11 Ağustos 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
amm ye, rez PAZARTESİ " AĞUSTOS 1930 5 inci se, ge 1616 NUSHASI 5 KURUŞTUR azam il i bir siyasi ti ül vücut buluyor. Bu siyasi fırka- mile yeni yetemdinin bu münasebetle Reisicümkur Hz. netakdim ettiği mektup, gazetelerde İntışar ediyor. Mektup- 1 İsme Paşa Hükümetinin beş senedenberi p ettiği em iyaset tenkit ediliyor. Bu tenkidat yalnız iktisadi ye mal halara münhasır kalmıyor. A daletin tevziinde, dahili Sari harici politikada tutulan yolun doğru olmadığı > ni Bu mektup adeta yeni fırka programının ana b e e den bu meseleler üzerinde durm ak, muhterem ethi Beyi dinin tenkitlerine cevap vermek - mümkündür. ANKARA, 10 (Telefonla) — Serbest Cümbhuriyet fırkası | yen eski Başmuharririmize dilerini gördüm. Yeni fırka hakkında düşündüklerini Mütat tebessüm ve neş'esile şu sözleri söyledi: — Fethi Beyin, mü, tımızda büyük bir tekömi daha ilk anda, - Hükümetin siyasetini ve feraatını t Rİ İN Rİ İN İN İİ Pİ KEnşsmahmarriri: Siirt Molu MEAN ekil Ismet Paşa Hazretlerinin yeni fırka hakkında Sili Ş sayanı dikkat beyanatı ..... Bugün, Başvekil Paşanın Ankaraya âvdetleri üzerine ken- sordum. fırka teşkil etmesi, siyasi haya- Fhasıdır. İntişar eden mektubuna göre “Serbest Cümhuriyet,, fırkası vip etmi bir istikamette olduğunu göstermektedir. Anlaşılıyor ki, arkadaşımla büyük meseleler üzerinde ciddi münakaşalar yapacağız. Siyasetini inanarak takip eden fırkamızın. ve Hü. kümetinin . vereceği cevapların efkârı umumiyeyi tamâmen ten- ine başı Yerli açılıya süncü sakifede g inci sahilede »— Tarihi ieirikamır Al Pp. 7— Harici ve Son haberler hi sergisi Bağl ve mufassal olarak mevzularını teşrih etmesine ihtiyaç vardır. İnsaf ile söylemeliyiz ki, bu tafsilât için © kendisinin henüz vakti de olmamıştır. O halde, bugün bize düşen vazife, bizi tenkit © eden bir fır. kanın zühuruna karşı endişe ve çatık çehre göstermek değil onu, güzel yüzle karşılamaktır. Arkadaşımıza, hoşgeldin, deriz ve siyasetimizi nasıl imanilemüdafan edeceğimizi © görerek yüksek politikacı sıfatile zevk duyacağını temin ederiz.,,. Yeni fırka mevzuuna İsmet Paşa Hz. nin çok samimi ve açik beyanatına bugünlük başka bir şe; i Paşa, Yalovanın havasından çok istifade etmiş, çehresi ve neş'- f fazla isticale de mahal "Ancak bu noktada lüzumundan fsi oktar Şüphe yok ki; sırası gelince Hükümet, gerek matbuatta, yoktu. is kürsüsünde bu tenkitlere cevap verecek ve bugüne geti” takip ettiği politikasını müdafaa etmesini bilecektir. Yeni fırka karşısında Gazi Hz. ne düşünüyorlar ? çiğ e latıyor ve mevkii rimize an i söyl tidara gelmek için çalışacağını üyor. 4 ası Reisi Ismet Pş. Hz. ile Serbest Fethi Beyin bir arada ve mış resimlerinden.. et Halk Fırk. 'ümhuriy' sz Reisi Cümhuriyet Fırk: bni bir musafaha halinde alın i Beyin Gazi Hz.ne gön- erikleri mektubun metni. Serbest Cümhuriyet Fırkasının teşkiline Yeni fırkaya kaydedilmek için Fetht Beye müracaat ettikleri bildirilen Aç meb'us Haydar (Istanbul), Talat (Anhara), Ahmet (Kars) 1 oldu? Gazi Hz.nin Beyler neden 2g adi ve bir hasbıhal. jel intihâp kararı ermesi muh- çok mühim bey * adar beraber bulunmuşlar. temel değiklir. Yeni | fırkaya bir kısım meb'uslarn iştiraki illiyet) — « YALOVA, 10 (Miliy beklenmektedir. i fırkanın teşkili | dır. i Bey programımı hazır-| i Mez Ge Hz ne bu husus. | Gazi Hz.nin beyanatı İda izahat vermiştir. Programm |“ “Gazi Hz. evvelki akşam Ya. in yarın neşri muhtemeldir. | ovada sofrasma davetli bulu- içtimadan sonra tecdi-) - ( Mabadı beşinci sahifede ) enem