7 Mart 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

ı 7-3.1939 YAT ——T TEERREE UL TETARR AÇT AT ee — Uus DIŞ POLİTİKA Romanya - Polonya Viryova son bir İraç a içlede erk _ıyonıl politika faaliyetinin b ezi oldu. Alman devlet adam- e h"'hç defa Polonya pa' İ Vreet öttiler. Polonya başvekili ve '.";'N vekili komşu memleketlere Geç ransa'ya seyahatler yaptılar. k._:" hafta İtalya hariciye vekili ş—..dı_ Çiyano Varşova'ya gitmişti. at de Romanya hariciye vekili enko Polonya devlet adamlariy #rüşmektedir. ha_mlluıyı hariciye vekilinin Var- ne “da samimi bir kabul göreceği - #üphe yoktur. Romanya ile Po. dost devletidir. Polonya - Ro- 'ma Ya dostluğunun temeli 1921 se. Fi Romanya görüşmeleri dün bitti İki hükümet arasında tam görüş birliği mevcut Varşova, 6 a.a. — Romanya Hariciye Nazırı B. Gafenko yaban- cı matbuat mümessilerine şu beyanatta bulunmuştur: « B Bek'le olan görüşmelerim seri bir surette memnuniyet verici neticeler vermiştir. DÜNYA HABERLERİ - Polonya Macaristan antikomintern pakta . . . . niçin girdi? Budapeşte, 6 a.a, — Hariciye Nazı- rı Kont Çaki, seçim mıntakası olan Ozd'da söylediği bir nutukta, Macaris- tanın antikomintern paktına iltihakı - nın enternasyonali faaliyetine karşı bir müdafaa tedbiri olduğunu söyle - dikten sonra bu iltihakın aynı zaman- da, şimali Macaristanın kan dökül - meksizin ana vatan ile birleşmesine yardım eden devletlere karşı bir tesa- nüd ve dostluk tezahürü teşkil ettiği - ni beyan eylemiştir. l ittifak hede Lehi 'da R ya menfaatleri .—ü'ı' 1_921 senesi martında bu mu- :q"lnıcık olursa, Romanya :aı“'!l arasındaki mukarenetin â. R leri anlaşılır: o zamanlar Sovyet *sSya yalnız Polonya'nın değil, Be- Mötbya'yı bir emri vaki ile ilhak e- Romanya'nın ve hattâ bütün Otla ve garbi Avrupa'nın düşmanı ::i"tindı görünüyordu. Fransa'. Rh:lrdımiyle yapılan Polonya - ı’.ıı mya ittifakı, hem iki devleti, _dG garbi Avrupa'yı sovyet teca- %“"e karşı korumak için imzalan- ,"_"!h- Bu sebeplerledir ki sovyetler. $ A'Npı arasına çekilen bu sedde, Zaman Cordon Sanitaire adı veril- Tnişti, 1921 senesindenberi milletler a- l münasebetleri birçok istihale- geçirmiştir. 1921 ittifakı da tabii Mânasını kaybetti. Fakat Ro- :'f'" - Polonya dostluğu eski ku- Stini kaybetmemiştir. Yalnız Mü- görüşmelerinden sonra 'akya parçalanırken iki müttefik devlet arasında - ihtilâf belirdi. Po- Onya, Rütenya'nın Macaristan'a ve- esini iltizam etti. Romanya buna Tazı olmadı. Fakat bu, Romanya'dan kuvetli bir devletin de itirazı. hahedef olduğundan iki müttefik devlet daki ihtilâf da mâ Mt kaybetti. Esasen Çekoslovakya lesi ötedenberi, Romanya'yı Po. Mesel, Ö ı"'!'l'dın ayıran bir ihtilâf mevzuu :'“îl ediyordu. Romanya, küçük an- antın bir uzvu sıfatiyle Çekoslovak- ya, FERASA'NnDider duğı:ğ""'"'"d' bile, Çekoslovak. ve politikası için takdir mevcuttur, Bu takdir aynı derecede Yugoslavya- i| da ve Balkan antantı devletlerince de mevcuttur. Romanya ile Polonyanın müşterek menfaatleri sahsındaki politik icra- atları arasında bir koordinasyon te- sisine muvaffak olunmuştur. Mütte- fik iki memleket, diğer komşu devlet lerle dostane münasebetlerini karşı- lıklı olarak koylaştırmağa âmade bu- lunmaktadırlar. Ekonomi