2 Kasım 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3
A Sürrealistleri tebrik ederim; zira, meslek- lerinde muvaffak olu- | yorlar : Yazdıkları , akıl tarafından hon- trola tabi değildir! — Lâhik Uyanış , sabık Serveti- fünun — mecmuasında “üç ay evel başlıyıp iki ay evel dinen yeni edebi cereyanı takip etmemiş olsalar bile, karilerim, mezkür möcmuada - intişar eyliyen re: ve şirler hakkında yazdığım bir fıkraya belki şöyle bir nazar atmışlardır. Bu fıkralarda bahs- olunan “Eveleme Develeme,, vez- nindeki Gene gece Gece gene mısralarının mübdü olan Hayri Muhiddin Bey arkadaşımız, şimdi de, Hareket gazetesinde, mensup | bulunduğu “sürrealism,, adlı bedüi mektebin nazari tarafını takviye | ile meşguller. İşte 44 numaralı ve 30 birinci teşrin (*) tarihli nüshadaki “Son edebi mektep,, “Sürrealizmde, insan ruhunun amakında bizzat tabiat, kendi. kendine — eriyerek — şuurlanıyor. Onun . içindir ki/ sürrealizm ile | beşeri zekâ doğrudan doğruya kendi dehasının ve tabiatın de- hası için dalmaktadır. San'atkâr, kendi ruhunu ve kendi rukunda tabiatle cemiyetin gayri meş'ur külçesini sağan ve şuurlandıran | bir imbik rolü görmüş oluyor. İşte ( Uyanış ) mecmuasında Türkiye edebiyatına doğan mek- tep Türk san'atının da doğrudan doğruya kendi ruhu ve dehası içine doğru en âli hamlesidir. Hayri — Mul Beyin bedii mektebini tarif eden yukarıki par- çanın ilk kısmından Selâmi İzzet, Hikmet Feridun, Sadri Edhem, Nâzım Hikmet ve ben, başbaşa verdik; mana çıkaramadık. Ben kendi hesabıma son cümlesi ile katıyen hemfikir değilim; lâkin aynı makaledeki diğer bir parça- İk kısmında, edebi mektebini tarif eden muharriri gayet haklı buldum; zira diyorlar ki; meslekleri: göyle imiş: " Akıl tarafından hiçbir kon- trola tabi olmadan, bedit ve ya ahlâkt hiç bir şeye zihnin rapte- dilmeksizin P*) fikrin kendi kendini dikte etmesidir. Madem sürrealism bu in öyleyse, sürrealistlerimizi -tebrik ederiz: Mesleklerinde cidden mu- vaffak oluyorlar. Filhakika, yaz- dıkları, akıl — tarafından hiçbir kontrola tabi değildir. - Nü) İ Ben, Teşrinlevvole < birinci teşrifi> İsmi yörimesi taraftan olmadığım için, Büzele seramesi altındaki 90 birin teğrinin Sl-inci teşrin okunmasından değilin cümle — şekline de - taraftar Balıkçıların Emanetten şikâyeti | alıkçılar cemiyeti şehremaze- | in Balıkhane de aldığı delâliye | Tüsumundan şikayet — etmişlerdir. Balıkçılar cemiyeti bu resmin gayrı kanuni olarak alındığını iddia ediyorlar. Halk bilgisi derneği müsameresi Bu akşam Türkocağında Halk bilgisi derneği — tarafından ” bir müsamere tertip edilecektir. mü- samere esnasında Erzurum oyun- ları oynanacaktır, Müsamere esnasında Halk bil- Eııd.