28 Şubat 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

v k FTT UL US İÇTEN, F a asinsie © DIŞTAN Yirurananıf” Fikirlerimizi okuyan bir âlet: Psychograph Ne mi düşünüyorsunuz? Haberiniz olmadan bunu kaydedebilmek. Resminizi fotoğrafla, sesinizi fonografla, hareketlerinizi sinematograf- la tesbit etmeğe muvaffak olan fen ve teknik, neye bir dördüncü âletle fikirleri de yazıp meydana koyamasın? Bir ziyarete gitmişiz. Oturduğumuz koltuğun bir kenarina iliştiril- miş küçük bir makine, dimağımızdaki hareketleri durmadan yazıyor. Konuştuğumuz mesele hakkında söylemeyi muvafık bulmadığımız fi- kirler, hep oraya geçmektedir. Yahud kadımlı, erkekli bir mecliste bulunuyoruz. Ev sahibi, bu âletten muhtelif yerlere yerleştirmiş. En nazik ve saygılı sözler arkasına her mevzuda gizlenmiş bütün düşünceler o âletler tarafından zaptediliyor. Bunların peliküllerini, tıpkı fotoğrafta olduğu gibi yıkattırıyor ve âletin söyleyici kısmiyle tekrar ettiriyorsunuz. Ziyaretçinin ev sahibi ile veya makam sahibi ile konuşurken içinden geçen düşünceler, kala- balık mecliste şunun, bunun birbiri hakkında kurduğu tasalar teker te- ker meydana çıkıyor. Okuyucularımı endişede brrakmamak için hemen haber vereyim ki henüz böyle bir âlet keşfedilmiş değildir. Andr& Maürois'nın (La Ma- chine â lire les pens&s: Fikirleri okuyan makine) isimli fantezi bir hikâ- yesinin mevzuu olan bu âlet, kolay kolay yapılacak bir makineye benze- miyor. Fakat önümüzde Jules Verne dururken kati bir şey söyleme- ye de insanın dili varmıyorsa da herhalde bugün için korkuya ve şüp- helenmeye mahal yok. Şimdilik çekinmeden istediğimizi düşünebilir ve bu düşüncelerimizi istediğimiz veya istemediğimiz gibi söyliyebiliriz. Siei viT 1 marttan itibaren tedavüle çıkarılacak olan yeni yüz liralık ku- Hasan - Âli Yücel pürlerin vasıflarına aid malümatı neşretmiştik. Resimlerimiz yeni kupürlerin ön (yukarda) ve arka (aşağıda) yüzlerini göstermektedir Konya belediye reisi şehrimizde Konya belediye reisi B. Şevki Er- gun Konyanın imar plânının hazırlı- ğt olmak üzere yapılan program icab- larını gerçekleştirmek üzere şehrimi- ze gelmiş ve alâkalı makamlarla te- maslara girişmiştir. -Belediye reisi kendisiyle görüşen bir arkadaşımıza demiştir ki: “— Konya şehrine aid imar plâ- ı işi için dahiliye imar heyeti ile te- Mmas etmek ve yeni sene içinde şeh- rin imarı için yaptığımız programın İicablarını gerçekleştirmek maksadiy- le belediyeler bankasından bir istik- - - 8-9 yaşında Gazi Osman Paşanın müdafaa- sında “Plevne” de küçük yaşta bulunmuş olan bir Türk zabiti matbaamıza geldi. “Plevne müdafaasında bir ingiliz za- biti” tefrikasının mütercimi- ne Plevne'deki Çocukluk hatıralarını anlattı. Neden sonra aynı zabit Plevne'ye giderek eski hatıra yerlerini dolaşmıştı. Muharrir arka- daşımıza bu ikinci Hatıralar ını anlattı. “Plevne müdafaasın- da bir ingiliz zabiti” tefrikasın- dan sonra, size birkaç gün süre- cek olan bu nefis tefrikayı ve- receğiz. ! Bekleyiniz | LLLLLALLELLLLLİE LAİ raz yapmak maksadiyle geldim. Tarihi türk sanat