sahasında, iki memleket arasındaki münakalâta taallük eden meseleler ön safta tetkik edilmiştir. Bu sahada seri bir hal tarzına varıla- cağı ümit edilmektedir.,, Yahudi meselesi B. Gafenko, B. Bek'ten Londra'yı ziyareti esnasında Lehistan ile Ro- manya'nın yahudi meselesindeki müş terek görüşünü izah etmesini rica et- tiğini, bununla beraber bunun sömür- ge meselesiyle hiç bir alâkası olma- dığını ilâve etmiştir. Romanya'nın Macaristan'la olan münasebetlerine gelince, B. Gafenko Romanya ile Polonyanın bu memle- ketle iyet verici bi ler tesis etmeleri için mümkün olan her şeyin yapılması icabettiğini söy- lemiştir. Ekalliyetler meselesi, Romanyanın dahili meselesi olarak kalmaktadır. Polonya ve Romanya Karpat Ukran- yasınm inkişafını dikkatle ve biribir- leriyle mutabık olarak takip etmekte- dirler. Filistin işini aei n halli için ma aktetmiştir. Araplarla İngilizler arasında görüşmeler cereyan ediyor Londra, 6 a.a. — Filistin konferansının ingiliz - arap | bu sabah toplanmıştır. Yahudi ajansının icra komitesi de bir içti- D ÜNK Ü İSTANBUL CUMHURİYET ——— Türk hükümetinin mahiyet ve hedefi Yunus Nadi, bugünkü başyazısında, bu mahiyet ve hedefin cümhurreisimizin şu günlerdeki iştigal tarzlarından da an lJaşılacağı üzere, halkın hususi menfaat- lerini devletin 'umumi faatleriyle mü- tevazin ve ahenkli yürütmek olduğunu, Millt Şef'imizin Kastamonu havalisin- de olduğu gibi, İstanbul'da da doğru- dan doğruya halkla temasının mânası bu olduğunu söyledikten sonra, cümhuriyet halk partisinin ana yasamıza idhal olun- muş olan prensiplerinden devletçilikle halkçılığın ideal olarak telif edilmiş bu- lunduğunu, bütün maksadın refahlı bir milletin, kuvetli devlet hedefi olduğu- nu yazmakta ve devlet, millet, hükümet, halk ve partinin ayrı ayrı şeyler olma- dığını ilâve ederek, unutmamalı ki bu ideal devlet mefhumığnun esas unsuru , gazeteleri a.a. Matbuat Servisi komisyoncusu Rıza Özyürek tarafın - dan, Cümmhurreisi İsmet İnönü'ne veri - len izahatı mevzuubahis ederek, takas primlerinin, bazı memleketler hakkında yüzde seksen dörde kadar yükseldiğini söylüyor ve takas komisyoncularının va- zifesi ihracatçılarla, ithalâtçıları birleş- tirip anlaştırmak olduğuna göre ihracat- çılarla işhalâtçıları organize ederek bu işi sadece devleti lü , müdafaa ediyor. Denizbank'taki yeni kadro münasebetiyle Hüseyin Cahit Yalçın, bu başmakale- de, Denizbanktan açıkta kalan 130 me- murun vaziyetlerini, âcil bir hak ve a. dalet meselesi olarak görüyor ve aile- leri ile beraber en aşağı 4 - 5 yüz vatan- daşın bu tedbir yüzünden istirap ve ü- mitsizlik içinde bulunduğunu, ortada mevcut hak ve adalet meselesiyle De- daima halk ve Yangından sonra Peyami Safa, “Hâdiseler arası,, sütu- nınmda yangın, otomobil ve tramvay ka- zası, salgın hastalık gibi felâketlerden sonra daima su, yol, doktor, ilâç, hasta- ne, kanalizasyon gibi ihıiı(açlar karşı- sında bulunduğ hatır rağ men, bu felâketler geçer geçmez bütün bu ihtiyaçları unutup İüks hülyasına ka- Bazı mahfillerde zannedildiğine göre konferansın büsbütün akim kal- masının önüne geçilecek ve araplarla yahudiler arasında bir anlaşma temin edilebilecektir. Büyük Britanya ile arap murahhas- ları arasında