ırneğı reisi Yüsuf Ziya B. irliğin bir senelik faaliyeti hak- kında bir nutuk irat edecektir. wUzunk(ıpı'u yangını Emanet ne yapacak Tiyatronun üstü konservatuar altı havuz yapılacak Şehremaneti ile Alman grubu mümessili M. Lidnan arasında tiyatro, hal, değirmen, fırın, ban- yo inşaatı hakkında imzalanan esaslara göre şirket iptidai mali- yette hazırlayacağı projeleri kısa bir müddet içinde şehrimize derecek, bu projelerden biri aynen yahut tadilen kabul edile- cektir. İntihap edilen proje üze- rine yapılacak inşaat derhal mi nakasaya konulacaktır. Münakasaya diğer müessesler de iştirk edeceklerdir. İmza cı mukavele encümeni emanete veri miştir. Mütcakiben cemiyeti bele- diyeye verilecektir. Şirket inşaatı iki buçuk senede ikmâl edecektir. Bütün inşaat — bittikten tiyatro, hal ve sairenin idaresine kifayet eden masraflar çıktıktan sonra — varidatın — fazlası ” inşaat bedeline tahsis edilecektir. Ema- net, bu bedeli taksit ile ödeye- cektir. Bu inşaat için emanet yüzde 7 faiz verecek ve âzami 10 senede inşaat bedeli ödene- cektir. Bu meyanda inşa edilecek olan tiyatro 1000 kişi istiap ede- cektir. Alman — şirketi mümessili M Lidman Almanyanın en maruf tiyatro mimarlarındandır. Tiyatro binasının üst katı, şim- dilik konservatuvara tahsis edile- cektir. Tiyatfo binasının alt katı asri banyolar olacaktır. Banyolar en aşağı d0 tane olacaktır. Banyoların — ortasında deniz suyu ile doldurulmuş büyük havuz olacaktır. Sırf eğlence için yapılacak olan bu havuz Parisin meşhür “Lido,, havuzuna fmüşabih $ olacaktır. Hale gelince: Yeni hal, açıla- cak caddeler ve meydanlarıda ihtiva etmek üzere 30 bin metro murabbamda bir sahada — yapı- Tacaktır. Halin önünde mükemmel bir rıhtim inşa edil İstasyon civarındaki dükkânlar yandı, hasar epice mühimdir — | Uzunki üde günü saat 19 da henüz meçhul 27 Teşrinievel bir. sebepten istasyonda zahire ve ticari eşya anbarı bulunan ve postacı Mustafa efendile bir mu- seviye ait olan dükkânlardan ateş zuhür etmiş ve 4 mağaza yan- dıktan sonra itfa edilmiştir. Muhterik olan eşya meyanında yalnız 40,000 liralık zahire bulun- maktaydi. Bu cihetle hasar yekü- nu epicedir. Buğday muvaredatı Bu günlerde Anadoludan gelen buğday mıktarı artmıştır. bundan bir hafta evvel Macar buğdayları piyasamızda buğday- larımıza “rekabet . ediyordu. Son günlerde Anadoludan fazla mal gelmesi — fiatları — indirmiştir. İki gün içinde Anadolunun muh- telif yerlerinden 19 vağon buğ- day gelmiştir. ŞEHİR HABERLERİ Mühim bir dava 200,000 Mark ve 50,000 Rublelik büyük davanın son celseleri rüyet ediliyor Evvelki ğün saat 15de birinçi Ticaret mahkemesinde 200,000 Mark ve 50,000 Rublelik büyük bir dava- nn kararına doğru mühim bir hatve atılmıştır. Tüccar Sabri Can bey tarafın- dan sabık sefirlerden Galip bey aleyhine ikame edilen bu mühim davanın safahatı bervechi atidir: **9918 Ağustosunda , Bolşevik ihtilâli esnasında Moskovada bu- lunan tüccar Sabri Can bey, Bolşevikler — elinden — kurtarmak için elinde bulunan 200,000 Mark- la 50,000 (Rubleyi o vakit Mos- kova sefiri bulunan Galip Kemal beye tevdi eder. Aradan bir müddet geçer. Rusyada Enver paşa ile temas eden Sabri bey: “Kendisinin tanbula gidemiyeceğini ve sefir tarafından İstanbulda Doyçe banka tevdi edilen parasının aldırılmasını paşadan rica eder. Enver paşa, Sabri Can beyin ita emirnamesi İstanbulda bulu- nan biraderi Kâmil beye gönder- miş, Kâmil bey de Doyçe banktan parayı almıştır. — * Davacı