21 Mart 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
r H AND AN Büyük aşk romanı. 75 kuruş Halide Edib ATEŞTEN GÖMLEK Sakaryanın romanı. 75 kuruş A. Halid Kitabevi umhuriyet ! 4974 t^TAT^RTTT ^ ^ f A f A T i O f f Tl Telgral ve mektub adresi: Cumnnrlyet, istanbul Posta Iratıutiî îstanbuL No 248 24298. tdare ve matbaa yOCUK arabaları En son model En uygun fiyat ŞARKPAZARI PAZW dıTLbVANT 314 Istiklâl caddesi^Bejoğh Türkiyenin hefc rarafına gönderılir. j P3Z3n6SI 21 W\\ 1938 Telefon: BasmuüarrtrTOevl: 22360. Tahrtr heyeü: tısmı 24299 • 24290 Yeni Hatay nizamı önünde FransızTürk münasebetleri Türk Hatayı müşterek ve mes'ud çalışmalarile dünya cenneti haline koyacak hal kın hayatma zehir katmamak lâzımdır. Biz, böyle bir şeye muvafakat etmiyoruz ve etmiyeceğiz. Çekoslovakyanın vaziyeti Ingiltereyi alâkadar etmiyorl. Südet Almanlarına yapılan tahrikât menedilmezse vahim çarpışmalara sebebiyet verilmiş olur» Dünkü milli küme macları Güneş, Galatasarayı 7 0 mağlub etti Ankarada yapılan Harbiye Üçok maçını da Harbiyeliler 3 0 kazandılar Almanlann~Ceklere bir ihtarı on günlerde bir yandan Ce nevrede Hatay yeni nizamına dair yürütülen müzakerelerin ivi haberlerini alıyorduk, diğer yandan da Hataydaki Fransız delegesinin bersa bık ortalığı karıştırmak yolundaki faaliyetlerinde devam etmekte olduğunu öğrenip gidiyorduk. Cenevre müzakereleri bir daha Türk noktai nazannın doğruluğunu kabul ve tesbit eylemiştir. Acaba fakat ancak o zaman Londra 20 bundan sonra da Hataydaki Fransız deyüksek sesle konuş legesi orada unsurları yekdiğeri aleyhine Sandey Taymis gamak icab edecektir. tahrık ederek Türk Hatayın yeni rejimini zetesinde Çekoslo Almanya ise şarkmeselesini akim bıraktırabilmek gayretlerinde de vakya ta denize inip As M\Kt.H lî. 1V3M İAVE EDITI vam edecek midır? Bunu bize yakın tetkik eden Skruta Dünkü maçtan çok £U<.el bir enstantane: Galatasarayh Necdet mühim bir yaya doğru uzan bir istikbal gösterecektir. Çünkü Cenev tor, şöyle yazmak gol fırsatını kaçırdıktan sonra parmaklanru ısırıyor Çekoslovakyanın mukadderatı hakkında mühim bir makal* neşreden mak ve Akdenizde rede konuşulanlar ve kararlaştınlanlar, ne tadır: Sandey Taymis gazetesinin başlığı Üzerinde haftalardanberi tahminler, dikodulu bir maç. Bu iki sebeb, köhna Ingiliz münakalâ « Çekoslovakya olursa olsun Hatay meselesinin salim bir surette halli nihayet Fransanın dürüst bir ile hiç bir ittifakımız yoktur. Bu çarpışmak mı lâzımdır, yoksa bilâkis onu tını kesmek tehdidinde bulunmağa baş dedikodular yapılan Galatasaray Gü stadyoma adedi hiç değilse yedi sekiz bi* neş maçı nihayet dün oynandı ve zanne ni bulan büyük bir kalabalık kütlesi top> hareket tarzı ihtiyar etmesine bağlıdır. memleketin mukadderatile uzaktan a Majino hattmın arkasında mı beklemek ladığı zaman tehlikeli addedilir. deriz hertürlü tahminin fevkinde bir şe lamağa kâfidir. Dün de saat üçten itibalâkadarız. Filhakika Almanya, Çe icab eder? Burasını tayin etmek FransaEğer Fransanın da mutantan surette kaDolfüsün katli davasına ya aiddir. Fransanın bu husustaki kararı, kilde neticelendi: Galatasaray yediye ren Taksim stadyomunda