23 Kasım 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

.- - 'rak batan yolcu ve yük 23 -11- 1939 ULUS DIŞ POLİTİKA Deniz harbinde yeni bir safha | Bir kaç günden beri, Almanya e İngiltere arasındaki deniz harbı, Yeni bir safhaya girmiş bulunuyor: Almanya açık denizlere dökt Mayınlarla Büyük Britanya'nın mü- nakalesini kesmiye çalışmaktadır. Bir kaç gün içinde mayına çarpa- vapurları- nn adedi ona baliğ olmuştur. Bun - lar arasında Hollanda'ya ait olup da batırılan Simon Bolivar vapurile Yüzden fazla yolcu da boğulmuş - tur. İngiltere'nin deniz hâkimiyetini sarsmak için Napolyon Fransası ve ikinci Vilhelm Almanyası tarafın - dan müracaat edilen çarelere yeni bir tedbir daha ilâve edilmiş olu - yor. Açık denizlere mayın dökme - nin devletler hukukuna mugayir ol- duğu şüphe kaldırmaz. Almanya'yı bugüne kadar böyle bir harekete tevessül etmekten alıkoyan Ameri- ka idi. Ancak bitaraflık kanunları - nın tatbikıyle Amerika gemileri ar- tık gerek muharip devlet limanla - rmdan ve gerek cümhurreisi Ruz- velt tarafından bir harp mmntakası olarak ilân edilen İskandinavya sa- hillerinden ve şimal denizinden çe- kilmişlerdir. Bilindiği gibi, Ameri - ka'nm bitaraflık kanunları - ticaret gemileri hakkında şu iki hükmü ihtiva etmektedir: 1 — Amerika gemilerinin muha - rip devlet limanlarına girmeleri ka- nunen menedilmiştir. Binaenaleyh Amerika gemileri, bu kanuna göre, ingiliz, fransız, Polonya ve alman limanlarına giremez. 2 — Cümhurreisi harp mıntakası addettiği —memleket — sahillerine Amerika gemilerinin — girmelerini emirnantesiyle menedebilir. Ruzvelt bitaraflık kanunu meriyete girer girmez neşrettiği emirname ile İs. kandinavya sahillerine Amerika ge- milerinin uğramalarını menetmiş - tir. Binaenaleyh bugün Amerika ti - caret gemileri şimali Avrupa deniz- lerinden çekilmiş bulunuyorlar. Fil- hakika bu, Amerika ticaret gemile- ri için ağır bir darbe teşkil etmekte- dir. İstatistiklere göre Amerika ti - caret gemilerinin yüzde kırk beşi L K ; makta idi. ba öamlerla Heame saraar . ka bir devlet bayrağı altında - Fa- nama bayrağiyle - seyrisefer etme- leri düşünülmüş ise de Amerika hü- kümeti buna da Trazı olmamıştır. Amerika bu denizlerle alâkalarını keser kesmez, Almanya ingiliz ge - milerine ve İngiltere ile ticaret ya - pan bitaraf devletlerin gemilerine bu darbeyi indirmiye karar vermiş- tir, Almanya'nın bu yeni tedbiri, 1917 senesindeki denizaltı harbı gi- bi, İngiltereyi mukabil tedbir al- mak vaziyetinde — bırakmaktadır. Her yeni icat edilen taarruz — yolu- nun ergeç bir müdafaa yolu bulu,- nur, Denizaltı muharebesi başladı - ğı zaman da öyle oldu. 1917 sene - sinde denizaltı harbı başladığı za- man ingilizler, şaşırmışlardı. Bu ye- ni mücadele vasıtasına karşı donan-|" malarını ve ticaret gemilerini mü - dafaa edecek çareleri arayıp te- kemmül ettirinciye kadar çok uğ - raştılar. Ehemiyetli zayiat verdiler. Fakat nihayet muvaffak da oldular. Açık denizlere mayın dökmek suretiyle başlanan yeni mücadele denizaltı harbından daha çok teh - likeli değildir. Bu vesile ile şu nok - tayı da kaydedelim ki harbın baş - langıcından beri alman denizaltı gemileri tarafından batırılan gemi- lerin tonajı yeni inşa edilen gemile- rin