6 Haziran 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6
—— un— YAKTI 6 Hazlran 1930 Fransa ile İtalya arasında ihtilâf noktaları nedir ? Bu ihtilâfın sahası cok vasidir . Fakat ilk safta Tunus meselesi gelir | Harbi umumiden sonra İalya ie Fransa arasında zuhur eden siyasi Te- kab birli bu gün cihan siyasetinin mihverini teşkil eden mühim meselelerden » Bunun için maruf Amerika muharrirlerinden ( Hlenri Norton ) un yazdığı bir makaleyi dünkü müshamızdan İiibaren tefriks suretile meşre başlamış, ayni zamanda İtalyan gösterir bir haritayı neşretmi ransa rekaberine sahne olan yerleri Birkaç gün sürecek olan bu mühim ma- kaleyi neşre devam ederken dünkü nüshamızdaki haritanın Iyi muhafaza edilmesini de karilerimize hatırlatmıya lüzum görüyoruz. | e İtalyan siyasileri de ancak ba- sit ve cüzi şeyler düşünüyorlar- dı. İngiltere ile Fransa şişkin imparatorluklarına vâsi sahalar ilhak ettikleri halde, İtalya har- be girmiye mecbur olduğu sıra- da “munsıfane tazminat, vadi- le iktifa etmişti. Bundan mak- sat İtalyanın Avrupadaki ara- zi ve Afrikadaki müstemlekele- ri bududunun tashihinden iba- relti. İtalyaya bir de Anadolu tarafında bir takım müphem vaitlerde bulunulmuştu. İtalyan ruhunun yenileşmesi 1922 senesine tesadüf eder. Bu yenileşme, faşizmin tesiri altında vuku buldu. Faşistler dahili vaziyetlerini tahkim için harici işlerle meşgul oldular. Hatta Faşistler mevzuubahs harici meseleleri o karşılamakla iktifa etmiyerek, meseleler icat ede- cek bir hattı hareket takip et- tiler. Bu hattı hareketin fistinat etiği felsefe gayet açıktır. 40 milyonluk bir millet, büyük bir millettir, © “Bilyük bir milletin kâfi dere- cede arazisi bulunmalıdır. Ma- demki bu milletin kendi yurdu kendisine kifayet etmiyor, o hal- de onun kâfi derecede müstem- lekeleri bulunmalıdır. Halbuki İtalyanm arazisi kâfi değildir. Bu felsefe, mazisinde cihangir- lik hatıratı yaşıyan ve nüfusu- nun artaması yüzünden sıkıntı duyan bir millet üzerinde tesi- rini icra etti. İtalya, şiddetli gayretine rağmen, kendini doyu- racak derecede gıdaf madde ler yetiştiremiyordu. Harpten evvel, muhaceret yö- zünden, umumi sıkıntı biraz ha- fifliyordu. Harpten sonra muha- ceret cereyanı da tevakkufa mec- bur oldu. Faşist liderleri ilk bamlede (omünfeiline hareket ettiler. Fakat yavaş, yavaş onla- rın felsefeleri tekâmül /etti, on- larda İtalyanların muhacereti aleyhinde bulunmağa başladılar, Çünkü İtalyanın fazla nüfusu “İtalya imparatorluğunun iptidai maddesi ,, olacaktı, İtalya bunu kaybetmemeli idi. Belki bunlar- la İtalyan müstemlekelerinin her birini tam İtalyaya benzetmelidir. Elhasıl İtalyan kafası ve İtalyan kolu İtalyayı tam manasile asri bir hâle getirmeli ve neti- cede * İtalya imparatorluğu ma- zisine lâyık şan ve şerefi ihraz etmeli idi. Bunun manası, Italyayı maki- neleştirmek ve İtalyaya müstem- leke bulmak idi. İtalyanın müstemleke bulacağı, ve genişliyebileceği saha Şimali Afrika ile Şarki Akdenizdir, İtalya sanayiinin revaç bulabile- ceği muhitler ise Balkanlar ile | Şarki Avrupadır, Halbuki Italya her istikamette, Fransanın kendisi- ne karşı manialar koyduğunu görü- yordu. Fransa, Yugoslâvyada, Arnavutlukta, Romanyada, Ha- beşistanda ve Libyede, İtalyanın yolunu kapıyordu. Diğer taraftan Fransa kendi toprağı üzerinde faşistlik aleyhtarlarını besliyordu. Bu iki Akdeniz devleti ara- sında deniz kuvvetlerinin omik- tarı hakkındaki telifi imkânsız anlaşmamazlık, birçok meselele- rin bir araya gelmesindendir. Fransa ile İtalya arasında kökleri tarihe dayanan ibtilâflar vardır. 