ancak ayakta harbde mağlub ederek bul ettiği Cenevre kararlarına rağmen koslovakyayı yeniden bakılacak bizi şu noktadan alâkadar eder: karşı sıfırla mağlub. Hataydaki Fransız memurlan akıllannca sonra da Fransayı istilâ edecek olursa durabilecek o da pek az yer kalmıştı. Viyana 20 Royter ajansı bildiri Eğer Fransa bir hata neticesinde mağYeni bahann ilk güzel günleri ve dedaha çok balık avlamak için suları ka belki şark müttefikimizın yardımı olmalArkası Sa. 6 sütun 1 de] yor : nştırmakta devam ederlerse o zaman dan Almanya ile muharebe etmek mec lub olacak olursa, onun bu hatasını ta Dolfüsün katlinden dolayi asılmrç olan Fransanın gayrisamimiliğine inanmak bi buriyetinde kalırız. Fakat Fransa için ol rr.ir etmek için herhalde bizim kendisine Nazi davasına tekrar bakılacağı için Şuşduğu kadar bizim için de Çekoslovakya yardım etmekliğimiz lâzım gelecektir.» zim için bir zaruret olacaktır. Skrutator, bundan sonra, tngilterenin nig'in bu davaya ithal edileceği haber Bizim gizli kapaklı hiçbir tarafımız nın müdafaası için açılacak harb, bir verilmektedîr. fyjuhakeme esnasmda, Feyoktur. Cumhurreisimiz Kamutayın yıl müdafaa harbi olacaktır. Fransa ile în hangi hayatî menfaatler uğrunda harbi yîn Dolfüsîfn katlinde methaldar bulunbaşı nutkunda Hatay işinin Türk Fran giltere arasındaki büyük fark şudur ki, göze alabileceğini saymaktadır. Ona göduğunun ve evvelki hükmün fahiş bir adsız dostluk münasebetlerine bir mehenk bunlardan birincisi haklı veya haksız ola re, Çekoslovakya meselesi, meselâ Ak rak menfaatlerinin berrî Avrupada ol denizde münakalât serbestliği gibi Ingi lî hata ve bunda da Şuşniğ'in büyük bir . laşı tcşkH edeceğini söyledi. Bu dostluğa mes'uliyeti mevcırt olduğunun isbatına çak'ymet verdiğimiz içİB' jtmdiy kadar duğuna kanidir. Halbuki bizim menfaat lizlerin menfaatleri cümksinden değil hşılacağı zannedilmektedir. Hatay meselesinin iyi bir anlayış havaSl lerimiz için ayni jey, söylenemez. Al dir. Şu halde General Franko, îtalyaya lArkası Sa. 8 sütun 1 de] içinde yegâne makul ve âdil hal netice manya ile şimdiden merkezî Avrupada tehlikeli menfaatler temin ettiği takdirde, Meksika, Avusturyanın ortadan kalkmasmı protesto etti, Viyanada yeniden intihar edenler var, Hitler, reyiâm için direktifler verdi Isviçre,Italya hududunda manevra yapıyor Bir İtalyan gazetesi bu hareketi, İtalya için bir tahkir mahiyetinde telâkki etmektedir sine varabilmesi için çok sabırlı hareket ettik. Bu meselenin yegâne makul ve âdil hal şeklinin neden ibaret olduğu malumdur: Fransız Türk muahedelerile kabul ve Cenevre kararlarile teyid edilen hususî ve müstakil Türk rejimi. Suriyedeki Fransız müstemleke memurlan Hataydaki Türk ekseriyetini ekalhyetlerin birleştirilmesile elde edılecek bir kütle ile karşılıyarak Hatayın Fransız mandası altında Türkten gayri bir rejime götürülebilmesi gayesini takib edıyorlar. Bu, Hatayı Suriyeden ayınp Fransaya vermek demektir. Biz Hatayı Türkiyeye ilhak etmek istemedik, o bölgenin bütün halkile mes'ud bir istiklâl nümunesi teşkil etmesini ıstedik ve istiyoruz. Nasıl olur da bu yüksek maksadı blrkaç Fransız müstemleke