19 Nisan 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

KSN c 19-4-1937 IS ICT | Almanya ve Cenubi Afrika lmanya ile İngilterenin cenubi Afrika dominyonu arasındaki mü- nasebetler son günlerde haylı gerginleş- miştir. Gerginliği doğuran ihtilâfın ma- hiyetini izah edebilmek için cenubi Af- rika ittihadı dominyonunun eski bir al- man sömürgesine - cenubu garbi Afrika- ya » mandater sıfatiyle sahib olduğunu hatırlamak lâzımdır. Büyük harb başlar başlamaz, alman sömürge imparatorluğunun oldukça e- hemiyetli bir parçası ulan cenubu garbi Afrika, Ingilterenin bir dominyonu olan cenubi Afrika ittihadı tarafından istilâ edilmişti. Harbten sonra milletler cemi- DIŞ HABERLER RAR v Asi kuvvetler Madridi hala bombardıman ediyorlar Madridde hükümete ihanet eden bir teşkilât bulundu azası tevkif edildi. Madrid, 18 (A.A.) — Havas ajan- sının muhabirinden: Madrid'in bombardımanı devam et- mektedir. Şimdiye kadar bombardıman- dan 15 kişi ölmüş ve 40 kişi kadar da yaralanmıştır. Büyük çapta 3 obüs ay- l ele Yi yeti, bu eski alman sömürgesini di altında idare edilmek üzere cenubi Af- rika dominyonuna vermiştir. Dominyon 1923 senesinde alman Hükümetiyle de bir itilâf imzalamıştır. Bu itilâfnameye gö- re, Almanya eski sömürgesinin cenubi Afrika ittihadına intikalini kabul edi- yor, Dominyon hükümeti de orada ya- şayan üç bin kadar almanın, dillerini, ve harslarını muhafazı etmek için teşki- lât yapmalarını, ve bir takım haklardan istifade etmelerini garanti ediyordu. Cenubi Afrika sömürgesinin manda- terliğini aldıktan ve Almanya ile de an- laştıktan sonra cenubi Afrika dominyo- nu, sömürgeye geniş bir otonomi vermiş ve nüfusunu da ingifiz tebaalığını ka- bulde veyahud eski tebaalıklarını muha- fazada serbest bırakmıştır. Üç binden azıcık fazla olan almanlar arasında iki ni da Cortes E nına düşerek 9 kişi öldürmüş ve 31 kişi yaralamıştır. Diğer mermiler şehrin mer. kez mahallelerine ve bilhassa Puetra de Sol ve Granvisa cihetlerine düşmüştür. İmdad tertibatı süratle faaliyete geçmiş- tir. Bombardımandan harab olan mahal- lelerde madridliler müteessir fakat asabf değildirler. Polis, Franko Madrid'e girdiği za: man neşredilmek üzere bir beyanname hazırlıyan 55 kişilik gizli bir teşekkü- lün azasını tevkif temiştir. Bu teşekkül âsi saflarına geçmek istiyen bir kaç kişi nin tevkifi neticesinde meydana çıkmış- tır. Almeriyanın bombardımanı Almeriya, 18 (A.A.) — Bir âsi tay- «yaresi, 5 bomba atmıştır. Bombardıman r inde beş çocuk ölmüş, bir kadın bin dokuz yüz kadarı ingiliz tebaal tercih etmiştir, İki yüz elli kadar alman ise alman teb da kalmıştır. Sömü ge nüfusunun ancak onda birini teşkil eden avrupalılar, Amerika ve Afrikada kullanılan tabirle “heyaz renkli insan- lar” arasında almanlardan başka ingi- lizler ve hollandalılar da vardır. Alman- larım bir kısmı, eski tebaalıklarını mu- hafaza etmekle beraber, bu alman teba- aları bugüne kadar devlet memuriyetle- rinde kullanılmışlar ve alman dilinin, alman harsının