1881 de Fransa Tunusu istilâ ettiği zaman bu ibtilâf başlamıştır. Tunus, Sicilyadan görülebilecek derecede İtalyaya yakındır. İtalya buraya gözlerini dikmişti. Fransanın burayı zapt- etmesi İtalyanın eski düşmanı Avusturyaya — dönmesini intaç etti ve neticede müselles ittifak vücut buldu. Umumi harp esna- sında İtalyanın itilâf devletlerile, ezcümle Fıransa ile silâh arkadaş- lığı etmesi bile İtalyanın Tunusu kaybetmekten mütevellit iğbira- rını izale edememiştir. Bugün bile Fransa ile İtalya arasında Tunustan dolayi hat buhranlar hasıl olmaktadır. 1881 senesinde Tunusta 10,000 İtalyan bulunduğu halde Fransız- lar 1000 den fazla değildi. Hali- hazırda o Tunustaki U italyanlar 95000 don fazla oldukları halde Fransızlar 75000 kadardır. tal- yanlar, Tunusta sayı itibarile faik olduktan başka oradaki te- baalarının daim! olduklarını, yani Tunusta tevattun ettiklerini, bu- na mukabil Fransızların ekseri- yetle para kazanmak için gelen muvakkat zairlerden olduklarını, bunların arzu ettikleri serveti elde ettikten sonra Fransaya av- det ettiklerini söyliyorlar. Fransa hükümeti, Tunusta bu- lanan İtalyanları, Fransa tabii- yetine geçirmeğe azmetmiştir. Fransız kanunları, Fransızlaştır- mağa istihdaf eder. Onun için bir iki batın sonra italyanların da Fransız sayılmasını istihdaf ediyor, İtalya ile Fransa 1896 senesinde aktettikleri bir ihtilâf- namede Tunusta doğan İtalyan- ların Fransız sayılmasını icap €- diyordu. Fakat Fransa bu mu“ kaveleyi o reddetmiş (olduğunu buna muvakkat bir surette riayet edilmekle, belki bu mukavele, ber ay tecdit vetemdit edilmek- tedir. İtalyanların Tunusta istedikle- ri, Fransızlarla her hususta mu- zattır. e Meselâ İtalyanlar (omektep inşasında, arazi işlerinde, siyasi bayatta gümrük tarifeleri kar- Şısında Fransızların gördükleri muameleyi aynen görmek iste- memektedirler, Fransızlar, bu matalibi reddetmekle iktifa et- miyerek Tunustaki İtalyanların sayısını azaltacak, yahut bunla» rn İtalyaya karşı sadakatini Turizm Murahhaslar dün gitti Kongre içtimalarında beynelmilel turizmi kolaylaştıracak esaslar kararlaştırılmıştır Murahheslar Geziden te'graf almaktan doğan bir sevinçle Türkiyeye veda ettiler 30 mayısta şehrimize gelip bir heyeti idare içtima, 5 kongre akteden ve şereflerine mütead- dit ziyafetler, gezintiler tertip edilen beynelmilel Turing kulüp azaları dün saat 9,30 da Tevere vapurile Atinaya gitmişlerdir. Bu kongreler e münasebetile Gazi Hr. ne bir teşekkür telgrafı çekildiğini yazmıştık. Gazi Hz. bu telgrafa şu şe- kilde cevap vermişler ve bu telgrafın birer sureti bütün aza- ya tevzi olunmuştur: “Milletler (o arasında o Turizm birliği seyyahin mümessillerinin senelik kongrelerini İstanbulda yapmış olmalarına çok memnu- num, Yüksek kongrede yapacağı- nız kıymetli işlerle Türkiyeyi ve Türk milletini diğer dünya milletlerine daha iyi tanıtaca- ğınıza eminim. Kongrenin muhterem azası tarafından Türk milleti ve şah- sım hakkında bildirilen duygular- dan pek mütebassis oldum. Teşekkürlerimi takdim ederim. : Reisicümhur Gazi M, Kemal » Misafir delegeler kendilerine gösterilen fevkalâde samimiyeti unutulmaz bir hatıra olarak sak- lıyacaklarını söylemişlerdir. Dün murahhasları kalabalık bir balk ve Türk Turing kulüp azası vapura kadar teşyi etmiş ve buketler takdim edilmiştir. Seyyahları hamil olan Tevere vapuru