tonajından daha azdır. Yani İn- giltere tezgâhları almanların batı - rabildiklerinden daha çok gemi in- şa etmişlerdir. Binaenaleyh deniz harbına rağmen, bugün ingiliz ti - caret gemilerinin tonajı, harp baş - ladığı günkü tonajdan daha fazla - dır. Yeni deniz harbı Almanya'ya har bı kazandıramaz. Yalnız İngiltere- yi izaç ve izrar eder. Diğer taraftan Almanya, bitaraf memleketlerin ef- ârı iyesind. kaybedeceği sempati ile bunu Ödiyecektir. Ame- rika ticaret gemileri bu denizlerden çekildi diye, bu yeni terör . Ame- rika hükümetinin protestosuna mev- zu teşkil etmiyebilir. Fakat dünya- Garp cephesinde düşürülen bir alman tayyaresi Garp cephesinde topçu düellosu var Fransa'da dört Alman tayyaresi düşürüldü Birçok Alman tayyareleri İngiltere ve Fransa üzerinde uçuşlar yaptılar Paris, 22 a.a. — Havas aajnsının askeri vaziyet hakkındaki tebliği: Cephede sükünet berdevamdır. Yalnız tayyareler dün gündüz açık havadan istifade ederek büyük bir faaliyet göstermişlerdir. Bu sabah gelen haberlere göre dün- kü hava muharebelerinin bilânçosu şudur: üç alman tayyaresi alevler i- çinde düşürülmüştür. Bunlardan biri keşif tayyaresidir. Buna Fransa'nın şimal bölgesi üstünde dönmekte olan ikinci bir keşif tayyaresi ilâve etmek icabeder. Bu tayyare bir ingiliz tay- yaresinin taarruzuna uğrıyarak şimal denizi üzerinde düşürülmüştür. Cephede alman topçusu bilhassa La Blies mıntakasında büyük bir faaliyet göstermiştir. Alman topçuları fransız mevzilerine derinliğine ateş açmışlar- dır. Fransızlar buna derhal mukabele etmiş ve alman top mevzileriyle piya- de mevzilerini hedef olarak almıştır. Fransız sabah tebliği Paris, 22 a.a. — 22 Teşrinisani sa- Hhah #ahliği. - — Gece kayde değer mühim hiç Bir hâ- aıse vunamiiştir. İki alman denizaltısı batırıldı Paris, 22 aa. — 22 teşrinisani fran- sız akşam tebliği: Her iki taraf tayyareleri bugün faaliyette bulunmuşlardır. Biri deniz tayyareleri tarafından keşfedilmiş o- lan iki düşman tahtelbahiri üç gün fasıla ile aynı torpido tarafından ba- tırılmıştır. Alman tebliği Berlin, 22 a.a. — Tebliğ: Cephenin muhtelif noktalarında hafif topçu fa- aliyeti olmuştur. 21 teşrinisanide alman hava kuvet- leri İngiltere üzerinde Scopa Flow'a kadar Fransa üzerinde de cenubi Fran saya kadar istikşaflarına devam et- mişlerdir. Ne avcı tayyarelerimiz ne de hava müdafaa.toplarımız faaliyete geçmek lüzümunu hissetmemişlerdir. Alarm işareti Paris, 22 a.a. — Fransanın batı şi- mal bölgesinde alarm işareti verilmiş- tir. Alarm saat 10.25 ten 1145 e kadar sürmüştür. Hiç bir hâdise kaydedil- memiştir. Dün akşam aynı bölgede saat 19.32 den 19.47 ye kadar diğer bir tehlike işareti verilmiştir. İngilterenin şark sahillerinde alman tayyareleri uçtu Londra, 22 aa. — Dün akşam, saat 19 da, İngiltere'nin şark sahillerinde mühtelif yüksekliklerde uçan alman tayyareleri görülmüştür. Hava müda- faa topları harekete geçmiş ve alman tayyarelerine karşı ingiliz avcı tayya- releri gönderilmiştir. Alârm, saat 20.30 da nihayete ermiştir. Alman tay- yareleri hiç bir bomba atmamıştır. Kurtartlan alman tayyarecileri Londra, 22 a.a. — Bir ingiliz gemi- si, şimal denizinde portatif bir sandal içinde üç alman tayyarecisini bula- rak kurtarmış ve İngiltere'nin şark sahillerinde bir limana çıkarmıştır. Shetland adaları üzerinde nın yegâne bitaraf olan leketi Amerika değildir. Kaldı ki Ameri - ka efkârı umumiyesi insani noktai nazardan yalnız kendi bayrağını ta- #'yan gemilerin değil, her geminin Ve gemi içinde seyahat eden her Yolcunun mukadderatiyle de alâka- dardır. A.