eserleriyle dolu olan Konya, moödernleştirilmek ihti- yacını çoktan sezmiş ve umumi men- faatlere cevab olacak birçok işler ya- pılmıştır. Dört sene evel yapılmış fenni bir mezbaha vardır, Buna soğuk hava de- posu ve buz fabrikası da ilâve ederek mezbahayı tekemmül ettireceğiz. Ö- nümüzdeki sene bir de hal yapaca- ğız. Şehrin bir tek mesire yeri olan Meram bağlarmma bir şose yaptırıyo- ruz. Netice itibariyle bütün imkân- ları kullanarak çalışıyoruz. İmar plâ- nınt tatbik ederek bu tariht şehri cumhuüriyetin bayındır bir köşesi ola- rak göreceğimiz zaman uzak değil- dir.,, Çukurovada ne varsa hepsi fürklür Profesör H. R. Tankutun Tarsusta konferansı Adana, 27 (A.A.) — Şehrimizde bu- lunmakta olan dil tetkik kurumu ikin- ci başkanı Maraş saylavı Hasan Reşit Tankut yapılan davet üzerine Tarsusa gitmiş ve orada iki konferans vermiş- tir. Profesör (Güneş - Dil teorisi esasla- rına dayanarak Tarsus adının ziraatçi ve denizci eski bir kültüre alem oldu- ğunu ve büyük medeniyetin hâlikleri olan Proto Türk Alpinlerinin bu me- deniyetleri Afrikaya kadar götürerek orada da bu isimlerde siteler yaptıkla- rını anlattıktan sonra, “Çukurova top- raklarının altında ve üstünde her ne varsa bunlar en ince hususiyetlerine kadar türktüler. Kemalist Türkiyenin doğruya ve aydına istina deden ilmi bu hakikati tamamen isbat etmiş bulu- nuyor,, demiştir. Konferans birçok dinleyiciler tarafından şiddetle alkış- lanmış, ve kayda lâyik bir duygu ve geniş bir sevinç uyandırmıştır. Halkevlerinin neşriyatı Alâkalı makamlar, Halkevlerinin son bir sene içinde mecmualardan ve gazetelerden ayrı olarak bastırdıkları eserlerin bir listesini hazırlamışlar- dır. Bu listeye göre, Halkevleri, son bir sene içinde 100 den fazla kitab ve broşür neşretmişlerdir. Alfabe sırasiyle Halkevlerimizin neşrettikleri eserler şunlardır: Adana: Adana şairleri, Adana ta- rihi, Karacaoğlan, Ankara: Hitabet, Truva hafriyatı, arkeoloji lügati, Kü- çükyozgad köyü, yeni nesilden seç- me şiirler, Balıkesir: Savaş manileri, 19 mayıs, öz ses ve zeyk kaynakları- yatı, &mwn sözleri, Bolu coğrafyası, Bursa: İz- nik ve Bursa tarihi, köylüler için mü- sabaka dersleri, Güneş - dil nazariye- sine aid etüdler, zührevi hastalıklar, verem, Bergama: Kermes, Denizli: Köycüler köyde, Leodikya, Diyarba- kır: Diyarbakır tarihi, Diyarbakır iktısadiyatı, Diyarbakır — halkiyatı, Diyarbakır türkleri, Elazığ: Elazığ türküleri, Tunceli türküleri, hukuk ve ceza davâları nasıl açılır, inkılâb tarihi, miras işleri, Edremit: Edremit Jdımlarını esir, sirge Hatay için Cenevreye gidecek heyet âzâsı Milletler cemiyetinin Hatay hak- kındaki müzakerelerine iştirâk edecek olan heyet tesbit edilmiştir. Türk he- yeti, dış bakanlık genel sekreteri B. Numan Menemencioğlu'nun reisliği altında adliye vekâleti hukuk işleri u- mum müdürü B. Şinasi, siyasi bilgiler okulu devlet hukuku profesörü B. EBt- hem Menemencioğludan mürekkeptir. Heyet bu akşam Ankaradan hareket edecektir. Halkevinde Gençlik için danslı çaylarr Halkevi, gençliğin nezih ve ucuz bir surette eğlenebilmesini