29 Eylül 1940 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

PALAR 29 ULUS Basımevi Çankırı Caddesi, Ankara Telgraf: ULUS Ankara TELEFON EYLÜL — İ gağikmamizln ısn petrol ! 1940 Yazı İşleri Müdürü îm Saan Hüsbsese SAĞSÜ O YŞ Yazan : Sadreddin ENVER 5 KURUŞ | idare " 1064 Bugün 2. inci sayfada Ham maddelerden ESR . " Dil inkılâbı yeni Türkiyenin büyük reform ,, u islerinde başlı başına büyük bir mevzudur ,, Milli Şefimizin dil inkılabı “hakkındaki müfaleaları Türk dilinde istediğimiz gayeleri tahakkuk ettirmek için geniş mikya 'Ankara; 28. a.a. " Burdur saylavr ve Türk Dil Kür dermişlerdir : * Dil Kurumu'nun yeni Kurum'un çalışmaları hakkımı malümatı vatandaşlar — Re'ısicüıâhur İsmet İnönü, umu Genel Sekre. teri İbrahim Necmi Dilmen'e aşağıdaki telgrafı gön- senesi münasebetiyle da memlekete verilen yakmn bir ilgi ile dinleliler. Dil bayramında düşünceler Falih Rıfkı ATAY Böyle bayramlar fikir ve dâva ldımylınnınyr umumi bir yoklama yapmalarına hizmet eder. Nergdu idik, nereye gidecektik, _nıfe_deyız? Milli kalkınma meselelerimizin hep- si için, hiç olmazsa yılda bir defa aynı sualleri soracağız. İlk hareket durmaksızın devam etmek, muvşf: fakiyetsizlikleri tasfiye etm_ek, iyi neticeleri sağlamak ve takviye et- mek lâzımdır. 4 o Osmanlı devrinin dili, k_epdııı kadar melez idi. Osmanlı tâbiri na- sıl bir milliyet ifade etmezse, os- manlıca da milli bir lisan addedile- mez. Osmanlı sıfatını, kendilerinde, türk sıfatı ile değiştiren ilk müte- fekkirler, evelâ, dil bahsi üstünde durmak zaruretinde kaldılar. Bu €ereyan, uzun müddet, medrese ve tanzimat edebiyatçılarının _m_ı.ıkıvo- metine uğramıştır. Devlet gibi, mek- tep de osmanlı idi. ç İrim Yeni türk devleti, her türlü mü- eadelede olduğu gibi, dil mücadele- sinde dahi garpçi milliyetperverle- rin zaferi eseridir. Dil ve harf inkı- lâbmna kadar, yeni devlelg vücut veren bütün tasfiyeler ve nıurmlı:', epsi bir arada, ayrılmaz bıs kül teşkil eder; temel ve bünye sağlam- lığımnın mayası olan, ahenkli bir te- cânüs gösterir. Pek iyi tecrübeler _ynpılmııını hizmet eden ifratlar bir tarafa !)ı: rakılacak olursa, dil dâvamızın iki esas mMmeselesi şunlardır: lisanda türk gramerine, ve ıstılıhlıı:rl__ı arap ve fars kaynaklarından yeni üniver- sitenin kültür kaynaklarına dön- mek! Bir dil, ağaç yıp_ı'ı_k döker ve tazeler gibi, kelimelerini ,döker ve tazeler. Asıl iş, bünyenin masun lmasındadır. Türk lisanının bünyesi, asırlarca, halk tarafından, onun konuşma di- linde, masallarında, destanlarında, ve köy evinden padişah sarayma kadar, türk yuvasında müdafaa e- dilmiştir. Üçüz dilli adam, cemiyet içinde daima iğretiliğini ve garabe- tini muhafaza etti. Enderun ve Medrese halk dilini kaba bulmuşsa, âlk enderun ve medrese dilini mi- Zahta kullanmıştır. , Bugün