29 Ekim 1948 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 16

—uUu— İlk Lozan zaferine kadar SVİÇRE'nin küç gebrimin bizi yi günün birinde bir tarih başı ois- al irdi çağı kimin aklıma, gelirdi, Halbukl bugün Türk çocuğunun tarih bında bu kelime, bir şehri ifade den ından çok uzaklaşmıştır. Onda, ters giden 'bir talihin, çet çekişmelerden sonra, zorla, doğru. Ya gövrilişini buluyoruz. renki Hamal. yek Tözan'ı tam bir. çeyrek Bye le leme kara, o bahtsız günleri iyice bilin- medikçe, Lozan'ın getirdiği ak günler iyice anlaşılamaz. İşiğın değeri kt. daha, iyi pilini. e öne Karanlık 20 2 al yıtlamış İM rk ee Tayan. E liken e biliyoruz. Yaşadığımız ışıklı gün. ler... 1928 öncesini bilen ve çarpışan nesille, Mili Mücadele eni az di Yaş ves nesil var ki, bunları sadece rağ dan belemişiz, destanlardan öğren EN hazılarımızda acı hâtıralari dlrülte, bazırlarımızda, bilinenleri tekrar bile ols Kiartbsai oan Yalar çeş dokuz yılın pek kısa hatlarla ha- tarlanması lâzım. 1914 haziranının 28 nci pi günü, Saraybosna'da a paklıyas kur. lmuştu. ufak niletler ya e ayri dı. Üç kıtada harp rt uzun, le yn GAMI grup, Almanya, Avustur- Macaristan ve Bug arlstan 0- Tar ole mağlübiyete uğradık > mağlbiyet içten içe satan çökü alan Bir koda impez Saki kia Li şiddetli darbe oldu. Hasta adam artık ölüyordu. çağda, her galibi hor imaj gördü eye Mütareke çok ağırdı. Gallp, T kiye üzerinde. EĞİgİ imiğalar daha şimdiden elde ediyordu; İtti- hâk ye Terakdnin alen an o günkü hükümet de, nel içinde, bu Pkarekeyi DIE müyatfakiyer 5 sapka tereddl: göstermiyordu. Bu noktada gözlerimizi br baş a yere oerecsğiz. Uzaklardan danı Mustafa Kemal Paşa, Be kile yolladığı telgrafta nin Ösfhanlılık için ve hükümet i- gin pek kara bir sahme teşkil et. ini bildirmiş ve ilâve etmiştir: ince yakinen Sör olduğuna ztn linduğu Ve Icap geren elle yeemleket için kabul eylediğim tihatlarıma tâbi olmak dememe. Mondros mat saymak ke öy dar dür ye kn ta imi li mahut sulh kon- me takibeti, Hair. » yanların. adıma Bull konfaransı de. He A ei tasını doğur ir ye vi Tuğ murahhaslar Sev metnini örme Sa bir ay Tg göyap, itedilar.. Metin laması İstan de neşrolun- ğer te bim Sultanahmet. milini, duyulan elemin ferya- il yat ölüm fermanını ağu ll Vani tarihinde Osmanlı nün hav yn içinde, bütü uğumez dünyasın TUEKyeYi ila yarn a MARİE Sila pu Biyanet venin. ze ırmağa lüzum gör üye yala emr ane ana hatlariyle gözününe, getirmiş olmal işim pu maddelere göz at “5 2) Vatanın, iki dehizinden ki- iler: Anadol nn ortanında boğulmak ale ULUS ıhan harbinden 8) Ordunun elinden silâhları Da Yareler iagal masrafla. va rına kı Mustafa Kemal yi ei İsmet Paşa'ya felgraf i iririmi. sim Tayyar verilen ad tiği bu şartlar. dan (1) memnun, İstanbul Bükü A n ve onlardan di o Hükümetin zatığlilerine tevcih eti a e lu- o0k Avrupa meriMun Çakal bir kişi, o dn yeni beril muvaffakıyetle itmam Memlekete bir silsile müfit hiz sr bi imrünüzü in defa da tarihi bir amil ale iniz. Uzun mücadelelerden