel iyi bir iranlı olmasını iste- 2 tatbikatta © muvaffak rim. Onların hassaten şarklı veya lmasıdır. Cümburiyet Halk fırkası ve hassaten garplı olmalarına ibti- onamı edalizi ESA öğe )i mu- yaç yoktur. Her memleketin ken- dine göre bir kalıbı vardır. , Daha sonra Şah Hz. Benden, Şahpurun inşasından bahsederek şu sözleri söylemiştir ; “— Iranın kendine göre bir limanı bulunmak lâzımdır. Mah- sulümüzü piyasaya çıkarmak için yalnız Rusyaya istinat edemeyiz. Tebrizden Musul demir yoluna giden yeni yol Azerbaycan tacır- lerine müfit olacaktır. Ibtimal ki Türkiyenin yardımile ve Karade- niz veya Akdenizde bir limanla Tabranı bir hat ile garbe bağ- lamağı ümit ediyorum. Biz Av- rupaya doğru bir mahrece mulı- tacız. busayede İranın istediği tarafa (o ihracatta (bulunmasını istihdaf ediyoruz. ,, Nihayet Şah Hz. İngiltere ile İran münasebetlerinin iyi oldu- ğunu söylemiştir. vaffakiyetle yürüdüklerini iddia ederler, Fethi beyefendi, min- temelde C.H. dütsüz bir fikir ve Rl iştirakini bütün vicdanile kabul ve izhar ettikten sonra, tetkikat saha- sında muvaffakiyetsizlik addet- tiği şeylerin sebeplerini, bu es- babin tebdil, tadil çarelerini düşünmüş tecrlbekâr bir dev- let adamı olarak beyanı fik- tediyor. Ve vadediyor ki, menfi gördüğü bazı neticeleri müsbet yapabilecektir. Gâzi Hz. sözlerini bitirince Fethi — Bizim muhalefetimiz neza- bet dairesinde cereyan edecek ve hiçbir ozaman ciddiyetini kaybetmiyecektir. emiş, Reisicümhur Hz. şu cevabı vermi “Cümhuriyet Halk fırkası reis» lerile çok mücadele. edeceğinizi tahmin ediyorum. Fakat ben, cümhutiyet esaslarının kuvvet- lenmesini temin edecek olan bu. mücğhedeleri memnuniyetle mü- şahede edeceğim. Ve şimdiden söyliyebilirim ki, en çok kavgalı gibi olduğunuz geceler, sizi sof- ramda birleştireceğim, ve o za- man tekrar, ayrı ayrı her biri- iize soracağım: Sen ne dedin, ve ne için dedin? Senin cevabın ne idi, neye istinat ediyordun?... Bugünden © itiraf ederimki bu benim için yüksek bir zevk ola- caktır. , SELÂNIK BANKASI 1888 de lesis edilmiştir Galata, İstanbul, İzmir, Samstın, Adana, mersin.” * Yunan stan şubeler Selânik, Atina, Kavala Her türlü banka Mmuamielâti itibar mektupları, her nevi akç üzetinden besabav cariye, çek Maarif vekâletinden 1 — Orta tahsil mektepleri Tarih, Coğrafya, Tabiiye (Fizik, Kimya, Arziyat dahil) Riyaziye, Fransızca, Almanca, İngilizce dikiş - Biçki ( Nakış ve ev idaresi dahil) Musiki muallim ruavinliği imtihanları açılmığır. 2 — Bu imtihanlardan Tarih - Coğrafya, Tabiiye, Riyaziye ve ecnebi lisan imtihanları 6 Eylül 930 tarihinde İstanbul'da Darülfü- nunda yapılacaktır. 3 — Dikiş-Biçki imtihanı 4 Eylül 1930 tarihinde Istanbul'da Kız muallim mebtebinde yapılacaktır. 4 — Musiki imtihanı: 4 Eylül 330 tarihinde Ankara musiki mu- allim mektebinde yaılacaktır. 5 — Dikiş-Biçki ve musiki imtihanlarına girmek isteyenlerin en az ya bir kız sanayi mektebini ve yahpt bir orta mektebi ikmal ederek şehadetname almaları ve altıncı maddenin B. C. D. fıkra- larındaki şartları haiz bulunmaları lâzımdır. 