12 Ağustos 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

Orgeneral Fahrettin Altay manevralar hakkında gazetecilere izahat veriyor (ümhurreisimiz manevralarda — hazır bulunacak (Başı 1. ci sayfada ) nuz, diye sormuş, Örgeneral de: — Yarın gidiyoruz cevabını vermiş tir. Cümhurreisimiz bunun üzerine gülerek : — Öyle ise beni de alınız, demiş - tir. Bu sırada Ülev vapurunun yanın - dan geçmekte olan başka bir vapur - dan halk Cümhurreisimize karşı bü - yük hürlerde bul Va - ve mendirek inşaatında kullanılabile- ceğini, Samsun'da çok eski zaman - larda tersane burnunda yapılan bir mendirekte kullanılmış olan bu taşla- rın bin senedenberi hâlâ mukavemet- lerini muhafaza ettiğini söylemiştir. Cümhurreisimiz yanında bulunan Ma- aarif Vekilimiz B. Hasan - Âli Yü - cel'e dönmüş : — Tâtil tetkiklerinden memnun pur Haydarpaşa'dan hareket ettikten sonra Milli Şefimiz, Nafıa Vekili ge- neral Ali Fuat Cebesoy'u yanına ça - ğırmış ve kendisinden şark vilâyetle- rinde ve Karadeniz sahillerinde yaptı- gı tetkikler etrafında izahat almıştır. Nafıa vekilimiz verdiği izahat arasın- da demiryolunun 20 eylülde Erzuru - ma varmış olacağını, fakat bazı küçük teferrüat yüzünden açılma merasimi- nin ancak 20 ilkteşrinde yapılacağını, demiryolu sayesinde Erzurum ve ci - warının büyük yeniliklere kavuşaca - ğını ve imar edilmekte olduğunu söy- lemiştir.. Cümhurreisimiz bu sırada : — Erzincan'dan sahile bir yol aç - mak kabil değil mi? diye sormuşlar. Vekil de: — Mütehassıslar tarafından yapılan tetkiklerde garp taraflarından böyle bir yol açılmasına imkân görüldüğü - nü, şark vilâyetlerinde büyük bir yol inşaat faaliyeti olduğunu bildirmiş - tir. Gene bu arada İsmet İnönü Kara- denizde inşa edilecek limanlar hakkın daki tetkiklerin ne vaziyette olduğu- nu sormuştur. Nafıa Vekilimiz de inşaları karar- laştırılan bütün Jlimanlar üzerinde ingilizlerle anlaşılmış olduğunu, şim- di bu limanlar hakkında hesaplar ya- pıldığını, bu hesaplar meclisin açıl - masına kadar yetiştirilerek derhal meclisten tahsisat isteneceğini ve he- men inşaata başlanacağını bildirmiş - tir, Vekil bilhassa bu irşaatta kulla - nılmak üzere Samsun'da çok sağlam , diye sormuştur. B. Hasan - Âli Yücel: — Çok memnunum, Buradan ma- nevralara gidip sonra Ankara'ya gi- deceğim, cevabını vermiştir. Bunun üzerine İsmet İnönü Orgeneral Fah- rettin Altay'a: — Görüyor musun çok kalabalık geliyoruz, demiş, Fahrettin Altay'da, — Herkesi memnun etmeğe çalışa- cağız, biraz da Edirne şenlensin, ce - vabını vermiştir. Ülev vapuru Dolmabahçe sarayı rıhtımına yanaşırken Milli Şef İsmet İnönü Denizyolları Umum Müdürü B. İbrahim Kemal Baybura'yı yanına çağırmış ve kendisine: — Nasıl Almanya'da yapılan yeni vapurlarımız geliyor mu, diye sormuş tur, B. İbrahim Kemal: — Evet, geliyor_lar, Tırhan'ın eşi Kades de yola çıktı. Yakında İstan- büul'a gelecek, demiştir.. İsmet İnönü bu vapurların da Doğu vapuru gibi mahzurlu olup olmadığı- nı öğrenmek