Filistin işinin hallini tâcil için hararetli müzakerelere de- vam edilmektedir. Londra'daki arap komitesi, Mısır hariciye müsteşarı E- min Osman paşayı İngiltere hüküme- tinin son tekliflerini büyük müftüye bildirmek üzere Lübnan'a gitmeğe memur etmiştir. İyi haber alan mah- fillerde söylendiğine göre bu teklif- lerde beş senelik bir muahede imza- sından maada yahudi muhaceretinin devamı ve altı ay müddetle arazi sa- tışının devam etmesi istenilmektedir. Altı ay sonra bu iki mesele yeniden müzakere edilecektir. Aynı mahfil- lerde söylendiğine göre, büyük müf- tü bu tesviye suretini kabul etmiye- cektir. Irak Başvekili Nuri paşanın bu h tekrar ta buluna- .. Şütetrrdu aK LuyP z mi tebliğin metni aşağıdadır: — Mişti. Çekoslovakya'nın orta Avru- Pa'da faal bir politika unsuru olarak Ortadan kalkması, iki devlet arasın- daha sıkı mukarenetin kurulma- yardım etmek gibi bir netice Vermiştir. Esasen Romanya - Pol Ya dış politikaları arasımda bir â- henk vardır: her ikisi de mihverl H ya Hariciye Nazırı B. Ga- fenko, Varşova'daki ikameti esnasın- da, Polonya hariciye nazırı B. Bek'le üteaddit görüşmelerde bul ş ve bu görüşmelerde Leh - Romen ittifa- kından ve iki memleketin jeo - poli- tik vaziyetlerinin benzerliğinden do- ğan bütün meseleler yakından ve bü- Tin câzibesine kapılmaktan çekin- Mektedir. Fakat Polonya, iki mihve- Te karşı üçüncü bir mihver teşkil et. MMek siyasetine mütemayil iken, Ro- , daha realist bir düşünce ile ikta ve rejiy lan. laşmalarla iktifa etmektedir. Filha- yük bir ilik havası içinde tet- kik edilmiştir. İki nazır, bu münase- betle, tam mutabakatlerini müşahede ve tespit ve iki müttefik memleketi alâkadar eden politik ve ekonomik işlerdeki icraatları için bir koordinas yon tesis etmişlerdir.,, B. Gafenko saat 15 te Bükreş'e ha- k_"*l Romanya'nın bütün | l ;'7'0 bu yolda anlaşmaları vardır. ©lonya . Romanya ittifakı bu anlaş- Malar cümlesinden olduğu gibi, Bal- hi bir i- aa da a; y Hilâftır. Gafenko son Bükreş içtima - u_"llll)erî, Balkan antantı konseyi- Ş ’a'.il V| Ç | .BL 1 h #maldeki müttefikine bu paktın se. li çalışması hakkında malümat p'rebilecek bir vaziyettedir. Esasen ımın y ı"hlıc:l: olursa, Bılk.ııı ııı:ıııt_'m'm reket edecekti B. Gafenko Varşova'dan ayrıldı Varşova, 6 aa. — Romanya Hari- ciye nazırı B. Gafenko Varşova'dan hareket etmiştir. Nazır istasyonda B. Bek ile Polonya'nın Bükreş büyük elçisi B. Raczynski, fransız büyük el- çisi B. Noel, Çek-slovakya'nın ve bal- kan antantı memleketlerinin elçileri ve diğer şahsiyetler tarafından se- lâml. ştır. b Sulhu sağlaml y h'*'nıı. bu memleket umumi efkâ. Tinm da yakın alâkasmı çekmiştir. ,Safenko'nun Varşava'yı ziyareti devlet arasmdaki dostluğun tak- '©sine yardım edecektir. Roman. Ya - Polonya münasebetlerinin tak. Viyesi hem müttefikimizin emniyeti - Ti, hem de sulhu sağlamlaştıracağın- n biz türkleri ancak memnun ede- dan . Bilir, A. Ş. ESMER Amerika Guan'da hava üssü yapmıyacak Vaşington, 6 aa. — Hükümet mü - ara nihayet vermek üzere Gu - Anda bir hava ve deniz üssü tesisinden Vâz geçmiştir. Guam'da yapılacak işler di bu milyon dolar istenmişti. Şim- tahsisattan da vaz geçilmiştir De'niz komisyonu reisi Walsh, âyan Meclisinde bu