6 Eylül 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

6-9-1938 S 4 Belediyeler -ı_ı DIŞ POLİTİKA K < ŞA umumi heyeti top Tuna Kıyıları muharriri : Falih Rıfkı ATAY En eski tarihi zamanlardan bugüne kadar Yugoslavya: Tarih - Seyahat mektupları - rakamlarla Yugoslavya. Yakında çıkıyor DÜNYA HABERLERİ Romanya'nın vaziyeti Fransa - İtalya (Başı 1. inci sayfa İdare meclisi umumi h raporda bankanın kuruluşu: teşkil eden ihtiyaçları € etmekte ve 942 de tamamıtı ! şecek olan 58 şehrin su pro bu gün içinde bulunduğu dur etmektedir. Büyük Şef'i; leri (Belediyelerimizin rette aydınlanması ve kılar Macaristan'ın İngiltere ile İtalya arasında 16 ni- sanda imzalanan itilâftan sonra İtal- ya ile Fransa araıındaki münasebetle- rin de düzeleceğini l l lardır. Bu zan ve lılınıııılenn ıkııne olarak, 16 nisandan beri, Fransa ile İtalya arasındaki münasebetler gittik- çe gerginleşmiş ve bugün de çok had ÇEKOSLOVAKYA, TECAVÜZE UĞRARSA | $ Politikası Macar Başvekilinin bir safhaya girmiş bulunuyor. Malümdur ki iki lâtin devleti ara - sındaki münasebetler büyük harbın d uzak- tır. Fakat Laval 1935 senesinin baş- langıçlarında İtalya ile anlaşmak için ciddi bir teşebbüs yapmıştı. Laval'in teşebbüsiyle İtalya ile Fransa arasın - beri samimi olmalı da büyük harptı evelki l kadar geri giden ihtilâfları hıllndıın bır in garip te- cellisi olmak üzere, bu anlaşma, Fran- l yapıldı. Hâdisel, sa da dahil olduğu halde bütün Avru- | " b helae: çi kal etmiştir. Bankanın milli pa devletlerini İtalya ile bir harba sü- | giltere'nin ve Amerika'nın ya- "T Ç İ ei J| daki mevcudü 6.237.429 lirar yüklemek istidad Böst vahim | nındadır. Bunun sebebi yalnız Kıral naibinin Almanya'ya yaptığı ralar bankalarda muayyen Lıvıl İtalya ile yaptığı pazarlık ı:uıır Hai 1 Ş 5 le".m_ien, do. vi ıuze u ltıllyıy:"::. ğ;)u!;:tâul:uhafazasmda menfaati bi tk ; ' “Küçük antantla anlaşmalarımız bu detle ayrılacak yüzde beş 1 & Musolmı bır Garuğüylü Rüslak'ii b Filhakil;a, Giş Hatte. ha e Mana ' r n u u p memleketlerde bulunan — macarların tirâk hisseleriyle sair gel Ş ğ Yi iz İ vaziyeti düzeldikten sonra tahakkuk k rekküp edecek olan sermayede şmaya g k Hab *daki | lerdenberi tesbit edilmiş bulunmak - Ştutgârt, 5 aal — Ecnebi - memle- | edebilir. anunu Klane y[:h Sonil kadarbe & teşebbüse girişince pızırlıldın haberi olmıyan İngiltere'nin mukavemeti ile karşılaştı. Fransa müşkül vaziyet karşısında kaldı. Ve bir müddet İngiltere ile be- raber yürümek ve İtalya'yı gı'iı:endir - memek gibi bir “idarei maslahat” siya- seu takip ettikten sonra, İtalya'dan üsbütün ayrıldı ve İ mihveri bu ka"*_'k enternasyonal va -| me hareketi Romanya hududunda yasak edilmektedir. Türk gazeteleri, | Falar . N İ ziyet içinden doğmuştur. durmıyacaktır. Binaenaleyh Roman- bu kanunun çok zor tatbik olunacağı- letmm’tayıîı edüef:eğı men İtalya ile iki garp devleti arasın- | ya, Nasyonal - sosyalist Almanya ile nı iddia etmektedirler. te tahsis edilecektir. lara girip çıktıktan sonra nihayet 16 nisanda İtalya İngiltere ile itilâfı im- ııladı. Bu itilâfin imzası dört büyük ü i bakı- İelel betl ile be - raber