3 Ocak 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

CUMA 3 KÂNUNUŞANİ 1930 4 üncü se NUSHA: ra Akdeniz İtalyan'ların ve Fransızların | âtin denizi” de dedikleri Ak- deniz son günlerde beynelmilel siyaset âleminde yeniden maza- rı dikkati celbetmeğe başlamış-| tır. Akdeniz cihan siyasetinde! eski ehemmiyetini kaybetmiş olmakla beraber birçok Avrupa milletlerini yakından alâkadar| eden ve onları karşı karşıya £ im bir sahadır le en mühim Akdeniz devletle- rinden biridir. Bu itibarla Ak deniz'e taallüku olan her mese- leyi yakından takip etmemiz menfaatimiz iktizasındandır. İki büyük Akdeniz devleti bugün az çok rakip bir vaziyet- te bulunmaktadırlar. Akdeniz” de eski Ror yaratorluğu- n hâk vazi gesi iddiasında bulunan Fran e başlamış olduğu için bugün filen daha imtiyazlı ve kuvvetli bir mevki- dedir. Fransa bu mevkiini mu- hafaza idame ( etmek Cal geç kal için çalı mış olduğundan kaybedilen 2â- manın telâfisi için uğraşıyof- Ve Fransa'ya yetişebilmek için nazari ve hakiki sahada müsa vat esasının kabulünü istiyor Fransa Akdeniz devleti olduğ kadar müstemlekeleri dolay” le diğer denizlerde de çok 2 > kası olan bir devlettir. Bun! için deniz kuvvetlerini cihanşi mul vaziyetine göre De ü iddiasındadır. İta- ğer denizlerâ8 te yük bir menfaati yoktur. O c0& rali vaziyeti itibarile münhası” ran bir Akdeniz devletidir. AK deniz'de her iki devletin AYP” kuvvetle bulunmasına es93 İt” barile Fransızların bir itiraz! yoktur. Fakat deniz kuvvetleri gok seyyar ve müteharrik olduk İarı için Fransızların icabında başka denizler ihtiyacına tekö“ bül eden kuvvetlerini de Akde” niz'de toplamaları ve bu suret” le İtalyanlara faik bir vaziyet almaları daima mümkün görür mektedir. Bunun için İtalyan” lar umumiyet | itibarile deni? kuvvetlerinde Fransa ile mü savat esasının kabulünü iste mektedirler. yi Bu da netice itibarile İtalya nın Akdeniz'de hâkimiyetini intaç edeceği cihetle Fransızla- rın işine gelmiyor. Fransa Vâ- ziyeti icabı olarak diğer deniz- lerde de kuvvet bulundurmak mecburiyetinde kalabilir. Bu takdirde asıl Akdeniz'de bütün kuvvetleri ile İtalya faik bir mevkie geçer, Fransa deniz be$ ler konferansında deniz kuvvet lerini kendi . ihtiyacma ri kendi tespit etmek tezini. sea yetle müdafaa etmek DİY dedir. > a kabil Fran- İtalya'da bula ini ederse sa hangi haddi çi müsavat esasma binaen o had- din kendisi için de kabul edil miş olacağı noktasında israr e-| diyor? Akdeniz'de Fransa'dan bir endişesi dır?Varsa bu rnosu ile i- ndür; diyor ,Ortaya atılan bu fikringerek İtalya'da ve gerek diğer Akde- niz devletleri arasında nasil bir kabul tarzı gördüğü henüz anlaşılmamıştır. Bununla bera- ber Akdeniz Lokarnosu fikri meseleyi esasından halledecek bir kuvveti haiz değildir. Çün- kü siyaset âleminde henüz be-| ynelmilel emaiyet tetbirlerinin milli emniyet tedbirleri maka- mına kaim olduğu garp devlet- leri Lokarno'sundan sonra da görülememiştir. ve İ MESUT i mektepliler müsabakası 34'üncü hafta bitti Mektepiiler müsabakasının 34 tincü haftası bitmiştir. Ga- Şi! zetemizde çıkan haberlerden en mühimini seçip cumartesi akşamına kadar gazetemiz müsabaka memurluğuna gön- deriniz. İbukuki bir hülküm çikarmağa v tesbit ve) f No 1300 SI 8 KURUŞTUR A Lİ a Hmm ulas rr'izi : Biirt saolsun ALA VEREN DUVUIM 2 imeisahilede ; 1 — Aman eri nala g1 — Pi Fransırların göründet LA i— istanbul Hmanının buh ran geçirdiği tahakkuk etil. 8 int 4 üncü sahifede » enceremdem, - Eclek iri 3-Hikâye, 4- Roman) sahifede Belediye tarafından kesilen cezaların sulh mahke- meleri tarafından Belediye cezaları teşkilâtı