19 Nisan 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

'ULUS Sözün gelisi: Hâmid müzesi Büyük ingiliz şairi Şekspir'in Stradford'da kalın siyah_meşe di- rekleri üzerine harçla yapılmış evi, dört yüz seneye yakın bir zaman- danberi ingilizce bilen dünyanm kâbesi halindedir; her 'yıl yüzlerce, binlerce yerliler ve turistler tarafından ziyaret edilir, durur. Oraya gittiğiniz zaman büyük şairin, içinde yaşadığı odayı, hattâ üzerinde yazı yazdığı eski biçim bir yazı masasını görürsünüz. Eski Skoç şarkılarını ve halk şiirlerini toplayarak onlara yeni bir çeşni ve yeni bir eda ile yazdığı için çiftçi Burns İskoçyanın büyük milli şairidir ve İskoçyadaki küçük evi, olduğu gibi muhafaza ve sık- sık hürmetle ziyaret olunur. Merhum Ahmed Haşim, “Frankfurt seyahatnamesi,, adlı son eseri- ni yazdığı zaman, orada büyük şeir Göte'nin Frankfurt'daki evini canlı bir tasvirle hayran okuyuculara anlatmış ve orada sade bir yazı masasının üzerinde Faust'un mürekkep lekelerini gördüğünü haber vermişti. Amerikada şair Longfello'nun altında oturduğu büyük ağaç, şimdi mukaddes bir âbide gibi özenile bezenile muhafaza edilir. Sözü uzatmağa imkân ve lüzum olsa, garb medeniyeti ailesine gir- niş birçok milletlerin, birçok şairlerine karşı bu yolda gösterdikleri saygı belgelerinden uzun uzadıya l ahsedebilirdik. Büyük şair Hâmidin 1852 senes'nde içinde doğduğu Bebekteki Ab- dülhak Molla yalısı, sonradan sul anlardan birisine geçmiş ve ondan sonra da yıkılan yeri, galiba, Rob: rt Kollej'e satılmıştı. Rahmetli Ce- lâl Sahirin 1913 yılında bu yalı y rinin almarak büyük şairin doğdu- ğu yer olduğu için, olduğu gibi, saklanması teklifi o günlerde kısık bir ses, bir mırıldanma kadar bile yarkı uyandıramamıştı; bunu acı acı hatırlıyorum. Hâmid istibdad yıllarında doğmuş, yaşamış, meşrutiyet senelerini de görmüş olmakla beraber, onun özlediği, beklediği, içinde yaşama- ğa lâyık olduğu devir, hiç şüphe yok ki, ak saç ve ak sakalla idrak ettiği cumhuriyet devri olmuştur. İstibdad, onun doğduğu yeri, belki de hatırına gelseydi, ateşe ve- rirdi. Meşrutiyet ise o yalı bir sultan elinden bir yabancı müesseseye geçerken hiç üzülmemişti bile.. Fakat cumhuriyetin feyizli ve şerefli bir yılında ölen büyük Hâmi- din hâtırasını garblı Türkiyede garbli bir şair gibi ebedileştirmek, bizden sonra gelecek nesillere hatırlatıp tanıtmak için yapılan “Hâ- mid müzesi kuralım,, teklifi yerinde olmuştur. Kipling, son neşrettiği hâtıralarında çocukken bir evde rast geldi- ği iki pipodan büyük bir heyecanla bahseder: birbirine siyah bir kor- delâ ile bağlanıp aile ocağında mukaddes bir emanet gibi saklanan bu iki pipo, büyük ingiliz mütefekkiri Karlayl'a aid olduğu için. Ölümünden sonra kurulan büyük Kipling sosyetesi de ona aid hâtı raları, en ufağına varıncaya kadar aynı ihtimamla saklamaktan geri durmamıştır. Büyük Hâmidi unutmağa çalışsak da unutamayız. Fakat onun o- turduğu, yattığı ve içinde çalıştığı evi olduğu gibi saklamak, onun bü- yük varlığı ile ilgili hâtrraları elle utulur ve gözle görülür bir halde bizden sonrakilere emanet etmek yeni bir duyuş ve yeni bir inanışın ilk belirtisi olacaktır. Nurettin ARTAM 'Aolara "Rödyösuada Hamidden parçalar Şehrimizde bulunan İstanbul Şehir radyosunda