so e istiklâl8 kavuştuğ! nl arkadaşla. ocuklarının arkağın. e m memnuniyetsizlik de © Anadı çoktan ifade edilmiştir. Şimdi gözlerimiz bir başka iş. ise tanımı- n sulh e iğünerie pi tirami bizmi layısiyle zatıâlinizi ve m ke USTAFA Kemal za Nur ve Hasan Beyleri ve mes Bk z di 5 nizi izde siz size rm tün heyeti mualla âza- gönç mirliva, bir vazife ile” sald e İğ önde e Gitmek isti; orluğunu pafyalıya GFE, / mi itüşekkizme tebrik ederi isi “idi, Mücadelgel iin dalu'da yeni Türkiye Devleti doğu. Girik Yerli e ede- yor. Erzurum, Sivas ve Ankara cekti, Sage Kemal, 19 Mayısta ve kurtuluş unun üç nirengi ri Â) İzmir Yunanlılara verilmiş. © Samsun'a çıktı. taşıdır, bütün er esl etle be Topu, tüfeği, parası yoktu. Saz Millet ve devlet işlerini bu fili Mi ve idaresi milletlerarası bir 5) Doğu Trakya, Büylikçekm: e Türk Milletine v— gi ele alış 1920 nin 23 nisanında An- komisyon elindedir. <0 gölüne kadar ünalan. ENİ Bu İmanın el kara'da bir Büyük Millet Meclisi 3) Doğu Anadolu'nun bir kıs. ©) irak, Arabistam ve Suriye zafer olacağım biliyor da il ve kanuniyeti. mi Ermenistan'a eki Bir İmparatorluktan koparılmıştır. Kısmında başka bir muhtariyet küu- aa Fg rrkiyo'deki azınlıklara, ye- Tulacaktır. imtiyazlar verilmiştir. X3 curtuluşun iki doğmuş, mücadelesi başlamıştır. Avrupa Artik siraaiyile zaferler s4 zara. kendi kendisine Osmanlı İmpara- o—oğız. 1 İnönü, 2 İnöni, Bakar Ordumuzun Hatay'a girişine ait sevimli bir hi Şanlı tır: > Cumhuriyetin çeyrek asırlık hayatı içinde şerefli bir fasıl başı Hatay Ana Vatana nasıl kavuşmuştu? Hatav barış yolu ile elde edilmiş bir milli hak olarak, genç Türk Devletinin ve kahrainan Ordusunun bütün dünyada yarattığı saygının bir eseri olmuştur UUMHURİYETİN çeyrek asır- eliyle Türkiye'ye “kavuşturmaya ka Derhal, hususi trenin hazırl başladığı runda — sıhhatini har- bik hayatı İçinde Hatay se (rar vermiş bulunuyordu. sini emretti. Hata b ği di in İnönü tarafın. refli bir fasıl. yin Melün has ğini Türkiye lehine halledilmiş bu büyük © tal edilmişti. İsirahat etme sı 9 da Ankara'da mili diva, muhtelif bakanlardan mâ izm Fikren ve bedenen yorul ie Franz Büyük. Balığı idi, Sıhhati için zarari idi li arasında iyela. Memleketi idartiliği hat fuya- Amma O, Hatay dâvan uğcüna mb lm Hatay etiyle yabancılara kaptırmış olan İm. - bin bu kati ikazı da umursamıyaz Ada re Mere Bu, © Guküriyet anavatana ilhak eb paratorluğun, hesaba sığmaz cak kadar düvaya bağlanmış bulunur. Türk Milleti için umutu nlar La te — bulunuyordu. İerinden biri de Türkiye'nin Me e ele asırlık Tür sahürdü, O'nun bu seyahati Vaktiyle, Hatay Anlaşması mlayıcı bir parçasi olan, — sir kalamaz” diyordu Haray İçin sonsuz bir teseli olmu Tele Geniğtinde. kabul mal imani ve foprağiyle tarı ve gölmaei Şu hazin hâtrayı naklederle ve mücadele kudretlerini çok attır. o sırada Büyük Millet © Meclisindi hiye, ikeemli ve Gear © bâyatiyl Atatlirk bir gün yatakta istirah yaş Pakel o seyalınla Areikiin © ilede davalar ille de e rk