muhatazası için istedik- leri teşkilâtları yapmışlardır. Almanyada Hitler rejimi iktidara ge- çinceye kadar cenubi Afrika ittihadında bir alman meselesi yoktu. Fakat nazi Moske SYasının ırkçılık prensipleri, tıpkı çei Ovanın komünistlik ideolojisi gibi, ai N sınırları dışında bulunan cermen Na mensub insanları nüfuzu altına k isteyince cenubpi Afrikada vaziyet yaralanmış ve iki ev harab olmuştur. Bilbaoya zahire gönderilmiyor Londra, 18 (A.A.) — Bilbao'yu iaşe etmek üzere 40.000 sterling kıymetin- de bir vapur satın almak için müsaade istihsal eden müstakil amele fırkasının reisi ve kâtibi James Makston ile Fen- ner Brockmay, bu parayı toplamak için halka hitaben bir beyanname neşretmiş- lerdir. Makston, deniz yoliyle Bilbao'ya git- menin bir tehlike teşkil etmiyeceğini, li- manda torpil bulunmadığını söylemek. te ve 3 millik bir mesafe dahilinde va- purların himaye görecekleri hakkında Bask hükümetinden teminat almmdığını ilâve etmektedir. , İspanyaya gönüllü Roma, 18 (A.A.) — Kadikse on bin kişilik bir italyan gönüllü kafilesinin ktığ dair ingiliz avam kamarasın- Müşkilleşti Eski tebaalıkl AĞ Za eden iki yüz elli alman nazi teşkilâtı kurdular. Hitler gençiüik kurumu yaptı- lar ve tahrikâta başladılar. Eğer cenubi Afrika sömürgesinin alman olan nüfusu eski tebaalıklarını muhafaza eden bu i- ki yüz elli insandan ibaret olsaydı, itti- had bir mesele karşısında kalmazdı. Fa- kat alman teb ingiliz vatandaşlığ geçen üç bin kadar alman aruınd—a da tahrikât yapmaya başlayınca cenubi Af- rika ittihadı tedbir almayı lüzumlu şör- dü; yab tebaayı luk ve siya- si t şkilât yap (| d mahrum eden bir beyanname neşretti. İşte Al- manya ile cenubi Afrika ittihadı arasın- daki anlaşmazlığın sebebi budur, Al- man hükümeti, bu tedbirleri iki bakım- dan sakat bulmaktad r: 1 — Mandanın şartlarına uygun ol- FELR maması, 2 — Cenubi Afrika ittihadiyle alman hükümeti arasında 1923 inde yapı- lan itilâfa mugayir olması. Bu sebebler dolayısıyle Almanya, ce- i Afrika ittihadına bir protesto ng— ba öğlürei Cenubi Afrika hükü- diği cevabta ya- tası göndermiştir. meti bu protestoya VErCISI Öi pılan işin mandaya mugayir AA bilâkis mandanın esas şartı olan 'd'îe | K ıyı ve ti m ;ekll- de yürü ini temin maksadiyle bu ted- birlerin alındığını bildirmiştir. 1923 n_n- laşmasının şartlarına mugayir ol:'ll.lgll hakkmdaki iddiaya gelince; cenubi AF- rika ittihadı, tedbirlerin yalnız almanla- rı istihdaf etmeyip bütün yabancı tebî- aya şamil olması dolayısiyle alman hü. kümetinin noktai nasarını kabul etme- mektedir. Bu cevabın Almanşayı tatmin ede- ceği çok şüphelidir. Çünkü tedbirler siyanen bütün yabancılar hakkmd.n alınmış gibi görünmekle beraber, haki- katte almanları istihdaf ettiğine şüphe yoktur. Bununla beraher, cenubi Afrika ittihadı tıpkı büyük harb içinde Ameri- ka hü'”imeti gibi, bu noktada hassas da yapılan sorguyu bahis mevzuu eden Jurnal d'İtalya gazetesi diyor ki; Şunu katiyen söyleriz ki, 22,23,24 mart tarihinde de