6 — Diğer derslerin imtihanlarına girmek isteyenlerin : A) Tam devreli resmi ve hususi veya ecnebi liselerden ve yahut muallim mekteplerinden mezun olmaları ve muallim mektebi mezunu olanların da en az iki sene muallimlik yapmış olmaları şarttır. B) Yirmi yaşından aşağı ve kırk beş yaşından yukarı olmaması, C) Muallimlik edebilmesine mani bir arızası olmadığı hakkında | mahalli maarif idarelerindeki nümunesine tevfikân fotoğraflı ve tas-| dikli sıhhat raporu, D) Bir cinayet veya cünha ile mahküm olmadığı bakkında hüs- 7 — Bu şartları haiz ve irstihana talip olanların 15 Ağustoş 1930 | tarihine kadar adresleri sarih yazılı istida ile Maarif Vekâletine müracaat etmeleri ve istidalarma, mektep şehadetnamesi veya tahsil derecesine ait tasdiknamelerinin asıl veya tasdikli süretlerile sıhbat raporlarını ve hüsnühal şehadetnamelerini ve mahalli Maarif idarelerinden tasdikli ve fotoğraflı fişlerile üçer adet kartonsuz fotoğraflarının raptedilmesi lâzımdır. 8 — Imtihanı kazananlar her hangi bir dereceli 'mekteplerde muallimlik etmemişlerse bir sene müddetle her hangi bir orta dereceli mektepte 25 lira maâşı asli ile muallim muavini olarak istihdam edilecekler ve o ders senesi nihayetinde talimatına nazaran muvaffak oldukları teayyün edenler muallim olacaklardır. # i bile Fethi Beyin mektubu (Üst tarafı 1 inci « min verdiği intibalarla tetkikle- rimi tamik etmekten hali kal- madım, Hasıl ettiğim fikir. ve kana- atlerimi arzetmekliğime o müsa- adei celilelerini istirham ederim , Yeknazarda göze çarpan ve umumiyetle bissolunan bir sıkıntı vardır ki, bu da mali ve iktisadi vaziyetimizin geçirmekte olduğu buhrandır. Eilvaki, mevaddı ipti- daiye fiatlarında dünya piyasa- sında hasıl olan düşkünlük he- men her memleketin iktisadi faaliyetinde az çok bir durgun- luk vücuda getirmiştir. Ancak, memleketimizde diğer yerlere nazaran daha fazla his- solunan iktısadi muzayakaya bu umumi esbaptan maada hüküme- tin beş seneden beri takip et- mekte olduğu mali ve iktisadi siyasetin amil: olduğuna kailim. Hükümet, mali küdretimizle gayri mütenasip ve bugünkü nesil için gayri müsmir masraflara girişmiş ve bu masrafları temin için halkın tahammülü fevkinde vergiler koymuş ve dahili san'at- lar ve mahbsüllerimiz hakkile hi- maye ve teşvik edilmemiş olma- sı yüzünden ihrâcatımıza 8€- neden seneye noksan ârız olmuş- tur. Hükümetçe ihtiyar edilen fedakârlıkların “büyük bir kısmı pek ağır faizlere ve diğer kısmı da ecnebi ithalâtna ve dolayı- sile döviz mübayaatına sarfedil- miştir. Milli paramız endişeli su- rette sukut etmek tehlikesini gösterinciye kadar oparamızın kıymetini tesbit için esaslı bir tedbir alınmamıştır. Bu hallere ilâveten tevzi adalet hususu ile dahili ve harici siyasetlerdeki noksanları dahi tafsil ederek maruzatımı uzatmak arzu etmi- yorum. Hulâsa, memleketimiz Lozan abitnamesinden beri her türlü kapitülâsyon kuyudundan âzade olarak geçirdiği sulh devrinde köylülerimizin şükrana lâyık ça- lışmasına ve bötün halk sınıfla- rının memleketimizi yükseltmek için iftihara şayan gayretlerine rağmen hasıl olan netice mem- nuniyetbahş olmaktan pek uzak- tır kanaatindeyim. Kendilerine derin muhabbet ve hürmet bes- lediğim hükümet ricalinin şek ve şüpheden âzade gayret ve hüs- nü niyetleri karşısında böyle bir neticenin nasıl hasıl olduğunu kendi kendime sormaktan birân fariğ olmadım. Bu sualin ceva- bını ancak Büyük Millet mecli- sinin bir fırkadan müteşekkil olmasında bulüyorum. Filvaki, fırka âzasının kendi kabinelerini tenkitten içtinap etmeleri sebe- Millet Meclisinde serbest münakaşa azalmış ve hükümet gayri mes'ul denecek bir halde kalmıştır. Zatı riyasetpenahileri bu memleketi müthiş düşman istilâlarına karşı hariçte misli görülmemiş bir hamaset ve şid- detle müdafaa ettiniz. Tarihimi- ze gayet parlak bir muzafferi- yet kaydettiniz. Bütün vatan evlâtlarının şim- diye kadar hissetmedikleri istik- | lâl ve hürriyete kavuşturdunuz. Memleketimizi medeniyet yolun- da yürümekten meneden köhne tesisatı kaldırdınız. Ve cümhu- İ mazharı telâkki buyurulacağımı o TELGRAFLAR Heyetimiz Makedonya cemi- yetinin ziyafetinde Sofya, 10 (A.A.) — Milit Ma- kedonya cemiyeti Türk ri heyeti şerefine bir ziyafet vermiş ve ziyafette Makedonyalı güzideleri hazır bulunmuş! e muhtelif zevat tarafından irat edi- en nutuklarda Türk dostluğunda Makedonya Bulgarlarının hepsini: bir histe bulundukları ifade - miş ve Bulgarlar hakkındaki de metli sözleri münasebetile Hz. tazimle yadedilmiştir. m nu tuklara Hakkı Tarık . Bey cevap vermiştir. Husrev B. Varnada Sofya, 10 A.A.—Hüsrev B. dün akşam Varnaya hareket etmiş ve nazırlardan M. Vasilef ve bir a zevat tarafından teşyi edil Bu akşam Varnada kral tı dan verilecek ziyafette hazir bulu- nacaktır. Çarşamba günü deniz ta- rikile İstanbula: avdet edecektir. Gazeteciler de ayni günde İstanbula avdet edeceklerdir. Irak ve Suriyede Hainler birer birer yaka- lanup koyuldular Ankara, 10 (Telefon) — İngi- lizler İrakta bulunan Çerkes Etemi. avenesile. tevkif ederek Iraktan dışarı çıkarmışlardır. Karakeçililer Urfa, 10 (A.A) — Karakeçili Abdülkadir Bey ve 300 arkadaşı Viranşehir kazasına gelerek hü- kfimete arazı hizmet etmişlerdir. — mmm — — Adliye vekili Ankara, 10 (Telefon) Ağ“ liye veköli yarın teftiş seyahatine çıkıyor. m a riyeti tesis ettiniz. Bu suretle vatanın ebedi minnet ve şükra- nına ve umum İnsanlığın takdir ve hayranlığına hak kazandınız. Cümhuriyet idaresinin memleke- timizde ebedileşmesi için bir fırkah hükümet idaresi. yerine hürriyeti münakaşayı tesis etmek ve hükümetten millet işleri hak- kında ciddi hesap istemeyi temin etmek ve bu işlerde hata varsa herkesin gözü önünde cereyan edecek serbest münakaşa netice- si tashihe çalışmak gayelerinin husul bulmasına Cümburiyet ba- nisi olmak sfatile herkesten &vwvel zatı riyasetpenahilerinin taraftar bulunduklarına asla şüp- be edemem. Cümhuriyetin âşıkı olmak sıfatile bu gayelerin bu- sulü mukaddes emelimdir, bina- enaleyh tam ve hakiki cüm- buriyetçi ve bütün manasile lâyik ve fakat Cümhuriyet Halk fırkasının mali ve iktisadi ve dahili ve harici siyasetlerinin birçok (noktalarına Omutaamz bulunan ayrı bir fırka ile siya- si mücadele sahnesine atılmak arzusundayım. Zatı devletleri - Reisicümhur (olduktan maada şimdiye kadar mensubu bulum- duğum Cümbhuriyet Halk Fır- kasının da umumi reisi. olmala- rından naşi işbu siyasi arzumun nazarı devletlerinde me yölda * bilmek lüzumunu hissediyorum, Cevabı devletlerini bekler ve en derin muhabbeti kalbiyemle beraber hürmet ve tazimlerimi takdim ederim efendim. Fethi