nhtımdan uzahlaşırken hep birden Yaşasın Türkiye! diye bağırmışlardır. Şehrimizde aktedilen içtima- larda şu noktalar karara alın- mıştır: Bir gok Avrupa devletlerinin tatbik ettikleri gümrük muaye- nesi ve pasaport tetkiki mua- melâtının mütekabilen sadeleş- tirilmesi. Turist propagandasına ait broşürlerin, haritaların ilân- ların itbalât gümrüğünden mu- af tutulması. Bir takım müşkü- lâtın önüne geçilmek için bütün vesaiti onakliye (müessesatının seyyahin teşkilâtına ayni surette kolaylık göstermeleri hakkında temenniyatın kendilerine bildiri) mesi, Türkiye cümhuriyeti (arazisi Üzerinde turistlerin sureti umu- miyede seyahatleri ve ecnebi otomobil râkiplerinin ayni arazi Üzerinde seyrü selerinde gümrük müuamelâtının kabul ve halli... Her otomobil için bir hüviyet varakası ihtası ve bu vesikanın hükümetler dahilinde bir tescil- name gibi kullanılması, Motör numaralarının okunaklı bir su- m ———— — gevşetecek tedbirler almaktadır- lar. Bu itibar ile Tunustaki İtal- yanların omukadderatı meçhul kaldığı gibi bu mesele İtalya ile Fransa arasında mütemadi nizalara sebep olmaktadır. (Devamı var) kongresi e Bulmaca 9 o | 1234501782105 rette ve makineden ayrılmaz bir yere hâk ve tesbiti, Bir otomobilin ecnebi mem- lekette — satıldığı takdirde o memlekete duhul resmi verilme- sini teklif eden şirkete bir im- tiyaz bahşi... Bir memlekette otomobil sa- tın alan ecnebilerin © memle- kette zinet vergisi vermemeleri, yollarda imdat merkezleri tesisi... 1926 senesi siyasi mukavele- sinin meriyete vaz'ı vesilesi ile icap eden intikali tedabir ve bu mukaveleye henüz iştirak etmiyen hükümetlerin vaziyetle- rinin izahı... Sene esnasında ve- rilmiş beynelmilel sefer vesika- larrnın 1926 senesi mukavelesi- nin mevkii meriyete vaz'ı tarihi olan 24 teşrinievvel 930 sene- sinde de tecdidi,.. Hususi mes'- uliyetler hakkında ve beynelmilel mecburi sigorta sahasında al- nacak tedabir meselesinin tet- kikine devam edilmsi... Bundan başka bir takım me- vaddın seyahat esnasında Tevere vapurunda müzakeresi ve kabulü Gelecek (o seneki benelmilel kongrenin Pragda akti takarrür etmiştir. Turing kulüp reisinin telgrafı Dün şehrimizden hareket eden Beynelmilel Turing kulüp azaları namına reis M. Henuberg, Ema- nete gönderdiği bir telsizle, gör- dükleri hüsnü kabulden dolayı teşekktr etmiştir. Adliye vekâleti leva- | zım müdürlüğünden: Adliye vekâletinden vekâlet 3 — Müsabaka (3) madde Ö 4 — Beyaz (9), Pamok me (0, Nİ (9). s—. 6 — Makine ile yazan (7) e 8 — Beygir (2), hayvanların rü (5), ayak (2). 9 — Yük (3), fevkalbeşer wp 10 — Tavil (4), Amerika me) rinden biri (4). gi 11 — Velsen mefroğ (5), dişi 5 Haziran 93 p hademelerile (o müvezziler (o için m Lo Kuruş yirmi yedi takım yerli kumaşın- (İ* Gerli asa dan «kahve rengi» elbise ve yirmi yedi çift yerli malı fotin imâl ve mübayaa edileceğinden talip olanların şeraiti görmek ve nümunelerile teklif mektup- larını vermek üzere İstanbul Adliye levazım mümeyyizliğine 10 Haziran 930 tarihine kadar müracaatları ilân olunur. VAKIT Abone şartları: Nukut 1lsterlin — Cagilia 1Dolap (Amerika) 1 Fierin (Felemezk| t0 Kuron Çekoslovak” 1 Şiling Avusturya |) 1 Pezeta |İspanya) 1 Rayşmark | Almanva? 1Zlori Lehistan 1Çevnmeç Sevyet Altın ud se | Mecidiye Raskno VAKITı $ kuruştan fazlaya almamak, kendi evinize kadar getirtmek istiyorsanız Abone olunuz! Daha ucuz ve kolay edin- miş, gazetemizin abonelerine olan hediyelerini de kazan- mış olursunuz!
