25 Kasım 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 7

a v sel. *iz cirsiyet meselelerinden *ddüsisüz bahsrden ilk İngiliz kg rirlerinden biridir. Lâkin sirf açık > bir cins ş ii, cezbetmek yahut son devrin mad İİ lalu için de * İnsanların Bihanra gençle. * ma uzak | tez apılmaz bir zevki selim Süncü grup eserler açıktan i| a e birer tez olanlardır. Bunla- J ğin meseleler , grupu ğ Fiz. Artık sahneyi tema- R,. Püceddit Velz işgal etmiş, v Velzi bir tarafa iterek > esasından, şahıs'ardan i iye, vin mühim meselelerle İ Müşt meşgul olmiya başla Yükü, atanların sersem iği, kü İİ Öku, © hareketlerindeki mana | ve etmiş, edebiyatı bir tarafa X rmiştir. Çünkü Velz her şey- A p imi | z vwel son derece samimi, | ettiği, hak bildiği şeyi sa- maka kalmamış, ona göre ki, asını da bilmiş, fikir cida. | a | #tmiş, hatta edebi şöhretini , tehlikeye koymuştur. Altmış | ay, atında olmasına rağmen aç, şayanı hayret derecede bütün hvyatı çalışmak ve "mekle geçmiştir. Bir hizmetçi ile bir bahçiva. torunu, fakir bir dükkânc- “#lu, ve kendisi bizzat bir çarağıdır. “Kipps, ro- acı, acı bahsettiği bu b muhitten sirf zekâsi ve İşe gayreti — soyesinde uş, Londra darölfünununa ; tay Yolunu bulmuştur Fakat! UN zanneder ki o korku, o yay a rzlağı içinde bunalıp | Maş korkusu hala içinde kal | “ ak bunun içindirki ceha ' hküm gençliğin yasın i Meğer derinden çeker, Koleji K e sonra birzaman mu etmiş, sonra gazeteciliğe » Siyasiyata bir «0s çk girmişse de kat'i ola- dini hiç bir akıdeye bağ- İ Sd, ç Onun bildiği biz gey varsa dünyanın berbat bir halde ol- i lâkin ıslahı için kat'i bir Mag oktur. Yalnız bu gürkü aile artık manasını kaybetmiş için bundan sonra cemi- ilim aristokrasisi tara- ma idaresini iltizam eder. İnt olmakla barebur kat'iyen beresi değildir. Onun iste- İY ölmüş gitmiş insanların N Mania oaddettiği her şeyi İŞEŞETF , / 7 Fi; 7 nk EİEIE, g ngiliz edebiyatında cinsiyet meselesi Büyük İngiliz edibi H.G. Velz in hayatı, san'a'ı ve eserleri M. Vela » malzemesini intihap et | herşeyin cahil, mes'uliyetlerini . ruhunda . işlenmiş, ve bilhassa sözünün eridir | dünyaya yüklettiği bayat kanun- ların, gençliği sindirip kolayca idare etmek maksadile teadedil miş yalancı korkuların, riyakâr- lıkların © yıkılıp mahvolmasıdır Ordan Oo ötesini © Velkz gençlerin ruhundaki sön mez ateşe bıra kıyor. Beşeriye tip istediği yük- sek olgun ve ga yeli bir hayat yaşayabilmek fır. satıdır. Maâlesef bu gün dinin, siya- siyatın, beynel © milel münaseba tan, paranın, kuv vetin, £ velhasıl gayri gayri müdrik insanların elinde olduğuna kanidir. Lâkin herşeyin kanunla düzelebileceğini zan edecek dar da safdil değildir. Be! bağladığı yegâne şey | genç neslin terbiyesidir. Mes'uliyetini müdrik, hiç bir hakikati görmekten çekinmez bir neslin büyük bir kargaşalıktan ibaret olan bu dünyayı düzlete bileceğine, bu korkunç ve karan lık mahşere bir sükün ve intizam vereceğine kanidir Çünkü Insanın “karılmamış Büyük meydana çı: | j5 bir iyilik kabiliyeti bütün bu çirkinliklere küçüklüklere isyan eden ilâhi bir kuvvet vardır. Velz hiristiyanlığın