2 Kasım 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

Binci bası$ş: AKŞAM gp#/“ 2 inci 4 basış Sene 12 — No : 3971 CUMARTESİ — 2 Teşrinisani 1929 Fiatı 5 kuruş Büyük millet meclisi açıldı Gazi Hz. Tamam saat üçte alkışlar arasında içtima salonuna girerek nutuklarını irat ettiler Gazi Hz. nin nutuklarından bazı parçalar: Harici siyasetimiz sulh fikrine müstenittir . Türk harflerinin memlekete tatbiki hususundaki müşkilât necip milletin mefküre kuvveti ve medeniyete olan muhabhbeti ile yenilmiştir Çalışkan türk köylüsüne işliyeceği kadar toprak temini istihsalâtımızı zenginleştirecek çarelerdendir. Ankara 1 (Telefonla) — Büyük millet meclisi, Gazi Hz. nin nutuk- laril2 şimdi açıldı... Meclis binası çok kalabalıktı. Localar, samiin yerleri kâmilen dolmuştu. Süfera locasında Ankaradaki bütün se- firler mevcuttu. Saat iki buçuktan itibaren meb- uslar salona girerek kendilerine mahsus Tadılar, teplanmış olan binlerce - halkın selâm ve alkışları arasında asker ve müzika tarafından lâmlanarak meclisi teşrif eylemiş- lerdir. Saat üçte riyaset mevküne geçti ve celse açıldı. Gazi Hz. mebusların sürekli ları arasında hitabet mevkiine geçerek nutuklarım irat etmeğe başladılar. Bu sırada içtima 'nunda büyük bir sükünet hü Sürüyor. Yalnız Reisicumhur Hz, metin ve küdretli sesleri diliyordu: reis vekili '— Büyük Millet Meclisinin muh- terem azasıl Üçüncü - Büyük Millet Meclisi- nin içtima senesini açıyorum. Bü- yük Millet Meclisinin her top- lanması bizim için yeni bir hayat ve gayret kaynağıdır. Bu feyizli kaynağın karşısında bulunmaktan mütehassis olarak aziz arkadaş- larımı muhabbet ve hürmetle se- lâmlarım. Geçen sene memleketin dahili hayatı huzur. ve asayiş içinde geçmişti Cumhuriyetin —dahili — siyaseti vatandaşın yaşayışını hiç bir nufuz ve tesallütün tesirinde bırakmak- Sırin temin etmektir. Bu siyaset dikkatle takip olun- maktadır. Bu hususta cumhuriyet jandarma ve zabıtasının hizmet ve fedakârlığı yüksek takdirimize lâyıktır. Bunu memnuniyetle ifade e&derim. Memleketin fikri ve ik. tisadi inkişafında yüksek terakki sahası olmasına çalışmak idealimizdir. Fakat'bu inkişafın medeni ve mili sınır haricinde cereyanalmasını prensip- lerimize muvafık bula- mayız En yai kanunlarla mücehhez olan adliemizin basiret ve adaleti tatbik iça gösterdiği dikkat mil- letin huur ve nizamını masun tutmağacâfi ve muktedirdir. Geçenşene memleketin sıhhatı mükim b arızadan v üteessir ol- Maksızın şçmiştir. Her nevi sıhhi mücadeleyi takip etmek başlıca hedeflerden olmağa lâyıktır. Dahbili idarede tam teşekküllü mahiyeler — açtırılmalıdır .— Bunu bilhassa tavsiye etmek isterim. Yeni nahiyelerin açıldığı yerler- deki vatandaşlar mazhar olduk- ları kolaylıktan memnuniyet gös- teriyorlar. Diğer taraftan bazı vilâyetlerde bususi — butçelerindeki - tediyenin intizamsızlığı görülüyor. — Bunun çaresi hususi bütçelerin hayalden uzak hakiki esaslara istinat etti- rilmesidir. Hükümetin bu hususu mürakabe altında bulundurması matlüptur. Muhterem - meclisinizin en büyük eseri türk harf- 1 lerinin memleketin umu- mi hayatına -tamamen tatbik olunmasıdır. Bu husustaki müşkilât necip milletimizin. mefküre kkvveti ve medeniyete olan muhabbeti sayesin- de kolaylıkla yenilmişt Millet mektepleri kız ve erkek yüz binlerce >va- tandaşın — nurlanmasına hizmet etti. Bu. mektep- lerin daha fazla bir şevk ile idaresi lâzımdır. Reisicumhur Hz. nutuk irat ederken Aziz arkadaşlar! Cümhuriyetin kara, deniz ve hova kuvvetleri her hususta “kiymetli takdir ve itimadınıza lâyıktır. Bunu tam kanaatle söylerim. Muhterem efendileri Hariciyede dürüst ve açık olan siyasetimiz bilkassa sulh fikrine müstenittir. Beynelmilel her kan- gi bir meselemizi sulk vasıtala- rile” halletmeği aramak - bizim menfaat ve zihniyetimize uyan bir yoldur. Bu yol haricinde b teklif karşısında kalma mak içindir ki emniyet prensipine ve onun vası- talarına çok ehemmiyet yeriyoruz .