temin için eskiden olduğu gibi bu yıl da salon- larında sık sık müzikli eğlentiler ter- tibine başlamıştır. Halkevi, bilhassa öğretmenler ve yüksek mektebler gençliğinin bu güzel toplantılardan azami istifade etmelerini temin gaye- sini takib etmektedir. Dün saat '17 de gene bu toplantılardan biri neşe için- de yapılmıştır. Halkevi hollerinde kurulmuş olan resim sergisi münase- betiyle antreler ziyaretiçilerle dolu ikeıy salonda da mümtaz bir gençlik dans ediyordu. Bu toplantılar her hafta tekrarlanacaktır. Temiz ve çok ucuz bir büfeden, çay, meyve, pasta v. s. temin olunabilmektedir. Kültür gençliğinin muhtaç bulunduğu din- lendirici ve nezih eğlenceler tertib eden ve gençliğin böyle temiz bir muhitte toplanabilmesi imkânını ha- zırlayan Halkevini tebrik ederiz, * Halk opereti geliyor Hükümetçe kendisine sekiz bin liralık yardım yapılan Halk Opereti- nin şehrimize geleceğini haber aldık. Evelki gün şehrimize gelen Halk O- pereti direktör ve rejisörü Bay Lüt- fullah Süruri, kendisiyle görüşen bir arkadaşımıza şunları söylemiştir: “— Bugüne kadar bize manevi yar : iş olan hüküme- dımdada bulunmuştur. Şimdi yeni e- serler oynamak imkânını bulmuş o- luyoruz. Halk Operetinin kadrosu 60 kişi- den mürekkebtir. Operetin en büyük ksanı Primad 'sının — bul - yışı idi. Alev isminde genç bir Pri- ma Donmna ile tamamlanan kadromuz mükemmeldir. Denebilir ki Halk O- pereti bugün Balkanlardaki operet truplarının artist elemanları bakımın- dan en kuvvetlisidir. Bir buçuk ay İstanbulda çalıştıl sonra Ankara- tarihi, İzmit: Haydi Tuna, Gazi teb: Halebin eski tarihi, onuncu hic- ret dsrında Anteb, İğdit Baba, İzmir: Arkeoloji kılavuzu, köylerde beş yıl- Irk kalkınma programı, Kayseri: Köy gezileri broşürleri, Erciyas, Mimar Sinan, Konya: Yaprak uyuzu, bağcı- lık, hayvan hastalıkları, Ağaç, hay- vanlara dair öğüdler, Kastamonu: Maniler, Merzifon: Merzifon şairle- ri, Niğde: Halk türküleri, Trabzon: Fındık hastalıkları, Tekirdağ: Na- ya gelecağiz' ve burada bir aydan faz- la kalarak temsiller vereceğiz. Anka- ra halkımın teveccühünü kazanabile- Bakanlık, seri halinde devam eden bu yeni tedbirleriyle, ilk mekteblerimizde iş ahlâkmı ve kollektif çalışmayı güzel misal- lerle kurmuş olabilecektir. Yasadan, kooperatiflerde top- lanan para, teşkilât, genel kurul, idare kurulu, kontrol kurulu ve memurların — vazifelerine aid maddeleri alıyoruz. Yasadaki hükümler, türk kooperatifçilik cemiyetinin de fikirleri alınarak hazırlanmıştır: Okul kooperatifinde toplanan para Okul kooperatifi için toplanan pa- ra, imza mukabilinde okul direktörü- ne veya başöğretmene veya kendile- rinin bu iş için memur edeceği kim- seye teslim edilir, Parayı teslim alan kimse, kendinde toplanan paranın yir mi beş liradan fazlasını milli bir ban- kaya veya bir tasarruf sandığına ya- tırır ve banka veya tasarruf sandığı bulunmayan yerde kendi mesuliyeti altında saklar. Okul kooperatifi, üçüncü de sayılan işleri görmek üzere lüzum gördüğğü her türlü masrafları yapar. Kooperatife aid masraflar, yönetim, kurulu karariyle