memurunun entrikalanna oyuncak yaptırabiliriz? Buna bir an için bile imkân tasavvur oluna Çin topraklarında büyük bir muharebe başladı 300 bin askerin iştirak ettiği bu muharebe, ihtilâfın başladığı gündenberi cereyan eden harblerin en büyüğü olduğu söyleniyor İstikraz haberi tekzib ediliyor Londrada yapılan temasların mahiyeti ticaridir Londra 20 Bir müddettenberi cereyan eden Türk Ingiliz ticaret ve finansal müzakereleri faal bir safhaya girmiştir. Başlıca, Türkiyeden îngiltereye kâfi derecede ihracat mevcud olmaması yüzünden halen sakat işlemekte olan Türk Ingiliz klering sistemi tetkik ediîmektedir. Bundan baska Ankaraya beş senelik plânın tatbikına imkân verecek ticaret kredileri yapılması meselesi de tetkik ediliyor. Bu müzakerelerde bir istikraz meselesinin mevzuu bahsolmadığı bildirilmektedir. (a.a.) ArTtast Sa. 3 sütun 6 da İsviçre ordusunun kış manevralarından bir görünüş Bern 20 Tesin askerî mane^aları modern bir şekil vermek ve b'r müddet* hakkında hükumet mahfillerinde söylen tenberi bütün hududlarda talimler yap • diğine göre, diğer devletlerin silâhlanma mak mecburiyetinde kalmıştır. sı karşısında İsviçre millî müdafaasma lArkası Sa. 8 sütun 3 te\ IIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllfllilllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIHIlK bilir mi? Artık ayırdetmiyoruz: Fransız müstemleke memuru demek, Fransa demek ti; Bundan sonraki hâ^iselerde vaziyeti aynen böyle göreceğiz, kararlanmız da kendiliklerinden öyle verilip gidecektir. Hatayın muahedelerle halledilmiş Türk mahiyeti üzerinde hiçbir mantık oyununun ve hiçbir siyaset fınldağının bizi ne aMatabileceğini, ne de âciz bırakabileceğıni asla ve kat'a tasavvur etmemelidir. Marşandiz vagonlarile cepheye sevkedilen Japon toplan Karşımızdakilerin maksadlarını biliyoruz: Acaba Hatayda yapılacak intiŞanghay 20 Röyter ajansı bildiri cak 6 kilometre ilerlediklerini bildirmelehnb oyunlarile Hatayın Türk mahiyetini yor: ri, Çinlilerin şimdilik Japonları muvaffabozabilir miyiz diye düşünüyorlar.^ HaTiençin Pkeu cephesinde yeni bir kiyetsizliğe uğrattıklarını göstermekte yır, bozamazlar. Hatta Hatayda bir tek muharebe başlamıştır. Bu muharebede dir. Türk meb'usu çıkmasa dahi bunu yap Japonların ilk hedefi Hsuçenfu'dur. MuJapon tayyareleri bir kiliseyi malarma imkân yoktur. Bizim elimizde harebe, ihtilâfın başlangıcındanberi ceretahrib etti Hatayın Türk olduğuna ve ondan dola yan eden muharebelerin en büyüğü ola Hankeu 20 Lingyi'de yerleşmiş yı hususî ve müstakil bir Türk rejimile rak inkisaf etmektedir. İki tarafın elinde idare olunması lâzun geldiğine dair 150 şer bin kişi vardır. Ve bir yandan olan Alman misyoneri, buradaki Alman elçiliğine müracaat ederek 19 sabahı Fransanın imzası vardır. Ve bu beyhude da takviye kıt'alan gelmektedir. Japon tayyarelerinin bombaîarla kiliseyi bir imza değildir. Çünkü Hatay yalnız Japonlar Sarı nehir cephesindeki taarin'anlarile değil, taşile toprağile Türktür. ruzdan vazgeçerek bu cephede taarruza ve civarındaki binalan tahrib ettiklerini Fransız müstemleke memurlan intihab o başladıkları için Çinliler beklenmedik bir