Ş. ESMER " Londra, 22 a.a. — Press Assoiacion altı tane alman bombardıman tayyare- sinin bugün Shetland adaları üzerin - den uçtuklarını ve attıkları bombala - rın, hedefe isabet etmediğini haber vermektedir. Bir şehirde hava tehli - kesi işareti verilmiş, fakat tehlike az sürmüştür. ; Kü İngilizlerin almanlara cevabı Londra, 22 aa. — Bahriye ve hava nezaretleri teblig ediyor : Almanlar, pazartesi günü İngiltere üzerinde uçan tayyarelerinin vazifele rini ifa ettiklerini, dün iddia ettiler, Hakikat halde, bir tek alman tayyare- si, Londra civarına gelebilmiş, fakat ingiliz hava ordusu tayyareleri tara - fından denize doğru uzaklaştırılmış - tır. Bunlar, alman tayyaresinden de - nize bir parçanın düştüğünü görmüş - lerdir. Tayyarenin uğradığı hasar de- recesi malüm olmadığından şimdiye kadar bu cihetin tasrihine lüzum gö - rülmmeiştir. Dün, bir ingiliz muhribi, iki alman pilotunu denizden çıkarmıştır. Bun- ların her ikisi de ağır yıı-ıhşeç hrn i ukarda sövle-ET » :îîı..efân? Bgünü t:şyaırel:rimiz tara - fından düşürülen alman tayyaresi mü- rettebatındandır. Londra civarının ve Taymis mansabının fotograflarını al- mıya teşebbüs etmişlerdir. Bu hâdise- ler, alman tefsirinin hakikate mutabık olmadığını göstermektedir. Bir alman tayyaresi Belçikaya düştü Brüksel, 22 a.a. — Fransız toprak- ları üzerinde harbettiği söylenen bir alman tayyaresi Thouront mıntakası- na düşmüştür. Bu haberi veren Belga ajansı, pilotun, paraşütle — atlamıya muvaffak olarak sağ salim kaldığını, fakat tayyarede bulunan diğer üç ki- şinin, muharebe esnasında, kurşun i - sabetiyle öldüklerini ilâve etmekte - dir. Bir ingiliz tayyaresi yanlışlıkla düşürüldü Üç düşman tayyaresi İngiltere' - nin şimal adaları üzerinden uçmuş - tur. Tayyareler görünür görünmez Orcade adalarında tehlike işareti ve- rilmiştir. İngiltere'nin şimal sahilinde de tehlike işareti verilmiş ve top sesleri işitilmiştir. | Macar gazeteleri B. Çakinin nutkunu tasvip ediyorlar Budapeşte, 22 a.a. — Kont Çaki tara - fından söylenen nutku, macar batbuatı it- tifakla tasvip etmektedir. Gazeteler Ma - caristanım Romanyaya karşı hüsnüniyetle hareket ettiğini kaydeylemektedirler. “Pester Lloyd” gazetesi hariciye nazı - rının, Transilvanyada bulunan — macarlara yardım edilmesine dair Macâristanla Ro- manya arasında 1937 de aktedilen itilâfla- rın tasdiki hakkında parlâmentoya bir ka- râlun lâyihası tevdi ettiğini hatırlatmakta - .f Matbuat, bilhassa ingiliz - fransız ablo- kası hakkında Kont Çaki tarafından yapı- lan sarih beyanatı tebarüz ettirmekte ve bu münasebetle Macaristana iptidai mad - deler taşıyan vapurların kontrolünü tenkid £ D İSTANBUL Cümhuriyet D. N. B. nin tebliği münasebetiyle Tan gazetesinin bazı İngiliz gazete- lerinden alarak neşrettiği haber dola- yısiyle alman ajansının tebliğini mev- zuubahis eden Yunus Nadi bu başlıklı makalesinde, şikayet mevzuunu — teşkil eden haberlere göre, alman büyük el- çisinin romen büyük elçisine Trus - ro- men hududunda bir Zigfirid hattı in- şasını teklif etmiş ve romen büyük elçi- si de memleketinin sovyetlerle mevcut iyi münasebetlerini bozar diye bu tek- lifi reddetmiş olduğunu kaydederek : “İşte alman ajansı bu haberi tekzip etmek estemiştir. Fakat bunu yapmak için, kaş yapayım derken göz çıkarmış- tır. Çünkü alman ajansı bu vakada” ba- zı Türk matbuatiyle ingiliz - yahudi mü messillerinin müştereken yaptıkları fa- aliyet” ten bir nümune görmek ve gös- termek süretiyle türk — gazeteciliğinin haysiyet ve şerefine tecavüz etmiştir.” Makalede ezcümle şöyle denilmekte- dir: “Hele bu münasebetle alman büyük elçisinin hükümetimiz nezdindeki "şid- detli p sundan bah k bü- . Üi : YişcecanrenanannnanaranKAAA A (aça, mö, Gi di kuvete tapan, insaniyet mk inkâr eden bir teşekküle bu kad ane boyun eğmeleridir. Fakı UVEL olduğuna emin bulunduğumuz bu dalâx bizi alman milletine acımaktan ve onü. sevmekten menetmez, Âlm illeti muhabbetimiz de başmdaki hareketlerini mazur görme le vatanımızı müdafaa vazi makaleden sonra bahsettiğim makalelerinin tehlikelerine gelecek nüs- hamızda devam edeceğiz.,, TAN Bulgaristan'dan yeni gelenlerizi anlattıkları Bu başlıklr yazısında M. Zekeriya Sertel şöyle diyor : “Balkanların düğüm moktası Bulga « ristandır. Almanya, Bulgaristanı iktisa- di esareti altında bulundurmak istiyor. Rusya buradaki eski nüfüzünu ihya ct- meyi düşünüyor. İtalya Bulgaristan vasıs tasiyle balkanlar tele geçirmiye çalışıyot. Muharrir, balkanlardaki bütün siyasi fanliyetlerin Bulgaristan üzerinde top - dığ kaydederek, — Bulgaristandan tün bütün abestir. Çünkü türkiyede mat buatın hür olduğu alman büyük elçi- sinin de meçhulü değildir. Alman bü- yük elçisini münakaşaya karıştırmakta da herhangi suretle hiç bir isabet bu- lunmasa gerektir.,, Muharrir netice olarak diyor ki: Türikiyenin şu veya bu delet aleyhi- ne olmıyarak yalnız kendi menfaat ve emniyet endişelerinden ilham ve kuvet alan siyaseti gizli kapaklı birşey değil- dir. Almanyanın türk emniyet bölgele- rine müteallik taarruz emelleri olma - dıkça ne Türkiyenin, ne de türk mat - b hsi alman aleyhtarı bir eden mebus Olhanın sözlerini kaydeyle - mektedir. Mebus, ezcümle Macaristanın — cenubi Amerikadan satın almış olduğu — mühim miktarda hurda demirin — Cebelüttarıkta kontrol altında tutulduğunu söylemiştir. hattı hareket takip etmediği ve etmi- yeceği çok meydanda bir hakikattir... Yeni Sabah Dün öğleden sonra Humler civa - rında da tehlike işareti verilmiştir. Hava nezareti, bir ingiliz tayyare- sinin yanlışlıkla bir balon barajı ö - nünden geçmiş olduğu için düşürül - düğünü ve içinde bulunan iki kişinin öldüğünü teessürle haber vermekte - dir. Bir düşman tayyaresi bugün İn - giltere'nin batı cenubu üzerinde uç - müuştur. Alârm işareti verilmemiştir. Bataryalar ateş açmış ve tayyare çok şjgâk_luı kaçmıya mecbur olmuş - Ur. a yrig halk, ü renkte olduğu anlaşılan tayyarenin uzaklaşmasını seyretmiştir. Hiç bir ingiliz avcı tayyaresi ha - valanmamıştır. » — Şimal denizinde Londra, 22 a.a. — Daily Express gazetesine Oslo'dan bildirildiğine gö- re, Nörveç sahil muhafızları alman tayyarelerinin