3 Ocak 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

SÜTUNLARDA SEYAHAT Nasıl çalışıyorlar ? Tirk tütünü, Avrupada Türk kuvveti kadar ün almış bir maldı. Rengi güzel, kokusu nefis tütünlerimiz fernk diyarla- rında asırlarca Oboydaşsız kal- mıştı. İskeçe, Kavala, Serez, Yenice otoprak'arında yetişen tütünlerimiz, Türk tütünlerinin şöhretinde, ancak yüzde bir hissesi olan şeylerdi. Bafra, Samsun, Bursada yetişen mah- suller, dünyanın en lezzetli har- manlarını meydana getiriyorlardı. Balkan muharebesinip uğursuz neticesi bile tütünlerimizin mah- reçlerini tıkıyamamıştı. O Bal- kan muharebeleri, ki saydığım toprakların bazılarını ana vatandan koparmış, başka bayrakların kirli, şerefsiz gölge- leri, karanlıkları altında bırak» me muharebeden son- ra da Türk tütünü, dünya piyasalarındaki birinciliğini muha- faza etmişti. Ne vakit ki Ana doludan Rumlar kovuldu, işte o zaman Yunan propagandası mel'un bir cihaz gibi işlemiye başladı. Tü- tün mahsulü seneden seneye da- ha temiz ıstıfalara nail olur; ye- ni tedbirlerle cinsi, lezzeti ıslah edildiği halde, bugün, Alman, Amerika mahreçleri tıkanmış bir balde imiş. Bunun ne iktısadi, ne de siyasi bir sebebi vardır. Yunanlılar, en küçük bir gay- retle «Türk tütünü» firmasını “Şark tütünü, damgası ile de- ğiştirdiler. Rumelinin Kavala, Drama, Yenice halkı tütün üs- tadı olduğu ve bu beldeler aha- lisi en son ferdine kadar ana vatana hicret ettikleri halde, Yunanlılar o propagandılarında : “Türk tütünlerine rakipsiz bir şöhret temin edenler, Anadolu Rumları idi ve bugün bu çalış- kan ve usta işçiler Yunanistan- dadırlar. Bizim ma'larımızı işli- yorlar | ,, diye bağırmaktadırlar. Hakikat tamamile aksine iken, biz, a lı duruyor, malları- mızın li tküğleği gay- retten düşüyoruz. Haber aldım ki Yunan hariciye nezaretinde gayet geniş bütçeli bir tütün propaganda bürosu var. Bu da- ire, ticaret sahasında ( birnevi “ Entellicens servis,, vazifesi gö- rüyor. Her en yeni bir müdafaa kalkanı ile göğüslenir. Acaba bu suikaster karşısında bizim müdafaamız nedir? İktısadi buh- ranlara karşı yeni bir mücadele bayrağı a son er- e Seyyah , Yanım aşır evvelki » VAKIT 2 Kânunsant 1889 İki gündür soukların şiddeti münasebetile Boğaziçinde İstin- ye körfezinin içerisi incimat eylemiştir. Çünkü oraya İstinye deresi pek çok sel suyu dök- tüğünden oranın suyu katıl- mıya yakındır. Gazlerin ikadı münasebetle Bayezit meydanının bir man- zarai ruhefza şekline ifrağına yani yaya ve araba yolları aynlıp aralarının ağaç ve çi- çeklerle tezyin edilmesine dair bir teşebbüs mevcut idüğü mesmudur. “olan lokomotiften PL MAK 5 Kamaz. TM e Bozöyükteki tren çarpış- ması nasıl oldu ? Makinistler ve âbebilbe demirlere asılarak canlarını kurtarabilmişlerdir Hadise hakkında muhabirimizin gönderdiği tafsilât Bozöyükte çarpışan lakomofiflerin manzarası Üç gün evvel Bozöyükte iki | yük treni çarpışmışlardır. Bozö- yük muhabirimiz bu hadiseyi mahallinde tetkik ve fotoğrafla tesbit etmiştir. Muhabirimizin gönderdiği bu mütemmim malü- mat şudur: 29-12-5929 pazar günl gecesi saat 21 de istasyon civarındaki haneleri sarsan ve kahvehaneler- deki masalarda bulunan oyun taş- larını titreten acı bir gürültü işitildi. Hemen vak'a mahalline gittim, ve iki tirenin yekdiğerile müsademe ettiğini gördüm. Öğ- rendiğim malümat şudur: O gece Eskişehirden gelen 83 numaralı marşandiz tireni Bozöyük istasyonuna girer, iki makas. arasında tirenin durması icap eden beyaz mesafe travers (dimit ) işaretini tecavüz ederek durur, makinist te imza için İs- tasyon binasına gider. O sırada İstanbuldan 1066 numaralı marşandiz treni geli- yormuş. Makinist makas başında bulunan yol işaretinin açık ol duğunu görür. Fakat yolun diğer Eskişehirden gelen 83 numaralı lokomotifin bu yolu daraltmış olduğunu hisetmez, yoluna