20 Eylül 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

ğ L Sekerli maddelerin muamele vergisi 'ıf İç bakanlığın Sağlık vaziyetimiz B. Refik Saydam yurdda sağlık işlerini anlatıyor Başı 1. inci sayfada ve kasabalardan ayrıca Adana ve An- tebte ikişer diğerlerinde birer de dis- panser bulunmaktadır. Ayrıca yedi ta- ne de seyyar trahom teşkilâtımız var- dır. Bu hastahane ve dispanserler 13 şehir ve kasabada,427 köyde faaliyette bulunmaktadırlar, Şimdiye kadar 89,340 tanesi ihtilâtlı, mütebakisi âdi trahom- lu olmak üzere 420.662 kişide hastalık tesbit edilmiştir. Şimdiye kadar 12523851 kişi ilâçlanmış, 13.637 kişi hastahanele- re yatırılmış 28,580 kişiye de ameliyat yapılmıştır. Tedavi edilenler Nümune hastahaneleriyle doğum ve çocuk bakım evlerinden ve Anadoluda adedleri yüz elliden fazla bulunan mu- ayene ve tedavi evlerinden iyi ve müs- bet neticeler almaktayız. Maddi imkân buldukça bunların sayısını arttırmak ta- savvurundayız. 1924 yrlından 1936 yılı- na kadar nümune hastahanelerinde 1.042.296 kişi yatırılarak 4,987,143 kişi ayakta, doğum ve çocuk bakım evlerin- de 27,945 kişi yatırılarak 344,444 kişi ayakta, muayene ve tedavi evlerinde 12,911 kişi yatırılarak, 3,893,838 kişi de ayakta tedavi edilmişlerdir. Bu rakamlar yurd sağlığında nümu- ne hastahaneleriyle doğum ve çocuk ba- kım evlerinin ve muayene ve tedavi ev- lerinin ne kadar büyük bir rol oynamak - ta olduğuna bir misal olabilir. Antropometri tetkikleri Türk ırkının vasıflarını tesbit et- mek üzere müteaddid gruplar teşkil et- miştik. Bu antropometri Aanketlerine memur ekipler, memur oldukları vilâ- yetlerde vazifelerini ifa etmektedirler. 80.000 kişi üzerinde yapılacak bu anke- te aid fişlerden mühim bir kısmı dol- durularak hazırlanmış bulunmaktadır. Diğerleri de en kısa bir zamanda dol- durularak bakanlığa gönderilecektir.. Fişler bilâhare bakanlıkta tetkik ve tah- lil edilerek neticeleri tesbit edilecektir. Sıhi ve içtimai filmler Sineması olmıyan kasaba ve şehir- lerde halka sağlık propagandası yap- mak üzere hususi makine cihazlariyle beraber, Pate, Kodak ve alman mamülâ- tından ayrılmış muhtelif mevzularda sı- hi ve içtimai sinema filimleri sipariş e- dilmiştir. Makine ve filimler geldikten sonra yapılacak program tahtında ve sıhat müdürlerinin murakabesi altında bünlar halka, mekteblilere ve orduya gösterilecektir. Halka sağlığı öğretmek üzere sağ- lık propaganda afişleri bastırmaktayız. İlk partide 12 muhtelif mevzua aid o- lan bu renkli afişler basılmaktadır. Ba- sılma işi bitince bunlar bütün sıhi mü- esseselere, halkevlerine, mekteblere da- ğıtılacak ve istasyonlara ve halkın gö- rebileceği yerlere astırılacaktır.” Üç buçuk yaşındaki çocuğu boğazlıyanlar Balıkesir, (Hususi) — Babasından intikam almak için İlter adında ve üç buçuk yaşında masum bir yavruyu ek- mek bıçağiyle keserek öldürenler hak- kındaki tahkikata devam edilmektedir. Katillerden Kasımın babası cellâd Halil- le, anası Emine ve kız kardeşleri Üm- mü ve Zehranın da hâdisede iştirakleri görülmüş ve bunlar da tevkif edilmiş- lerdir. semden HAVA