- Beynelmilel sulh havasının mahfu- ziyeti için Türk cumhu- riyeti iktidarı dahilinde her hangi bir hizmetten geri kalmıyacaktır. Aziz arkadaşlar! Memleket ik tisadiyatı bütün dikkatinizi cel betmektedir. Ziraatte, geçen istih- sal senesi bazı mıntakalarda ta- bit tesirattan ziyade zarar oldu. Bununla beraber vaziyet evvelki senelerin darlığına nisbetle umu- miyetle normale yaklaşmıştır. de- milebilir. Ziraj enstitülerin bir an İ evvel vücuda 'getirilmesine ehem miyet veriyoruz. Bu sene zirai koopeatif teşki- Jâtına başlanmış olması bilhassa memnuniyetimizi muciptir. Bu teş- klâtm her tarafa teşmil etmeği pek ziyade iltizam ediyoruz. Çifçiye arazi vermek hüküme- | tin mütlemadiyen takip etmesi | dâzım gelen bir keyfiyetlir. | Çalışkan Türk köylüsüne işli. | vebileceği: kadar toprak temin | etmek, memleketin istihsalâtını zenginleştirmek başlıca çareler dendir. Ticaret sahasındada normal şe- raitin tesis ve takviyesine devam olunacaktır. Bir sene zarfında teşekkül eden Türk şirketlerinin tesçil ettikleri sermaye 15 mil- | yon lirayı — geçmektedir. Bu ve ticaret tahsili için görülen zi- yade rağbet, ticarette intibahım | © kuvvetli delillerindendir. Deniz. ticaretini ve Seyrisefain ticareti ni haz ile zikrederim. Seyrisefaini gerek deniz vası- taları ve gerek - fabrikaları ile mühim ve geniş mikyasta kuvvet- lendirmek lâzımdır. Bu lüzumu dikkat ve alâkanıza arzetmek is- terim. Yeni — ticaret — muahedelerinin müzakere ve intacı umumiyetle iyi bir mecradadır. Büyük ticaret bihassa | terakkileri- | işlei münasebetlerimizi — tanzim — eden muahedelerin bir çoğu bitirilmiştir. Bunlar bu devrede meşgalenize baş- hca gevzu olacaktır. Bu devrede iş- » tgal buyuracağınız iktisadi kanun- ların ehemmeiyeti pek ziyadedir. İş kaunu yeni maden, orman ka- nunu bunların başlıcalarındandır. Muhterem efendiler! Büyük Milllet meclisinde son beyanatımızdan bugüne kadar ge- çen bir sene zarfında 440 kilo- metere — demiryolu döşenmiştir. Bir seneye kadar yeniden 520 kilometre döşenmesi muhtemeldir. Erzurum hattına ait ihzari fenni ameliyat hararetle devam etmekter Mersin — Adana demiryolu , Devlet demir yolları ilâve edilmiştir. Kanaat ve mat veren bu sade rakkamlar ve hadiselerle beraber arzedeyimki yeni açılan — demir — yollarının ilk seneler içinâ zaruri olan işletme kendi kendini idare etmektedir. Yol vergisi hasılâtınım tamamen elde edilmesi ehemmiyetle takip olun- mak lâzımdır. Su işlerinin teşkilâtı etütleri henüz başlangıcındadı: İktisadiyatımızın ana tedbirle den olan su işleri umumi idare- sinde fenni kabiliyet ve kudreti çok sağlam bulunmak - lâzımdır. Mühendis ve fen memuru süratle ve daha çok adet ve ehliyette yeliştirmek için yeni tedbirler almak icap eder. Maliyemiz çetin bir seneyi mu- vaffakıyetle geçirmektedir. Harici borçların tediyesi Anadolu hattı taksitlerinin ödenmesi ve teadül kanununun tasdiki mali bünyenin sağlamlığı ve bütçemizin haki- ki ve hesaplı olması sayesinde başarılmaktadır. Senelerden beri mali sahada devam eden ıslahat bu senki faaliyetinizde de yeni mev- zular bulacaktır. Ücretli memurlar, yeni münakasa ve müzayede ka- nunu bu cümledendir. Büyük millet meclisine takdimi mukarrer olan askeri ve sivil te- kaüt kanununun ehemmiyeti üze- rine de bilhassa dikkatinizi celb- etmek isterim. Devlet bankasının teşkiline ait kanın da yakında takdim edilecektir. şebekesir sene- bekliyor.. Sizin için büyük muvaffakıyetler dilerim. Sizin — muvaffakıyetiniz milletin selâmetidir, saadetidir., Gazi Hz. alkışlar arasında söz- lerini bitirdiler ve bitabet mev- küni — terkettiler. Bundan sonra divanı riyaset intihabatı yapıldı. Yarın tekrar içtima edilmek üzere celse tatil edildi.