esasiyeye tearuz ediyor mu? Cezaların behemehal hükme Cia EN 9 iktiran etmesi lâzım mı” Hukuk müderrislerinden Cevat ve Cev- det Ferit B.lerin mütalâası Belediyenin, kendi talimatına riay yen esnafa tı tiği cezalar, son günlerde birçok mi ni dır. Mesele böyle münakasalar: rn Emanet Encümeni tarafı lâtı esasiye kanununa müh ia! sürülmere başlandı. Halbuki gerek Şehre: ek Emanet erkânı Belediye cezaları hakkında elde bir kanun mevcut oldu- ğunu ve bu kanuna tevfikan nizamata riayet oetmiyen esnafa ceza tarhi hiç bir veçhile usulsüz olamıyacağı fikrini mü ve diyorlar:. 'Biz, burada bu iki noktai ni. ip olduğu bir sırad dan tahti hü olduğu bazıla niinakaşa ederek herhan; k değiliz. Yalnız, Beledi- ye cezalarının bir mahkeme hükmüne iktiran etmeden tatbik edilmesinin teşkilâti esasiye kanununa ne derece mi uğu hakkında iki müderrisimizin mütaleatmı kaydetmekle ikti ediyorlar: Darülfünün tatbikatı hükü-| e müderrisi Cevat Bey şu rdedi Ceza işlerine taallük eden in ihtilâflarm umumi kemelerce hallini prensip i rile arzu edenlerdenim. İdarei hususiye mahkemelerinin İüzu- zumuna kani olanlardan deği- lim. Beledi na riâyetsiz- likten dolayı verilecek hüküm- ler mahkemelerden sadır olu- ğu takdirde bazı istisnai mad- deler konularak bu kabil dava-| O Hüküm için mütehassis hâ- ların daha süratle görülmesi |kimdir e Belediyecilik" başka, mümkün. olabilir. Beledi ahkâ-| hökimlik başkadır. Hâkimlik ma riayetsizlikten tekevvün e- | milletin verdiği bir kudret ve decek davalar, bence sulh hâ- | salâhiyettir. kimleri tarafından rüyet olun-| Hâkimler, B. M. Meclisi na- malıdır. (Mabadı yedinci sahifede ) Portakallarımız de- nize dökülüyor Rusyaya ihvacat yapılmaması ü len milli servet büyük yüzünc zararlara uğruyor Muhiddin B. Müddei umu Kenan B. Milli bir servet mahvoluyor)| külüyor. iF hca ihracat | | ve denize dı Memleketin maddelerinden biri olan porta: kallarımız, bugün şirketin fa- geçmemesi. ve nihayet m mevsiminde itha- ı yüzünden s0- denize ali lât yapm 1 | kaklarda sürünlüyor ve dökülüyor. ei) Her sene memleketimizde| çıkan portakallarn kışını a7a- mi Rusyaya ihraç edilirdi. Hal- buki bu sene Arkos şirketi por-| İtakalr almadığından portakal- lar çürümektedir. Bu sene bidayctinde bütün tüccar her sene olduğu gibi Ru- syaya ihracat var o muşlardı. Son güne kadar por takallar hep ihraç edilecek ü (Mabadı yedinci sahitede ) - İlâh mese! hükmedilmesi fikri ileri sürülüyor. Ankara müzaheralı Atinadan gelen garip haberler Böyle mi Tasarruf edecektik?, Yılbaşı gecesi için yal- mz müskirat idaresi sandık şampanya satmış. Yâni 2400 şişe. Buna 1000 tane de hariçteki müessise- lerin satışı ilâve ediliyor ve şu netice alınıyor: 68,000 liralık şampanya! Daha bir çok ebi içkilerin ye, nunu dışında bırakan bu ye- künu göz önüne getirince kendi kendimize mecbur oluyoruz! — Böyle mi tasarruf ede- cektik?... Meseleyi açık- ça izah etmeli Emin Âli B.in Mah- mut Muhtar Pş.ya Müzakerenin ihtimali var- mış. Ha'buki Ankarada müzakerat heniiz başlamamıştır ATİNA, 2. (Apo.) — Mual- lerin halli için cere- yan eden mükâlemeler hakkn- Ankara Yunan sefirinden i nezaretinc raporlar Hariciye nezareti raporların muhteviyatı hakkın- le berabe: et biden alınan malümata göre Ankaradan gelen haberler ba- zılarmca müzakeratm inkltar pek garip addedilecek derecede gayri müsâjt bulunüyor. Mama cevabı fi alâkadartmahafil bu müşkü-| © pin bir refikimizde Emin lâtm iktikam edileceğini, bu| ay; Beye gönderildiği kaydile gün M. Venizelosun Laheye | Mahmut Muhtar Paşa imzalı Hareketindem evel Mi: Kl bir mektup intişar etmiştir, Hal niyadise gönderilecek talimat | ui Emin Ali Bey bu mektup tesbit etmiştir. ıkkında dün bir mubharririmi- ANKARA, 2. — “ İze şu beyanatta bulunmuştur. firi M. Polühron; | — Bugün bir sabah gazete- tekliflerimize cevap vermemiş- | sinde Mahmut Muhtar Paşa tir. Sefirin Atinadan beklediği | imzalı ve müphem ifadeli karı- talimatı henüz anlamadığı an» | şik bir yazı gördüm. Fakat te laşıyor. - İmin ederim bana böyle bir ATİNA;2. (Apo.)