Hava bulutlu geçti Dün şehrimizde hava kısmen bulut- lu geçmiş, 181 gölgede 28, güneşte 57 derece olarak kaydedilmiştir. Dün ha- va Trakya ve Kocaeli mıntakalarında yağışlı, Orta Anadolu ve Karadeniz mıntakalarşada bulutlu, Ege, cenub ve cenubu şarki mıntakalarında az bulut- lu, şarki Anadolu ile yurdun diğer mın- takalarında açık geçmiştir. Dün en çok yağış Afyonda olmuş ve karemetreye 12 kilogram su bırakmıştır. Dün en dü- şük ısı Van ve Sıvasta 10, en yüksek ısı da Diyarbekirde 37 derece olarak kay- dedilmiştir. İzmir yeni Otobüsler Getirtiyor İzmir, (hususi) — Belediye tara- ' fından Almanyaya sipariş edilen yeni otobüslerimiz bir haftaya kadar şehri- mize gelecektir. Bu otobüsler mazot. la işlediğinden sarfiyatı çok azdır. Ki. lometre başına elli para sarfetmektedir. Yeni otobüslerden birisi nümune ola- rak şehrimize getirilmişti. Bu otobü- sün tecrübesi bugünlerde yapılacaktır. Gelecek otobüslerin sayısı 12 dir. Bun- lar birinci kordondo işliyecektir. Oto- büsler bütün istirahat vasıtalarını için. de bulündurmakta, kışın hususi bir ka- loriferle ısıtılmaktadır. İlerde 70 oto- büs daha getirilecektir. Yeni nakil vasıtalarımızda çalışa- cak şoförler bir kurs görmeğe mecbur tutulacaklardır. İzmirin yukarı mahalleleri imar edilecek İzmir (Hususi) — Belediye, bakım- sız bir vaziyette bulunan yukarı mahal- leeri imar etmeğe karar vermiş ve ça- lışmalarını bu nokta etrafında toplama- ğa başlamıştır. Bu mahallelerin yol ve lâğım işleri için hususi bir plân ve prog- ram hazırlanmıştır, İlk iş olarak Damlacık deresinin ü- zeri kapatılacak ve burası bir lâğım ha- line getirilecektir. Bu suretle sürekli yağmurlarda Bahribaba parkının önünü ve tramvay caddesini suların basması- nın önüne de geçilecektir. Bu iş için 25 bin lira sarfedilecektir. Kiliste kaçakçılık gittikçe azalıyor Kilis, (Hususi) — Kaçakçılık hâdi- seleri, alınan son tedbirler sayesinde her gün biraz daha azalmaktadır. Bil- hassa artık kafile kaçakçılığına bitmiş göziyle bakılmaktadır. Bir zamanlar kaçakçılığın en geniş sahası ve merke- zi addedilen şehrimizde birçok kimseler tamamiyle bu işle uğraşmağı âdet ve meslek edinmşlerdi, Son senelerin de- vamlı çalışmaları bu gibileri bu kötü huydan vaz geçirmiş, bu işlerle uğra. şanlar alın teriyle ekmek parası kazan- mağa başlamışlardır. Kaçakçılığın ortadan kalkmasında. ki mühim âmillerden biri de; yerli fab. rikalarımızın çoğalması, birçok — eşya fiatlarının ucuzlamasıdır. Bu arada şe- ker, tuz, kibrit ve rakı kaçakçılğı ta- mamiyle ortadan kalkmıştır, Çalışmalarını Gösterir sergi Matbuat genel direktörlüğü, İç Ba- kanlık konferans salonunda İç Bakanlı- ğın cumhuriyet devrindeki çalışmasını belirtecek bir sergi açacaktır. Sergide bakanlığın muhtelif şubelerinin çalış- maları resim, diyağram ve grafiklerle tesbit olunacaktır. Sergi cumhuriyet bayramından sonra açılacaktır. Hazır. lıklara şimdiden başlanılmıştır. Gümüşhacı köyündeki sellerin zararları Geçen ay içinde Gümüşhacı köyünü sel basmış ve birçok zarar ve ziyan ol- muştu, Selin yapmış olduğu tahriblere dair İç Bakanlığa resmi malümat gel- miştir. Bu malümata göre selde 9 kişi boğulmuş, 22 hayvan ölmüş, 34 ev yı- kılmıştır. 