bu limana hiç bir i. talyan gemisi girmemiş ve 25 martta da ancak bir italyan hastane gemisi liman açıklarında demirlemiştir. Bu gazete fransız ve sovyetler bir.. liğinden mütemadiyen hükümetci ispan. yaya gönüllü ve harb levazımı gönde. rildiğini yazmakta ve bilhassa fransız tayyarelerinin nasıl verildiği hakkında etraflı malümat vermektedir. Diğer taraftan 28 ve 30 mart tarih. lerinde Marsilyadan değiştirilmiş olan gönüllüler üç grup halinde ispanyaya geçmişlerdir. Nisanın ilk günlerinde de dört ispanyol bir yunan ve bir fran. sız vapuru harb levazımı ile dolu olarak hükümetçi ispanyaya gitmek üzere mar.- silyadan hareket etmiştir. Bir ispanyol maliyecisi İtalyaya gitti Roma, 18 (A.A.) — Tanınmış ispan.. yol maliyecilerinden Juan Marş refa. katinde ispanya kıraliyet taraftarların. dan dört kişi olduğu halde ayın 10 un. cu günü Napoliye çıkmıştır. Burada bir kaç ay kalacaktır. olmaya mecburdur. Harb içinde aslen alman olan amerikalhlar arasında epey- ce tahrikât yapılmıştı. Hattâ bu yüzden bugün Viyanada sefiv bulunan .ımm_.. m;emiliteri Von Papen Ameri.kıd.n ih- raç edilmişti. Bugün de Amerıkıdı ya- pılan nazi tahrikâtınmı Jşmînkndıı .'yı ir bırakmadığı de ş ,tıî:ktadır. Anlaşılıyor kı cenubi Afrika dominyonu da ayni vnzı_yet karşısında- dır. Cenubi Afrika dom'ınycı:ıı.ı. tarafın- dan takib edilen ıîyauk:n blfhîn mesu- liyetini İngiltere takabbül ettığmde::hı:; tilâf, İngiltere ile Alımanya — arasını münasebetleri müteessir eA. Ş. ESMER Frankoculara Malağgada faşisı seldimi a - CUMHURİYETte Yunus Nadi “Av. rupa ve dünya politikasında Sovyetler rusyası” mevzulu baş makalesinde Rus- yanın ihmale gelmez bir kuvvet olduğu- nu söylüyor ve şunları ilâve ediyor: “— Avrupada bazı siyasetlerin ih- mali caiz gibi gördükleri, diğer bazıla- rının ise istihfaf etmek istedikleri Sov- yetler Rusyası böyle bir memlekettir.” TAN'ın başmakalesi Ahmed Exmin Yalmanın Belgraddan gönderdiği bir mektubtur. Yalman mektubunda Yu- goslavya hassa alayı subayları klü- bünde verilen büyük bir baloya aid inti- balarını anlatmaktadır. Bu balodaki samimi havayı tasvir e- den türk - yugoslav anlaşmasının büyük themiyetini tebarüz ettirmektedir. Ahmed Emin Yalman iki dost ve müttefik devletin her sahada tam bir mutabakat arzettiklerine bilhassa işaret ederek bu anlaşmanın dünya sulhu için ne kadar tesirli olduğu üzerinde dur- maktadır. KURUN'da Asım Us Belgrad kale. sinde türk bayrağı başlığı altında yazdı- i' b.’ y PS DSK £ k y L t A türk - yugoslav dostluğunun çok canlı eserlerine şahid olduklarını anlatarak Belgrad kalesine çekilen türk bayrağı- nın bu dostluğun en canlı şahidi bulun- duğunu söylemektedir. Diğer bütün İstanbul gazetelerinde de bu mevzua tahsis edilmiş uzun ya- zılar vardır. z Müthiş bombardıman Madrid, 18 (A,A.) — Âsilerin obüs topları ile yaptığı bombardıman, Mad. rid'in şimdiye kadar gördüğü bombardı- manların en dehşetlisi olmuştur. Res. mi tebliğe göre, 71 yaralı vardır. Ölüle- rin adedi de büyük ise de