yürümiye başladı. Bundan sonra ve bilhassa 1936 mayıs seçimini müte- akip halk cephesi hükümetinin iktıda- ra geçmesi üzerine, Fransa'yı kayıtsız şartsız, İngiltere'nin cephesinde görü- rüz. Musolini, Habeşistan'ı istilâ eder- ken karşılaştığı iki büyük devletten Fransa'ya daha ziyade hiddet etmiş - tir, Bir taraftan ingiliz - fransız tesa - nüdü, diğer taraftan da Roma - Berlin a | le tesbit edilmektedir: Avrupa'da umumi bir ihtilâf halinde Romanya bitaraf kala - maz. Onun yeri Fransa'nın, İn- anane ve şükran hissi değil aynı zamanda orta Avrupa'da statü- tadır. Bu cihet parlâmento müzake - relerinde muhtelif hükümetlerin pro- gramlarında ve bilhassa kıral Karo- Vun beyanatında açxk bir ifadesini bulmuştur. Buna muarız olan ve Almanya ve İtalya ile ittifak istiyen yegâne te- şekkül “Demir muhafızlar,, Roman - ya'yı şimdi idare etmekte olan reji- min şiddetli hareketiyle ortadan kal- dırılmıştır. Esasen Romanya efkârı umumiyesi, Almanya'ya müsait bir cereyan hasıl etmek ve bir harp taktirinde hiç de- ğilse Romanya'nın bitaraflığını temin eylemek için Berlin tarafından yapı- lan propagandalara asla kapılmamış- tır. Romanya halk kütleleri her gün bir az daha iyi anlıyor ki, alman genişle- Sovyet Rusya arasında harp sahası ol- maktansa Çekoslovakya'nın müdafa- asına yardım ederse daha iyi olacak- tır. R ya'nın Çekoslovakya'ya mü- mından şu ıln neticeyi doğurabilirdi: 1 — İngiltere ile Fransa arasında- ki tesanüdü bozabilirdi ki Almanya da bunu ümit ediyordu. Eğer böyle bir netice elde edilmiş olsaydı, Berlin - Roma mihveri, fakat daha çok Berlin, büyük zafer kazanmış olacaktı. 2 — İtalya'nın Fransa ile anlaşma- sına yol açardı ki bu da Berlin - ma mihverini sarsmış olurdu. Fransa da bunu ümit etmişti. İngiliz - italyan itilâfı imza edilir edilmez, Fransa ile İtalya arasında da müzakereler başladı. Fakat Bu görüş- meler kısa kuıldı. İtalya'nın Fransa Bu - Mi male ni B $ kş Ç | Te ardli k nun bebini anlı için $ sonra İtalya ile Almanya arasındaki münasebetlerin anşlustan evelki müna- sebetlerden çok başka olduğunu dai - ma hatırlamak lâzımdır. Yetmı; be; mılyoııluk Alı Brener geldikten sonra, İtalya i ıçın DŞ buyuk ÇO ve kuvetli komşusuyla iyi te bulunmak bir zaruret meselesi hali- verilen kati teminata rağmen, İtalya geçen marttan beri Brener'in şimalindeki al- man tazyikini hissetmektedir. Bundan başka İtalya, Akdeniz'de henüz Al- manya'nın yardımına muhtaçtır. Bina- enaleyh Almanya'ya rağmen Fransa ile anlaşmak işine elvermez. Bu sebep- itilâfından sonra Fransa ile anlaşmak için yapı - lan teşebbüs müsbet bir netice verme- Mt ni al " Hitler fi » ledir ki ingiliz - italyan zahareti yalnız 1921 Romanya - Çekos- lovakya ittifakı ve Cenevre'de imzala- nan 16-2-1933 Küçük antant paktı da- hilinde temin edilmiş bulunmuyor. Aynı zamanda iki memleket arasında çok sıkı iktısadi ve askeri teşriki me- sai vardır. Bu cihet her iki devlete de büyük bir harp kudreti vermekte ve bunların hudutlarını melhuz harbin ilk harekât sahasından oldukça uzak bulundurmaktadır. Şurası muhakkak ki, Çekoslovakya- ya karşı herhangi bir tecavüz taktirin- de