istiyerek bazı sualler sormuş ve İbrahim Kemal Baybura, demiştir ki: — Bunlar iyi yapılmışlardır. “Do- ğu,, için Vekiller heyetinden müsaa- de aldık. Yakında gelecektir. Gene 5300 tonluk “Egemen” vapuru hazir- dır. “Savaş” denize indirilmiştir. Ni - hayet iki üç ay içinde bütün vapurlar memleketimize gelmiş olacaklardır. Ülev vapuru rıhtıma — yanaştıktan sonra Cümhurreisimiz İsmet İnönü taşları havi bir ocağın keşfedildiğini ve buradan çıkarılacak taşların liman Dolmabahçe sarayına gitmişlerdir. Adliyede tâlik derdine devâ! Dâvâların süratle görülüp bir karara bağlanması için tedbirler alınıyor Adliye Vekilimizin beydnotı (Başı | inci sayfada) meşru veya gayrimeşru sebeplerle pek çok işler talik edilmektedir. Bu- vak.kat başka bir binaya çıkmak zaru reti hasıl olacağı şüphesizdir. Bu ci- het düşünülmektedir. Muvakkat baş - nun mahkeme kararlarını lerce uzattığı malümdur. Bundan herkes şikâyetçidir. Bu talik illetini de te - davi etmek ve bunu ancak pek kanuni sebeplere inhisar ettirmek emelimiz- dir. Her halde türk adliyesinin şere- fini daha yükseklere çıkarmak için elden gelen gayreti geri bırakmıya- cağımıza emin olabilirsiniz.,, Fethi Okyar ceza ve hukuk saha - sında müçtemi hâkimli mahkemelerin yerine münferit hâkimlikler ihdası suretiyle bu mahkemelerin hemen he- men bir misli artacağı mülâhazasiyle yaz tatilini müteakip yeni şekil tat- bikat sahasında yer tuttuğu takdirde bina vaziyetin nasıl halledileceği su- aline de şu cevabı vermiştir: « Bu takdirde Sultanahmett'e yeni adliye binası yapılıncıya kadar aradan geçecek zaman zarfında mu- ka bir bi Sul l teki tapu binasının bir kısmı olması mulhtemel- dir. Bununla beraber dahâa uygun bir bina bulunup bulunmadığı da araştı- rılıyor. Bu vaziyet muvacehesinde postane binasının adliyenin işgal et- tiği kısmı elde tutulacaktır.,, Adliye Vekilimiz 1940 yılı başlan- gıcında tebligat işlerinin posta idare- si tarafından yapılması ve hâlen bu tebligat işini görmekte olan adliye memurlarının vaziyeti hakkında da, bunların mutazarrir olmamaları, müm kün olan yardımın yapılması, bir kıs- minın - posta idaresine geçmesi, bir kısmının da mahkeme mübaşirlikle- tinde kullanılması ve bir kısım yaşlı mübaşirlere de yardım mevzuubahis olduğunu söylemiştir. B. Fethi Okyar son olarak bütün hâkimleri alâkalandıracak şu müjdeyi ANDAÇ TAYYARE SAATLERİ Tayyare hareket saatleri Saat Dakika İstanbuldan — Ankaraya 9 30 Ankaradan — İstanbula 14 00 Adanadan — Ankaraya a 10 Ankaradan — Adanaya 15 15 İzmirden — Ankaraya 9 00 Ankaradan — İzmire 15 00 zmirden — İstanbula 7 10 İstanbuldan — İzmire 16 20 İstanbuldan - - Berline 7 55 İstanbuldan — Bükreşe 8 15 NÖBETÇİ ECZANELER 1/8/1939 gününden 31/8/1939 ak kadar ECZANELER gece nöbeti cetveli 1 — Ankara ve Yenişehir Eczaneleri 713 19 25 31 2— Sebat ve Ege Eczaneleri 2 814 20 26 3 — İstanbul ve Cebeci Eczaneleri 8 9152127 4— Yeni ve Halk Eczaneleri 4 10 16 22 28 5 — Sakarya ve Çankaya Eczaneleri S a1 17 