10 Kasım 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

v gner”” 10-11-1939 ULUŞ AskerR ATATÜRK IllFlllllIllllllllllllllllIllllllllll!llllllllllIlllIlll.'lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllllllllIlIllllllllllllllIllllllIlllllllllIllIIlllIlllllllllllllllllllllllll!li;ll “ Atafürk'ün eseri, fâli eseri değildir kendi eseridir Lâkin Afatürk Türkiye için hüsnütali idi. ,, Atatürk'ün asker? hayatı üç safhadır ' 1) Kurmay subayı (Erkânıharp zabiti) 2) Komutan (Tümen £ tar hı, ordu komutanı) 3) Başkomutan. Atatürk "yalnız ikinci plânda parlayıp birinci Pplânda husuf etmediği” (1) gibi, “birinci plâna gel- Medikçe parlamıyan” (2)1 yıldız da değildir. O; göl- 8e'den şahika'ya; mütevazi erkânıharp zabitinden Başkomutanlığa kadar her rütbe ve her mertebede Müsavi kemal göstermiştir, . Kurmay Subayı 20/ I.kânun/ 1904 te erkânıharp yüzbaşı olarak mtktcpten çıktı. Tabiye ve sevkulceyş fikirleri çok komutanı, kolordu komuta- “İYi idi. Bu askeri fikir terbiyesine iyi bir umumi fi- kir terbiyesi esas olmuştu. Hür ve müsbet düşünceli İdi, Selânik'te rüştiye mektebinde iken riyaziye der- Sine sardığı merak gerçek'e ve müsbet'e kıymet ver- | İğş: © : | Üğini gösterir. | Atatürk mektepten çıktıktan sonra da daima mü- talea etmiş ve çalışmıştır. ı ; ği İ S“Hye ve Selânik i| -Erkânıharp yüzbaşı Mustafa Kemal Suriye'ye | (D “Tel brille au second plan gui s'eclipse au premler,, 2) *Oui ne brille gu'au premier,, | ! Atatürk, büyük taarruzdan evel orduyu teftiş ediyor gönderildi. Şamda 30. süvari alayında staj yaptı. 7/ haziran/ 907 de kolağası- oldu. 30/ eylül/-907-de Selânik'te ordu erkânıharbiyesine (Maiyeti Müşüri Erkânıharbiyesi) tayin edildi. 909 senesinde Selânik redif tümeni erkânıharbi oldu. Makedonya'daki bu muhtelif kurmay hizmetlerin- de Mustafa Kemal gerek hazar mesaisi (bu meyanda subayların yetiştirilmesi, atlı tatbikat seyahatlerini ve kurmay seyahatlerini idare etmek) ve gerek hare- kâtta çok zeki, müstesna kabiliyetli, kuvetli karakter sahibi bir erkânıharp zabiti olarak tanındı. O za- manlar Makedonya ateş içinde idi. Mustafa Kemal bu ateş mektebinde tahsilini ikmal etti. Hareket ordusu 31 mart isyanını tenkil etmek için Selânik'ten İs- tanbul'a hareket eden tümenin kurmay başkanı kol- ağası Mustafa Kemal idi. Tümen komutanı Hüsnü Paşa idi. Edirne'den tahrik olunan tümen dahi bida- yeten Hüsnü Paşanın emrine verildi, Bu iki tümene Hareket Ordusu denildi. Kolağası Mustafa Kemal bu suretle Hareket Ordusunun da kurmay başkanlığını yaptı. Selânik'ten İstanbul'a kadar bütün harekâtı kolağası Mustafa Kemal tanzim etti. Enver, Hafız Hakkı, Cemal orduya İstanbul surları önünde iltihak ettiler, Hüriyet ve inkılâp kahramanları Mustafa Kemal'in adı o zaman meçhul kalmıştı. “Gö- ründüğünden fazla olan ve gölgede kalmasını bilen erkânıharp zabiti” o idi. arasında 31 mart meselesi halledilince Mustafa Kemal tek- rar Selânik'e döndü ve talim ve terbiye ile meşgul oldu. Bir müddet sonra Arnavutluk isyanı zuhur etti. Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa Arnavutluk ha- rekâtının sevk ve idaresini bizzat deruhte etti. Selâ- nik'ten geçerken Mustafa Kemal'i kendi erkânıhar - biyesine aldı, Trablus ve Balkan harbi ltalya. Trablusgarb'a baskın suretiyle taarruz et- tiği zaman binbaşı Mustafa Kemal gönüllü olarak Derne'ye gitti. Derne Sirenayik mıntakasının müda faasını ve oradaki kuvetlerin komutanlığını deruhte etti. Mustafa Kemal'i vasi bir sahada müstakil Şef olarak ilk defa AAfrika'da görürüz: teşkilât yapmak, insanları idare etmek; ateşe sürmek, bin zorluk ve yokluk içinde bir devletle harp etmek, Sanki genç kurmay subayı, istikbalde, yapacağı büyük işler için Afrika'da staj yapıyordu —Mustafa Kemal aşiretleri kendisine cezbetti, mukavemeti tan- zim etti; italyanlara mütemadiyen ve muvaffakiyetle karşı koydu. Fakat Balkan harbi zuhur edince ana va tana döndü. Balkan harbinde Atatürk (Binbaşı Mustafa Ke- mal) Gelibolu yarımadasında — yani iki sene sonra büyük muharebeler idare edeceği “Bahrisefit kuvayi mürettebesi komutanlığı birinci şube (harekât şubesi) müdürlüğünü” ve sonra Bola- yır mıntakasındaki mürettep kolordunun kurmay başkanlığını ifa etti. Balkan harbiden sonra Sofya'ya ataşemiliter ol- du. dârülharekâtta — Büyük harp başladığı zaman Sofya ataşemiliteri S Ebedi Şef ve Milli Şef Yarbay Mustafa Kemal; cephede bir kıta komutanlı- ğına tayin edilmesini istirham etmiş ve Tekirdağın- da teşkil edilmekte olan 19. tümen komutanlığına tayin edilmiştir. Atatürk bir ay içinde tümeni teşkil etti ve tümeni ile Maydos'a geldi. En iyi kurmay subayı, komutan seciye, fikir ve vasıflarına - malik olan kurmay subaydır. Mustafa Kemal, 19. tümen komutanlığında büyük komutan evsafını (durumu çabuk kavramak, çabuk karar ver- mek ve kararı enerji ile icra etmek, mesuliyeti de- ruhte etmek) isbat etti. Conkbayırı zaferi ve Arıburnu'na çıkarma ordu ihtiyatı İngilizler- Seddülbahir yaptıkları zaman 19. tümen Bigalı'da bulunuyordu. Düşmanın çıkarma yaptığını haber a- lır almaz 19. tümen ko.nutanı hiç bir emir beklemek- sizin tümeni ile birlikte Arıburnu'na hareket etti. çok mühim bir nokta olan Conkbayırı'nı düşmandan evel tuttu; taarrus ederek Tüşmanı geri attı. [Bu ta- arruz tesadüf muharebesi şeklinde bir taarruzdur.) Ordu ihtiyatında bulunan bir tümen ancak ordu komutanının emriyle kullanılır. Tümen komutanı kendi hüküm ve takdirine göre kullanamaz. Lâkin bu durumda emir beklemek ve yahut istizan etmek vakit geçmesini ve karaya çıkan düşmanın bu esnada çok kuvetlenmesini mucipsolurdu. Umumi durumü gayet iyi takdir eden Mustafa Kemal, büyük mesuliyet de- ruhte ederek Arıburnu'na koştu; düşmanı durdurdu, geri attı. Ayvusturalyalılar her ne kadar denize dö- külmedilerse de kazandıkları yer sahilde bir dar şe- ride münhasır kaldı. Bu suretle bidayetten itibaren ingilizlerin taarruz plânı akim kaldı. Anafartalar zaferi Mustafa Kemal 26 nisandan 8 ağustosa kadar Arıburnu mıntakasında tümeni ile taarruz ve müda- faa muharebeleri yaptı. 10/ mayıs/ 915 te Albay ol- (Lütfen sayfayı çeviriniz)