yapılır. Okul kooperatifi teşkilâtı Okul kooperatifi teşkilâtı, genel kurul, yönetim kurulu, kontrol kuru- lu ile ayrıca muhasebeci, kâtib, vez- ne kâtibi, ambar ve idare memuru ve lüzum görülecek muhtelif faaliyet kollarından ibarettir. Umumi heyet Umumi heyet okul kooperatifinin aa eee a KKODÜUT, dâ Genci Kurul, her aym Tlk haftasınd en modern kooperatif — teşkilâtı kurulacak K | Mekteb kooperatifçiliğinin yeni bir şekilde düzenlenmesi mak« sadiyle Kültür Bakanlığınca bir yasa hazırlandığını yazmıştık. Bilhassa ilk mekteblerimizde gelişme halinde bulunan koopera- tifçilik bu yasadan sonra daha verimli bir hale gelmesi için yasa- ya çok geniş ve etraflı hükümler konulmuştur. Talebeleri ve tale- be büyüklerini yakından alâkalandıran bu yasanın nasıl tatbik edileceğini anlatan bazı maddeleri alryoruz: ilk toplantısında bir umumi heyet başkanı bir de genel kurul zabıt kdâ- tibi seçilir. Bu toplantıda yönetimi kurulu ile kontrol kuruluna girecek- ler de seçilir. | Umumi heyet, kooperatifin büdce- sini ve bir yıllık faaliyet plânını tans zim eder. İdare heyeti tarafından hef ay yapılan işleri tedkik ettiği gibi der$ yılı sonunda idare heyetinin bir yıllık faaliyet raporunu ve kontrol kurulu- nun hesab raporunu tetkik ederek haklarında karar verir. Umumt heyetin zabıt kâtibi, umu- mi heyet müzakerelerinin zaptını tu« tar, Kararları bir deftere geçirir. Za- bıtlarla kararlar başkan ve kâtib tara« fından imzalanır. İdare heyeti İdare heyeti bir başkan ile en az dört üyeden mürekkebtir. Okul koo- peratifine yazılı faal üyelerin çok ol« duğu okullarda idare heyeti üyeleri«s nin sayısı umumi heyet kararı ile ar“ tırılabilir. İdare heyeti aralarından birini başkan, birini yarbaşkan, birini de za« bıt kâtibi seçer. İdare heyeti üyelerden ayrı ola« rak kooperatifin muhasebecisini, kâ- tibini, vezne kâtibi ile ambar ve idare memurunu da seçer. Hepsinin hizmet müddeti bir yıldır. Tekrar seçimleri caizdir. Üçüncü maddeye göre kooperatif tarafından yapılacak işleri yapmak içimn lüzum görülecek kollar idare heyeti ta- rafından seçilir. İdare heyeti haftada en az bir defa toplanır. Kurulun verdiği kararlar bir deftere yazılarak imza edilir. uuîdare heyetinin vazifeleri şunlars a) Kooperatifin canlı bir yasaya uy« toplanır. Toplantı zamanı ile müza- kere edilecek şeylerin üç gün evel okulda ilân edilmesi şarttır. İdare he yeti, lüzum gördüğü zaman umumi heyeti fevkalâde olarak toplantıya çağırabilir. Kooperatife yazılı faal üyelerin yarısından fazlası toplantı- ya gelirse müzakereye başlanır. İlkokulun birinci ve ikinci sınıf- larında bulunup kooperatife faal aza olarak yazılı bulunan talebenin umu- gun bir şekilde yaşamasına veiş gör < mesine canla başla çalışmak ve koopera tife yazılı bütün Üüyelerin elbirliğiyle çalışmalarını temin etmek, kararları icra etmek muhafaza etmek, d) Kooperatife üye yazmak. e) Üyelerin durumu 'ile ilgilenerek yasaya veinti riayet etmiyenleri mi heyet toplantısına iştirak etmel ri mecburi değildir. İştirâk edenler rey hakkından istifade ederler. İlko- kullarda umumi