3 Aralık 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 10

ilyarderler Nasıl zen$in oldular ? e e Nobel: 6 Beynelmilel ilk tröst Nobel yaralı eli ile laboratuvarında çalışırken ko- lodiyonla nitrogliserinin bir mahlut olabileceğini bittesadüf keşfetti, ——C< Bunlar müşteriye biribirinden da- ha müsait şerait teklik ederek yek- diğerile o Teknbete © uğraşıyotlurdı. Ayni zamanda diğer ecnebi şirket. lerle mücadele gittikçe şedit bir şekil alıyordu. Nobel ve Barle bu tezepzüpe ne suretle nihâyet vererek teşkilâan lâzım olan mesut noktası mn tersin edilebileceğini araştırıyor- lardı. Nihayet 1580 de muhtelif şirketler iki büyük grup halinde toplanabildi. Birisi merkezi Pariste olan (Sosyete Santral dö dürmik) idi, Fransa, İsveç, İtalya, İspanya ve cenubi o Amerikadaki / fabrikaların eshamını cemetmişi o Diğeri ise Nobel Dinamit tröst kumpani na mı altında İngiliz ve Alman fabek kalarının eshamını toplryordu. Böy- lece Alired Nobel beynelmilel tröst- lerin en mübimmini teşkile muvaf- fak oldu. İbriralarının iktisadi inkişafını te mia etmiş ve bu inkişafı Üstatçe- sına meydana çıkarmıştı (Cihan istilâ eden şebekenin bütün ipleri dinde idi. Her tarafa yayılmış olan Nobel şirketleri arasındaki rabıta mali olmaktan ziyade fenni idi. lerin. herbiri neticeye varmak için “Nobel,in iradesine lüzum göste- rirdi. “Nobel, 1875 te Pariste bir İen müşavere dalresi tesis etmişti. Bu daire mevadı müştelle fabri- kalanının. metalibatını is'afe amade bulunuyordu. Bu temerküz nokt. sından mütemadiyen yeni direktli- kr ve yeni tekâmül projeleri gön- deriliyorydu! Bir. gün “Nobel, in parmağı ya ralanmışu; bu yaranın Üstünü bir kolodyon tabakası ile örtü. Fakat zahmet çekiyor ve uyuyamıyordu. Gece yarası | çalışarak (o kendini avundurmak için o laboratuvarına giri Parmağında kolodyon ve ve erin vardı. Birden- rebuiki maddeyi karıştırmak ak- hna deldi. Tecrübesi muvaffakıyede neticelendi, Kolodyon mütevassıt hararette nitro gilserin içinde eriyor ve jelttin- Mbismadde elde ediliyordu. Bu mahldt, bu jelâtin, © zaman maltm olan mevaddı müşteilenin en şedidi olarak © tectüibe | edildi. Büyük dağların delinmesinde ve meselâ “Sen Gotar, tünelinin açılmasında dinamitten. fazla iş gördü. 1880ne doğru “ Nobel , en nafi “iy devresini iktitaf etti Na kabil işti- «l bir kazan beretını aliyor, hami gi kibride bir terkip ihtira ediyor, otomatik bir fren aleti Yücüde getiriyordu. Sonra tekrar kendi keşfiyat saha. sına avdetle kimyagerlerin uzun müddettnberi başarmak İstedikleri dümansız barut keşfi meselesile alâ. kadar oldu. Nihayet müsavi omiktarda toz halinde pamuk (ve nitrogliserin karıştırarak bunu da keşferd. “Bales- tik, ismini verdiği bu mahlut Nobel tozu ismi alında bütün dünyayı dolaştı. Krup tarafından Almanyaya kbal edildi Avusturya Macarıstan, İtuya ve İskandinavyaya kadim ka» te barutun yerine istimal ovulndu. * “Nobel, in bayatıda ticareti gi- b! beynelmileldi. Derdi kiz — Ben cihanın vatandaşıyım. Vav tanım; çalışağım yerdir, ve her yer- de çalışıyorum. Çoktn İsveç ona dar geliyotdu. Vatandaşların © köndisile O bereber muhtelif memleketlere sürükliyordu. Onlar ona yardım ediyorlar ve mesaisine iştirek eyliyorlardı. O da, İayatımın son on senesini seysbatla geçirdi. Uzun müddet Almanyada kaldı Fakat 187i<den beri asil iskâm ettiği yer Paristi! Orada evve lâ şehirde sönra da Bunliyöde bü- yük bir İaborstuvar / tesis etti Oh sekiz seneden beri Pariste yaşarken bir siyasi cidal