de- vam eder ve diğer katarla şid- detle çarpışırlar. Zaten hareket halinde bulunan bu lokomotifin sademe neticesinde ön kısmı par- çalanarak hatdan dışarı fırlamış ve yan tekerlekleri üzerine top- rağa saplanmıştır. Makinenin içinde bulunan Ma- kinist Hasan ve ateşçiler bu ani sademe esnasında makinenin di- reklerine (tutunarak O canlarını kurtarabilmişlerdir. furgondaki kondoktör ve şeftren kazadan arızasız kurtulmuşlardır. Harap sonraki va- gonlara bir şey olmamış, yalnız trenin orta kısmına doğru biri elma yüklü diğeri boş iki vagon yekdiğerinin (üzerine (çıkarak devrilmiştir. Diğer Eskişehirden gelen 83 numaralı trene gelince: bu tren tevkuf halinde bulunduğu için lokomatif yalmz hattan çıkmış ve biraz da zedelenmiştir . Bu arada birkaç ray yerinden kop- muştur. Devrilen vagonların kaldırıl- masına ve ana hattındaki ray- ların tamirine heman o gece baş- lanmış ve tamir işi sekiz * saat sürmüştür.. Bu yüzden Ankara- İstanbul taenleri sekiz saat te- ahbürle buradan hareket itmiş- lerdir, Toprakta soplamp kalan bu harap makinenin çıkarılması için bugün pek uğraşılmış isede kabil olamamıştır. Başka vesaitle bir iki Ogüne kadar bu makinede buradan kaldırılacaktır. Demirci zade Ai Rıza İMatbuat balosu Hazırlıklar ilerliyor Matbuat cemiyeti heyeti ida- resi dün cemiyet merkezinde toplanarak 23 kânunsani parşem- be akşamı yeni Maksim salonla- rında verilecek senelik -balosuna ait ihzarat ile meşgul olmuş ve bu müsamerenin şimdiye kadar memleketimizde yapılan müsa- merelerin hepsinden daha güzel olabilmesi için idare meclisi ile teşriki mesai etmek üzere büyük bir komite teşkil edilmiştir. Ba- lo. “tertibatile meşgul < olacak olan bu komite için intihap edi- len hanımefendilerle beyefendi- lerin isimleri şu suretle tesbit Hikmet Behçet H. Pakize Muzaffer H. Rezan Emin H. Nadir Beyin refikaları H., Vefa Beyin refikaları, Sabih Zekeriya H. Madam Mitat B. Eczacı Necip Beyin refikaları H. Eczacı Hasan Beyin refikaları H. Sezai Ömer beyin refikaları H. Zübey- ha Sudi H. Nestren Refik H. Gülseren H. Semiramis H. Sadiye H. Madam Rit. Ferdiye şah H. Madam Ahmet Şükrü B. Madam Hanses Şüküfe Nihal H. Madam Braz yafulı. Burhan Cahit beyin refikaları H. Hâmit beyin refikaları H. Maşuka Şakıre H. Refi Celâl beyin refikaları H. Nilüfer H. Beyler: Hakkı Tarık B. Burhan Cahit . İsmail Müştak B. Kâzım Şi- nasi B. Elhamra müdürü Şakir sinemacı Şakir, Sadettin Ferit, Abidin Daver B. ler Haydar Rıfat İsmail İsa, Vakıt muharriri Selim Reşit, Bursa komiser Vehbi Ha- san, Fehmi İsmail, Raif Necdet, Akşam gazetesinde Avni, Nurettin Rüştü, Nami Cümhuriyet gazete- sinden Ekrem Reşat Kadir beyzade Hâmit, Ticatet borsası komiseri Akif, borsa kâtibi umumisi Ni- zamettin Âli, Ahmet Emin Ali Nadir, Mebmmet Rıfat Mil liyet gazetesinden Tevfik Necati ii “ Müskirat idaresinde bir senede 8 buçuk milyon kil şarap,bira ve rakı içiyoruz Büyük bir likör fabrikası yapılacak Geçenlerde müskirat inhisari umum müdürlüğüne tayin edilen kıymetli hukukcularımızdan Asım B. tayinine tekaddüm eden gün- lerde Avrupada bir tetkik seya- bati yapmıştı. O zaman inhisarın hukuk müşaviri bulunan Asım Beyi ziyaret ederek tetkik seya- hatine ve idarenin umumi vazi- yetile tasavvurlarma ait bazı sualler sorduk. Aldığımız cevap- ları memnuniyetle yazıyoruz; idarenin inkişafı Fransada mütekâmil bir balde bulunan müskirat sanayini ya- kından tetkik eltim, içki sana- ylimizin ıslâba muhtaç kısımla” rını bu tetkikatımın neticesine göre düzeltmeğe çalışacağım. Yeni yapılacak tesisatta son sistem makine, alât ve edevat kullanılacaktır. Bütçe, kâr, sarfiyat ve rusbef sına gayret edeceğim, iyi şarap Avrupadan. getirttiğimiz mütebassısının yaptığı | iptid tetkikata nazaran memleketi zin üzümlerinden iyi şarap pılabileceği anlaşılmaktadır. Bu şaraplardan