21 Mart 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

Ulus İ Pazartesi Çankırı caddesi Avoikara 21 Telgraf: Ulus - Zünkâara TELEFON MART Başmuharrir yi 1938 Fransızca Ankana 1063 ç e şızı iılç_ri V062-1063 5 KURUŞ Mibiğel SN 93004 ADIMIZ Şehir Stadyumunda 9/4/938 Cumartesi Atletizm müsabakaları 10/4/938 Harbiye — Muhafız 17/4/938 Pazar First Vienna — Ankara ANDIMIZDIR muhteliti, İmanların Çekoslovakyaya ihtarı Alman resmi gazetesine göre (eklerin almanlara karşı fahrikleri ir fakım vahim çarpışmalar doğurabilir Ankara köylerinde Eğitmenlerle.. Dumlupınar köyü: 24 evli, 134 nü- fuslu, Köy eğitmeninin idlaresindeki o- kulunda 31 çocuk vardır. Kurusarı köyü: 22 evli, 112 nüfuslu, Okulunda 18 çocuk okrumaktadır. Mahmudiye köyü: 15 evli, 108 nü- fuslu. Köy eğitmeni kköyün 21 çocuğu ile meşguldür. Ve bu köyler Ankara civarının kü- çük köyleridir. Ve 6i evli, 354 nüfuslu bu üç köy - de, bundan bir sene kadar evvel 70 ço- cuk okuma yazmanın değil faydasını, hattâ ne olduğunu bilmeksizin belki askerlik çağını buluyorlardı, Fakat biliyormuyuz ki her birinin nüfusu 400 den az olan bu gibi küçük wunım sayısı 32.000 kadar,, nü- fusları da 6.836.893 dür t Mecburi öğrenim çağında bulunan çocukların nüfusa nisbeti - 90 12 dir. Ancak, yukarda bahsettiğimiz köyler - de bu nisbet 6 19 u geçmektedir. Res- mi nisbete göre yapılan hesablar, geçen sene, Türkiyede bir milyondan fazla çocuğun - küçük köyler halkından ol- dukları için - okutulamadığını anlatı- — Ulus'un anketi — Yazan: N. B. Bütün çocuklar ben! ben!.. ben! söyliyeyim diye ellerini kaldırıyorlardı.. yordu. Halbuki, bu milyona 95 50 daha ilâve ederek küçük köylerde sakin ve okuma yaşında bulunan çocukları bir buçuk milyona yankın farzedersek pek mübalâğa etmiş olmayız. Öğrenim davâsının üç unsuru var- dır: Öğretmen, okul binası ve para, Farzediniz ki para buldunuz ve bina yaptırdınız, fakat para ile öğretmeni bulamazsınız; onu yetiştirmek zaman' işidir. Netekim geçen sene yapılan he i- sablara göre, şehir ve kasabalarımız için, bugün vazife almış olanlardarı başka, 2570, nüfusları 800 den fazla * yani ilk okul açılması nisbeten kolay olan - köyler için 6.600, nüfusları 400 ile 800 arasındaki köyler için de 3!700 öğretmene daha ihtiyaç vardı. Bu Tra- kamların yekünu 11.500 eder, Bu büyük davâ içinde köy eğitimi meselesi başlı başına tetkik ve halli ik- tıza eden bir mesele idi: Az nüfusslu, iş- lek yollardan ve pazarlardan. uzak köylerde köylünün daha iyi bir. istihsal unsuru haline getirilmesi, ijiyesnin ne olduğunun kendilerine öğretilrnesi, hu- lâsa onların medeni şartlara uygun bir seviyeye çıkarılması gibi köylünün memleketteki hakikt vaziyefini kendi varlık prensipleriyle tesbit etmiş olan Türkiye için ilk safta mütalaa edilme- si zaruri olan bir mesele... Köy çocuğunu okutup yazdıracak- sınız, ona hesab öğreteceksiniz, yurd ve yaşama bilgisi gibi klasik bilgilerle onu teçhiz edeceksiniz. J#akat onu kö- yüne bağlamak, daha doğrusu köyün - den ayırmamak için de gerekeni yapa - caksınız. Şu halde köyre göndereceği - niz öğretmen, akşam olunca kitabını ve defterini kapayıp tevine dönen bildi- ğimiz öğretmen olmryacak, köyün ve köylünün her şeyden anlar rehberi o - lacaktır. Bu meseleyi ortiaya böylece koyan Maarif Vekâleti k'öy eğitmeninin vasıf- larını şöyle tayin. etmiştir: — Eğitmen namzedi köy hayatını bütün külliyeti 'ile