2 Kasım 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

7 iğ re tefit ilyarderler Nasıl zengin oldular? Sukut vi Meyer Amçelin vefatında beş beş oğuldan hiç biri Berlinde yerleşmemiş; ana müesseseye darbe vurmak istememişti; fakat bu , mühim bir hata idi. *Viyana,daki “Roçilt, yeni bir şirket vücuda getirmiye teşebbüs etti. Bu şirket: Ticaret ve Sanayi için.Avus- turya Kredi Müessesesi idi. Mebdeinde Maliye nazın Brük, esham üzerinde bir banka tesis ederek “Roçilt, lerin nüfüzunu kırmıya gay- rât etti. Pariste de Perer kardeşler “Kredi Mobilye,, yi temin ederek aynı teşeb- büste bulunmuşlardı. Fakat “Viyana, bankası “Roçilt,e rekabette bulunamadı. “An- selm Roçilt, “kredi banka- sının - eshamını borsadan satın alarak piyasaya hâkim kaldı. o Maamefih “bu ilk şirket bankasının muvaffa » kiyeti bir takım emsali teş- kilâtın vücuda getirilmesini icak ettirdi. 1860 a doğru bir takım sınai şirketlerin hummalı bir hal ile bu yolu tuttukları görüldü, Bir müddet her sey yolunda gitti. Piyasa © fevkalâde fırladı. Müessisler ellerinde ki esbamı gayet yüksek fiatlarla o çıkardılar. Fakat ihtiyatkâr ve açıkgöz olan- lar bu muvakkat tereffüün acı bir sukut ile neticele- neceğini anlıyorlardı. An - selm Roçilt, bu işten tam Zamanında çekilerek esha - mını tasfiye etti. “Roçilt,in fazla satışı piyasa üzerine tesir gösterdi. Hele *Roçilt,, in bu kadar eshamı elden | çıkardığı anlaşılınca piya - sada muazzam bir panik oldu. Nihayet bir sıra geldi; 8 mayıs 1873te Reçilt bankası ( vekili o umumüsi Viyana bankalarının hep bir arada yarım milyondan farla etmediklerini söyledi; o zaman birkaç dakikada muazzam bir iflâs karşısın. da kalındı. Halk arasındâki küçük hamiller ellerindeki eshamdan ne kurtarabilir. lerse kurtarmıya çalışıyor. lardı. Sağlam addolunan düzünelerce şirket iflâs etti; fakat Roçilde birşey olma- dı. — Binlerce (| şahsiyeti mahveden ve Avrupa pi- syasasını altöst bir hale “sokan bu vak'adan “ Reo- çilt çin mes'ul tutulması haksız değildi. “ Anselm Roçilt , 1874 te 7İ yaşın da öldüğü halde öldü, Öldüğü sırada *“Senyör,ler * Avusturya , ayan mec isi azası idi; ile inde elde edilebil bütün meratibe (o mazhar olmuştu. p Ana müessesenin kapanması Hudut ve nüfuzları te- aakus etmekle ( beraber “Londra, Paris ve Viyana- “daki Roçilt müesseseleri, her şeye rağmen Avrupa hayatı iktigadiyesinin me- rakizinde bulunmaktan müs- oluyordu Fakat “Frankfurt sür lö Men, de ki esas şube “Berlin, in tarakkisi karşısında nüfuzu- bu gittikçe kaybediyordu. *Berlin, Almanya impra- torluğunun merkezi olarak a Mi sarraliye leleri arasına karıştılar. orada > toplandıktan sonra bu sukut daha" bariz bir şekil aldı. “İhtiyar “Meyer Amçel; in Vefatindâ beş oğuldan hiç biri Berlinde yerleşmemiş; ani müesse- seye darbâ vurmak iste- memişti, fakat bü; mühim bir “hata idi. “Frankfurt, tan “ Almanyaya © hüküm yürütmek — bile * muhaldi; değil ki bütün cihana söz