56 ev tahrib neticesi beledi- ye karariyle yıktırılmıştır. Kasabaya aid bağlar, tütün, bostan ve kendir ve diğer ekili tarlalarla ma- dengümüş, Çetmi, Çavuş, Keçiesleme- si ve Halas köylerinin mezru arazisi ziyan görmüştür. Kızılay yersiz kalanların yardımına devam ettiği gibi inhisarlar idaresi de tütünden Zarar görenlerin vaziyetini tetkik ettirmektedir. İdare zarar gör- müş olanlara yardımda bulunacakır. Gümüşhacı köy belediyesi kasaba- nın içinden geçmekte olan derenin her iki tarafında onar metre açıklığında rıhtım yaptırmağa karar vermiştir. ——— Para cezalarının tahsili Bazı yerlerde mahkemelerce hürri- yeti bağlayıcı ceza ile birlikte hükmo- lunan para cezalarının, mahkümiyetin çekilmesinden sonra tahsil edildiğini gören Adliye bakanlığı bundan böyle mahkümiyet ilâmının katiyet kesbet- mesiyle beraber para cezasının tahsili- ni teşkilâtına emretmiştir. R Noter muavinlerinin yıllık gelirleri Adliye bakanlığı noter muavinleri- nin yıllık gelir ve masraflarını göste- rir bir cedvelin her sene bâaşında bakan- lrğa gönderilmesini usul ittihaz etmiş- tir. Şimdiye kadar göndermiyenler 15 gün içinde göndermezlerse haklarında takibat yapılacaktır. Aydında okutulan yoksul çocuklar Aydın, (Hususi) — Vilâyet büdce- sinden 2500 lira ayrılarak 25 yoksul ve kimsesiz çocuğun ortâ Mektebe de- vamları temin ediliyordu. Bu sene me- zun olan talebelerin yerine alınacak ta- lebeler için bir müsabaka imtihanı ya- pılmıştır. dolayısiyle yapılan bir istatistik Şekerli maddelerde ne mikdar şeker var? Finans bakanlığı, şekerden mamul maddelerin muamele vergisi muafiyetinin yanlış tatbik edildiğini ve bazı yerlerde tereddüdlere dü- şüldüğünü nazarı dikkate alarak teşkilâtına yeni bir emir göndermiştir. Bakanlığın bu emrine göre, muamele vergisinden muaf olan şekerli maddeler, asrl maddesini şeker teşkil eden, yani terkibinde şeker mik- darı yüzde elliden fazla bulunan maddelerdir. Sınai müessese mahiyetinde o- lup da muharrik kuvveti beş bey- girden ve çalıştırdığı işçi adedi de ondan yukarı olan şeker imalâtha- ne ve fabrikalarında imal olunan maddelerden içerisinde yüzde el- liden fazla şeker bulunanlar ver- giden istisna olunacaktır. İçerisin- de yüzde elliden az şeker bulunan maddelerden ise vergi alınacaktır. Şeker ile mamul madde yapan fab- rikaların yaptıkları mamulâtın envar pek çok olduğundan finans dairelerinin bu madelerdeki şeker nisbetlerini ayrı ayrı tahlil ve tesbit etirmelerine im- kân olmadığından finans bakanlığı belli başlı şekerli maddelerin şeker nisbet. lerini bir liste halinde tesbit ettirmiş. tir. Bu listeye göre, akide şekerinde yüzde 80, fındıklı ve fındıksız lokumda yüzde 75 - 80 ,fondanda yüzde 70 - 80, meyvalar ve meyvasız karemelâlerda yüzde 80 - 90, südlü karamelâde yüz- *'de 75, türlü reçellerde yüzde 60 - 70, türlü marmalâtalarda yüzde 70 - 80, bon bonlarda yüzde 75 - 80, jölelerde yüzde 75, şekerlemelerde yüzde 65, şurublar. da yüzde 70 şeker bulunmaktadır:. Bu maddeler