Romanya diğer devletlerle birlikte harekete geçmekte' gecikmiyecektir. Diğer taraftan Macaristan'ın Çe- koslovakya'ya yapılacak tecavüze iş- tirâki ve hattâ alman ordularının Ma- caristan'dan geçerek Çekoslovakya'- nın slovak hudutlarına yürümesine seyirci kalması taktirinde, küçük an- tant paktı kendiliğinden işliyecektir. Mareşal Çakmak Gazianlep'le Gaziantep, 5 aa. — Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak bera- berlerinde Orgeneral Asım Gündüz, Korgeneral Galip Deniz, Tümgeneral Muharrem Mazlum olduğu halde bu- gün şehrimize gelmiştir. Mareşalimizi vâli vekili, yüksek memurlar, parti, belediye ve halkevi heyetleri Narlı is- g İ ğ ğ t bulacaktır. Viyana'nın filarmonik or- re yollanacaktır. mıştu' Ve iki lâtin devleti arasındaki | tasy da selâmlamışlar, subaylar, Prag, 5 a. a. — Röyter ajansının i- : b r ğ a Tn E X y A betler o beri gergin- | memurlar ve on binlerce halk da şehir | timada şayan bir membadan öğrendi- kestrası ile Viyana'da Viyana ve Nü- | dildiği esnada şöyle demiştir: Bu yüzde onlarn her üç aylı leşmekte devam etmiştir, Bu gerginliğin tezahürlerinden ol- mak üzere, İtalya hükümeti birkaç hafta evel, italyanların Fransa'ya se - yahatlerini tahdit eden bir takrm ka - pÜ K K Z, dahiline girmiş bulunuyor. dar almıştır. F da liyle | diye selâmlanmıştır. Mareşal şerefine Z T y m.ul ımI:._mek $ ı;u:ııj ü nğ:nîa C.H.P. tarafından yüz kişilik bir ziya- DOI'IG nmamızın Ç ;_ı;kık Bt çürArdaKtadır. nin bu kongrede mümessilleri buluna- | AY için SÜYG MARE A tebaasının İtalya'ya seyahatleri üze -| (€t verilmiştir. temisii derkal başlamışcr. v * V | saktır. Nüremberg'de binalar ve taşlar | OOLAZA Dre, İCtCi 8 aa rine kayıtlar koymuş. Ve neticede İ- manevrası FMT £ alman kuvet ve azametini ifade et- | » yna gene ” talya ile Fransa arasındaki hudut âde- ta kapanmıştır. Turizm Fransanın baş- için Fransa'nın hca endüstrisini teşkil ettiği bundan llalyn'dan zıyıde * p h var . az. Birkaç gün evel de İtalya hüküme- ti fransız hududuna yakın bazı mınta- kalarda istihkâm yapacağını bahane ederek bu mıntakalarda fransız tebaa- sına ait çiftlikleri istimlâk etmiştir. Her iki hâdise de Fransa'da büyük methalinde coşkun sevgi tezahürleriy- le karşılamışlardır. Mareşal, ikameti- ne tahsis edilen halkevinin önündeki meydanlığa toplanmış bulunan binler- ce halk tarafından da - Yaşa varol - Hariciye Vekilimiz İzmir'e gitti İzmir, 5 a.a. — Hariciye Vekili Tev- fik Rüştü Aras bu sabah saat 10 da İz- mir vapuru ile şehrimize gelmiştir. Romanya Çekoslovakya tarafını iltizam edecek Bukreş, 5 a.a. — Havas Ajansından: Bugünkü enternasyonal vaziyette Romanya'nın hattı hareketi, alâkadar makamatça şöy- Dr. Göbels'in çok şiddetli ketlerdeki almanlar kongresi dün ak- şam propaganda nazırı Göbels'in bir nutku ile ve büyük bir fener alayın- dan sonra kapanmıştır. Propaganda nazırı, ecnebi memle- ketlerde bulunan almanlara karşı Al- manya'ya düşman bazı gazeteler tara- fından yapılan tenkitleri bir kere da- ha reddetmiş ve demiştir ki: '— Biz düşmanlarımızı tanıyoruz. Fakat yakında onların da bizi tanıma- ları fırsatımnı bulacakları