heyet toplantısına iştirake mecbur olanların yarısından ceğimizi sanryoruz ve bunun için çok î:;lı:x" YAT U ada çalışacağız.,, Faal üyelerin yarısından fazlasının ği i yüzünd £ heyet top- mık Kemal, Sıvas: Deliktaşlr Ruhsa- ti, Serdari, Zonguldak: Uzun Meh- med, İskip tesisatı, Atatürk günü, Abdülhak Hâmit, Halkevinden köy- B VA lantısı yaprlamadığı takdirde toplantı başka bir güne tehir olunur ve o gün, toplantıya gelen üyelerin sayısı ne o - lursa olsun müzakere yapılır. lüye, Ders yılr başında umum? heyetin Bal - kan! İki üç gündür, dost ve müttefik Balkan memleketlerinin sayın dev- Tet adamları Ankaramızda misafiri- mizdirler. Balkan konseyinin bu yılki toplantısı Ankaradan dünya- ya bildiriliyor ve ğene Ankara yolu ile tatihe giriyor. Avrupanın öteki YA SADA Ulumnaullar Matsui'nin yerine gönderilen de sulhu korumak ve zeytin dalını beyaz güvercinin di h d adı g 1 Hata'dır. ) Z Japonya, Çin'i istilâya başladığı bu hareketin bir “hatâ,, durur görmek mümkün olduğu za- manlarda, bütün dünyanın heyecan olduğunu söyliyenler çok olmuş- tu; fakat japonlar bunu kabul et- meraklıları Balkan Yar “barut fıçısı,, adı verirlerdi. , Bugün, Avrupada sulh, beyaz güvercinin ağzında bir zeytin dalı değil, kurumuş bir ağacın üzerinde yarrı kopmuş bir gazel manzarası arzederken vaziyet tamamiyle de- gişmiştir. Eskidi dur bu iki heceli kelimenin sonuncusu- nu ele alarak ifadeye yel leri! Balk l işlerdi. bahçede yem ararken de düşünü- rüz. Fakat bu satırları, bahar gecik- tiği ve kış uzamakta devam ettiği için soğukta yemsiz kalan kuşlar için de yazmıyoruz, Bize bu fıkra- yı yazdıran İngilterede olmuş bir y - | . Son değişmeden sonra Jap nın “Hata,, ya baş kumandanlık Tiğini görü Bundan sonra göğsünüzü gere gere Çin'deki japon harekâtının başında “Hata,, bulunduğunu söyliyebilirsiniz. Kuşlara dair... yanlışını bir daha düzeltiyoruz: Bu ismin birinci hecesini alınız ve onun üzerinde oturanlardan dört milletin arasındaki dostluğu, kar- deşliği tatmış olursunuz! - T. İ. Hata başa geçti! Çin'deki japon kuvvetleri ku- mandanı general Matsui Tokyoya geri çağrıldı. Japonya ve Avrupa- nn gazeteleri bu değişiklikten lar. türlü türlü tefsirlerle bahsediyor- Martın birini yarın takvim yap- rağında okuyacağız. Fakat bu se- neki mart, kapıdan baktırıp kaz- ma kürek yaktıracağa benzediği için “bahara giriyoruz,, diyemiye- ceğiz. Fakat bahsede- ceğiz. Kuş, yalnız : “Çiçekli dallara konmuş kanadlı bir hulya” Olduğu zaman “Edebiyatı cedi- de,, cilere ilham verirdi. Biz, onu Hayatmıt ve hayatındaki bütün VAKANANMUKAKUK AUAUA AA KUK KUN CA KUN UKUU AAA AAA OU KUK KA KUKOK NNK AOA KU UKK AAA KKK KUUK UUKU KUOK OKU KUUK UKUN UK UUKU KUKU KOUKON KOKU KUKU KUN UR KU KA KA KUKU KUKU NUK UU A UUU AAA KKK KU A KU zum ve mensur hikâyeler, bana ka- ırsa, bu iki kelime biribirile kafi- yeli olduğ için uydurulmuştur. Fa- kat ihtiyar ingilizin kuşları, sahib- lerine geçerl gönül v iş olsalardı, onun arkasından can ve rirler miydi ? Yü i asırda kosk in- san kalblerinde bile zor yer bulan aşkım minimini kuş yüreklerinde, hem