neredeyiz ı'.f' cevabını arıyalım. türkçedir; ilk, orta ve epler türkçe konuşuyor; © he i, bir gün tasfiye edilmeğe _l_lllt üm, klişe-tâbirler ve eski itiyat- âr dışmda, türkçedir. En muhımıı:ıı, Osmanlıcanın yaşamazlığına herkes arafından inanilmış olmaktır. —— | Terim kamusumuz, yüzde yetmi$ beşe yakın bir muvaffakiyet elde &tmiştir. Henüz hukuk dili çetrefil- lir; fen ve ilim terimlerinde zevk- tizlik veya isabetsizlikler vardı akat alımmış olan mesafe ile alı- Bacak olan mesafe, asla mukayese S'nez. : a Büzgünkü türkçenin edebl_yl“;g ilimde ve fende ifade kudreti, eski k_ in sahte ve zevahirci kolım'edve tide bolluğuna rağmen, çıkı_en Şt yüksektir. Tabii türkçe ile sim- ! öyle tercemeler yapılıyor ki, bu- X, ne Edebiyatı Cedide, ne de 0_'[" ,'ı" evelki edebiyatların dili ile *pmağa imkân yoktu. M iş ea << Neslimiz vardır: biri osman & Öğrenmistir; osmanlıca yazar Ve içidüşur. Bunlar, kendi zindanları Sinde mahpusturlar; öyle ı_el"_“!g: ıi]r dir, öyle gideceklerdir. İkinci n ” dahe &2 yaşlılar, w._ılıcı & lar, fakat dil inkılâbma 1Y (Sonu 5 inci sayfadi) ? Evelâ bu sua- Nesir ve şiir yüksek mek- devlet di- vardır. | sta ve çok sebatlı olarak çalışmıya mecburuz Dil inkılâbı yeni Türkiye'nin büyük reform işlerin- de başlı başına büyük bir mevzudur. Türk dilinde istediğimiz gayeleri tahakkuk ettirmek için geniş mikyasta ve çok sebatlı olarak çalışmıya mecbu - ruz. Kurum'un idealist çalışmasını kolaylaştırmak rik ederim. * KŞK LİP GKL ARATRNRA Milli Şefimizin feşekkürü Ankara; 28 a.a. — Riyaseticüm- hur Umumi Kâtipliğinden : Reisicümhur İsmet İnönü Seki . zinci Dil Bayramı münasebetiyle aldıkları telgraflardan mütehassis olmuşlar ve teşekkürlerinin iblâğı- na Anadolu Ajansını memur etmiş- lerdir. ĞAFAOT PD AĞ Fransadaki istilâ üsleri Dün gene şiddetle bombardıman edildi Londra, 28 a.n. — Hava nezaretinin is- tihbarat servisi bildiriyor: Fransanin Lorlent limanı dün gece in- giliz tayyareleri tarafından düşman isti- l4 limanlarına yapılan büyük mikyasta için herkes ona yardım edecektir. Vadettiğiniz yeni ve güzel eserleri itimatla bekliyoruz. Hepinizi teb. Türk Dil Kurumu'nun teşekkürü Ankara; 28. aa. — Türk Dil Kuru- mu Genel Sekreterliğinden ; Sekizinci dil bayramı dolayısiyle yurdun her tarafındaki Parti ve Halk- evleri kuruluşlarından ve birçok Ku- rum üyeleri ve dilseverler tarafından telgraf ve yazı ile yapılan candan kut- lamalardan dolayı Türk Dil Kurumu içten gelen teşekkürlerinin herkese bildirilmesini Anadolu Ajansından ri- ca eder, Pakt etrafında Birleşik Amerika'da Prens Konoye Moskova'da tefsir — yapılmıyor. İmza töreninde Sovyyet mümessilleri bulunmadı Bale, 28 a.. — Basler Nachrichten gö- zetesinin Berlin muhabirine göre, Alman- ya, İtalya ve Japonya #basındaki paktın imzası esnasında rus mümeesillerinin