senii na yeniden bir teşriki mesai mi e teklif edilecek lm a o ar vermesi bekleniyor, kat'i evaba göre tesbit edilecek m | ediyormuş, harp ilân ediliyor- 2. Cevabını iki güne kad hattı hareketimiz bu €i ANKARA; 10 (Milliyet) — Heyeti Vekile bugün İsmet P$. Hz. nin riyasetinde fevkalâde iç-! | timaımı aktetti, Dün gece Yalovadan hareket Te ekspresle bu sabah Ankaraya gelen ismet Pş. Hiz. sabahleyin İ istasyonda Büyük Erkân: harbi- ye reji Müşir Fevzi Pş. Hz., Vekiller, meb'uslar tarafından karşılandı. İstasyon çok kalaba İ dıktı, Paşa Hiz. trenden beşüş bir sima ile indiler, müstakbi- linin birer birer ellerini sıktılar | Pevzi Pş. Hiz. ile bir müddet gö- rüştüler, sonra etrafa atfı nazar vderek: — Maşallah epey kalabalı- irbi idare edecek fırka mı?, İ © Dediler ve Heyeti Vekile â- |zası ile birlikte doğruca Tevfik İ Rüştü Beyin köşküne gittiler, | İki celse devam eden Heyeti Ve e içtima köşkte yapıldı ve bu içtimada Fevzi Pş. Hz. de bulun dular. Heyeti Vekile (o içtima: saat 14 e kadar devam etmiştir. Bu içtimada umumi vaziyet hakkında Başvekilin verdiği iza hat dinlenmiştir, Akşam saat 19 da da Heyeti Vekile ikinci İ Vekiller içtimana iştirak eden i Fevzi Pş. Ha. içtimamı RK 5 ettiler: Konya meb'usu Refik Bey: | ANKARA. 10 Çi tielonla, ela ye İve K — Şiddetli bir fırka teşekkül!“ ( Mahdı ikinci sehii — Ne hâberler var? ethi Bey fırkasının ne yapacağını muharri- sikeikeeieeame| vir ve bihakkin ikna edeceğine azla şüphem yoktur. Bugün,derhal böyle bir mün'âkşaya girişmeyi lüzumsuz bu- lurum. Çünkü münakaşa mevzuları, umumi ve ana hatlarile anlaşıhyorsa da Serbest Cümhuriyet fırkası liderinin daha sarih Son dakika Gazi Hz. Halk! Fırkasının ba- şında kalacak.. Fethi ve Saffet Bey- hâkkında beyanatı | YALOVA, (Milliyet, gece yarısı) — Şimdi Fethi ve Saffet Beylerle görüştüm. Yeni fırke- sını hazırlamakla meşgul ve pro gramını Gaği (Hz ne arzeden | — Yeni fırkanın takip edece ği program medir?, Dahili ve ha rel siyaset noktasından başlıca hattı hareket ne oizcaktır?. men tesbit edilmiştir. Programı nihayet bu bir kâç gün £ içinde neşredeceğim. Çok esaslı hatla- tatmin edici hususiyetleri ihti. va etmektedir. Neşretmezden ( Mabadı beşinci sahifede ) Komünistler 3 kadın, 3erkek mevkuf kalacak 28 komünist dün tahliye edildi Polis Müdürü Ali Riza Bey Polis miidiriyeti komünistlik hakkındaki tahkikata devam et maznun olarak 34 kişi tevkif e. dilmişti. Yapılan tahkikat neti cesinde bunlardan 28 inin cür- mü gayri mevkuf olarak mu- hakemelerini icap ettirecek ma hiyette olduğundan tahliye edil mişlerdir. Şimdiki o halde altı kişi mevkuf olup bunlardan ü çü kadındır. Daha bazı kimse- İerin de tevkifi icap etmekte o- İup bunlar da takip olunmakta- dır. Bu husustaki tahkikat bu- lerin en son vaziyet| — Fırkamın programı tama- | ra malik bulunan bu program | iğ” “ Gazi Hz.nin | cevabı Gazi Hazretleri he, şeyden evel Cumhu-)| riyet Halk Fırhası-)| nın reisidir. Cevap larının bu ruh ve manada olacağını | kuvvetle tahmin | le karşı yüksek mevkiinin icap etti- receği yakın alâkayi gösterecek tir. Fakat oşunada kanizki, Cümhur riyasetinde olsun, veya olmasın Gazi Hz. her şeyden ev- vel Cümhuriyet Halk fırkasının reisidir. Cevaplarının bu ruh ve manada olduğunu kuvvetle tab- min ediyoruz. Son vaziyet Haço fevkij edildi ve Şarktaki Hava kuv- vetlerimiz tezyit olundu.. ANKARA, 10 (Miltiyet) — Hududumuza tecavüzde bulu-| nan ve tekrar Suriyeye kaçan Haço aldığım malümata © göre! Fransızlar tarafından tevkif € dilmiştir. Diğer taraftan aldı. ğım malümata göre evvelce