de Kerem ve Aslı'yı hatırla- tan bir ateşle yer buluşuna hayret etmez misiniz ? Emekliler Devlet kapısında ancak yirmi beş sene hiımet_ottikten, yahud da merakını beslediği kuşlara iş Hr h 'ı Ş son Haa b ıl anarak ve dünyada son ses olarak onların kanad çırpışlarını duyarak ölmüş. İnsanların kuşlara sevgi besle- melerine ve ölünceye kadar o sev- giden ayrılmayışl bu hâdi ilk misal olarak gösterilemez. Fa- kat hikâye burada bitmiyor : İhtiyarın ölümünden biraz son- ra bütün o sevdiği kuşlar da ölmüş- tür! Kafeslerin içine hapsedilerek salonlara asılmış kuşları gördüğü- nüz zaman istediğiniz kadar muz- tarib olun; yukarıda anlattığım hâdise, her halde, yüreğinize do- kunacaktır. Bülbülün güle âşık olduğuna ayazlı bir günde dalları d aK F at ana beri söylenen man- - yaş altm ç sor Birçoke larımıza verilecek olan “emekli,, tabiri, sporda gayet çabuk tevcih olunur. Bir çok arslan gibi futbol- cular, daha otuzu ile otuz beşi ara- sındayken “emekli,, sayılır. Zaval- hdların valz''nlon pek erken gelmi umüumi heyet kararı ile kooperatiften çıkarmak, £) Umumt heyet tarafından müzake- re edilecek maddeleri tesbit etmek, üyelere malümat vermek. h) Ders yılı sonunda idare heyeti « nin faaliyet raporunu ve yeni yılın bütçe projesini hazırlamak ve yeni teklif ve temennilerde bulunmak, İdare heyeti başkanının vazifesi ida- re heyeti toplantılarına başkanlık et« mek, toplantı zamanını tayin etmek, sine bakmak, muhtelif kol ve heyetle- rin ve vazife gören diğer arkadaşları- nın işlerini ve hesaplarını kontrol et « mek, talimatname hükümlerinin ve ve« rilen kararların tatbikini kontrol et- mektir, H A V A OZ N Yurdun her farafında kış Dün şehrimizde hava kapalı geç- miş, 1st gece sıfırın altında 15, gün- düz gene sıfırın altında 1 derece ola- rak kaydedilmiştir. Dün yurduün kıs- men Trakya mıntakasiyle, şarkt Ana- dolu ve Karadeniz sahillerinde hava yağışlı, diğer bütün mıntakalarda bu- lutlu geçmiştir. Yağışların karemet- reye bıraktıkları su mikdarı Bandır- mada 6, Zonguldakta 9, Muşta 10, Trab ve Gir: da 11, Orduda 12, olan bu müstear ihtiyarlığı ile alay bile edilir. Dün şehir stadyumunda Gala- tasaray ve Güneş emeklileri ara- sında yapılan emekliler maçında da iş böyle oldu. Sporda bu kadar çabuk gelen İilıke, het nedense, odabiyat a şiir âleminde bazan gelmek bil- mez, Bu yüzden değilmidir ki yaşını başını almış, erkek, kadın bir ta- kım şairlerimize hâlâ “genç şair,, Rizede 38, diğer yerlerde 1-5 — kilo- gramdır. Dün kar kalınlığı Muşta 204, Na- zımiyede 167, Rizede 82, Sarıkamışta 79, Dinarda 64, Orduda 56, Giresun- da 55, diğer yerlerde 1-50 santimetre olarak ölçülmüştür. En düşük ısı sı- fırın altında Vanda 14, Sıvas, Bolu, Niğde ve Karsta 17, Erzurum'da 18, Ulukışlada 19, Kayseride 21 derece- dir. En yüksek ısı da sıfırın üstün- de Balıkesirde 4, İzmir ve Edirnede 6, Bodrumda ve Antalyada 8 derece- demekte devam edeceğiz ? ÇEr b) Umumi heyet tarafından verilen — €) Kooperatife ait mal ve eşyaları g) Kooperatifin faaliyeti hakkında idare heyeti işlerinin yolunda gitme - —