bugünkü şekline inanmamakla beraber kalben dindardır. Hayatın, görünen eşyanm, bütün bu Kör dövüşüne benziyen kargaşalığın altında bir mana, bir hakikat olduğuna iman eder İşte bütün bu tikırler öyle bir surette hikâyelerle karışmıştır ki eline ciddi kitap almıyanlar bile Velsin romanı olduğu için okur ve bu suretle zamanın en yük sek siyasi, içtimai feisefelerin' aşlanırlar. Dokunmadığı, mevzu yok gibidir. “Morriage, da izdi vaç, “Joan and Peter,de çocuk- ların (terbiyesini, o “Passlonate Trlends, de tâlâk kanunlarına kıskançlığın, “Mr. Sees İt Throng W, de harbi ve İngilterenin ha zırıksızlığını “Ann Veronika, da kadınların hürriyetini tahlil ve tenkit etmiştir. Bu tarz romanlarında vak'alar biraz fikir seli içinde boğulmuş gibidir ye mühim eşhas tıpkı mister Velz gibi düşünür, onun gibi konuşurlar. Hepsinin mezuu cemiyet ha. yatımn mühim bir safhasının hür bir vijdan tarafından muha- kemeye çekilmesidir. Vels, en mühim eserlerinden biri olan “Tarih , inde bile bitaraflığını muhafaza edememiş, kend: şahsi kanaatlerini saklıyamamıştır. Lâ- kin hiç şüpheniz olmasın ki sak. iamak da (istememiştir. Velsin cazibesi de buradadır. Nekadar sabursuz, dürüşt haditse oka- dar samimi, cesur, ve imanı kuv- vetlidir. İşte Vels böyle bir mev. ki almış ve gencii#- hövle nüfuz etmiştir. sayını ZÜSEy ) | Zaman Müsolininin sert 7. — VAKIT. — 25 Teşrinlan! 1929 — çehresini yumuşattı Eski nutuklarile yeni nutukları arasındaki fark ne derindir! Eski müthiş adam tarihe karışıyor ve yerine mutedil bir dıplomat doğuyor. Bir Amerika gazetesine Roma- dan yazılan bir mektupta İtalya başvekili Duçe Musolininin z& manın cereyanile ne gibi tahav- vüller geçirdiğini anlatıyor. Mek- tup iyi bir görüş mahsulüdür ve iyi bir üslüpla yazılmıştır. Mektup şöyle başlıyor: “ Başvekil Musolininin çehresi, çehresndeki | çizgiler her halde Holivutta çalışan | yıldızlar kadar bütün dünyada maruftur. Bir çok- İarı onun çehresinde Napoleonu yül sezarı görür gibi olurlar. Daimi bir çelik parlaklığile ya- nan gözleri, açık çenesi ile Ital yan başvekilini tanımıyan pek azdır. Musolini iktidar mevkiinde bu- lunduğu altı buçuk senedenberi bir baylı değişti. O sert bakışı daha yumuşadı Uzun müddet diplomatlık yapmak çehresindeki keskin çizgilere bir yumuşaklık getirdi. Yani bugünkü Musolini birçok noktalardan mutedil bir adam oldu. M. Musolini eskiden böyleydi Onu bu hale getiren ihtilâl ve ınkılâptır. Musolini yaptığı inkılâba baş 'arken yalnız barekâtı itibarile değil, düşünceleri ve verdiği ka- rarları itibarile de bir ihtilâlci idi. Kendisinde müsamahakârlık yoktu, Çok şeditti. Altı sene sonra bu tabiatler kendisi üzerinde izler bırakmış olmakla beraber M. Musolinide bir takım değişiklikler olduğunu kaydetmek lâzımdır. Çehresindeği değişmeler o ka- dar çok değildir. Hâlâ gözlerin de o parıltı çenesinde o celâdet, simasında o meydan okuyan ta- vur vardır. M. Musolininin eski bir resmini gördüm. Bu resim bundan on altı ön yedi sene evvel çekilmiş bir aile fotoğrafı idi. Zevcesi yeni doğmuş olan çocuğunu kucağın- da tutuyor, oturuyor. Musolini ise ayakta