yaşayarak bilmiş ol- malı ve köye bağlanmış bulunmalıdır. — Yaş, bilg;i, görüş, anlayış bakım- larından köyde yapacağı işler dolayı- siyle karşılaşabileceği güçlükleri yene- bilecek halde: olmalı. İktıdarı köy işle- rini başarabilmeğe yetmelidir. — Köye sade, fakat ileri kıymette (Sonu 5, inci sayfada) İngiliz - fürk - ticaret konuşmaları - ilerliyor Bir Islllı;;nıoselesl bahis mevzuu değil Londra, 20 (A.A.) — Bir müddet- tenberi cereyan eden türk - ingiliz ti- caret ve finans müzakereleri faal bir sahaya girmiştir. Başlıca, Türkiyeden İngiltereye kâfi derecede ihracat mev- cud olmaması yüzünden halen sakat işlemekte olan türk - ingiliz klering i tetkik edilmektedir. Bundan başka Ankaraya beş senelik plânın tat- bikine imkân verecek ticaret kredi- leri yapılması meselesi de tetkik edi- liyor. Bu müzakerelerde bir istikraz meselesinin bahis mevzüu olmadığı bildirilmektedir. (Sonu 3. üncü sayfada) — ee d, Çekoslovakya için İngilfere ne vaziyet alabilir! Berlin, 20 (A.A.) — Havas ajansı - nın muhabiri telgrafla şu haberi ver- mektedir: “Hitlerin nutkunun ertesi günü Fölkişer Beobahter gazetesi, “komü - nistlerle çek müteassıblarının südet almanlarına karşı tahrikleri,, hak- kında Çekoslovakyaya bir ihtarda bu - lunmaktadır. Nasyonal - sosyalist partisinin res- mi gazetesine göre, bu tahrikler, “ko- layca vahim çarpışmalar intac edehi - lir,, ( Sonu 8. inci sayfada ) Çekoslovak Cumhur Reisi B. Beneş Hatayda seğime 15 nisanda başlanıyor Seçimleri kontrol için yakında 25 murakıp Hataya gönderiliyor Cenevre, 20 ( A.A. ) — Anadolu Ajansının hususi muhabi- ri bildiriyor : Hatay intihabat komitesi mesaisini bitirmiştir. Milletler Cemi- yeti tarafından evvelce gönderilen komisyonun hazırladığı inti- habat nizamnamesi baştan başa tadil edilerek Türkiyenin öte- denberi müdafaa ettiği noktai nazara muvafık bir şekle sokul- muştur. Hazırlanan yeni intihabat nizamnamesi 94 maddedir. Bunda değiştirilen mühim noktalar dünkü telgrafımda yazdığım gibi intihabatı alâkadar eden cürümler için mahalli mahkemeler- den ayrı hususi bitaraf bir mahkeme teşkilinden başka bilhassa her müntehibin hangi cemaata mensup olduğunu söyleterek sa- dece bu ifadesi ile bu cemaat listesine yazılması kararıdır. Bu su- retle mebus intihabına esas olacak bir nevi serbest reyiâm yapıl- mış olacaktır. Diğer taraftan intihabat esnasında vuku bulacak cürümlere aid olarak eski talimatnamede mevcud cezai hükümlerin göster- diği tedhiş manzarası tamamen ortadan kaldırılmıştır. İntihabata on beş nisanda başlanârak haziran sonunda niha- yet verilecektir. Bu intihabatı komisyon refakatinde kontrol et- mek üzere Milletler Cemiyeti tarafından 20 kadar murakib ya- kında Hataya yollanacaklardır. Buünlar meyanında heyetimizin talebi üzerine yugoslavya ve Yunanistan tebaasından murakib- © ler de bulunacaktır. Fi ?iiın ,.Anlmrada Harbiye Üçok'u 3 - 0 yenmiştir. Yukardaki rest: de Harbiye muhacimini Üçok bire bi topu h sonra görı'ı'?onu_nuz. İstanbulda Güneş Galatasarayı 7 4 O yenmiştir. Dünkü spor hareketlerine aid bütün tafsilâtı 7 inci sayfamızda bulacaksınız bir törenle Dün Halkevliler, Ankaranın Taşpı- nar köyünde top- rak bayramını bü- yük ve çok candan bir törenle kutla- mışlardır. Bu cüm- leden olarak, Halk evliler, köye yüz- lerce meyveli ve meyvesiz ağaç dik- mişler, ve köyde güzel - eğlenceler tertib etmişlerdir. Taşpınar