Ha- çonur hududu geçeceği istihbar edilince Nusaybin kaymakamı- | mız Kamışlı Fransız istihbarat zâbitliğine bildirerek nazarı dik katını celbetmiştir, Buna mukabil Fransız istih- barat zabitliği verdiği cevapta Haço ve avenesinin silâhlı olma sı hasebi ile mâni olamadıkları nı ifade etmiştir. ANKARA, 10 (Milliyet) — i Şarkta hava kuvvetlerimiz tak- viye edilmektedir. Dün Ankara İtayyâre meydanına bir çok tay- yare gelmiş ve hükümet merke zi üzerinde devirler yaptıktan; sonra Şarka yol almışlardır. Asuriler 'ANKARA, 10 (Milliyet) — | Davarlarmı otlatmak maksatile İ hudutlarşmızdaki meralara gir- İmiş olan asurilere derhal top- raklarımızı terketmeleri, aksi esi tam bir sıhhat ifade eder bir mâna almıştır. Siirt meb'usu MAHMUT | Başka gazetelere tercüme, naki” ve İktibas hakkı mahfuzdur, | Sultan Hamit ile karşı karşıya ilk kalış!. Mabeyin başkâtibi nasıl oldum ve Sultanla nasıl tanıştım ?.. BİR İKİ SÖZ (Miltiyet) in kıymetli sütunlarma tevdi ettiğim bu yazılar (hatıralarım) demekten ziyade (hatırladıklarım) o demek dahs münasip olurdu. Çünkü, ben bunları Sultan Hamit devrinin bir tarihi olmak üzere değil, o devrin tarihini yazacak müverrih- leri kısmen tenvir. etmiş olmak için tesbit ettim. Sultan Hamit devrinin hâdisat ve şüunu o kadar çoktur ki bir © şahsın ve bir kalemin zapt ve ifade edebileceğine, ben kendi hesabıma, kan: değilim. Ne yazık ki o devirde yaşamış “ve az çok faal bir rol oynamış olan kimseler görüp bildiklerini tarihe tevdi etmek zahmetine katlanmadıkları için Sultan Hamit zamanına ait neç riyat hiç bir kıymeti ilmiye ve tarihiyesi olmıyan masal nev'in. den yazılara inhisar etmiştir. Halıralarımı neşre başlamadan evvel şunu söylemek isterim ki bunlarda — hiç bir tarafın telkini olmadığı gibi hiç bir kimse yi tenkit ve müahaze kastı da yoktur. Sultan Hamidin sarayında on dört sene yaşamış ve bir çok hi muş olmak sıfatile gördüklerimi, işitti çin yazmadığım yolunda sık sık süallere maruz kalıyordum. Bu süaller bende br arzu uyandırdı; (hatıralarım) bu arzunun mah sulüdür. t Muhakemelerimde hata etmiş olabilirim; tenkitlerime itiraz edecek olanlar bulunabilir. Yalnız bir şey vardır ki onu daime müdafaa edebilirim: O da bu yazıların birer | (hakikat) olmas keyfiyetidir. Bu hakikatler ya bizzat gördüğüm, ya kâğıt üstün de okuduğum, yahut Hünkâr ağzından işittiğim şeylerdir. Yazılaşmdan bazı tarafların rencide olabilecekleri meselesi. ne gelince, ben bu satırları karalarken kimseyi rencide etmeyi düşünmemiş olduğumdan bu da varit olamaz. Esasen Abdül. No:4 hamidin devri saltanatı tarihe karışmış ve efkârı umumiye b bapta hükmünü vermiş olduğundan bu sahada hakikatten ayrıl mek hiç bir fayda vermez. Bu itibarladır ki yazılarımda yalnız hakikati hedef ittihaz ettim, Eğer bu hakikatten müteessir ve rencide olanlar çıkarsa : bundan dolayı bana itap tevcih edilemez İLK KISIM Saraya girerken... Mabeyn baş kâtibi Sürey- ya Pş. nm ve- fatı üzerine12 . sani 1310 da Sultan Ha- midin hizmeti ne girdim, İn tihap ve tayi- nim şu suretle olmuştu? Süreyya Pş. 'nın vefatından iki saat sonra evime bir me- mur . gelerek Yıldız. sarayı- na azimetim Tüzumunu. teb liğ etti, Ota rihlerde bahri ye mektupçu- Tahsin Paşanın en yeni bir resmi takdirde müsellehan çıkarila- cakları söylenilmiştir. Asurile- rin geldikleri yere çekilip git- pün var neticelenecektir. tikleri anlaşılmıştır. luğunda bulunuyordum. bir taraftan bir tebliğ vukubul Gittim, Beni mabeyin dairesi |maksızm ve yanıma hiç kimsi nde bir odava götürdüler. o Hiç (Lütfen sahifeyi çeviriniz)