da yerli tip İyi bir şampanya yapılabilir Bağlara ait tetkikat için şara mütehassısının lüzum gösterdiği lâboratuvarın yerini bugün h zırlattım. Yakında bir müteh sıstan istifade esasları edilmiş bulunacaktır. idarenin rakıları İdare Istanbulda, İzmir Gaziayıntapta rakı imal etme! olunduğu gibi inhisar kanununu! bahşettiği salâhiyete müstenid somalarını idareden almak tile hususi fabrikaların tine müsaade etmektedir. Bütü rakı mamulütı idaremizin fen Memleketimizde senevi5,315,000| memurlarının daimi mürakab kilo 50 derecede rakı, 4 milyon kilo bira, 1,800,000 kilo şarap ve 934,000 kilo 50 derecelik muhtelif içkiler sarfolunmaktadır. Memleketimizde içki sarfiyatı diğer memleketlere nisbetle pek azdır. Fransada 1919-1922 sene- leri zarfında nüfus başına sene- vi istihlâk olunan 100 derecelik ispirtonun yasati mıktarı 17,61, Yunanistanda 13,77 İsviçrede 11,42 dir. Finlandiyada 0,16 dır En az içki Finlandiyada sarfo- lanmaktadır. Bizde ise bu rakam 0,255den ibarettir. Görüyorsunuz ki mem- leketimizde içki. sarfiyatı hiç fazla değildir. İdarenin bu sene- ye kadar olan bilânçoları neşro- lunmuştur . Bunlarda istediğiniz malümatı bulabilirsiniz. Yapılan ve yaptırılacak Jfaaiiyetler Memleketin likör ihtiyacını temin için İstanbulda bir likör fabrikası yaptırmıya karar ver- dik. Bu fabrikanın makine ve Alâtı, bizzat riyaset ettiğim mü- tehassıs bir heyet tarafından tatkikat yapıldıktan sonra muh telif müesseselere sipariş olun- muştur. Bu fabrika önümüzdeki yazın nihayetine doğrü faaliyete ge- çecektir. Bundan başka Anado- luda bir ispirto fabrikası yapı- lacaktır. Bunun da önümüzdeki sene içinde inşasına bâşlanılma- muharrir Zekeriya, Nemli zade Mitat, tütün taciri Abbas, Ka- valalı İsmail Hakkı Kâtipzade Sabri, Ticaret odasi, reislerinden Necip, Hacı Bekir zade Ali Mu- hittin, Kasaplar şirketi idare meclisi reisi Ahmet, şeker taci- ri Hayrettin, Safi zade Sudi, Doktor Fahrettin Kerim, Ha- lit Ziya, Maarif emini Muzaffer İş bankansı müdürü Muammer, Milliyet müdürü Ahmet Şükrü Selânik bankası müdürü Ganim Ferit, Liman şirketi omüdürü Hamdi, Şehremini muavini Hâ- mit, Sadık zade Rıza, üniyon sigorta müdürü Refik Andolu sigorta müdürü Rebbam Kara osman zade Suat Celâl, Assigü- rasyon müdürü M, Mem Ali Saip Beyler. altındadır. Bunlarda n tin. temini * için idare kimyahanesi bütün faaliyetini sarfediyor. İspirto ve mualece Memlekette yapılan ispirto ile hariçten getirilen bir miktar pirto memleketin bütün ihtiyacı nı temin ediyor. İspirto fabrikı sı yapılınca memleketin bütü ihtiyacı dahilden temin edilmiş olacaktır. Şu cihet te kayde de ğer ki çok yakın bir atide ispii caktır. İdaremizi alâkadar * adi şişe ve saire hakkında da tet- kikatta bulunuluyoruz. Emelim bu arzunun bir an evvel husulün teminle harice gitmekte olan pa ralarımızın memleketimiz dahi“ linde kalmasını ve bilâkis ima“ lâtımızın haricin takdirine maz- bar olabilecek bir hale ifrağa muvaffak olarak hariçten ra celbidir. Bayiler ve #râst meselesi İşe başladığım zaman İstan bulda işliyen hususi fab / yekdiğerile yaptıkları rekabetin önüne geçmek üzere müşterek bir satış teşkilâtı vücuda getir“ diklerini haber aldım. Bund maksat bilhassa bayilere verilen fazla Obey'iye hakkını tenkis” etmekti. Bu teşkilâtın rakı satı; üzerinde menfi tesiri anlaşılıncı teşkilâtı dağıttık. Maabaza fabrikalar idaremizin müsaade sile (çalışmakta olduklarme bunların inhisar şekli iktisap” etmelerine imkân ve mahal ye tur. Aralarındaki birleşmeyi da feshettikleri rr darem malümat vermişlerdir. g“ giy eee ik: sefi Bankası : ; Merkezi Amisterdam S Mezun sermayesi: oo FL 76,000 000 İstanbul şubesi Galata Karaköy Palas Tel: Beyoğlu 3711/15 İstanbul tali şubesi İstanbul Alalemci Han | Tel: İstanbul 569/70 s8 Her nevi Banka muamelâti . ve kiralık kasalar ğ