geçirilsin... Amcası “Anselm Meyer Roçilt, in mirasına konan “Meyer Şarl, para mua- melâtını oldukça muvaffa- kiyetle idare etti. Berlinde tecessüs etmiş olup daha sonrası “Bismark,, bankası ismini alan “Blâybrodes, bankasile tevhidi (o mesai €derek, “ iş gördüğü gibi, İktisat ve Ticaret “Darmş- tat, bankası ve dasa sonsa *Diskonto Gezellsşaft, ile bir takım işlere girdi ve 16735 bubranioda | böğük ziyana uğradı. Daha “Napoli, de hancı pederde iken fikri hadisat ve sanayii nesciye ile alâ- kadar görünmüş olan “Me- yer Şarl Roçilt, servetinin müsaade ettiği bir nisbette lisi meb'usanına Franfurt meb'usu olarak iştirak etti. Ancak kendisini mühim bir banker olarak tanitacak kadar serveti ve #zmü ira- desi yoktu, 1887 de "Şarl,ın vefa- tında, “Roçilt lerin *Frank- furt, ana merkezi &ski sat- vetini kaybetmişti. En genç biraderi “Giyom dö Roçilt,, bankayı birkaç sene daha idare etti. Fakat ne ehli- yeti ne de muamelâti ma- liyeye inhimaki vardı. İşin vekili umurlar eline bıraktı. *Roçilt,, imzasının eski par- laklığının ve “Frank furt, taki müessesenin can çekiş- tiği görülüyordu. 1901 de baron “Gilyon dö Roçilt,, velat ettiği zaman mücsse- se likidasyona (o uğradı, ve bu hadise asla nazan dikkati celbetmedi, “Frank: furt,, “Roçilt, lerinden son dul kalan kadın yekünleri ile-bankayı yaşatmak için bir gayret daha sarfetti, Fakat genç “Roçilt, lerden hiç biri zeval bulmuş mü- €ss€seyi ihya için “Frank- furt, a gitmiye riza gös termiyordu.' İhtiyar “Meyer Amçel Roçilt, in bankası kapılarını kapamıya mecbur oldu, ve *Roçilt,, silsilesini Alman şubesi umumi bir lâkayitlik içinde sönüp gitti. Yalnız “Gilyon, un zevcesi baron “ Matilt , ve damadı esreral konso- los “Maksimilyen Goltşmit,, Frankfurt ta kaldılar. “Ge- ltşimit , * Roçilt,, firma- sından ayrı olan bir ban- kaya malikti. Bunlar son “ Frankfurt , “ Roçilt , in bıraktığı üçyüz milyon mi- rasa konmuş olduklarından Almanyanin en zengin ai- Satılık Ankarada mahiye 200 lira Hear ge i tiren kâgir ve müceddet ? hane eb- ven şeralle acele. sarılıkurç, Kadıkö- |? yünde Cafer ağa mahallesinde Nall bev sokağında 13 mümaralı haneje mardcdat Ö Kadköjüsde © Misi oğlunga 8 odalı ve teferrünu sairesile, elektrik. ve suyn mevcut 31 aümarile hane acele satılıktır. Cafer ağg mahallesinde Mall, bey sokağında N..13 haneye Düracaaı, © Göztepede Mehmet EL, #rühal lesisde Yeni sokağında bodrum keten- dan başka 9 odalık Ülr köşk acele satılıktır, Kadıköyünde Cafer ağa ma- Ballesinde Nall bey sokaplada (3 na- maralı baneye müracaar, © Yüksek icar getiren şe ev sati- kur. Göztpe, Tank bey sokak, 6 © 14 odalı Küğir 2 kapılı bie ha ne sahibi tarahadan acele olarak mak- twar 5000 liraya ecele satılıktır. Top- Ban: eski Salı pazarı Yokuşu İSİN, Baneye mürücaat, 9 Tophanede wpçular caddesinde 364 nurnaralı) bir bap kahve dükkân mın sülüs İse satılıktır, İmam Zeynet elendiye mürğesir. © Cihangirde karadut” Şeşmesi