ümidindeyiz. Bizler imparatorluk ve sosyalistlik Almanya'sını idare etmiş olan alçaklar değiliz. Biz ,Londra'da ve daha başka yerlerde eğer ellerinden gelse bize ne yapacaklarını çok iyi biliyoruz. mühim bir nutku Budapeşte, 5 a.a. — Macar ajansı bildiriyor: Başvekil İmredi Kapos- var'da söylediği büyük bir nutukta Macaristan'ın harici siyasetinde hiç bir değişiklik olmadığını ehemiyetle kaydetmiştir. Bu siyasetin temeli adâlet ve sulh- tur. İtalyan - Macar dostluğu kuvetlen- ziyaret, almanların ötedenberi Maca- ristan'a karşı olan muhabbetlerini halk kütleleri arasında da tarsin eylemiştir. Sonbaharda meclise tevdi edilecek kanun lâyihası ile umumi ve mecburi askerlik hizmeti tesis olunacaktır, Buündan maksat kılıçları şakırdatmak değil, beden kültürüne ve disipline hizmet etmektir.,, Başvekil İmredi, saydığı bir çok sosyal tedbirler meyanında büyük çiftliklerin topraksızlar arasında ted- ricen taksimine başlanacağını bildir- miştir. Başvekil, sözlerini şöyle bitirmiştir : — Maksadım, kumanda etmek değil, milleti sevk ve idare ve icabında şid- detle müdahale etmektir. Bu, benim vazifem ve kati azmimdir. Denizaşırı Falih Rıfkı ATAY Türk edebiyatının başlıca seya- hat eseri olan bu kitabın ikinci ve nefis tabı Remzi Kitabevi ta- rafından basılmaktadır,. Yakında çıkıyor Maktu satış Bir Yunan gazetesi kanunun kendilerine örnek olmasını istiyor Yunanistan'da çıkan Katimerini gazetesi, Türkiye'deki maktu sa- tış kanunu dolayısiyle bir yazı neşretmiştir: Bu yazıyı sütunları- mıza alıyoruz: Türk gazetelerinin verdiği malü - mata göre, 1 eylülden itibaren türk ması) vazifesi, belediyel yeti teşkili ve belediyeler b bir kredi cihazı haline getirili çekleşmekte olduğu, bu varlığ Dahiliye Vekilinin teşebbüsi kında bir mahalli idareler linde büyük ve verimli me nişleteceği anlaşılmaktadır. Bankanın mev Banka binasının inşası biti ğundan kasa muamelele: rin 937 başındanberi yeni gelirlerle bulunmaktadır. liradan ibaret olan ve yapılacak tahsilâttan yirmi 5.357.914 lira, ve 937 mali yıl 1.109.605 lira alınmış, 1936 içini dan sermayeye ayrılan 116.1 1937 sonunda tahsil edilmi maye 6.583.694 liraya varmış!i mayenin seneden seneye artı lediyelerin kanun? vazifeleri mekle beraber şehirlerimiz: kalkınma emrinde takip edilel nin bir an evel gerçekleşmes kendilerinin muhtaç olduğu kı bir kredi müessesesinin vücu! rilmesi için emek harcadıkla latmaktadır. İhaiyat ve fevkalâde ihtiya! riyle h in istikraz tah halkı en büyük bir eğl ind. mahrum kala: Esasen şarki Av- Çek hükü teklifler meti yeni hazırladı Röyter Ajansına göre enternasyonal vaziyet karşısında Prâg, 5 a. a. — Royter ajansı mu - Yeni teklifler Südetleri tamamiyle tatmin ediyor Londra, 5 a.a, — Siyasi mahfiller bir Hitler - Runsiman mülâ- katı ihtimalini bahis mevzuu eylemekte ise de bu ihtimali teyit edecek hiç bir şey öğrenilememiştir. Bütün fikirlere hâkim olan düşünce şudur: Fevkalâde karışık müteyakkız bulunmak. rupa milletleri de bunu eğlence adde- derlerdi. Yapılan bir kanunla pııırlık Bunu biz yapmış olıaydık, Atina kadınları mal satın al lardı; çün - kü pazarlık bizde de çok