şimal denizinde hemen her gün görüldüğünü bildirmişlerdir. Bu tayyareler 206 kilogram ağır - lığında yeni bir şekilde bomba atı - yorlar. Bu bombalar deniz sathında yüzmekte ve bir mayn gibi hasarata sebep olmaktadır. Ağırlığına bakı - hrsa bir tayyare bu bombadan ancak az mikdarda nakledebilecektir. İsviçre civarında hava faaliyeti Bern, 22 a.a. — İsviçre Genel Kur- mayının bir tebliğine göre, Bale'in şimalinde kâin harp mıntakasında bü- yük bir hava faaliyeti vardır ve bu fa- aliyet İsviçre topraklarından görüle - bilmektedir. Salı sabahı bir yeni hudut tecavü- zü vuku bulmuştur. Bir alman tayya- resi Bale arazisinin bir kısmı üzerin- de uçtuktan sonra Bad arazisine doğ- ru kaybolmuştur. Cümhuriyetimi - zin 16 1ncı yıl- dönümü münase- betiyle — Berlin Büyük Elçiliği- mizde büyük bir resmi kabul ya- pılmıştır. Ber- lin'deki kordip- Tomatiğin kâffe- si, alman Harici- ye erkânı, sanayi ticaret mümes - silleri, banka mü dürleri, türk dos- tu almanlar ve koloni hazır bu- Tunmuştur. Yandaki rtesim, Almanya harici- ye nezareti umu- mi kâtibi fon Weizecker'in bü- yük elçimiz B. Husrev Gerede'- yi tebrik edişini gösteriyor. “Almanya'ya karşı düşmanlığımız yok” Hüseyin Cahit Yalçın, ('l:üı!k mat- buatı takip ettiği büyük insani idealler namına alman siyasetini red ve takbih eder) başlıklı yazısında, alman gazete- lerinin bize hücumu sebeplerini izah e- derek bilhassa şöyle diyor: *“Alman milletine karşı hiç bir düş- manlığımız yoktur. Alman milletinin meziyetlerini, faziletlerini, kahraman- Jığını yakından biliriz. Fakat kusurla- rına da vakıfız, Bu kusurlarından biri- de nasyonal - sosyalizm gibi yalnız mad yeni gelen ecnebi müşahitlerin anlattıie- larını makalesine ilâve ediyor. Muharrir en son olarak şöyle diyor * “Bulgaristanın menfaati şu veya bu büyük devletin nüfuz ve tesirine kapıl- mamak emellerinin tıhakkukunu komşu- lariyle birlikte aramaktır. Her hangi bir sebeple olursa olsun balkanlı ya- bancı büyük devletlerin karışması bal. kanların ve bu arada Bulgaristanım men- faatine muhaliftir. $ Bulgar hükümetinin engeç bu hakika- te varacağına şüphe yoktur. Fakat uma- rız ki bu kararı vermekte geç VAKİT Londra'ya giden heyet Bu yazısında Asım Us, bükümetim İh- racatımız için tedbirler üserin- de çalıştığını, bu maksatla Numan Me- nemencioğlunun başkanlığı altında İn- giltereye gidecek heyetin, tünk malları - nın ingiliz pazarlarında n_tlıımııkolay- Çai K t Keridi bu ğını kaydettikten sonra şöyle diyor : *“Lomdraya giden türk heyeti, karşıla« rında harpten evelkine nisbetle daha ge- niş bir selâhiyetle kanuşacak bir ingi- Hiz hükümeti bulacaklardır. Aynı zaman- da ingiliz hükümeti ile yapılacak ikti « sadi anlaşmalar ondan sonra fransız hü- kümeti ile girişilecek müzakerelerin ne- ticelenmesini kolaylaştıracaktır.,, Romanya Almanya'ya hayvan satıyor Bükreş, 22 aa. — (Röyter) Alman ticaret heyeti reisi Clodius ilk mu - KÜÇÜK DIŞ HABERLER XBelgrad, — Müdafaa mahkemesi, Li- ubliana'lı doktor Jemec isminde birini almanya lehinde casusluk suçu ile 15 se- neye mahküm etmiştir. XBrüksel, — Belga ajansına göre, 18, den 45 yaşma kadar bütün almanlar atış talimlerine ve kamp hizmetine tabi tutul- muşlardır. X Berlin, — Litvanya