karşısında denize hâzır bir arsa satıık, İmim Zeynel elendiye müracaat. Hillet mektepleri e mimmizi | Ümarakı Birinci sayfamızdadır | oturmuşlar, mektep müdür ve muallimleri tarafından söylenen birer nutukla küşat resmi yapıl mıştır. Bu nutuklarda okumanın tyiliklerinden, bilhassa yeni Türk harflerinin . millete kazandırdığı istilade fırsatlarından ve okuma mücadelesinde muzafleriyete er- mek için ber vatandaşın harp cephesinde vatanın o müdafaası vezifesile uğraşan bir nefer gibi çalışması İizım geldiğinden bahse- dilmiş bundan sonra da ilk deres verilmiştir, Vali vekili Muhittin ve Maarif müdürü Haydar Beyler de bazı mekteplerin müsamere ve küşat merasiminde bizzat hazır bulun- der, li Maarif müdürü dün evvelâ Beyoğlundaki 31 inci ilk mek- tebin küşat resminde hazir bu- lunmuş, müteakıben civar mek- teplere gitmiştir. Dün Beyazıt 3 üncü ve 5- inci, Aksaray 23 üncü ve 42. İnci, Eminönü 48 inci ilk meki teplerde yapılan müsamereler ve merssim çok parlak olmuş. tur, Bir kısım mekteplerde mi- samere ve eğlenceler gecede devam olunmuştur. Kaç dersane var? Şehrimizdeki ilk mekteplerin hepsinde, müracaat eden halkın adedine göre millet dersnnesi vücuda — getirilmiştir... Ayrica bazı mintakalarda müracast pek fazla olduğundan, diğer: bina. binalardan da istifade olunmuş, bu arada hususi mekteplerde de millet dersaneleri tesis edil geçmiştir. Bu dersanelerle, okuma ih: tiyaçlarını — temin. etmek için müracaat edenlerin adedi. hayli goktür. Bunlardan başka iht. vd Dünkü © bulmacamızı hallâdilmiş şekle bakarak meydana çıkarabilirsiniz. tatbik 'ederek üç beş 123456789 CANSUN Soldan sağa: 1 — Kilise sesi (8), 2 (3) 2 — Gölün aksi (3), bir batarya cinsi (4) 3 — Garez; 19-91 (3) 4 — Olmaktan şart. sıgasının müfret gatbı (4) 5 — Kokulu su (7) 6 — Halit kırılma (7) 7— 6( j 8 — Kazmak “(5), şart sigası 9 — Anlayış (4), yarın (3) Surette takip etmek başlıca hedeflerden olmıya lâyıktır. Dahili idarede tam teş- killi nahiyeler- arttırılmalı. dır; Bunu bilhassa tavsiye etmek isterim. Yeni nahiye- lerin açıldığı yerlerdeki va- tandaşlar mazhar oldukları kolâylıktan meninuniyet göstermektedirler. Diğer taraftan bazı vilâ- yetlerde hususi bütçelerde- ki. tediyönin intizamsızlığı görülüyor. Bu intizamın tek çaresi hususi bütçelerin ha- yalden uzak hakiki adetle- re, hakiki hesaplara istinat ettirilmesidir... Hükümetin bu — hususu (o murakabede bulundurması matluptur. Meclisinizin en büyük &seri olan Türk harfleri memleketi umum hayatına tamamen tatbik olunmuştur, İh müşkilât milletin mef- küre kuvveti ve medeniyete olan muhabbeti sayesinde kolaylıkla yenilmiştir. Millet mektepleri normal tedrisat haricinde kadın ve erkek yüz; binlerce. vatan. daşın nurlanmasına hizmet etti. (alkışlar) Bu mektep. lerin daha fazla bir gayret ve şevkle idame edilmesi lâzımdır. ” Cümhuriyetin kara, deniz ve hava kuvvetleri her hu- susta kıymetli takdirinize ve itimadınıza