Sabri Can bey sefir Kemali beyden, Moskovada parayı talep etmektedir. Galip Kemali bey, Enver Kâmil beyden paşanın kardeşi bir makbuz. almış ve Sabri Can beyde kendi namına bankaya ibraz edilerek parası alınan sene- din sahte olduğunu iddia etmiştir. Bir çok safahat-arzeden bu da- vanın neticesi azami ya 1 yahut 2 celse sonra anlaşılacaktır. Dünki davanın son safhasında, heyeti hakime Doyçe bankın bu müameleye ait olan defterinin getirilmesine karar vermiştir. Bu defterde Rublelerin Türk parasına tahvil edilip edilmediği tetkik olunacaktır. izmir Türkiyenin en Mmünewver yeri Maarif emanetine gelen istatis- liğe göre Türkiyede en çok mektebi olan vilâyet, İzmir vilâ- yetidir. İstanbuldaki ilk mektep- lerin adedi 600, İzmirde ise 900 küsurdur. Nufus adedine nisbetle de en çok talebe İzmir vilâyeti dahilindedir. Şu hale nazaran Maarif itibariyle Türkiyede en leri memleket İzmir demekti Bugünden itibaren Küçük ilânlarımız ufak bir ücrete tabidir: L defası 30 kuruş gea v0 » Gi e 60 » Her fazla defa için —10 » Dün akşama kadar idarehane- mize ve ya postaya tevdi edilen küçük ilânlar, vadimiz mucibince, sıra ile üçer defa dercedilecektir. Küçük ilânlar Cumartesi, Pazartesi, Perşenbe günleri neşrolunur. Çifçilerinmüracaatı Ucuz petrol veril- mezse makineleri işleyemiyecek Petrol inhis idaresi evvelce züraa bilâ rüsüm ucuz petrol veriyordu. İnhisar idaresi petrol- dan inhisar resmi almadığı içi gibi zürraa petrol vermiyor. Bu yüzden muhtelif yerlerden inhisar idaresine şikâyetler gel- mektedir. Çatalca çiftçileri ucuz petrol meselesi için İktisat vekâletine telgrafla müracaatta bulunmuş- lardır. “Çatalcalılar — kendilerine ucuz petrol verilmedigi takdirde ellerindeki makineleri kullanamıya- caklarını söylemektedirler. Esasen bu * makineler talar tarafından taksitle alınmıştır. Eğer çiftçiler bu makinelerden istifade edemezlerse acentaların zürran daha ziyade tazyık ede- cekti iskân işleri hakkında bir tamim Dahbili vekili, 1 kânunusani 929 tarihinden itibaren — iskân dairesine tevdi edilmiş ve e cek tasfiye talepnameleri hakkın- da ahiren vilâyetlere aynen ati- deki tamim gönderilmiştir: Temlik kanununun tayin ettiği 1 kânunsani 1929 tarihinden son- ra ibraz edilecek tasfiye talep- namelerine — istinaden muamele ifası kanuna mugayirdir. Bu ta- rihten müahher olarak verilecek talepnameler hakkında zühulen muamele yapılmış olsa bile feshi ve keenlemyekün addile ve bun- dan sonra verilecek tasfiye talep- namelerinin muhtelit mübadele komisyonuna gönderilmesi ve ma- ballen tahkikat icrası talebi ile olanların dahi kabul edilmesi icap eder. Balıkçılar arasına anonim şirket teşkil ettiler Balıkçılar kendi aralarında bir anonim şirket teşkil etmişlerdir. Bu şirket balık avcılığı için bir kaç motör sipariş etmiştir. Balıkçılık şirketi bir il sonra işe başlıyacaktır. Amerikalı bir dişci Dişci mektebine m olmak istiyor Iki hafta evel ' y gz ç Amerikadan şehrimize Josef $ ( Opritz isminde! meşhur b r| hafta lerris | | rikanın en ma- ruf diş tabibi- dir. Mister Opritz - Doktor J. Opritz son