23 29 6 — Merkez Eczanesi 6 12 18 24 30 Pazar geceleri nöbet alan eczaneler pâ- zar günü de açık bulunmak mecburiyetin- dedirler. Diğer eczanelerin pazar günleri ihtiyari olarak tâtil yapmaları kabul edil- miştir , ACELE İMDAT Bir yaralanma, bir kaza, fevkalâde bir has- talık vukuunda acele imdat istemek için Belediyeler Hastanesine (2257) numa- ra ile telefon edilir. LÜZÜUMLU TELEFON NUMARALARI Yangın ihbarı: (1521), — Telefon müraca- at: Şehir: (1023 - 1024), — Şehirler ara- sı: (2341 - 2342). — Elektrik ve Hava - gazı ârıza memurluğu: (1846), — Mesa- ieri Şehir Anbarı: (3705), TAKSİ TELEFON NUMARALARI: Zincirlicami civarı: (2645-1050-1196) Samanpazarı civarı : (2806 - 3259). Yenişehir. Havuzbaşı Bizim Taksi : (3848). ?ankın Caddesi Ulus Taksisi: (1291). stanbul Taksisi: (3997). Devlet Demiryolları Gar İstihbarat ve Müracaat Memurluğu: (1788). K Işık Taksi İnönü Caddesi (3394). Otobüslerin ilk ve son seferleri Ulus M. dan K. dere'ye 645 - 23.00 K. dere'den Ulus M. na 7015 23.20 Ulus M, dan Çankaya'ya 7.25 — 23,00 Çankaya'dan Ulus M, na 7.10 23.20 Ulus M. dan Dikmen'e 6.30 - 20.00 Dikmenden Ulus M. na 7.00 - 20.30 Uhüs M, dan Keçiören'e 6.00 - 21.00 Keçiören'den Ulus M,na — 6.30 - 21.30 Ulus M. dan Etlik'e 6.30 - 21.00 Etlik'ten Ulus M, na 7.00 - 21.30 Ulus M, dan Cebeci'ye 7.00 — 23.00 Cebeciden Ulus M. na 7.00 - 23.00 Cebeciden A. Fabrikalara 7.00 —.— As. fabrikalardan Cebeciye —— — 17.00 Yenişehirden Ulus M. na 7.00 23.00 Ülüs M, dan Yenişehire 7.10 — 23.00 8. pazarından Akköprüye — 6.15 — 7.00 Akköprüden S. pazarına 7.380 — 945 Bahçeli evlerden Ulus M.na745 —— Ulus M. dan Bahçeli evlere —— 20.00 $ Ulus meydaniyle İstasyon arasında her beş dakikade bir sefer olup tren za - manları seferler daha sıktır. & Ulus meydaniyle Yenişehi lar, Cebeci, Samanpazarı arasında saat 8 den 20 ye kadar vasati her beş daki - kada; saat 20 den 21 e kadar her on da- kikada; saat 7 den 8 e ve 21 den 23 e kadar her on beş, yirmi ve otuz dakika:- da bir muntazam seferler vardır. $ AL ları Ulus Meyd saat 23 deki son seferlerle bunların Ulus mey- danma dönüşleri sinemaların dağılış sa- atine tâbidirler, Posta saatleri Teahhütlü saat (18) e kadardır , Posta saat (19) a kadar İstanbul cihetine mektup kabul eder, Tren saatleri Haydarpaşa Hattı : Hergün; 8.30 (Pazartesi, Perşembe ve Cumartesi Toros S. treni Her gün; 17.00 - 19.25 Anadolu 8. treni; * 20.20; Kayıer.i. Sivas, Samsun, Diyarbakır ve Erzincan Hattı : Her gün 9.25; Kayseri, Ulukışla Adana, Halep ve İskenderun Hattı : Pazartesi, Çarşamba ve Cuma günleri; 21.23 Toros S. treni; Kayseri, Ulukışla, Adana Hattı : Her gün; 12.45; Zonguldal, Çankırı Hattı : Her gün; 17.20; İzmir'de bektaşı ayını yapanlar yakalandılar İzmir, 11 (Telefonla) — Bayraklı- da seyyar satıcı Vehbinin evinde bek- taşi âyini yapan Akif baba, 3 erkek ve yedi kadın yakalanmışlardır. vermiştir : — Hâkimlerimizin daima olduğun- dan daha iyi. yaziyete geçmeleri esa- sını hiç