projeye muhalif olan - Ra tezini ıııudaiu etmiş ve Guam - M:hkim*?n JJaponyaya karşı bir e bu işlere başlan - / Maması lâzım geleceğini söylemiştir.. EŞ K . e M Ş Japonya'nın silâhlâanma programı Tokyo, 6 aa. — Domei ajansı bildi- riyor: Harbiye nazırı B, İtagaki, mümes. siller meclisinde ordunun silâhlanma progğramı için istediği munzam tahsi. satı ne surette kullanacağı hakkında izahat vermiştir. | Meclisten ordu ve donanma için yekünu bir milyar 849 milyon yene yükselen tahsisat istenmişti. Bu tahsi satın 194 milyon 896 bini orduya ait- tir. Nazır, bu tahsisattan fazla olarak or dunun Mançuko için 368 milyon 12 bin yen tahsi istediğini bu i 80 milyonuna yakın bir kısmının Man çuko hava kuvetlerinin takviyesine tahsis edileceğini bildirmiştir. Man. çuko çin olan bu hususi kredi yalnız bu malf yıl içindir, munzam askeri tahsisatın ise ordu için olanı 5 yılda —— ——-—'î Filistin'de çarpışmalar Kudüs, 6 a.a, — Suikastler devam etmektedir. Dün ingiliz kıtaları ile yapılan müsademeler neticesinde 7 a- rap ölmüştür. Yahudilerden ses yok Londra, 6 a.a. — Verilen malümata göre siyonist icra komitesi henüz mu kabil tekliflerini — hazırlamamıştır. Yahudi delegeler, mutavassıt bir tar- zı hal pek mümkün görülmediğinden ingilizlerin bizzat kendi tekliflerini tâdil etmeleri icap edeceği kanaatin- dedirler. Konferanstaki yahudi ko - misyonunun bir karar vermek üzere yapacağı içtima salı gününe tâlik e- dilmiştir. Belçika'da parlâmento feshediliyor Brüksel, 6 a.a. — Hükümeti vekâle - ten idare etmekte olan nazırlar uzun süren bir toplantı yapmışlardır. Bu toplantıdan sonra Pierlot gazetecile - re demiştir ki : “— Zorlukları halletmenin çarele - rini araştırdık. Teşkil edilen iki komi- te görüş teatilerine devam edecekler - dir.,, Bu bey tan sonra, parlâ nun feshinin şimdilik geri kalmış ol - duğu anlaşılryor. Bununla beraber par- lamentonun muhafazası ihtimalleri de gün geçtikçe azalmaktadır. ile görüştükten sonra parlâmentonun feshi hakkındaki kararnameyi imazla- mıştır. B. Pierlot yeni bir kabine teş- kili teşebbüslerinin tamamen âkim kal- dığını kırala bildirmiştir. Seçim so - nuna kadar işleri şimdiki kabine gö - recektir. Parlâmento hükümet buhra - nının 26 incı gününde feshedilmiş - tir. Romanya Başvekili Patrik Kristea öldü Kan, 6 aa, — Tedavi için burada bulunan Romanya Başvekili * Patrik Miron Kristea bu gece saat 21.30 da vefat etmiştir. kak aalsa u e gi " Brüksel, 6 a.a. — Kxâî, â Pterlot | pıldığımızı, bu felâketlerin verdiği der- si anl ikta devam ettikçe yeni ye- ni felâketlerle 1 | ö yazıı yor. Spor levazımı endüstrisi *“Nalımma mıhına,, sütunu muharriri, be- den terbiyesi umum müdürü general Ce- mil Taner'in, umum müdürlük istişare heyeti' içti a duğu rapordâki spor levazımı bahsini ele alarak bu le- vazımın memlekette imali için ikuıış imdid r | vi spo: endüstrisini kurmağa başlaması lüzumu- nu yazıyor. Mali sene başı h Yeni sene bütçesinin Haziranın birin- ci gününden itibaren tatbik mevkiine konulması ve mali senenin Haziran a- yından başlaması, alâkadar bazı icra memurlarının söylediklerine göre, me- selâ yol inşaatı gibi işlerin ancak son- bahar ortalarımda tatbikatıma başlana- bilmesini intaç ettiğini, bu