dışında kalan şekerli mamul maddeler muamele vergisi mu- fiyetinden istifade edemiyeceklerdir. Finans bakanlığı maden ocakların. da sarfedilen elektrikten alınan istih- lâk vergisi hakkında yeni bir karar ver- miştir. Bu karara göre münhasıran maden kuyusunun içinde sarfedilen elektrikle bu kuyulara inip çıkan asansörlerin ve “kuyulara temiz hava veren ve bozulmuş hava çeken aletlerin tahrikinde ve ku- yuların tenvirinde ve kuyulardan ma- den cevherlerin istihracını temin eden alet ve tesistalarda sarfolunan elektrik- ler istihlâk vergisinden muaf olacak. lardır. Bunun' dışında kalan maden saha- sındaki izabe, tasfiye ve tathirhanelerle yazıhanelerde amele ve müstahdimin ev lerinde ve hastahanelerde sarfolunan elektrikler istihlâk vergisine tabi ola. caklardır. Milli gelir artıyor 935-36 senesinde adami başına 82,10 lira düşüyor Ekonomi bakanlığı, iki sene evel teşkil olunan konjonktür servisini Türkiye milli gelirinin hesabiyle tavzif etmiş ve servis uzun ve yorucu araştırmalar ve çalışmalar sonunda 1935-1936 yılı milli gelirimizi de tesbite muvaffak olmuştur. Menemen suya kavuşuyor Menemen, (Hususi) — Şehrimiz ya- kında suya kavuşacak, bu suretle en mühim ihtiyacı temin olunacaktır. Fev- kalade bir toplantı yapan belediye u- mumi heyeti, gümrükler rüsumu hisse- sini karşılık göstererek belediyeler ban- kasından istikraz yapmağa karar ver- miştir, Fen heyetleri tarafından Yaman- lar ve Karagöl mevkiindeki suların de- mir borularla şehrimize getirilmesi için yapılan keşiflere göre bu iş için 140 bin liraya ihtiyaç vardır. Telsiz kanununun öğrettiği rakam Bir ağustostan itibaren yürürlü. ğe giren telsiz kanunu, bize memle- kette mevcud radyo sayısını da öğ- retti: büyük vilâyetlerimizde bik mevcud radyolar nüfusa — nisbeten, bizi tatmin edecek bir seviyeden u- zaktır. Kurulmakta olan radyo istasyon- © darımızın inşası faaliyetle devam e- diyor. Cumhuriyet genç ve dinç se- sini, dünyaya en modern medeniyet vasıtalarından faydalanarak duyura- caktır. Bundan bir müddet evel An- karaya gelen bir yabancı, büyük kal. kınmamızı gördükten sonra şunları söylemişti: “— İnsan bu kadar az zaman i- çinde, bu kadar çok değişen bir mem- dJeketin, kendini tanıtmak için bütün vasıtalardan faydalanmakta — neden bu kadar geciktiğini bir türlü anlı. yamıyor.,, N : Avrupayı dolaştıktan sonra mem- leketimize gelen bu yabancı, yeni Türkiyenin dünyaya anlatmak hak- kını taşıdığı hususiyetlerini gördük. ten sonra böyle bir düşüncede bul- makta belki haklıdır. Fakat bizi görenleri muhakkak beğenecek. leri hakkındaki kanaatimizdir ki, bizim, kendimizi olduğu gibi — göstermeyi bile haybanlık uyandırmak için kâ. fi bir kuvvet saydırıyor. Bütün dün- ya kuüvvetli ve dinç sesimizi yakın. da duyacaktır. Bir at meraklısı Aslında bir cokey olan Jack Delaney isminde birisi, ata, at şekillerine, koşum ve dizgin takımlarına çok gönül vermiş, ti. Nihayet, Şeridan'da bir lokanta açtı. Bu lokantı b daki uzun iskeml lerin yerinde eğer tarzında oturacak de. ğil de, binecek yerler vardır. Müşteriler bunun üzerine binerler. Adamcağız, a