— Veni-İmektup gelmemiştir. Hususi münasebete taallük eden bir İişin gazetelere in'ikâsma ma- hal olmamakla beraber buna cevaz olsa bile uzun zaman bli- yük elçilik etmiş eski bir os manlı nazırınm henüz muhata- bına gelmeyen bir mektubu ga- zetelerle neğretmenin en ipti- dai zarafet kaidelerine uyma- yacağını bilmesi lâzımgelirdi. Binaberin şimdilik bu mektu- bun muhatabı ben mumzisi Mahmut Muhtar Paşa oldu- ğundan çok mütcreddidim. A- sıl meseleye gelince; ben müz- tarip ve hasta olduğu temin edilen eski bir askere karşı vic- dani borcumu kendisinin muh. terem dostlarının mükerrer mü- Yunan sefiri M. Polihroniyadis rah için bugün Parise hareket etmiştir. MÜAKERAT BAŞLAMADI ANKARA, 2 (Telefonla) — Türk - Yunan omüzakeratına | dair Atinadan gelen haberler | burada garabetle tavsit edilmek | tedir. | Müzakerat başlamış değildir! Mahmut Muhtar Pş. Emin Alı B. ait safhada olsun. | racaatları, ricaları üzerine ifa Jettim. Zaten hukuku umumiye amına takibat mümkün olma- bir fiil ve hareketten dola- İyi sırf şahsi tazminat almak İ endişesile mahk caatı, ferağati nefis duyğula- rımla tevfik edim. Men- faatperest görünmek isteme- dim. Muhterem muütavassıtın İdediklerini bir hastaya karşı necip bir eseri merliamet ola- rak tamamen yaptım. Bence mesele bitmişti. Bu vadide taassılbumu, bir müztarip ve hasta adama karşı hürmeti o dereceye götürdüm ki Divanı Ali huzurunda bizzat ispatı vü- tan bile ihtiraz ettim, Öyle sanırdım ki Mahmut Muhtar Paşa da ne kendi yarasını taze- lemek, ne de tekrar beni huy- landırmak isteyecek. Fakat tah minim doğru çıkmadı. Belki de bu; marazi bir haleti ruhiyedi Maahaza itiraf ederim, mâi ve maksadını anlayamadığım, henüz almadığım bu mektuba kârşi diyeceğim pek kısa, Mahmirt Muhtar Paşa bu mektubile evvelce yazdığı arzu halde benim âleyhimde diği sözler de israr mr ediyor? i Bunları tekrarir Br nu bana izah yani mertce ve 3 etleri nasıl çalışacah nın mesai tarzı be yet tarafından yapılan bir nizam name ile tesbit olunmuştur. Bu nizamname dün Türk ve Yunan beyetleri tarafndan ayrı ayrı tetkik olunmuştur. Takdiri kıymet heyetleri ya kında faaliyet mntakalarma ba reket edeceklerdir. Bu heyetler den ikisi harice ir. Bu! |beyetlerden biri “Selânik, Ma-| İkedonya,, havalisinde çalışacak, | diğeri de “Adalar, Epir, Tesal İ ya, Girit,, mmtakasında dolaşa caktır. Gümülcinede bulunan İtakdiri kıymet heyetleri rüesa- sından, Karter dün şehrimize gelmiş ve Nebil beyi ziyaret et- miştir. Yeni bitaraf aza Ceneral Dölaranm Muhtelit mübadele komi bitaraf azalığına tayin Danimarkalı M. Anderson âyır 13 ünde şehrimize gelecektir. M. Birosin'da bü aym sonurü da gelmesi beklenmekterir. yerine 200) sormaya || 44 *. Abdülmecidin yaşadığı m (Bir iki dakika teneffüs ede- lim efendiler. .) ... Gazi Hazretlerinin Halife ve | Hilâfet hakkındaki bu açık söz- leri, Istanbulda bulunan Halife Abdülmecit üzerinde yıldırım tesirini yapmıştı. Binlerce hal- kın önünde Mustafa Kemal pa- şayı Hilâfet için bu kadar acı ve kat'i söz söylemeğe sevkeden se bepler ne olabilirdi? Kafalarında fena niyet taşı-| yanlarda dalma evham galebe| eder. İnsanların beşeri