köyün- deki bayram akşam geç vakte kadar devam etmiş, köy- lüler çok güzel bir gün geçirmişlerdir. Dünkü bayrama aid tafsilât 2 inci sayfamızdadır. Bayramın resim- lerini bugün 8 in- ci sayfamızda bu- lacaksınız, m— Halkevi Başkanı Ferid Celâl Güven ve arkadaşları Taşpınar köyünde Toprak bayramı Halkevliler dün Taşpınar köyünde bayramı güzel kutladılar Halkevliler dün Taşpınar köyünde Ulus'urş “Bizim Köy İlâvesini,, dağıttılar, yukardaki reş simde Ulus ilâvesini okuyan bir köylüyü görüyorsunuz Polonya - Litvanya görüşmeleri yakında başlıyor Polonya mahfilleri neticeden memnun Varşova, 20 (A.A.) — Pek yakında birkaç Polonya - Litvanya muhtelit komisyonu teşkil edilerek şimendifer, gümrük, konsolosluk ve ticaret anlaş- ması hazırlamak üzere derhal faaliye - te geçilecektir. Şimendifer münase- betlerinin süratle kurulmasına büyük bir ehemiyet atfedilmektedir, İki memleket birbirine üç şimendi- fer hattı ile bağlı bulunmaktadır. Fa- kat bu hatların her birinde birkaç ki - lometrelik mesafelerde raylar kaldı- rılmıştır. Olita - Ravi hattında münakalâtın başlaması için Niemer üzerindeki köp rünün de yeniden inşası lâzım gel- mektedir. Buranın endüstri mahfillerinde söy- lendiğine göre Litvanya demir, kö- mür, tuz ve petrol hususunda Polonya için iyi bir mahreç olacaktır. Diğer cihetten Litvanyanın Prag sefiri Dr. Eduardas Turans Kas'ın Varşovaya tayin edileceği söylenmek- tedir, Leh askeri tedbirleri Her iki memlekette sefaretler ku - ( Sonu 8. inci sayfada ) B. Şükrü Kaya bugün geliyor İstanbul, 20 (Telefonla) — İç İşler Bakanı ve Parti Genel Sekreteri Bay Şükrü Kaya bu akşam İstanbul'dan Ankara'ya hareket etmiştir. Bay Şiik- rü Kaya Haydarpaşa Garında bir çok zevat tarafından uğurlanmıştır. Fıkra Sulh enternasyonli Dostum: “— Ooh, diyordu, Ankâ- raya geldim de tekrar sulh havasına kavuştum., — Viyanadan mı? — Hayır, İstanbuldan! Gazeteler, buraya gelmiyen birinci, ikindi, kır- mızılı, mavili tabılarla hemen nere« deyse yedi düveli biribirine tutuştur- dular. Benim dahi, bile bile, üç dört gazeteye para verdiğim oldu. “Yangın olsa da biraz 1ısınsam!,, sözü gibi: “Dünya tutuşsa da biraz sürülsem!,, Bir de kendimizi düşündüm. Hâ- diseler ehemiyetlendiği vakit, hiç ak- şam gazetesi çıkmayan devlet merke- zine öğleden sonra bir tabı daha ver- meği düşünmüştük. İlân ettiğimiz günün saat beşine doğru ajanstan: — Ne var, ne yok? Sualimize: “— Pek çok- telgraf var. Fakat mühim bir vaka yok! Cevabını aldığımızda, bütün arka- daşlar Ankara sokaklarını heyecana düşüremiyeceğimizden dolayı teessür duymadık! Galiba gene umumi bir tutuşmayı alaya altyoruz. Birkaç günkü hava« dislerden, şu veya bu cephenin muvaf- fak olup Milletler Cemiyeti cephesi- nin bozgun vermesinden bahseden bir- çok yazıların her satırının başında bir: “Elhamdülillâh!,, ve sonunda bir: “Yarabbi şükür!, eksik olduğuna dikkat ediyor musunuz? Eğer sulh enternasyonali iflâs ediyorsa, bunu sızlayarak, içimiz yanarak müşahede etmeliyiz: Harb ve kuvvetin mukad- des hakları namına bütün hürriyetle- rin tehlikeye girmekte olduğunu müj- deler gibi davul ve tellâl çıkarmamı. za ne lüzum var? Yurdda sulh: Onu müdafaa etmeğe biz yeteriz. Bunun dışında tek vazifemiz, cihanda sulh davâsını güdenlerin muvaffak olma- Tarına, daha hakiki, daha inandırıcı, daha mantıki emniyet şartları bulma- larına yardım etmektir. - Fatay aa H TER T ŞB Lig ü