unutmuyoruz. Bu noktadan “hâkimler kanununda hâkimler lehine mümkün olan değişiklikleri yapaca - Bız. Bu da başlıca tetkik mev # dur. İmkân nisbetinde ve gecikmeden bu işi başarmak arzumuzu tebarüz et- tirirken bu noktadan izahat vermeği de yakın bir istikbale bırakıyorum,,, Adliye Vekilimiz birkaç güne ka- dar İmralı adasına giderek oradaki hapisaneyi gezecek ve sonra Ankara- ya dönecektir. İktisadi inkişatımız için yeni tedbirler Sümerbank ve Etibank'a yeni bir şekil verilecek Bu iki bankanın bankacılık fonksiyonları ile fabrika ve modern tesis ve işletme işleri ayrılacak (Başı 1 inci sayfada) ) kredisi ile Devlet işletmeleri üzerin - de yapılan tetkikler hakkında halkı - mızı tenvir etmek için bazı izahlarda bulunmak faydalı sayılmıştır. Vakıa son zamanda gerek Sümer - bank ve Etibankın gerek bunlara bağ- h işletmelerin müstakbel şekilleri ve çalışma tarzları hakkında Vekâleti - mizce bazı etütler yapılmaktadır. Bu etütler ve araştırmalar Cümhuriyet Halk Partisinin son tebliğinde ifade edilen esaslara uygun olarak başla - mıştır. Bu esaslara göre Sümerbank ve Etibankın bankacılık fonksiyonları ile fabrika ve maden tesis ve işletme işlerinin biribirinden ayrılması ica - betmektedir. Bu suretle hususi sana - yie de şamil olmak üzere devletin en- düstri ve maden finansman ve kredi işlerinde müstakil bir teşekkül elin - de toplanarak işletmecilikten tama - men ayrı bir mahiyet verilmesi, dev - let sanayi ve maden işletmelerinin de muayyen gruplar halinde birleştirile- rek keza müstakil birer hüviyet sahi- bi kılınması düşünülmektedir. Filhakika diğer ileri memleketler - de görülen ve hakim olan şekil de bu- dur. Bu bakımdan Partimizin son ka- rarı memleketimizin iktisadi inkişa - fının bir icabını ve bu sahada kate - dilmesi lâzımgelen bir tekâmül mer - halesini ifade etmektedir. Sanayi ve mâden hayatında " inkişaf “Vaziyetin bu şekli memleketimize devlet sanayi kredisi ile sanayi ve ma den işletmeciliğinin cümhuriyet yıl - larındaki inkişaf seyri takip edilince daha iyi anlaşılır. Çünkü malümdur ki Türkiye'de devlet sanayi kredisi ve buna bağlı sanayi ve maden işlet - müciliği 1925 de teşekkül eden sana - yi ve Maadin Bankası ilc başlamıştır. Gerek bu banka ve gerek onu istihlâf eden Sümerbank diğer bir cümle ban- ka muamelâtiyle beraber bilhassa sa - nayi finansman ve kredi işleriyle uğ - raşmak ve bu meyanda Sanayi Maadin işletmeleriyle de meşgul olmak üzere kurulmuştu. O zaman devlet işletme- lerinin azlığı ve iptidailiği hem banka cılık işlerinin hem de Sanayi ve Ma - adin işletmelerinin tek müessesede toplanmasına imkân verecek mahiyet- te görülmüştü. Ancak devletin bu sa- hadaki faaliyetinin artması Sanayi ve Maadin işlerinin bankada temerküzü- ne meydan vermediğinden Maadin iş- letmeleri ve buna ait kredi ve finans- man muamelelerinin ayrı bir teşekkü- le verilmesi zarureti hasıl olmuş ve Etibank bu ihtiyaçtan doğmuştur. Hâlen devlet sanayi ve maadin işlet- meleriyle ve