ha - zır bulunmaması Berlinde bilhassa dikkati taarruzlar da şiddetle b di- man edilmiştir. Doklar ve binalar tahrip edilmiş, antrepolar ve kereste tezgâhla- rında yangınlar çıkarılmıştır. Bu yangın - lardan birkaçı 100 kilometre uzaktan gö - rülmekte idi. Baskın Üç buçuk saat Bür- müştür. Bemanın bulutsuz ve rüyetin iyi olması ingiliz tayyarecilerinin hasaratı sarih surette tesbit etmelerine imkân ver- miştir. Taarruzun ilk safhasında her dakikada beş yüksek infilâk kudretli bomba ve yan- gın bombası düşmüş ve bu bir saat böyle- (Sonu $. inci sayfada) ir, Muhabir alman matbuatının, paktın BSövyetler Birliği aleyhine müteveccih ol- madığını İzah için pek ziyade gayret sarf etmekte olduğunu ilâve ediyor, Moskova'da hiçbir tefsir yok Moskova, 28 a.as. — Royter: Mihverle Japonya arasında yapılan Üç taraflı pakt hakkında burada henüz hiç bir mütalea neşredilmemiştir. Yabancı müşahitler, paktın, Amerika- (Sonu 3 üncü sayfada) C. H. P Ankara vilâyet merkezinde bir toplantı C. H. P. Cebeci nahiyesine bağlı köy ve mahalle ocakları kongreleri bitmek üzere Cebecı"deı Parti Ocak kongresinde bulunanlar Dün C. H. P. Ankara vilâyet mer- kezi binasında Parti vilâyet idare he- yeti reisi Çs ğ nıri reisliğinde bir toplantı yapılmış tır. Bu toplantıya vilâyet idare heye- ti âzaları, kaza ve nahiye idare heyet- leri reis ve âzaları iştirâk etmişlerdir. |Bay Rauf Ayaşlı parti teşkilâtının ıy_ıl_hk koöngreleri münasebetiyle par- Bay İbrahim Rauf Ayaşlı- | tili yurttaşların memleket işleri bakı- mından tenviri hususunda evelce ve- rilmiş kararları ve alınmış tedbirleri izah etmiş ve günün icaplarına göre (Sonu 5. inci sayfada) HARP veya SULH Reisicümhüur seçiminden evel anlaşılacak Amerika'nın çok mühim kararlar alması bekleniyor Amerikan hariciye nazırı Hull Vaşington, 28 a.a. — Alman -« italyan - bir cihan nizamından - bahsediyor Ani ka;rîaîı_ istilzam edecek hâdiseler bekleniyor Berlin, 28 a.a. — Resmi tebliğ: B. Hit- ler, İtalya harlciye nazırı Kont Ciano'yu kabul etmiştir. Mülâkafta alman hariciye (Sonu 5. inci sayfada) I(ahire_'de—levkil edilen İtalyanlar Roma, 28 a. — BStefani ajansı bildi- riyor: Kahire'de 7000 İtalyanın tevkifi hak - kında ve Mısır'da yapılan diğer tevkiflere dalr tefsiratta bulunafi Tevere gazetesi bu tedbirlerin Miısır tarafından bilhassa son kabine buhraniyle izhar edilen dostluk ve gayri muhariplik hissiyatiyle tezat teş- kil ettiğini ve İtalyanın bu tedbirleri in- Büyük Türk Amirali Derya Barbaros rafından, hahir bir düşmana kar- şı Preveze'de kazanılarn zaferin 402 inci yıldönümü münesebetiy- le İstanbul'da Barbaros'un tür- besi başında bir tören yapıldığı- nı yazmış ve törenin vermiştik. Yukardaki Barbaros çocukları bahriyelilerin havaya silâh atarak töreni açtık- larını görüyorsunuz. Yandaki