onu Franssden çık. miya mecbur İtte, Şoven matbuat, dumansız barut hakkındaki beratını Fransız rüesal memurune. teklif etmeden evvel komşu devletlere sattığını iddia ey- liyorlardı.. Nasıl oluyorda hükümet böyle bir adamın bir laböratuar açmasına ve milli barutane civr- rında mevadı müşteile tecrübeleri yapmasına müsande ediyordu? Ta- bit bu yaygara tesirini gösterdi. Zabıta kendisine müşkülâc çıkar. mağa başladı “SeneUaz, valisi emniyeti umumiyeyi selbeden bare- kâtta bulunduğunu ileri sürerken hapisle tehdir etti. * Nobel , ciha- nın ademi hürmetle yadettiği meş- kâşlf bir Tuba esr mukaddem Stokolmda fabrikası işlal ettiği zaman düşmüş olduğu müşkül vaziyete tekrar düşüyordu. Diğer bir elim hadise “Nobel, in maruz kaldığı güçlükleri ziyade leştird.. 1890 da Nobelin şeriki *Barb, öldüğü zaman Fransız “No- bel,, şirketinin bütün cihanı heye cana düşüren “Panama, skandalıun- da zimethal olduğu meydana çıktı. Sakin ve hassas “Nobel, kabahatli olmamakla skandala karıştırıldı. Müdürlerinin mahitane spekulas. yonlarla * mucip oldukları zararlar. dan Kendisini mes'ul etmek istiyor. lardı. “ Nobel , her tarafı karanlık görmeğe başladı Bir sıra bütün ser- vetinin mahvolacağı kanaatine kapıl- dı, ve be çorbadan yakasını sıyır mak İçin © Alamanyada kendi açtığı fabrikalardan birinde bir kimyager lik vazifesi almağı bile düşündü. (Bitmedi) Bombardıman tayyaresi ılar Yunanistan İngiltereden 7 bü- yük bombardıman tayyaresi satın almış ve mezkür tayyareler Ati. maya getirilmiştir. Bu tayyareler Venizelosun ve Ingiliz sefirinin hu- merasimle tesellüm edi- lecektir. ŞEHZADEBAŞI FERAH TİYATROSU Komik Cevdet Bey temsilleri sina mada Vildof şahsen beraber bu Tramvay bir çocuk çiğnedi Şişli Tünel Hatuna” işliyen 243 numaralı Sait Efendinin Jdaresindeki. 179 numar vatman arabası oHarbiyede y Sabri isminde bir çocuğa çarpmış ur, Sabr! ba surette many mIŞtr, Kudürmuş otomeabil Şolör “ İbrahin ş 1466 numar şından geçerken sekiz 'yaşınc isminde bir kıza ve tençber Fi çarpmıştı. $ofi mIŞ, nemiş otomobil n efendinin ahçı 4 dükkân na gi yemek Ş dükkânın gerisine kaçağı için bir akıbetten kurtulmuştur. Beyazgül burahanesinde Tepebaşındı Beyazgül biraba- nesirde akta 'ol:n boyacı Yorgi viyetleri. meçhul üç şoför sarhoşlukla kavga etmişler, şoförler Yorg yi döğmüşler ve ba nden yaralıyarak kaçmışlardır. Doktorun evınde yangın Kad.köyünde kağında 21 Behçet çıkmış, sirayet rülmüştür. Sofra takımları çal ndı Ortaköyde Taşmerdiven seka- kında 25 numarada Feyzi zade Âmi beyin evine hursiz girmiş, 5 halı, 24 sofrr hevlvsu, 6 sofra örlüsü, 12 çatal, 6 kaşık, 20 gü- müş çay kaşığı, 6 gümüş bardak 300 lira kıymelinde gümüş İlğen çalınmış, eşyalar elde edilmiştir. Hırsızlar aranmaktadır. feci ile Küğıtçıbapı 40 vumeralı o Doktor €vinden yangın €tmeden söndü. beyin. Polise ateş ettiler Sirkecide Anadolu Şems oteli müsteciri İzzet ve kardeşi Ah- metle Ankara otelinde müstahdem Süleyman arasında kavga çıkmış polis müdahale etmiş, fakat bu kahramanlar birbirlerini bırakıp poli ateş etmiye başlamışlar, fakat yakalanmışlardır. İranhnin karısı Dizdariye mahallesinin Medre- se sokağında 21 numarada oturan İsanlı Caferin kansı Zehra H. intihar: kastile kendini kuyuya atmış, kadın kurtanlarak İran hastanesine yatırıimıştır. Kavgadan sonra tabanca... Yenibahçede Guraba hastane. leri çayırındaki bostanda oluran bahçıvan Arnavnt Hasan oğlu Sadık dün sabah Karagümrük | pazarında yer meselesinden do - layı Haydar