âyıktır. (şid- detli alkışlar ) Bunu tam ve kat'i kanaatla söyleye. bilirim. Milletin muhterem ve- killeri, Hariciyede (odürüst ve açık “olan siyasetimiz bil- hassa sulh fikrine müste- nittir. ( alkışlar ) Beynel milel her hangi bir mese- lemizi (sulh * vasıtalarile halletmeği aramak bizim menfaat ve zihniyetimize uyan bir yoldur. Bu yol “hariğinde bir teklif karşı sında kalmamak içindir ki emniyyet (o prensipine ve onun — Vasıtalarna oçok ehemmiyet DE Bey- nelmilel © sulh vasinin maa için Türkiye cümhuriyeti iktidarı dahi- İlinde her hangi bir hiz- metten geri kalmıyacaklır. amm — Vaktın akim va eğ bulmaca OO ANNEN Gazi Hz.nin nutukları ebeni mermi İz e e halledemedinizsâ o bugünkü Z yeni bulmacamızın sırrını o inneke a sese FERAH il Sinemada Bu gece büyük müsamere : GN KEDİ : 1 — Taş (5), uygun (2) 2 — Bayağı (3), dani karşı 'yapılan şey 3 — Ekmek (3), meşhur bir sinema artistinin birinci niz yer Düzlayan ve Bastıbacak el G) ANAFORCU 4— er) Ze şah- İlminin irae sdilmeki Asri sinemadır 5 — Anadoluda bir kaza (7) Bu film halkımızın sevdiği 6 — İsiliyen ses (6) ? — Deniz hırazı (©) Kamal 8 — Doyurmak (4), mo İİ 1630 matinesile anl ta (2) ZENGİN VARY 9 — Keder (4) PROĞRAMI ziyadedir. İş kanunu, yeni maden kanunu, orman ka- nunu bunların başlıcalarıdır. Muhterem efendiler, Büyük Millet Meclisinde son beyanatımızdan bugüne kadar geçen bir sene zar- Aziz arkadaşlarım, Memleket | iktisadiyatı bütün dikkat ve faaliyeti- mizi bilhassa cezbetmek- tabi tesirattan le 500 kilometre döşenileceği okla bakan "mr ai nemli Çal keler 5 ziyet evvelki senelerin dar- Erzurum hattına ait fen- lığına nisbetle umümiyetle wi we izari" ameliyat bara normale yaklaşmıştır deni- retle devam etmektedir . lebilir. Zirai enstitülerin bir | © Mersin - Adana demir - an evvel vücude getirilme. | YOrİr! işletmesine ilhak 5 5 i etmiştir. Mm Bize Kanaat ve itimat veren teşkilâtına başlanmış olması bilhassa memnuniyetimizi ei açılan deri yolları! mucip oluyor. Bu koopera- eği Mele İçim Sari tifleri memleketin: her ta- | olan işletme açıkları dahil rafına teşmil etmeği ziyade | olduğu halde umum işletme iltizam ediyoruz. Kezalik | kendi kendini idare etmek- çiftçiye oarazi vermek de | tedir. hükümetin mütemadiyen ta- | OYol vergisi hasılatının kip etmesi lâzım gelen bir | tamamen (elde edilmesi keyfiyettir. — Çalışan Türk | ehemmiyetle takip olunmak köylüsüne işliyebileceği ka- | lâzımdır. dar toprak temin etmek Su işlerinin teşkilâtı etüt- memleketin istihsalâtını zen- | leri henüz başlangıcındadır. ginleştirecek başlıca çare- | İktısadiyatımızın ana tetkir- lerdendir. (Alkışlar) lerinden olan su işleri Ticaret sahasında normal | umumi idaresinin fenni ka şeraitin tesis ve takviye. | biliyet ve kudreti çok sağ sine devam olunacaktır. ekeni ; Bir sene zarfında teşekkül ” rt eden Türk (şirketlerinin Büretler” yö ile gali ide; temsil ettikleri sermaye 1 milyon lirayı geçmektedir. Bu