hükümeti solavak- yayı 4 vaffakiyetini | ştır ya 1940 martından evel Almanya'ya 30 bin muhtelif hayvan ile 30 bin domuz vermeyi vadeylemiştir. Diğer hususatta alman - romen müzakereleri henüz müsbet bir neti- ceye varmamıştır. Bilhassa Roman - yanın Almanyaya verdiği petrolü art- tırması meselesi muallakta bulunmak- tadır. Romanya kendi milli müdafaa ihtiyaçları ile yeni mukaveleden evel başka devletlere karşı girişmiş oldu - ğu teahhütlerden başkaca petrol va - gonlarının Almanyaya geçmesini ka- bul etmek istememektedir. Diğer taraftan, romen petrol fiat- XLiubliana, — Solovakya polisi, slo « vakyada bir komunist işçi faaliyeti keş « fetmiştir. XBrest, — Büyük harpte Çanakkalede fransız donanmasına kumanda eden Visa- miral Guepratte, 83 yaşında vefat etmiş- tir. XBrüksel, — Bir otomobil bir köprü - nün parmaklığını parçalıyarak 20 metre yükseklik wvarl İçinde bu - hanan iki kişi ölmüştür. XGuatamala, — Amerika ittihadı ma- lt konferansı sot celsesini aktetmiştir. Gelecek konferânsın anita - eguatör - de toplanması kararlaşmıştır. XParis, — Reisicumhur Lebrun, dün lens kömür havzasını ziyaret ederek bir nutuk söylemiş ve istihsalâtın arttırılması lâ diği noktasında israr etmiştir. larının indirilmesi h daki mü - zakereler de devam etmektedir. Clodius bütün bu meselelerin hal- line yardım etmesini von Papen'den rica eylemiştir. Fon Ribbentrop'a Lenin nişanı verildi Stokholm, 22 a a. — Svenska Dagbladet gazetesinin Berlin muhabiri, Fon Ribben- trop'a Lenin nişanı verildiğini bildirmek- tedir. Eski Alman veliahdine göre Hohenzollerden kimse tevkif veya idam olunmamış Berlin, 22 a.a. — Eski alman veli- ahdi, beyanatta bulunarak ailesi hak- kında ecnebi gazeteleri tarafından geçenlerde neşredilmiş olan haberleri kati surette tekzıp etmiştir. Eski veliaht, eski alman hanedanı âzasından hiç birisinin tevkif edil- memiş ve kurşuna dizilmemiş olduğu- nu söylemiştir. Hohenzollerin hanedanı âzasından silâh taşımağı uktedir — olanların kâffesi cephed dırlar, XParit, — Mebuslardan B, Chiappe, eski komüunist mebusların teşrif — vekâlet- lerinden iskat edilmiş olduklarının beyan ve ilânı için hükümetten istizahata bu - lünmağa karar vermiştir, X Brüksel; — Pilsen'deki Skoda fabri- kalarının 3470 milimetre çapında çok u « zun menzilli altı top imâl ettiği bildiril. mektedir. X Belgrad;, — Prag radyosunun dün ak- şam bildirdiğine göre, Bohemyada örfi idare kaldırılmıştır. XLondra, — Şimali İrlanda —başvekili lord Gragavon Londra'ya gelmiş ve Cham- berlein ve diğer nazırlarla görüşmüştür. XParis, — Hariciye müsteşarı B. Ri- bes, Romahnya büyük elçisi Franassoviç'i kabul etmiştir. XRiga, — Sovyet iktısad heyetinin re - isi sovyetler birliğine avdet edernek hükü- mete faaliyetinin neticesi hakkında malü- mat vermiştir. Mumaileyh bundan sonra almanya'ya avdet ederek alman endüstri- si erkâniyle müzakerederine devam ede - cektir. Yeni Litvanya kabinesi kuruldu Kaunas, 22 a.a. — Yeni Litvanya ka- binesi teşekkül etmiş, Başvekilliğe Merkkys, hariciye nezaretine Urbsyr, harbiye nezaretine general Misteikis, dahiliye nezaretine general Skuas ta- yin edilmişlerdir. Yeni Litvanya hükümeti, aynı eski siyasi hattı hareketi takip edecektir. Şi Snda j İ 4