oğlu Kepanla kavga etmiş, kavgadan iki saat sonra da Kenam tabanca ile yârala - | mıgtır. İki Mehmet iş başında Tahtakalede çamaşırçı soka- ğında ahçı Aptullahın dükkânı, kilidi kırılmak suretile açı'mış, Zafrarbolulu Mehmetle arkadaşı Mehmet içerde öteberi çalarlar. ken cürmü meşhut halinde ya- kalanmışlardır. Fransız toypitoları Tarant 2 (&A.) -— Guetard,' ve 'Tigre namındaki Ftansiz torpiroları buraya gelmişler ve kale ile selâm topları teati etmişlerdir. Diyarıbekirde musiki hayatı | Türk ocağında büyük bir konser için hazırlık bi Diya bek r musikiştinasları Diyarbekir Muallim mektebi musiki mua'limi İrfan beyin idare- sinde ve birçok musikişinaslarla, Diyarıbekirin en meşhur hanende- si olan Celâl beyin iştirakile Türk Ocağında bir musiki heyeti teşek» kül etmiştir. Bu heyet, her ay ni- hayetwde bir konser verdiği gibi bir çok musiki heveskârlarına dahi muayyen günlerde meccanen. ders vermektödir. Elyesi almak için Ocağa yirmi bir, ve on bir hanım devam bunlardan başka daha bir talip varsada kadronun do yüzünden ikinci deweye bi mıştır, Oğak binası dahilinde bif” ziyafetile beraber büyük br'& gem in bari 10 başlanılmıştır. Yağmurun verdiği iztir? Balıkesirde ve havalisinde şiddetle hissedili Basit bir tabiat hadisesi bizde felâket halini alıyor. Kar yağar, feryat ederiz; yağmur yağar fer- yat ederiz; manzaraya bakl'lırsa tabiatin biz m keyfimize nasıl hiz- met edeceğinde şaşırmış bulundu- ğuna kelaylıkla hükmedilebilir, Geçenlerde Eahkesir o havalisine sürekli ve şedit olmamakla bera- ber fasılalı fakat mebzul yağrsur- lar düştü. Sonbaharda yağmur yağması hatta çok yağması mev- simin icabatından addedilir diye- biliriz. Fakat bu yağmurların tev- lit ettiği ıztırapları düşünmezsek.. Susığırlık, vilâyet merkezine şimendiferle ('ki) saat mesafede bir kaza merkezidir. Geniş bir 0- vanın ortasında kurulmuştur. İrili ! ufaklı dereler, çaylar ovanın ye- şiliikleri arasınden kıvnla kıvrıla kasabayı çevirir. İşte son yağ» murlar bu derecikleri kabartmış sular hep birden taşarak ovayı ve kismen Susığulığı basmıştır. Kaza merkezinde insanca zayiat yoktur. Maddi zarar kazanın var- lığına nezârnn çek büyüktür. Su- sığırlıklılar bir sene evvel büyük i masraflar ve fedakârlıklarla çay- lak suyu namile leziz'bir sü getirt mişlerdi. En son şâraiti fenniyeyi haiz tesisat yaptırmışlardı. İşin en acıklı tarafi son yağmurların vilâyet hahilindeki bu ön mükem- mel tesisata telâfisi kolay, kolay mümkün olmıyacak derecede za- rar vermesidir. On beş, yirmi bin Jiralık bö wle fakir bir kaza merk seksen bin lirahı tesisatin hs kolay izale edilmiyeceği © şünülürse Susığırlık belediy€ kurulduğu gündenberi hemeti İz gâne görünen sâyi tarumar g son yağmurların ne derin ) lerle karşılandığı takdir dik Yağmurlar bundan başka vas da birkaç ey çökertmiş, mala yama sebebiyet vermiş, bi? hayvan boğmuş ve Balıkesir * sığırlık şosasında münakalâti” miştir. Ömerköy civarında pi bir tepe devrilmiş şosayt ni mıştır. Yolun diğer su ri kalan aksamı da tamamen yö İm olmuştur. Susığırlık - Öne e hi, istasyonu . arasında bir Şi“ fer köprüsü de yıkı'dığında” seyrü. seferleri ipkıtalı bir #9 fi ve aktarma tarikile tem? mektedir. Halıcı oğli — Matbanmizm gelen eserler ——— — Idare mecmuss! Dahiliye Vekâ'eti ter? aylık olarsk neşredile” mecmussının 18 inci ray'* mıştır. İçinde bir çok kıymet vardır. hi yenii” KANSIZLIK «nissulk icin yerine deva “kani en muntahip cibbu tarafından erp Çine SIROPDESCHIENS;