ve ticaret tahsili için görülen ziyade rağbet ti- carette intibahın “kuvvetli “ delilleridir. Deniz “ticaretinin ve bil | gitlerinin ödenmesi ve tea- hassa seyrisefain idaresinin | dül kanununun tatbiki mali terakkilerini har ilâ zikre bünyenin sağlamlığı vebüt- derim. Seyrisefaini gerek çemizin hakiki ve hesaplı deniz vasıtaları gerek fab- İ olması sayesinde başanl- rikalarile geniş mikyasta maktadir. küvvetlendirmek '“lâzimdir. RM ne Bu lüzumu dikkat ve alâ kanıza arzetmek isterim, Yeni ticaret muahedele- rinin müzakere ve intacı umumiyetle iyi bir mecra dadır. Büyük ticaret müna- | nakasa kanuu bu cümle sebetlerimizi tanzim eden | dendir. muahedelerden bir çoğu Büyük Meclise takdimi bitirilmiştir. Bunlar bu dev- | mukarrer olan aşkeri ve si- rede meşgalenize başlıca | vil tekaüt kanunun ehem - mevzu olacaklardır. iyeti i Gene bu devrede iştigal: #buyuracağınız ei e selerle beraber arzedeyim yeni tetbirler almak icap eder. Maliyemiz, çetin bir se- neyi muvaffakiyetle geçir. mektedir. Harici borçların goaomuügmdunddo0D0oE gCEHENNEMLER ! a Kudreti mümessili JORJ BANKROİ yıldızı OLGA BAKLANOVA S MELEK sineiiasında| Bunun için aşağıdaki tarifeyi İz O gösterilecek olan HANRİ BERNŞİ” dakika mâşgul olmanız kâfidir: SAMSON piyesinden m PARA KUF DU filminde gösterilecci: 4 tedir. fında yeniden 445 kilometre A istihsal demiryolu döşenmiştir. Bir | Senesi, ban mıntıkalarda | seneye kadar da yeninen bu sade rakamlar ve hadi- 5 | ve ehliyete yetiştirmek için tediyesi, Anadolu hattı tak- zimi yeni müzayede ve mü-| .noonnof £- YARINI ile meşhur Ri calecek hafta Jacoododiğ Tin sayı tiyatrosunda akşim “ant 21,30 ds $EHREMANETİ il hi İ Hİ | İ İ, İ 29 i «cam . için. Fiml pılmıştır line da'r kanun du B Mec'ise takdim olunacak! Aziz arkadaşlarım, | Seinreli işlerle geçen aliyet senelerinizin biri mühim mevzularla sizi liyor. Sizin için büyük yaffakivet dilerim. Söğ| İ muvciizkiyetiniz milletin adet'du, selâmetidir. ( $f deti ve sürekli alkışlar) | Reisicümhur - Hazreti. meb'uslarım.. ve sami şiddetli ve sürekli alkı; arasıda salonu terk buyf muşlardır. Müteakiben © van: riyaset intihabı yafj mışlar. Meclis reisimizin nut Ankara, (AA) — İİ gün Büyü Millek Meclisi j tekrar riyasete intihap © len: Kâzim hazreti | intikamı: mlenkiye riya makamından şu nutku etmiştir: Muhterem arkadaşları $ Beni bu içtima se" için de meclis reisliği imtihap ettiğinizden do yi teşekkür ederim, Sizin © madınızın devamı be içir. en büyük mazhariyek Fona tevdi ettiğiniz mi ve şerefli vazifeyi bun” evvelki senelerde old" gibi dikkatle ifaya çal cağım. Bu hususta siri! muavenet ve muzâherel rica ederim. Meclisi muvaffakiyet ve milleti saadetler diler ve cümle! hürmetle selâmlarım. Sofyada zelz€ Solya, 1 (A, Aldı Bu sübah merkezi 300 | lometre mesafede olan hareketi arz hissedilmi'& Zâyiat yoktur. EE p £ | İnanan e | One binli Ayas ik 6,02 11,58 Ase 17,08 Günün nasihati yek 4 Gi