bir zaafıdır: Uğradıkları akibetlerin sebeple- rini, mes'uliyetlerini daima ha- riçte, başkalarında ararlar.Ken- di muhitlerini, kendi hareketle- rini bir türlü kontrol etmek is- temezler. | , Abdülmecit Efendi,bu şiddet- İli sözlerin sebebini hariçte değil, kendi politikasında, kendi tarzı hareketinde aramalı idi. Gazinin ve inkılâp Ankarası- nın devlet idaresindeki prensip- leri kimse meçhul değildi. Hele Hilâfet makamında bulu- nanlar, kendilerinden evvel o makama gelenlerin hareketleri. i, tarihlerini göz önüne alarak daha dikkatli davranmak mec- buriyetinde değiller mi idi? Memleket efkârı umumiyesin de Saltanat ve Hilâfet maka- mında bulunanlara karşı oyna- nan menfi hassasiyet, her şey. İden ziyade Abdülmecit Efen: İyi dikkate sevketmeli idi. Hal- |buki Halife Abdülmecidin gi: şi, bu noktada hassas olduğunu asla gösteremiyordu. şından, gidişinden, başkala- rile olan münasebetlerinden ko- laylıkla seziliyordu ki, Türkiye Büyük Millet Mecl dan Hilâfet sedirine oturtulan bu zatin kafasında halâ saltana- tın, hem de Fatihane ve Selima- ne istibdat saltanatlarının hayal leri yaşıyor. : Son padişah Vahidettinin son ihaneti meydanda idi. İn; lizlerin ajansı vasıtasle tebliğ ettikleri bir beyannamede şu sözler vardı: “Resmen beyan olunur ki, za | ti şahane vaziyeti hazıra netice- sinde hürriyet ve hayatını tehli- | kede gördüğünden, bütün İslâm larm Halifesi sıfatile İngiliz hi- İmayesini ve ayni zamanda tanbuldan başka bir yere nakli. İni talep etmiştir. Zati şahane bin arzusu ifa olunmuştur. Tü | | lunan yerde çiçek s0! Mütetekkirle karısı! Gazi ve inkılâp pa hat “dü 2 kafası içindi Fatihin, Selimin hayalinin '| uhahhahtı) | Jkiyedeki İngiliz kuvvetlerini, Başkumandanı General Harin, ton, zati şahaneyi almağa gid rek bir İngiliz harp sefinesir, kadar kendisine refakat etm ve zati şahane vapurda Bahri; fit filosu kumandanı tarafındi istikbal edilmiştir.,, Vahidettin, esasen Büyük M9 let Meclisinin kararile saltan* tından iskat edilmişti. Kendis de yalnız Halife unvanı kalmı! tı. Bu millet düşmanı padişahit! firarından sonra Hilâfet ve life işi yeniden günün meseldiş oldu. Bu firar bir vesile sayılm; ler, daha o zaman radikal teşebbüse müsait görünmüyce du.Hadisatın inkişafını bir miul det daha beklemek lâzım gey; yordu. Yeni bir Halife seçmiy, ve fakat bu Halifenin ahval ; harekâtı üzerinde çok dilek bulunmak ciheti düşünüldü. | gün için hale ve maslahate pal yan tedbir bu idi. Birinci Türl ye Büyük Millet Meclisinin 21 azası, bu Halife intihabı mg selesini, tıpkı Sakarya günle büyük taarruz anları ti bir mesele olarak alıyorl! mücadeleye hazırlanıyorlardı ” Gazi Hazretleri, yeni Halil nin intihabına takaddüm ed. günler hakkındaki hatıralar! ve ondan sonra Halife Abd mecidin vaziyet ve siyaseti şöyle hul! li —P) Türki Büyük Millet Meclisinde hal undu, Yerine, Abdülmecit ir hap edildi. Herseyden evvel tihap edilen Halifenin, yine | hangi bir ecnebi devlete ile etmesi ihtimalini bertaraf eter. lâzımdı. Onun irin Istanbul bulunan Refet Paşaya, Al mecit elendi ile görüşmesini, İttâ elinden,Millet Meclisinin lâfet ve saltanat hakkında if) haz ettiği kararı tamâmen ka| ettiğine dair bir de senet alı; sını yazdım. Refet Paşa, bu|| limat dairesinde hareket etti. 18 Teşrinisani 38 günü İsti bulda RefetPaşaya yazdığım!) şifre telgrafname ile de vex| ğim talimatta başlıca şu nok; ları kaydetmiştir “Abdülmecit Efendi Hal müslimin unvanını kullan tır. Bu başka ! (Bitmedi)| 1 unvana — Musihinin çiçekler üstünde büyük tesiri vari iazınış, acaba doğru uhahkak., sen #tuanonu bahcede çalsan!.