sistem amerikan dişciliğini memleketimizde tamime çalışa- caktır. Kendisile görüşen muhar- ririmize doktor Opritz şu sözleri söylemiştir. — İstanbulda — dişçiliğin çok müterekki — olduğunu — gördüm. Mamafih son sistem Amerikan dişçiliğinin tamimine Türk dişçi mektebi, arzu ederse, orada maal- memnuniye ders vermek isterim. Doktor Opritrin memleketimiz- de kalması ve böyle bir vazife deruhte etmesi çak şayanı temen- nidir. DARÜLBEDAYİDE> >eim Kokotlar mektebi Çarşamba sabahı çocuklarımın bütün yaramazlığı üstündeydi. Beni sabahın — altısıda — uyandırdılar. Büyüğü sekizde mektebe savdık. Meydanı boş bulan küçük, kudur- dukta kudurdu. Ben hiddetlenip: İzzetl Deye çıkıştıkça ©: Babal Deye koynuma girdi. Kalktım, kucağıma — sıçradı, oturdüm, omuzuma bindi. Kahveme rahat vermedi, çayıma ortak çıktı, uyu- yuncaya kadar evin içini velveleye verdi.. Çapkın oğlan, beni hayli keyiflendirdi.. “Çarşamba sabahı hava ne ka- dar güzeldi. İstanbulun bu seneki sonbaharına deyecek yok doğrusu. İncirli köyünü, kuş bakışı gören balkonumun — kapısını / açtım. Ohl.. Etraf ilkbahar gibi yem- yeşil. Her apartımanın, her pence- resi açık .. Balkonlarda yatak çarşafları, yastık yüzleri havala- miyor.... Pencere önlerinde saçlar taranıyor,kirpiklere rimel çekiliyor. İziçerlere uzanmış. hayal kuran, kitap okuyan hanımefediler var... Ta uzaktan, şarkı söyleyen güzel bir sesin ihtizazları aksisedalar yapıyor.., Havada, görültülü bir sessizlik var. Sonbahazın sabah güneşi altında, ses, iyi kauçuktan yapı- miş bir top gibi, tatlı birer nida ile, zıp zıp, oradan oraya - sıçıı- yor, kâh yükseliyor ve kâh yere lerde yuvarlanıyor... Çarşamba günü, hava akşama kadar açık gitti. Altıdan sonra hafif bulutlardı. Gece yağmur yağmağa — başladı. Bilmem - siz Rasıl bulursunuz? Ben Beyoğlunun yağmurlu - gecelerine — bayılırım. İslak camekânlarda / elektrikle hazdan nemlenmiş, yaşarmış şöh- retli gözler gibi par lar ve her kadın, esrarengiz bir yere gidi- yormuş gibi, hızlı ve kaçamaklı yürüyormuş hissini verir.. İnsan yağmur altında , nefes nefese yürüyen kadınlara... Amma ben neden bahsedecektim? Hal evet: Darülbedayiden.. Çarşamba gecesi Darülbedayi, beyaz saçlıKemal Emin beyin, yarı terceme, yarı adapte bir vodvil temsil etti... Ettiğine fena etti. Amma artık bahsetmeğe değmez. Zevkli geçen bir günden sonra, durup durürken keyfimi, keyfinizi kaçırmak istemiyorum. Zavallı Kemal Emin bey, zavallı Darülbedayi ve ... zavallı bizle, Hele kokotlar mektebini seyreden talebeler... Hele sizler, hele sizler.. Selâmi İzzet Moda deniz klübünden : 1 teşrin'sani 929 cuma klübümüzde saat 16,30 da fev- kalâde içtima akdolunacağından bilümum rüfekanın teşrifleri rica İDAREHANE — acimüslük sokağı Telgraf adresi. “Akşam, etanbul, Telefen » yazı İşleri içini lti 1686 Telelem : İdare işleri için < S Göcderülen yünler, ahi ABONE ÜCRETLERİ Türkiye için Seneliği 1700 all aylığı Söü, ç aylığı S00 kuruş. Ecneki emleketler için : Seneliği 30007 ala arlığı 1600; ç aylığı 900 kuruştar. e ada alilmer Cazelemir illelerden as'aliyet Tabal e.