devlet Sanayi ve Maadin kredisi işleri bu iki bankanın elinde toplanmış ve bankacılık fonksiyonla- riyle sanayi ve maden işletmelerini kurmak ve işletmek fonksiyonları ke- za bu iki bankanın elinde birleşmiş bu lunuyor. Yeni ve müstakil teşekküllere vücut vVermek zarureti Ancak aradan geçen müddet zar - finda sanayi tesislerinin ilerlemesi ve mâden işletme faaliyetinin genişle - mesi, bu işlerin idare ve işletmesinde yeni ve müstakil teşekküllere vücut vermek zaruretini ortaya çıkarmıştır. Meselâ Sümer Bank'ta toplanan sana- yi zümreleri arasında Karabük Demir ve Çelik Fabrikaları sermayesinin bü- yüklüğü ve iş hacminin genişliği iti- bariyle-başlı başına bir iktı- bu teşebbüsler için Jâziım olan kredi ve finansman muüuamelelerini de tek bir, diğer teşekkülde toplamaktan iba- rettir. Söylemeğe hacet yoktur ki me- sele henüz tetkik safhasındadır. Bun- ların kati bir şekil alması ve filiyata intikal etmesi için tetkiklerin bitmesi ve hazırlanacak kanun projesinin Büyük Millet Meclisince kabul edil - mesi lâzımdır. Hulâsa anlaşılıyor ki, şimdi tetki- kimize esas olan fikir Sümerbank ve Etibank'ı bankacılık fonksiyonları i- tibariyle birleştirerek aynı zamanda hususi sanayi ve maadin işlerine de kredi temin eden tek bir “Endüstri ve Mâden Finansman ve Kredi Ban - kası,, na vücut vermek ve diğer ta- raftan da devlet sanayi ve mâden iş- letmelerini muayyen gruplar halinde birleştirerek müstakil devlet müesse- seleri vücuda getirmektir. Bu suret- le kredi ve finansman işleri çok bü- yük sermayeli bir tek bankanın (me- selâ Sümerbank) elinde toplanmakta, işletmeler ise İktısat Vekâletinin tef- tiş, nezaret ve murakabesi altında ve keza 3460 No. lı murakabe kanununa tâbi olarak devlet ağır endüstri mü- essesesi, devlet dokuma endüstrisi müessesesi, devlet kimya endüstrisi müessesesi gibi ve her biri büyük ser- mayeli müstakil müesseseler halinde teşkilâtlandırılmaktadır. Alınan tedbir, milli iktısat hayatının bir terakki hamlesidir Alınan bu tedbiri milli iktısadi in- kişafımızın yeni bir terakki hamlesi olarak kaydetmek icabeder. Büu suret- le memleketimizde sanayi ve mâden işleri sahasında yeni bir kredi kon - trolü cihazı teessüs etmetke, hepsi de devlet malı ve binaenaleyh hepsi de devletçilik prensipimizin canlı birer ifadesi olan devlet tesisleri milli ik- tısadiyat?, sahasında müstakil ve biza- tihi müteşebbis yeni kuvetler olarak yer almaktadır. Mevzularının icabet- tirdiği supleslere malik ve binaena - leyh iktısadi dinamizmi daha üstün olarak çalışacak bu müesseselere iler- de yeni devlet programlarının kurül- masını emredeceği yeni mü l ve ana sanayi grupları tabiatiyle ko- layca iltihak edebileceklerdir. Diğer taraftan da devletin tama- miyle kendi mevzuu haricinde bıra - kacağı sanayi ve mâden - şubelerine hususi sermayelerin daha iyi akışı teşvik ve temin olunacak ve hüususi sanayie yeni kurulacak sanayi ve fi- nansman kredi bankası kanalından kredi yardımları yapılmak