lmldı,ım;tiı- Türkiye'nin aldığı bu tedbir, medeni- yete doğru yeni bir adım teşkil eder; ve bize örnek olması icabettiğini de, Bulgar kıralı Londra'ya gidiyor Londra, 5 a.'a, — Bulgar kıralı Bo- ris ve ktraliçenin bu hafta Iondra'ya gelmeleri bekleniyor. Bulgar hüküm- darlarınm ingiliz hükümdarlarına ya- pacakları bu ziyaret hususi mahiyet- tedir. habirinden : Bugün nazırlar, fevkalâde bir içti- ma aktine dâvet edilmişlerdir. Öğre - nildiğine göre, son derece mühim ka- rarlar alınacaktır. Hükümetin südet- lere vermiye amâde olduğu ve zanne- dildiğine göre müzakerelerin çsasını teşkil edeceği imtiyazları tayin ede- €ek olan içtimadan sonra bir tebliğ neşredil intizar ol ktadır. Röyter muhabiri ilâve ediyor: Hükümetin bu mühim kararı itti- haz etmesine saik, Nüremberg kong - resinden evel meselenin hallini teshil etmek olduğu bedihidir. Kati plân Prag, 5 a. a. — Kabine içtimamnın sonunda neşredilmiş olan bir tebliğde nazırların kati bir plân vücuda getir- miş oldukları ve bu plânın asgari bir mühlet zarfında südetler fırkasına tevdi ol ği beyan edilmektedir. Südetler tatmin ediliyor mu? ğine göre hükümetin yeni teklifi, Karlsbat'ta ileri sürülmüş olan sekiz noktada südetleri hemen hemen ta - mamiyle tatmin etmektedir. İzmir, 5 (Hususi muhabirimiz tele- fonla bildiriyor) — İzmir limanında bulunmakta olan donanmamız, yarın müşterek talımler yapm:k için limanı- Nurenberg nasyonal sosyalist kongresi açıldı Çek meselesi henüz görüşülmedi Nürembergi 5 a.a, — Hitler saat 10.55 de Münih'ten Nüremberg'e gel- miştir. Nasyonal - sosyalist partisinin bü- yük senelik kongresi açılmıştır. Diplomatların treni, saat 15 de bura- ya gelmiştir. B. Rudolf Hes, Nasyonal - sosyalist fırkası namıma diplomatları istikbal etmiştir. İlk gün, bu akşam Vagner'in “Mays- ter Zinger,, adındaki üç perdelik mü- zikli komedisinin temsili ile nihayet remberg'in koroları orkestra partisini temin edecektir. Hazır bulunanlar a- rasında alman nazırları, ecnebi diplo- matları, faşist milise mensup bir çok yüksek rütbede zabitler ve nihayet al- man ordusunun yüksek zabitleri naza- Harptan da dolayısiyle bahsediliyor Paris, 5 a.a. — Havas ajansının Nü- remberg'deki muhabirinden: Südetler dan ayrılacakt: 9 ey- lülde tekrar hmamxmıa gelecektir. Pazar günü, on binlerce izmirli gemi- Vekil ilbay Fazlı Güleç, Müstahkem Mevki komutanı Rasim Aktuğ ve Be- lediye Başkanı Behçet Uz ve zevatı : Telardi leri B dir, Belgrat'ta fener alayı Belgrad, 5 a.a. — Bütün memleket, lesi, Nüremberg kongresinde he- nüz resmi surette bahis mevzuu edil- miş değildir. Maamafih bütün gbr(i;— melerde bu leye temas edilmek dir. Siyasal fırka reislerinden ılelide milis efradına kadar herkes, bu mese- leden bahsediyor. Şöyle bir takım söz- mekte ise de bundan maksat aşağıdaki umumi mülâhazayı ileri sürerek harp fikrini bertaraf etmektir: Vazgeçemiyeceğimiz bir şeyi tahak- kuk ettirmek bizi k için bize karşı harbetmek caniyane bir ha- reket olur. Hitler'in sözleri Nüremberg, 5 a.a. — Führer, Nü- remberg belediye dairesinde kabul e- “— Fırka kongresinin önümüzdeki seneye ait işler için bize kuvet bahşet- mesi lâzımdır. İlk defa olarak şarkta- ki hudut eyaleti Almanya hudutları Kendisi- mektedir. İmparatorluk tacı mücev- herlerinin Nüremberg'e dönmesi, ye- ni Almanya'nın kuvet ve azametinin remzidir. Adliye Vekilimiz geldi Bir müddettenberi İstanbul'da bulunmakta olan Adliye Vekilimiz B. yüzde 5.5 faizli hazne bonola mıştır. 