halinde, radyodan yabancı nyan hayatını telâfi edilemez, şekilde sar- © taya reel bunlar. ne kadar pa, hiberlerni nliyondu. Barin miş olduğuda inkâr edilemez ven irekle münaka- unun” gidem Atatürk biraz da Hatay'ın gehidi- erten an Bl 3 Yatak döğralar Kin pro « dir. Hihayet meramuniyet hil nda: Atatürk ölmüştür, bunu Atati mr, Hatayın, bi © insanlık için mühim bir sekâmül ve tten gizliyorlar” diyordu. yük zaferini idrâke yetmedi. O'nün değ: aledir” öne bam çektiği bir sdü pl ANAY e > Ka gllrar dam inde halle MUZ 9 tm mi e e gal, Talihin br ivesi, kak il eni ları yüzünden maalesef Genel toplam dir, Büyük eti içinde, Eb yl a la el i Hataylılar, kendi İabarl mevkie Hataylı Türkler isgal idaresi altın. ? m kak ie abralarlr. Ml da ezilmekte idiler, : ENİ i)) miz Hataylı eelâtlar Kanma buna bir gihemet vermeli SE eme yi il va çok desin çar gösierd. öy Nü 5, Yoliyle elde edil. Mani Diva ok esin salkalar gösteri İ Köy Nüfusu mi bir mili bak rak, gene “Türk Hatay intel mlaka ii Da e A en lir rn Belli Lİ üz bütün dünüade. yarağa saygının yikama Eİ SE bir. eseri olmuştur. a ye İİ Fİ . z EA VU satırları yâzanın, Hatay” ik E Eri. IB rr ni Hükümetinin millet. zi EA küçük bütan yardır ve on kazanmış olduğu z Eİ- ları, her. zanışn gözleri | yaşararak sevgi ve itibar, nihayet 20 o may“ İİ A > hatırlar; 'de imazlanan Türke İ İİ Şehir Nüfusu gö? ganbaharımda. tahmini A hedesi ve Türkiye » Su- İİ Eİİ 'ün geniş bir Anadolu seyal yiye budularım kete, altına alan zi Eİ e bir gazete olarak nak de Türkiye « Fransa ittifakiyle kismen Sİ Ez tim. bakır'a kadar ike hal Yoluna gzl Bulunayardt. z E- sonra dön Malab yüke “ley dv 9 ee ZE İİ Fİ eye geçik Günkü dim halkı, anavatana Tava ze Ez İ 2 aker snş elimi, ortaya a- mak için ınmakta idiler yi ve EA E-İ İİ tılmış ve sen buhranlı safhasına gir- iye efkdn, Fay iran Ez Eİİ İ A arkın di ilyetlri aranda görme e 2E 2s > hi hir en son lann hagen lerden yapılma türkt vr ale ip şi $? Şase ler ol ve yıpranmış olduğu- şos2 ü aa aa n.a nu bilmiyen yoktur. Büyük kurtarıcı, Hatay, Türk ordunun Eerekiris arbel rinde” değil, altnda, İmzası olan pütür bir e han üzerinde de Ti kalmadı. Fakat bu hakliati kabul etmek. güçtü. Onlara, Kğ gelen bu bd Bu güçlük 'da yenile cektir. 1922 nin 26 au aşlıyan son büyük taarruz, di b gece sürdükten sonra, sabahi Ordusunun en şerefli . Kyle, kasabalar, Kedi ya- ai gakiliyor; masum insanlar öİdü- rilyordü Balat bü harabeler ve şehiilikler detünde bütün dünya ömrü boyunca ders olacak biç ha: kikat — kuruluyordu: fana, son i ip oluna- az. İr hedefiniz Ak erir yerine geti lk Ge der unun başında İzmir'de... eti Hultan Mehmebin atan. bura girdiği gü cağı kapanış ve yen açılmışsa, 1922 de Dumlupınar te- pesinde de öyle oldu. Türkiye için wriyetsizlik, kölelik yerine, hür- iyak re tatklal çağı açidr. Birin. ci Cihan harbi bizim için ve dünya için işte o gün sona eriyordu. gü pili ster, Trk, in zaferi tahakkuk etmi; zimdi, istiklâlimize e e muştuk. Fakat dahi daha ilk hedef üs. tünde