imkânları da tetkik olunmaktadır. Kuracağımız müesseselerin Vekâ- let merkezinde bir veya birkaç umum müdürlüğe bağlanmak suretiyle iktı- sadi olmaktan ziyade idari bir teşki- lât halinde vücuda getirileceği haber- leri ise hiç bir suretle vârit değildir.,, Maliyetin ucuzlaması Muhterem Vekil, bu tedbirin mali- yetin ucuzlatılmasında müessir olup olmıyacağı hakkındaki bir suale ce - vap olarak şunları söylemiştir: “— Bütün teşkilâtlanma tedbirleri gibi, bu tedbirler de maliyetin u- cuzlamasında âmillerden biri olarak telâkki edilebilir. ,, Şeker sanayii Şeker sanayii üzerinde İktısat Ve - kâletinin yaptığı tetkikler neticesin « de şeker endüstrisinin tamamiyle devletleştirilmesi hususunda bir neti- ceye varılıp varılmadığı sualine B. Hüsnü Çakır şu cevabı vermiştit: “— Şeker sanayiinin devletleşmesi için henüz verilmiş bir karar yoktur. Yalnız bu mevzu üzerinde âlınacak tedbirleri tesbit etmek üzere tetkik- lerimize devam ediyoruz.,, Ürgüp'te bir baraj tesis ediliyor İ_İrgüp (Huüsusi) — Ürgüp ve köy- lîn halkı ötedenberi ekim, dikim işle- rfyle uğraşırlar, Bu yüzden suya ih- tiyaçları çoktur. Fakat suyumuz az olduğu için halk mahsülünü sula - makta müşkülât çekmektedir. Bu noktayı göz önüne olan hükümet Ür- güp'te halkın su ihtiyacını tatmin e- decek olan bir baraj tesisine karar vermiştir. Ürgüp'ün Mustafa paşa kö- yünde yapılacak olan barafın mük mel bir eser olacağı, ğıatâ &iğâıe cı!ııaı: rajından daha büyük bulunacağı ha- ber verilmektedir. Halk bundan fev- kalâde menundur. « YURD YAVRULARINA TEŞEKKÜR Okudukları mektep kitapları - nı kitap alamıyacak kardeşle- rine verilmek üzere Radyoevi ve kurumumuza — gönderen yurd yavrularına Çocuk Esir- geme Kurumu aleni teşekkür- lerini sunar. İstanbul belediyesi memurları için her gün saat 9 dan 12 ye ka- dar devam edecek olan bir kurs açmıştır. Resmimiz memurları kursu takip ederlerken gösteriyor sadi teşebbüs halini almış bulunmak- tadır. Bu teşebbüs bugünden müsta - kil bir işletme idaresine muhtaç ve müstahak bir vaziyette bulunmakta, keza Sümerbank'ta toplanan Tekstil fabrikaları için de aynı mülâhaza ve ihtiyaç kendisini hissettirmektedir. Etibank'ta toplanan mâden grupları arasında Ereğli kömür havzasının is- tismarı yalnız başına bir idareyi işbâ edecek kadar mühim ve hayati bir mevzudur. Binaenaleyh yapılmakta olan etütler, kendisini hissettirmeğe başlıyan ihtiyaçlara cevap vermeğe ve devletin iktısadi faaliyetleri sahasın- da varılması icabeden yeni bir tekâ- mül merhalesinin esaslarını tesbit ey- lemiye matuftur. Bununla yapılmak istenilen husus, izah ettiğim gibi, devlet elindeki iktisadi teşebbüsleri, teşebbüsün vüsatine göre kifayetli ve işin mahiyetine ve icabına uygun bir şekilde teşkilâtlandırmak ve bütün İstanbul'a kendi vasıtalariyle gezmekte ve film çevirmekte olan bir amerikalı milyarder gelmiştir. Resmimiz milyarderin birkaç kkamyon ve otomob 'den mürekkep küçük kervanını, güâlata köprüsü üzerinde gösteriyor