1937 mali yılma ait s ihtiyata ayrılacak meblâğlar kalar kanunu mucibince Ma Belediyelere yardı Bankaya esas âmme hizn sarfedilmek üzere kurulugun mali yılı sonuna kadar 184 beled Dahiliye Vekâletinin tasvip fakatiyle borç ve kefalet muk, larak 3.706.807 lira vermiştir. dan gene muhtelif senelerde lira tahsil olunarak 1937 mıl%_ nunda 2.335.470 lira matlubu. tır. Belediyeler cakıîtlerini ödemektedirler. Bundan başka bir çok bele muhtelif işler için daha 3.287.2 ikraz ve kefalet kararı verile nun 2.377.705 liralığı mukaveleye lanmıştır. Belediyelere verilen üç yon 706.807 liranın, 1.644.790 me suyü için; 1.105.880 lirası eli işleri için; 956.137 lirası muhte içindir. 4 1937 yılında, banka, Anadolu ta şirketinden 18.871 lira prim tır .Banka, şirketle mukavelesin lemıştır Bu sene alınacak pri mi bin lira olacağı tahmin ed dir. Gayri menkuller heıabmdı. binasının umüm bedel olan 463 ra vardır. Gümrüklerden yuzde hisseler Bilânço haricinde ve beledi dağıtılması bankaya mevdu vaz den olan gümrüklerdeki beledi sesi yüzde onların, tutariyle da; şekli şu seyri takip etmiştir: 1933 den 1937 ye kadar yekü İnhisarlar vekâletinden 21.034. alnmış ve bu paradan beledi, 20.960.447 lirası dağıtılmıştır. 74.201 lira 938 mali yılında belet lâtış; Dahiliye Vekâletinin teni ertesi ayın içinde banka Vat venüfusları nisbetinde beledi gönderilmekte olup son 1937 mi lının dört defadaki tevziatı şu ve nispetlerde yapılmıştır: bi lira; üçüncü üç ay için nüfus 27 kuruş olarak 1.133.871 lira; döi cü üç ay için nüfus başına 53 kuru larak 2.224.143 lira olarak 5.373. ra olmuş ve nüfus başına isabet miktar 128 kuruşu bulmuştur. Bankanın kârı 1937 mali yılı içinde bankanın n telif muımelelermdençeşe edilen lirlerden, gene bu yıl içindeki u masraflar ve amortismanlar çıki dıktan sonra kaları safi kâr 318.04, FN T i fından vapura gidilmek su- Pa x Pt VMĞ <ea€'r, iğbirar uyandırmıştır. Bu hâdiseler | Sdire tara bugün kıral ikinci Piyer'in doğumu-|ler işitilmektedir: “Hitler, muharebe | Şükrü Saracoğlu dün sabahki * | 40 kuruştuür. " * vatli retiyle karşılanmış ve kordonda bir K e iş “den zin” 4 haddi zatmda ehemiyetli olmamakla do mızıka ile askeri kıta tarafın- | ü On altıncı yıldönümünü tesit et yapnuyacıktır,Lfıht Almanya, Al- | 1 şehrimize gelmiştir. ee h&ye: 1937 bilânçosunu beraber, italyan - fransız münasebet - lerindeki gerginliğin derecesini gös - | Tt selâmlanmıştır. fener alayı tertip edilecek ve Belgrad| ezilmesine müsamaha etmiyecek vîı Adliye Vekilimiz isiği, dünyadaş, a termesi itibariyle enteresandır. B. Tevfik Rüştü Aras İzmirpılu şehri adetâ peri lak çareye ira z ti vi eli yahtsızlarıı * 'f ; A.Ş ESME.R _mlııfırohm':;tur İK lll q'g; Jecele I e ? K BRak TEŞİE : etmektedir. Bu akşam, Belgrad'da bir icindeki almanların har MT — Fi