bildirmiştir. Ölü ve yaralılar vardır. Telgrafmda bombardıman esnasında yunlarmı gitsinler, kendi memleketlerinde hareket karşısında kalmışlarsa da şiddetHalk cephesini teşkil etmek için komü le mukavemet etmektedirler. Ve ellerin Alman bayrağınm bariz şekilde bina ünistlerle birleşmek gibi sahalarda istedik de tank ve ağır bataryalar vardır. zerinde asılı bulunduğu ilâve edilmekteleri kadar ve bol boluna tatbik etsinler. Japonların yirmi dört saat içinde an dir. (a.a.) Türk Hatayın namuslu ve kardeş unsurIIIIIIII1I1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1 ıııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııııınııiNiıııııuınıııınııııııııııınııııııııııı larını birbirlerine düşürmeğe onların hakud çalışmalarile dünya cenneti haline bulunuyoruz. Daha ne istiyorlar? lan yoktur. îş bu preseye dökülmekten Hatayın Sünnî Türklerile Alevî Türk koyacak bu halkın hayatma zehir katmakurtulmazsa meselenin hallinde usulün eri tarihin uzun dehhzlerinde buluş mak lâzımdır. Biz böyle birşeye muvafadeğişmesi elbette zarurî olur. muşlar ve kucaklaşmışlardır. Hatay A kat etmiyoruz ve etmiyeceğiz. Biz TürHataydaki mesele tektir: Hususî ve rablan ise din vahdeti camiasında Türk kiye ile Suriye arasında müstakil Türk müstakil Türk rejimi. Bu rejimin diğer erin asırlarca ve asırlarca beraber yaşa Hatayın ırk ve din farkı olmaksızın büekalliyet unsurlarma karşı adaleti binbir mış öz kardeşleridir. Gayrimüslim unsur tün halkmı kelimelerin tam manalarile garanti ile teyid edilmiştir. Ne hacet, iş lara karşı Tüklerin ne büyük müsamaha mes'ud ve müreffeh görmek istiyoruz, ve te Fransanın dahi bu adaîeti müşahede ve müsaadelerle hareket ettikleri ise ma bunu behemehal temin edeceğiz. YUNUS NADt \e murakabe etmesine muvafakat etmiş lumdur. Türk Hatayı müşterek ve mesJ Hatay intihab komitesi mesaisini bitirdi Intihabat, 15 nisanda başlıyacak ve haziran sonunda bitirilecek Ihtilâlciler yeni bir taarruza başladılar Tayyare bombardımanlarmda dün de yüzlerce insan öldü, Barselonda 3 casus idama mahkum edildi Cenevre 20 Anadolu ajansınm hususî mdhabiri bildiriyor: Hatay intihabat komitesi mesaisini bitirmistir. Milletler Cemiyeti tarafmdan evvelce gönderilen komisyonun hazırladığı intihabat nizamnamesi baştanbaşa tadil edilerek Türkiyenin ötedenberi müdafaa ettiği noktai nazara muvafık bir şekle sokulmuştur. Hazırlanan yeni inlihabat nizamnamesi 94 maddedir. Bunda değiştirilen mühim noktalar dünkü telgrafımızda yazdığım gibi intihabatı alâkadar eden cürümler için mahallî mahkemelerden ayrı hususî bitaraf bir mahkeme teşkilinden başka bilhassa her münFransız topraklanna iltica eden Ispanyol muhacföeri tehibin hangi cemaate mensub olduğunu söyleterek sadece bu ifadesile bu cemaat Salamanka 20 Frankistler tebliğ eFranko kuvvetleri yeni bir listesine yazılması karandır. Bu suretle diyor: taarruza geçtiler meb'us intihabatına esas olacak bir ne Aragon cephesinde mühim mevziler Barselon 20 Cumhuriyetçiler tebvi serbest reyiâm yapılmış olacaktır. işgal etmek suretile Kaspe mıntakasında liğ ediyor: lArkası Sa. 3 sütun S cfa] ki hatlanmızı tashih ettik. lArkası Sa. 7 sütun i te\
