14 Şubat 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

SALI 14 Telgraf: Ulus - Ankara ŞUBAT TERİYOK Ev - Kadın - Moda 1939 İmtiyaz sahibi n4 aara Başmuharrir 17 | 5 Kuruş ;1?.,;:':;,,“ e a ANDIMIZDIR saylamıı Si dare 1064 Ulus Basımevi Çankırı Caddesi, Ankara BUGÜN Seçim hakkına malik bütün yurddaşlar vazifelerini yapmaya hazırlanıyorlar Altıncı Büyük Millet Meclisi için mart ayı sonlarında yapılacak olan seçim hazırlıkları bütün memlekette hararetle devam etmek- tedir. Belediye seçimlerinde olduğu gibi, intihap hakkıma malik lan vatandaşlar bu yurt vazifelerini ifada büyük bir hassasiyet göstermekte; isimlerini bulamıyanlar belediye dairelerinde mü - teşekkil bulunan teftiş heyetlerine istida ile müracaat ederek iti- razlarını bildirmektedir. Türk hâkimleri Mahmut Esat BOZKURT Birinci millet meclisinin ilk günle- rindeyiz, denebilir. Milletin hazinesin- de (3 1/2) lira, ya var, ya yok! Dev- letin bütün resmi kuveti, beş on jan- darma! Fakat, Ankara mahkemesi faaliyet - te. Karar verecek.. Beklenen- kararı verdi: Tarihin meşhur haini, (Vahdettin) in damadı ve sadrazamı, (Ferid) i ölüm cezasına mahküm etti! (1) Hükmün sebebi: (Ferid) in vatan 've millet düşmanı olmasıdır. Fakat hüküm, nasıl yerine getirile- cek? Onu zaman halledecekti. Nasıl? Günü gelecek, milli dâva cihanşü - mul bir zaferle taclanacaktır. ©O gün, bainler yabancı memleketle- re kaçacaklardır. Ve (Ferit) ömrünün bitirecektir. Öyle oldu. Ve türk hikiminin hükmünü, Tan « Tının öç alan eli, yerine getirdi!. “Türk kanunu medeni” sinin, henüz tatbikata konduğu günlerdeyiz. İstan- Hukük Mahkemesinde, es- ümüzle taban tabana zıt bir dâva görülüyor. Dâvanın konusu bir çocuktur: Çocuğun babası müslü - man türk, anası hıristiyandır. Baba ölmüş, fakat babaamneş çocuğu biriştiyan ana elinde bırakmak — iste- miyor, Velâyeti ve terbiyesi bana ait- tir; diyor, Mahkeme düşündükten sonra, şu ka- Tarı veriyor: — “Türk kanunu medenisi” muci - bince velâyet ve terbiye anaya aittir. Din ihtilâfr, bahse mevzu olamaz (2)! Müslüman babaanne, haksız çıkıyor! Yavrucak anasından ayrılmıyor.. O zamanlar, bu hâdiseyi, hirçok A- merika gazeteleri türk hâkiminin bir şaheseri olarak yazmışlardı. Taassu- bun timsali sayılar türk hâkimini, in- sanlığın ve İâikliğin sembolü diye göstermişler.. Türk inkılâbınm mu- Vaffakiyetlerini anmışlardı. 'Türk ihtilâlinin yürüyüşünde, bü- Yük ve çetin rollerden biri de türk hâ- kiminin payına düştü. Tereddüdsüz denebilir ki o, ihtilâ- lin bütün verimlerini bilgi ile tatbik €tti ve feragatle bekledi. Yeni kanunlarımızın, Kamutayca kabulü ve tatbikata girişleri arasında, © kadar kısa zamanlar bırakıldı, ki bu Müddetler, (göz açıp, yumuncıya ka: Ydar), deyimiyle ifade olunmasa bile; her halde hâkimlerimizin bir defa ol- Sun okumalarına müsait değildi. Hal- | buki aynı kanunlar; İsviçre'de, İtalya: da, Almanya'da senelerce etüd edildik- ten sonra tatbikat alanma girebilmiş - lerdi. Gene, unutulmamalıdır ki, türk hâ kimleri yepyeni, ve bize pek yabancı bir hak kültürüyle karşı karşıya gel - diler. Türk ihtilâlinin; kapılarını ka- Pidığı bir medeniyetten çıkarak, kapı- Tını ardına kadar açtığı bir medeni Yetin içine girmiş bulunuyorlardı. Henüz girmiş bulunuyorlardı!. Ve Gderhal, bu medeniyetin icaplarını ye - :î“ Estirmek üdeviyle mükellef idi - ler, (Sonu 8 incic sayfada) C1) Reis Bay Nail idi. Şimdi temyiz & - zasındandır. M müddeivmumisi li Kayseri sayla - kemyiz âz y SS ğ i düşman topraklarında Dün de yazdığımız gibi vilâyet den ilk gelen rakamlara göre altıncı Büyük Millet Meclisinde 422 millet vekilinin bulunacağı anlaşılmıştır. E- velki gün haber gelmemiş olan Erzin- can vilâyetinin bir kazasından da bu- gün beklenen malümat gelmiş bulun- maktadır. Bu suretle geçen devrede 4 mebus çıkarmış olan Erzincan vilâ- yetinin gene aynı sayıda mebus çı- karacağı anlaşılmıştır. 25 şubata kadar devam edecek olan mleri bulunmıyanların itirazları ü- zerine verilecek kararlardan sonradır. ki, katf ve niha? olarak seçime iştirâk edecek ilk müntehip, bunların seçece- ği ikinci müntehip ve çı! |bus sayısı taayyün edecekti: Altınct Büyük —Millet Meeclisine kadar Kamutay'ın seçim devrelerin - deki millet vekillerinin sayısı şu sey- İri takip etmiştir: Birinci Büyük Mil- let Meclisinde 437; ikinci Büyük Mil. let Meeclisin çi Büyük Millet Meclisinde 316; dördüncü Bü- yük Millet Meclisinde 317; beşinci Büyük Millet Meclisinde 399, mühim işler çıkardığı vaziyet İçtimam hedefi Balkan antantına dahil bulunan devletlerin hareketleri- ni telif etmek ve bu memleketler ara - sındaki tesanüdü kuvetlendirmektir. İçtima programında şu meseleler vardır: 1 — Balkan antantı paktınım müd - ân arttırılması. , 2 — Balkan antantı devletlerinin komşulariyle ve bilhassa Macaristan'- olan münasebetleri, 3 — Münih'tenberi Bulgaristan'da muahedelerin tadili propagandasının canlanması üzerine ortaya çıkan mese- leler, 4 — Enternasyonal vaziyetin tetkiki $ — Balkanla müttefiklik mevzii birçok iktısadi meseleler, 6 — Silâhsızlanma siyaseti lehinde ( Sonu 3 üncü sayfada ) Balkan Konseyinin toplanacağı Bükreş'ten bir manzara Balkan pakti konseyinde PAKTIN MÜDDETİ UZATİLIYOR Bulgar tâdilciliğinin ortaya Bükreş, 13 a.a. — Havas ajansı bildiriyor: Balkan antantı kon- seyinin önümüzdeki toplantısı Bükreş'te 20 şubatta yapılacaktır. Toplantıya Romanya Hariciye Nazırı Gafenko riyaset edecektii CEZAİR Minorka adasının vaziyetini gösterir harita Minorka adası Paris'in tasvibiyle işgal edildi Paris, 13 asâ. — İspanya vaziyetini tetkik eden Dominigue, “Republigue” gazetesinde diyor ki : “Fransa Minorka adasının — Franko tarafından işgali tarzinı evelden bil - miş ve tasvip etmiştir. Franko nezdi « ne büyük elçi tayini — hususunda da