sebeple, bu işlerden iyi teel ) dğ, bu mahzurlar nazarı itibare almarak köy bütçelerinin kânunusanide hazırlanma- sına karar verildiğini yazıyor, M. de, i ğu şu günlerde, başka memleketlerde görülen gürültüye ve patırtıya şahit ol- madığımızı, çünkü Atatürk'ün tesbit et- tiği ve partinin müdafasını üzerine al- dığı Kemalist ideoloji etrafında bütün halkın tek bir fert gibi birleşmiş bulun- duğunu, yeni seçimin bu birliği kuvet- lendirmeğe hizmet eden bir vasıta ola- cağını söyledikten sonra, yeni intiha- batta reylerimizi verirken hedefimizin, harice karşı tam birlik, dahilde tam in - kılâbeı olması lâzım geldiğine işaret e- diyor. Çocuklar için ahlâki filmler ekeriya Sertel, bu başmakalesin- ihab bilfiil başl: bul ——A bankın değilse bile, devletin meşgul olması lâzım geldiğini yazıyor. İhtisasa riayetsizlik “ Murat Sertoğlu “şimdilik bu kadar,, sütununda, dahiliye, eminyet ve maliye müdürleri arasında bazı değişiklikler yapıldığını bildiren bir Ankara haberini ele alarak, bu tayin listesinin bizde, ih- tisasa katiyen ehemiyet verilmediğini gösterdiğini, bir adamın çok dürüst, çok çalışkan, zeki ve kabiliyetli olması bir meslekte mutlaka muvaffak olmasına kâfi gelemiyeceğini, bilhassa polislik leğinin ihtisas işi olduğ meselâ, bir maliye memurunun ne kadar kabili- yetli olursa olsun emniyet âmirliği gibi bir ihtisas işinde muvaffak olacağının muhakkak bulunmadığını yazıyor ve bu mühim noktaya nazarı dikkati celbedi- : SON — POSTA Modern devlet Mühittin Birgen, “Her gün” da, bundan 20 sene evel ilk defa Ziya Gökalp tarafından ortaya atılan modern devlet tabirinin henüz memleketimizde herkes tarafından tamamen anlaşılmış bir mefhum olmadığını bunu bugün için- de bulunduğumuz devlet tekâmülü esna « sında tamamen anlıyacağımızt, yeni dev- let reisimizin büyük vazifesinin ifası dev« rinin gelmiş olduğunu bize her hareketi- le göstermiye ehemiyet verdiğini söyle- dikten sonra modern devleti tarif etmek-« te, bu defaki hedefin artık “Akdeniz” de« gil “Modern devlet” olduğunu ilâve et « mektedir. Yeni iki denizaltı gemimiz 'da inşa edilmekte olan iki de- CUREARLARTCE Vra hse li olasa Süle dıray'ın yakında limanımıza geleceğini, Haliç'te Valide kızağında kurulmuş olan diğer iki denizaltı gemisinin inşaatı da a üzere olduğ haber ve- riyor. samamam Elbirliği “Dikkatler” sütununda, Reisicümhu « run, elinde kâğıt kalem masa başında, halkın dileklerini saatlarca dinlediğine işaretle, gazetelerde çıkan halkın şikâ « yetlerine mütcallik yazıları, her dairede tetkikle mükellef bir masa bulunması lü- “Günün leleri,, da, sine- kulağını tıkayan üce hk%ı v: :d'ıireler a ahlâki film meselesi hakkında — bugünkü zihniyetle kabili telif değil « Milli Şef'e verdiği cevabı ba- dir,, demek his ederek bu cevabım doğru olduğunu film kumpanyalarnım satılmak üzre ah- lâki film yapmadıklarını, amerika maa- rif dairesinin yaptrıdığı binlerce ahlâ- ki filmin kopyelerini, çocuk esirgeme kredi açmağa karar vermiştir. Hükümet bundan evel 550 bin ster- linglik bir kredi açmağı düşünmek- te olduğu için, şimdi verilen karar Londra'nın Çin'e büyük yardım arzu- sunu gösterir mahiyette telâkki edil- mektedir. Aynı mahfillere göre bu kredi Birmanyayı Çangtu'ya bağlıyan demiryolu kısmının inşasına tahsis edilecektir. 