idik. Hakiki kartal e daha çetin çarpışmalar hıyacaktı. Bu fHll zaferimizi Mudanya Mü- ize takip etti, tularımız ayakta Id. Fakat Fran Seti Felan Bollloğ'an gerek kendi devleti ve gerek Pa. iste. toplanmış olan diğer İtilaf Devletleri mümessilleri adma ver- diği teminat üzerine künbil ve. Çapalı yürüyüşleri gurdürumüştu. Çizik Birtan Gb, Hadi galler, miltareke ei Tarihin garip etivesi! Büyür Milet Meclisi Orduları. #p Gephesi m İs ettirdi Ki Aradı Same ii tulmuştur. 'rakya'mın bize teslimi kabul edilmekle; > Kurtullş Savaşı, mil iş lerle Menikor İsmiyle ayrı Ayrı insanlardır. Halbuki, e vü Milet Begle Hükmet Harisiya e Mebusu İsmet pi teke Lala al. sapar YüzümüM nda Aden riz. Büyük dünya deste “ 811 temasımız orada, RE, Hemen di Meclisi Hüküm: rammda cereyan eden müzakere lerden #onra all görüşmelerinin 13 kasım 1922 Lozan'da açıl kararlaştı Şimdi. Lozan'da Türkiye'ni hukukunu müdafan edecek bir heyet teş etmek Jazımdı. O zi in Ankara'n için hayli ehemmi Li Mi m nazik tarafı da şu İdi: Türk Murahhas Heyetinin başı kim olacaktı? li çeri yin göle Murah Heyetine Başkani “Yaharebe meydanında bu mem- işketin male talihini yenen Tamek “kadaşları Hasan Saka (Basba- kani) ve vahmeli Raze Mulla RL likte Lozan'a hareket etti, 20/10/a948 5 Mudanya Mütareke Konferansından bir hâtıra: in ve General Harin; mürekkep, bir. eyeti kendilerin& pir. sere We 31 anım 1932 de Ze gatosunda açıldı. Dünyan ge diplomatları karşımızda şlardı. Kendi bakımlaz ee akn yandan haklı iler. Çüneü yüzl Yarın Miki menfaatleri 8 ileriye ast ümitlerini kolay 4 ei kömek mıyorlardı. Eri mahkümiyeti kolay kola; rd mteri tünlerde üç bi Başbakanları, Lord Gürzon, ie — Hob'un bir mutkiyle agiz , konferans namma Lord O gün kom bükün ricalara air ii. Bu hareketiyle elemek yordu. ki, aşmurahhi "Türk hiebir sağada cine plânda a değildir. kalamaz. © günkü nutiumdâ “Dört seneden (ziyadedir. Vİ von Doa ve ham üzerine İni etmiş bir mütareke, Osmanlı İn m girişmiş. ol al tiği mlikerrer inin Kaş ni ve Taya kürek eee di kalmaz Mir gözle Sani olmuşlardır. Her yayla ve her mevkileki irki, kadın ve çocuk, bu müdafaa harbiz na iştirale ektiler, 118. tarihinden sonra Türü Milletinin mâruz. oldi. Bu sameuz icumlar ye tn ven hatlamaktn kesdanl menedemiyorum. Gerek bu hücum ları ve raplar, gerek hiçbir a9“ keri m olmalı, Tür kiye ğe yara” meal “amları münhasıran imha ve tahrip taz. ya, sum Türkün ovalaı e yaylnis. lev, das borset, ibi dolaşımını de halarlatmak isterim. Bu Sözleri konferansta iş “kimseni gözün” den kaçmadı, Ee pm işeme gile bast rde gazetecilere Yöralgl bir beyanatlar davası nı olanei acıklığiyle anlatmış şöyle deri ür Mületi kendi hudutları içinde müstakil ve hâkim olar yaşanan de yuh akt Lozan Kontaranı, aradaki İki pul yak yala bir yana biraz lari eüilinemle durduğunu, Pe göni aya pe dille hatırlatmı eri dur muyordu. ai l02E A9 yenlden gina konferans 24 tem'm da on ey Pp MERERİİRİE risii EE: EE EMRE EPSEEEEEREEE, EJHERME ŞE # Sef Ere H Bm 5 şer İZE