İngiltere ile aynı surette hareket ede- cektir. Keza harbe bir nihayet vermek imkânı mevcutsa, bu hususta da gene İngiltere ile tamamiyle mutabık ola « rak müzakerelerde bulunacaktır. İspanya'nın müstakbel rejimine ge- (Sonu 8 inci sayfada) görüşülecek de konuşulacak | B. Menemencioğlu İstanbul'a döndü İstanbul, 13 aa. — Almanya ile 150 milyon mârklık mukaveleyi imzala - mak üzere Berlin'e gitmiş bulunan Hariciye Vekâleti umumi kâtibi B. Numan Menemencioğlu, bu sabah şeh- | | | timize dönmüştür. Gazetecilere beyanatında anlaş - manın iki devlet arasındaki ticaretin | umum! hatlariyle kalkanmasına hiz - | LONDRA VE PARİS SALÂHİYETLİ MAHFİLLERİNİN KANAATI : İngiltere ve Fransa bugün resmen Gİ. — Franko'yu fanıyorlar Londra ve Paris kabineleri bu husustaki prensip kararını bugün verecekler | Paris, 13 a.a. — Bütün nazırların yarın sabahki nazırlar mec- Tisi içtimamda bulunmasını mümkün kılmak üzere, mebusan mec- isi yarın sabah toplantı yapmamıya karar vermiştir. Yarın sabah- ki nazırlar meclisi, İspanya meselesini ve general Franko hükü- metinin hukukane ve yahut yalnız filen tanınıp tanınmaması işi- ni müzakere edecektir. Havas - bildiri- yöor: Yarın Reisi - cümhurun — riyası tinde — toplanacak olan nazırlar moc- Tuzname- sindeki meseleler hakkında bu ak- şam — selâhiyettar menbalardan — hiç bir haber tereşşüh etmemiştir. Pakat bu içtimada, nas- (F yonalist İspanya e diplomatik mü- masebetler — tesisi meselesinin tetkik edilmesi pek muh- temel ve hemen yarım bu hususta bir prensip kararı alınması pek müm- kündür. Fransız nazırları parlâmento müzakerelerini takip ediyorlar kadar yeniden Burgos'a hareket ede- ceği gittikçe daha kuvetli bir surette teeyyüt eylemektedir. B. Berard'a bu sefer resmi bir va- (Sonu 8. inci sayfada) B. Berard tekrar Burgos'a gidiyor İyi menbalardan alman haberlere göre, B. Leon Berard'ın hir iki güne Katalonya'da hâlâ çarpışmalar oluyor Alikantenin bombardımanı anında sivil halktan yüz kişi öldü Perpinyan, 13 a.a. — Katalonya'da çarpışmalar devam etmek- tedir. Cümhuriyetçilerin 20.000 kişiden mürekkep olan iki fırka- (Bugünlük — milyonlarca Sanalkârlarımıza sahne ! F. R. ATAY Tiyatro dâvasını, Türkiye'miz- de, kökünden halletmeğe Saffet Arıkan teşebbüs etti: mektep ve konservatuvar, bir müddettenbe- ri, Ankara'mızda kurulmuştur ve beynelmilel başlıca şöhretlerden birinin murakabesi altıma kon- muştur. Bir iki sene içinde artık ilk meyveleri toplamağa başlıya- cağız. Acaba bu ilk mezunlar bi- ze, musikili veya musikisiz, Pa- ris sahnelerinin tadını vermeğe muvaffak olacaklar mıdır? Şüp- hesiz hayır! Fakat bazılarımız onları derhal ve hemen büyük olmadıkları için tenkit etmekte kusur etmiyeceğiz. Kadirşinas ©- lanlar ise, daha birkaç seneler balkanlar içinde kalmamıza ra- zı olacaklardır. Eğer meşrutiyet sahnenin esa- sını böyle kurmuş olsaydı, fakat kurmuş