4 Çin mahfillerinde bu demiryoluna, Japonyanın Çinin hariçle olan deniz münasebetlerini felce uğratmak için pek ziyade çalıştığı şu sırada fevka- lâde bir ehemiyet atfedilmektedir. Vaşington da itirazda bulunmak niyetinde Londra, 6 a.a. — İngiltere'nin Çine 3 milyon sterling'e baliğ olacak bir ticari kredi açacağı alâkadar mahfil- lerde söylenmektedir. Bazı mahfillerde zannedildiğine göre, bu karar Vaşington'da ittihaz edilen buna benzer bir karar netice- sinde verilmiştir. Deyli Telegraf gazetesinin yazdı- ğına göre, İngiltere hükümeti Çine 5 milyon sterling ikraz ederek Çin parasını tutmağa karar verdiğini ya- zıyor. ve bahriye için olanı da 6 yılda sarfe. dilecektir. k x Diğer taraftan Londra ile Vaşing- İngiltere Çin'e gene ödünç para verecek Londra, 6 a.a, — Londra'nın alâkadar mahfillerinden öğrenil- diğine göre, İngiltere hükümeti Çin'e üç milyon ingiliz liralık konomik tazyikler altında bulundur- mayı istihdaf eden çarelerin tetikik edildiği haber verilmektedir . Çin zaferden emin Çunking, 6 a.a. — Çin ajansı bildi- riyor: Gazetecileri kabul eden gene- ral Çen - Çeng şu beyanatta bulun- muştur: “— Çin milletinin nihai zafere o- lan itimadı, harp uzadığı nispette da- ha ziyade artmaktadır. Çin'in harp kuüdreti mütemadiyen artmış ve mu- hasamatın başlangıcında üç çinliye karşı bir japon olan zayiat nispeti bu gün iki Japona karşı bir Çinli olmuş- tur, Hattâ bu nispet bazı harp bölge- lerinde daha büyük bir şekil almakta- dır.,, —— Memel çocukları Almanca okumak istiyorlar Memel, 6 a.a. — Memel mıntakasın- daki 14 ilk okulda okuyan çecukların aileleri nezdinde yapılan tetkikat ne - ticesinde bunların yüzde 99,9 u tedri- kur ut hükü: paha- yok sına tedarik edip sinemacılara dağıtabi- leceğini söylemektedir. MA İthalât ve ihracat işleri org SON TELGRAF Derdlerimiz arasında Milli Şef İsmet İnönü'ne dertlerini döken vatandaşlardan bir ikisinin de iş dan doğan nok 1 söyledik - lerine işaret eden fıkra muharriri, şöyle demektedir: “İş kanunu, söylendiği gi- ıji,_ğ.ç_inin /Zararına oldu ise bu kantnu edilmeğe muhtaçtır. Asım Us, bu başmakalesinde, takas eli. Henüz çı « kamıyan talimatnamelerin de biran gıl çıkmasını temin etmeli.,, Montrö, 6 a.a, — Montrö Palas'ın büyük salonlarında 40 memleket he- y_eti murahhasalarının iştirâkiyle İs- viçre posta ve şimendifer nazırı Pile Gola'nın riyasetinde ilk toplantısını 2 martta yapmış olan enternasyonal radyo konferansı mesaisine Bern tel- graf ve telefon şubesi müdürü Muri- nin riyaseti altında devam etmekte - dir. Sovyetler konferansa iştirak et- ton hükümetlerinin Jıgonym bazı e- satın al olarak yapıl: iste- dikleri resmen anlaşılmıştır. — | ; Enternaşyonal radyo konferansı î Enternasyonal radyo konferansı âzaları bir arada mukavelesinin tetkiki ile tâdili ve bu na bağlı radio dalga tevziat plânının yeniden tanzimi ile iştigal edecektir. Konferans 200 den 2000 metreye ka- dar olan orta ve uzun dalgalar işi ile alîkaıhrdu' Tetkik edilecek bir çok mühim teknik meseleler içinde heye- ti murahhasamız 1600 metreden yuka- rı bir dalga teminine tercihan şimdi- (l ki 1639 metreyi muhafaza etmeğe çar ışacaktır. 4 3 B 4 | A A X