ve- sim, türbeye konan çelenklerden bazılarını göstermektedir. Diğer resimlerimiz 3 üncü sayfamızda- dır. Kaptanı Hayreddin ta- tafsilâtını resimde ae Müdafaa fedbiri olarak Çinliler de Hindiçini'ye girecekler Şanghay, 28. a.a. — Çunkingten Çin gazetelerine gelen bir telgrafa göre, Çin hükümeti bir müdafaa tedbiri o - larak Hindi - Çiniye girmeleri için Çin kıtalarına emir vermeyi kararlaş - tırmıştır. Bir ingiliz tayyaresine ateş Hongkong, 28 aa. — Japonlar dün (Sonu 5. inci sayfada) İmfihanlarda kazanamıyan falebenin vaziyeti Maarif Vekilliğinden: Bazı gazetelerde devlet orta okul imti. hanı ile lise bitirme Imtihanını kazanamı- yan talebenin okuldan çıkarıldıkları ve talebe velilerinin bu halden şikâyetçi bu- lundukları yazılmaktadır. Bu iki imtihanda herhangi bir dersten kazanamıyan talebe yüksek kademedeki tahsil müessesesine devam edemez. Hentiz ikmâl edemediği orta okul veya liszenin son sınıfına devam, kendi elindedir. Tale- be, isterse, okulunun müdürüne yazı ile müracaatta bulunarak sınıfta kalma vazi- yetini kabul ettiğini bildirir ve bu suretle sınıfa alınır. Bu suretle son sınifta bir yıl ö olan talebe, mektebe devam husu- giliz tazyikine atf ve fakat Mısır hükümet makamlarının İngil- terenin harp menfaatlerine hizmet etmek- le pek fena hareket etmekte olduklarını | bu talebelerin, bildirmektedir. sunda diğer sınıf talebelerinin haklarına sahip ve vazifelerinden mesuldür. Ancak ailevi ve zati hayat zarüe (Sonu 3 üncü sayfada) jİapon paktının imzası hakkındı b konfer da beyanatta hariciye nazırı B, Huli, ezcümle şunları söylemiş- tir: İmzalanan pakt üzün zamandanberi mev- cudiyeti malüm olan münasebetleri daha vazıh'bir gurette meydana çıkarmaktan başka bir şey y . Bu münaseb hakkında birleşik Amerika hükümeti bir çok defalar nazarı dikkati celbetmiş bulu- huyordu. Böyle bir paktın hazırlanmaktı (Sonu 3 üncü sayfada) Dahiliye Vekili Edirnede Edirne, 28 (Telefonla) — Dahiliye Vekili Faik Öztrak bugün Uzunköp- rüden Edirneye gelmiş, Trakya umu- mi müfettişi Kâzım Dirik, baş müşa- vir Cezmi Öney, vâli Ferit, belediye reisi Ferit ve Edirne mebusları tara- fından karşılanmıştir. İktısaf Vekili Bafra'da | Bafra, 28 a.a. — İktisat vekili Hüs- nü Çakır dün buraya gelmiş ve kaza huqudunda kaymakam, C.H.P. ve be- lediye reisi ve diğer teşekküllere men sup bir çok zevat tarafından karşılan- mışlardır. İktisat vekili kazamızda halk ve tüccarlarla temasta buluna -- rak tetkikler yapmış ve akşam tekrar Samsuna dönmüşlerdir, ç ANKARA HÂLKEVİNDE Dün bölge güreş birincilikleri için D0 güreşçi karşılaştı Dün Ankara Halkevinde bölge güreş birincilikleri yapılmıbtır. Bu » P| sabakalara S0 kadar güreşçi iştirâk etmiştir. Yukarıdaki resimde müsabâ kalardan heyecanlı bir an görüyorsunuz. Tafsilât 6, ıncı sayfadadır.