duruyordu. O zaman Musolini Avantı is- AAA AN ai EE İİ " — k KATA ağ mindeki sosyalist gazetesinin mu- harriri idi. Elinde belki san'at izleri vardı, fakat bir devlet dik- tatörlüğü yoktu. O zaman böyle dünyaya yayılmış bir şöhreti yoktu. Musoliniyi uzaktan tasavvur ve tahayyül ettikten sonra görenler onun çok nazik ve muhatabını çok dikkatle dinliyen bir adam olduğunu görünce hayret ederler. Büyük mesai odasına girerler iyi bir kabul görürler. Bu hal gayet tabiidir. Fakat buna zıt şayıalarla kulakları dolmuş olan ahali bunu bir fevkalâdelik sa- yarlar. Geçenlerde başvekilin resmini yapmış olan bir Amerikalı ressam bu hususta pek ileri gitmiş ve bana şu sözleri söylemişti : Hayatta tesadüf o ettiğim ınsanların en naziği | Musolininin değişmelerinden bi- risi de nutuklarında göze çarpar. İlk önce iktidar mevkiine gel diği zaman biç bir fırsatı kaçır mıyarak nutuk irat eder ve bu nutuklarda sözlerinin başka mil- letlerin efkârına, hislerine hürmet etmesine lüzum görmezdi Delil getirmekten fazla tehdit etmek yolunu tasarladı. Halbuki üzerinden bu senöle geçtikten sonra Musolini nadiren söz söylemiye başladı. Bu sözler de pek kat'i lüzumlar üzerine söylenen gayet ölçülü cümlelerdir Son nutuklarını dinlemiş olan lar onlarda eski tavırların bulur. madığını farketmişlerdir. Bir müddet evvel bütün vilâ. yetlerden gelen 4000 Faşist mü- messiline Musolini bir nutuk irat etti. Eskiden böyle bir nutukta gökler gürler, yıldırımlar düşerdi, Halbuki mezkür nutukta Duçe yalnız altı senelik icraatını hikâye etmekle iktifa etmiştir. Eskiden Musolininin putukla' rını dinliyen bir kısım halk heye- cana gelir ve hatip hakiki veya mubâyyel düsmanları tehdit ettik- çe birçokları memnun olurdu. Bu günkü nutukları. dinliyenler- den de birçokları memnun ol maktadırlar. Lâkin bunlar başka- lardır ve memauniyetlerinin s€- bebi tamamile Laşkadır. Bittabi bunların mütefekkir İtalyanlar ok duğu anlaşılmaktadır . Musolinin nutukları artık yıkıcı değil, yapıcıdır. Artık ihtiraslara değil, aklı selime hitap etmek» tedir. * Bu böyle olmakla beraber ci- banın umumi efkân Musolinin bu yeni rolünden tamamile ha- berdar değildir. Onu hâlâ İtalyan halkını hey& cana getiren bir hatip, bir taşkin adam diye tanıyanlar çoktur. Halbuki © şimdi memleketinde iktisat ve sanayi sahasında bir rehber olmuş ve bütün mesa- isini | İtalyanın mahdut servet menbülarinı inkişaf ettirmeğe ve Şimdi de böyle memleketinde yeni bir hükümet kurmağa hasretmiştir. Musolinin âdetlerinde, huyla- rında tahavvül olmuştur. O artık kıyafetini tamamen diplomatların umumi giyiniş tarzına uydurdu ve artık onu bir arslan yavrusunu okşarken görenler, olmıyor. Eski taşkın, coşkun, çetin Mu- solini artık tarihe karışmış bir çehredir. Onun yerine çok ihti- yatlı, müdebbir tam diplomat bir Musolini doğdu. italya da Ekilmiyen yerler sahiple- rinin ellerinden alınıyor Romadan verilen malâmata göre italyanın muhtelif vilâyetlerinde eski miyen ; bir çok arazi (sahiplerinin ellerinden alınarak bunları ekip biçe- cek olanlara ye Bu hereketin hedefi İtalvanın ekile- ret li arazisinden © istifade