bu hususta daha tasrihat yapılmamıştır. Escurial cebhesinde, cumhuriyetçiler ileri hareketlerine devam etmiş ve Atal. ya dağı civarında düşmanın muhtelif mevzilerini ele geçirmiştir. Laypzig kruvazörü Cezayirde Cezayir, 18 (A.A.) — İspanyol su- larındaki alman deniz kuvvetlerinin ku- mandanı amiral Böhm Laypzig kruvazö- rü ile dün buraya gelmiş ve makamları ziyaret eylemiştir, Öğleden sonra bu ziyaretler, amirala gemide iade olunmuş kruvazör gazete. ciler ve davetliler ve halk tarafından gezilmiştir. Alman başkonsolosu, bugün Laypzig kruvazörünün burada bulunması müna- sebetiyle bir danslı çay vermiştir. Bu mü le e verilen bliğde şöyle d Heş Laypzig kruvazörü, mahalli fransız makamları ile temasa girmek üzere, Ce- zayire gelmiştir. Zira, fransız hükümeti, Cezayir limanını ispanyol kontroluna iştirak edecek olan alman kuvvetlerinin emrine üs ve iaşe merkezi olarak ver- KA 1 bir Macaristan'da Sağcılar mutlak rejim istiyorlar Kapitülasyonlar konferansı Mısırlı delegeler İsviçre Federasyonu Reisi B. Motta ile beraber Montrö, 18 (A,A.) — Kapitülâsyon- lar konferansının ilk haftası zarfında e- sen samimiyet havası, ihtilâflı noktala- rın halledileceği hakkındaki ümidleri Encümenlerin, zaman, kuvvetlendirmektedir. pazartesi günü toplandıkları fransız murahhası Max Hymans tarafın- dan muhtelit, mahkemelerdeki ecnebi hâkimlerin kolayca hâkimlerin yerine mısırlt geçmesi hakkındaki teklifini kabul edecekleri zannedilmektedir. Macar Başbakanı B. Dranyi Budapeşte, 18 (A.A.) — Sağ ve aşı. sağ cenah partilerinin şefleri dün ak- şam hükümet partisi şeflerinden bazı larının iştirakiyle bir içtima akdetmiş. lerdir. Aynı gün “milli rade,, ismi altında teşekkül eden müfrit sağ cenah grupu feshedilmiş ve reis binbaşı Szalasy tev- kif olunmuştur. İçtimada haizr — büulu. nanlar Szalasy'nin ismi telâffuz edildiği zaman alkışlamışlar ve Macaristan baş- bakanı Dranyi'nin ismi geçtiği zaman da söylenmişlerdir. Hatibler bütün müf. rit sağ cenah kuvvetlerinin tek bir par. ti halinde toplanmasını ve mutlak bir rejimin kurulmasını temin için sosyal islâhat vücude geterilmek üzere hare. kete geçilmesini istemişlerdir. Türk Dil Kurumunun matematik bilginleri | w* |« şerefine verdiği ziyafet (Başı I. inci sayfada) tür bakanı B. Saffet Arıkan, genel sek. reter adına B. Hasan Reşid Tankud söz almışlar ve terminoloji hazırlamak hu. susunda türk bilginlerinin sarfettiği gayretten şükranla bahsetmişlerdir, İstanbuldan bu maksadla davet edik miş olan riyaziye profesörü B. Kerim E- rim türklerin riyaziyeve olan hizmetleri hakkında çok dikkate değer sözler söye lemiştir. B. Kerim Etim Atatürkün aç- tığı nurlu yolda türk ilminin layik oldu, ğu istiklale kavuşması kanaatini kuvvet- le ifade etmiştir, Bundan sonra türk ilminin büyük hamisi ve rehberi Atatürke kurumun minnet ve tazimlerinin arzını kültür bakanımızdan tica edilmiş ve toplantı başladığı gibi sonuna kadar işıklı, — iç. ten ve heyecanlı bir hava içinde güş Va. kit sona ermiştir.