kadar at meraklısıdır ki bu lokantada “kısrak” kelimesi umumiyetle kadın mu- kabili olarak kullanılır. Holivutta tantana merakı Birçok artistlerin yaşadığı Holivud şehrinde insanlar, hele meslekdaşlar, bi- kes olduğundan büyük ve haşmetli gö- rünmek arzusundadır. Hattâ kumpan . yalar bile filimlerinde rol alacak aktör ve aktrislerin kendi hallerinde bir hayat sürmesini istemezler, Meşhur ingiliz aktörü Charles Laug- hton Holivud'a geldiği zaman ufak oto. mobilini de beraberinde getirmişti. Bu- nunla işine gidip geliyor, gezintiler ya. pıyordu. Nihayet Paramunt kumpanya- sının müdürleri onun bu hareketine ka- rıştılar : — Bu kadar ufacık bir araba ile do- laşmaktaki maksadınız nedir? dediler, Bu hareketinizle P: '1ı küçük dü- şürüyorsunuz. Halkta size az para ver- diğimiz kanaatini mi uyandırmak isti- yorsunuz? Bir Rols Roys almız; bir de şoför tutunuz. Bir mısraın mükâfatı Vaşington şehrindeki Kapitol' başka, üzerinde geceleri de amerikan bayrağ " eli len biricik yer Maryland'da bulunan Francis Scott Key'in mezarıdır. Çünkü bu adam, “Yıldızlarla işlenmiş bayrak” neşidesinde şu mısraı yazmıştı: “Geceler şahiddir ki bayrağımız göklerdedir.” Asil bir mısraa karşı asil bir muka- bele değil mi? - F <S K7 Varılan neticede milli geliri- miz 1933-1934 zirat mahsul sene- sinde 1.150,000.000, 1934-1935 zi- rai mahsul senesinde 1.250.000.000, 1935-1936 zirai mahsul senesinde 1.330.000.000 lirayı bulmuştur. Bu rakamlara göre milli gelirimiz- de, 1933-1934 senesine nazaran 1934-1935 senesinde yüzde 8,7, 1934-1935 senesine nazaran 1935-1936 senesinde yüzde 6,4 1933-1934 senesine nazaran 1935-1936 se- nesinde ise yüzde 15,7 nisbetinde bir artış göze çarpmaktadır. Milli gelirimizin adam başına isabet eden hissesi ise 1933-1934 senesinde 73 lira 56 kuruş, 1934-1935 senesinde 78 li- ra 55 kuruş, 1935-1936 senesinde 82 lira 15 kuruş olarak tesbit olunmuştur, Buna göre, nüfus başına milli geli- rimizin muhtelif senelerdeki —artmasi 1933-1934 senesinden 1934-1935 senesi- ne kadar yüzde 6,77, 1934-1935 senesin- den 1935-1936 senesine kadar 9, 4,53, 1933-1934 senesinden 1935-1936 senesi- ne kadar ise yüzde 12,61 nisbetindedir. Milli gelirimizin hakiki kıymetin- deki tezayüdü ise 1933-1934 senesint göre 1934-1935 senesinde yüzde 4.6: 1934-1935 senesine göre 1935-1936 sene- sinde yüzde 1,8 ve 1933-1934 senesin€ göre 1935-1936 senesine kadar iki sene- lik tezayüd yüzde 6,5 dir. Milli gelirimizin tesbitiyle elde €“ dilen bu rakamlar milli ziraat, tiçaret ve endüstrimizin günden güne arttığ!" nı, faaliyet ve istihsal sahasını geniş- lettiğini açıkça göstermektedir. Bunun neticesi olarak da halkın refah seviyt” si günden güne yükselmekte ve tediy€ kabiliyeti de o nisbette artmaktadır. Ekonomi bakanlığı, milli gelirimi- zin 1936-1937 senesinde de geçen sent“ letde olduğu fazlalaşan bir seyir takib edeceğini ümid etmekte ve umumi ne- tice üzerinde çok müessir olan belli başlı ziraf maddelerin rekoltelerine dâ“ ir şimdiye kadar yapılan tahminler nd- zarı itibara alınarak bu neticeye vardi" ğını beyan etmektedir.