olmak neye yarar, meş- rutiyetten beri gelen hükümet- ler, asla gevşemeksizin, aynı ese- ri devam ettirmek kararında se- bat etmiş olsalardı, şimdi kim bilir ne kadar ilerde olurduk? Delil isterseniz, lütfen, belediye sadakaları ile düşe kalka geçi- nen Darülbedayi'i seyrediniz! Fakat gelecek sene ilk sanat- kârlarımızın işe başlıyacaklarını farzedelim. Kendilerini hangi hneye sevkedeceğiz? Sporda aha ne ise, sahne sanatında bi- na belki daha fazlasiyle, odur. Tiralık milli tiyatroyu bir tarafa bıra- kabiliriz: ancak Küçükasya'- |a ortasında garp medeniyeti- nin ileri bir nüvesini kuran cüm- huriyetimiz, Ankara'yı daha ne kadar zaman tiyatrosuz bıraka- bilir? Bu tiyatronun hizmeti, yalnız mektepte yetiştirmekte olduğu - muz sanatkârlarımızım, musi sahne eserleri ver- mesine de; belki o kadar ehe- miyetli olmak üzere, dışardan truplar celbederek, şehrin hakiki bir ihtiyacını tatmin etmekliği- mize ve sanatkârlarımızı tamam- lamağa yardım etmek olacaktır. Doğrusunu söylemek lâzımge- lirse, artık binaları, memurları ve bütün - teşkilâtları ile burada yerleşen, yahut, hükümet ve mü- esseselerle temas etmek üzere gelip kısa veya uzun müddet şeh- rimizde oturan oldukça kalaba lık bir yabancı misafirler ve mi tehassıslar muhitimiz de var. On- lara şimdilik yalnız Cümhurreis- orkestrasınm - konserlerini ikram edebiliyoruz. Medeni şeh- rimizin, zevk ve fikir adamları- na bu ikramına, sahneyi de ilâve sı hâlâ Camprodon'u ve bu mevkiden Fransa hududuna kadar im- tidat eden iki büyük vâdiyi ellerinde bulundurmaktadırlar. etmeliyiz. (Sonu 8 incic sayfada) Bu fırkalar düşmanım ileri hareke - f tini durdurmak ve mümkün — olduğu kadar fazla malzeme kurtarmak - için dümdar muharebesi yaparak Fransa hududuna doğru çekilmektedir. Bir torpido muhribi hasara uğradı Salamanka, 13 aa. — Frankistlerin tayyareleri, Carthagene üzerinde yap- mış oldukları bir cevelân — esnasında eürmhuriyetçilerin bir torpido muhri - bini hasara uğratmışlardır. Frankist tayyareler faali Alikante, 13 a.a. — Nasyonalist taj yarcler dün şehrin en kalabalık kısımı- nın üzerine, bir kaçı yangın bombasi olmak üzere $0 bomba atmışlardır. Hep si sivil olmak üzere $ ölü ve 12 yaralı sayılmıştır. Merkez hali ve belediye | tiyatrosu ve diğer 20 bina harap ol ; muştur. 100 kişi öldü Madrid, 13 aa. — Alikante ile Va - lensiya arasınd. bulunan — Jativa'nın nasyonalist — tayyareler — tarafından dün bombardımanında 100 kişi ölmüş- tür. Diğer taraftan Alikante'de üç mo - | | törlü 5 tayyarenin dün yaptığı bom - bardımanında da 20 kişi ölmüş ve 55 Londra'da arap konferansının çalışmaları di met edeceğini söyledi. Yarın sabah Ankara'ya hareket edecektir. kişi yaralanmıştır., İ (Sonu 8. inci sayfada) levam ederken Filistin'de tedhişçilik tekrar başlamıştır. Yukarda bu hareketlere iştirâk eden iki nasyonalist görülüyor. ( Yazısı 3 üncü saylada )