büyük şair Hâmid için bir yas gecesi tertib etmişlerdir. Evvelâ Arkadaşımız Nureddin Ar- tam, radyoda Tezerle, Eşberin bir hülâ- sasmı yapmıştır. Ondan sonra Şehir ti- yatrosu artistleri Tezerin Rişar tarafın. dan söylenen bir tiradını temsil etmiş- lerdir. Bundan sonra Eşbere geçilmiş- tir, Eşber piyesinin son perdesinin son kısmnıda Aristonun bir tiradı ve son faslına ilâve olunan tablo temsil edilmiş- tir, Bundan sonra Finten'den gemide - Davalaciro'nun dalgalara hitaben söyle- diği parça söylenmiştir. Şehir tiyatrosu artistleri bu suretle büyük şairin hatırasını radyoda bir de- fa daha anmışlardır. Vergi borçları hacizleri Mükelleflerin vergi borcundan dolayı tahsil komisyonları kararı üzerine ya- prlan takibler sonunda mükelleflerin ha- ciz olabilecek bir malr olmaması hakkın- daki zabıt varakalarının vergi tahsili “mürürzamanı” nı kat edemiyeceği ma- liye bakanlığınca kararlaştırılmıştır. Kamutay Çağrıları Dahiliye Encümeni 19-4-1937 pa- zartesi günü saat 10 da toplanacaktır. * Millt Müdafaa Encümeni 19.4-1937 pazartesi günü heyeti umumiyeden son- ra toplanacaktır, * Arzuhal Encümeni bugün toplana- caktır . * Divanr Muhasebat Encümeni buğün saat 10 da toplanacaktır. vatandaşları uçacaklar Havalarmızdaki seferleri düzen altına alan bir kanun projesi hazırlandı Hükümet türk havalarında yapılacak seyrüseferleri nizam altına alan esaslı bir kanun projesi hazırlamıştır. Türkiye cumhuriyeti hu- dudları içine giren, havalarında uçuşlar yapan veya kara suları üze- rinde bulunan her nevi “hava gemileri,, hakkında bu kanunun hüküm- leri tatbik olunacaktır. Projede hava gemisinin şü- mullü bir tarifi yapılmıştır. Buna göre sevk ve idare kabiliyeti olsun olmasın, su üzerinde yüzsün yüz- mesin, havaya yükselen veya uçan havadan ağır veya havadan hafif her türlü vasıtaya hava gemisi adı verilmektedir. Askeri hava gemileriyle yalnız dev- letin gümrük, zabıta ve posta hizmetin- de çalışan gemiler devlet hava gemile- rinden sayılmaktadır. Bunun dışında kalanlar da hususi hava gemilerini teş- kil etmektedir. Hava limanları Proje memleketin türlü yerlerinde hava limanları yaprlacağını göstermek- tedir. Bu limanlar hava gemilerinin duruşları, tamir ve teçhiziyle yolcu- ların inip binmesi ve hava vaziyeti hak- kında hava gemilerine her an malümat verebilecek vaziyette olacak ve onları ihtimal içindeki tehlikelerden koruya- bilecek vesaite de malik bulunacaktır. Bunların dışında hemen her şehir ve kasabada bir tayyare meydanı bulu- nacaktır. Tayyare meydanları ancak ef- radın inip binmesi için hazırlanmış yer- ler olacaktır. Vatandaşlar ancak devletin müsaa- desini aldıktan sonra hava limanları in- şa edebileceklerdir. Diğer hallerde bu işleri tamamen devlet görecektir. Li- manların ücret tarifeleri de doğrudan doğruya devlet tarafından tespit oluna- caktır. Devlet hava gemilerinin seyrüse- ferlerinde faydalanabilecekleri — işaret fener ve saireyi lüzum gördüğü yere koyabilecektir. Halk, mülkiyet hakları- Trabzon'un Kalkınma Programı Umumi Meclis tarafından kabul o- lünan Trabzon valiliği 1937 büdce pro- * jesi İç bakanlığa gelmiştir. Büdce denk olarak 521700 liradır. Bunun 92583.35 * lirası hususi idare işlerine, 168807 Hrası * : baymdırlık işlerine, 160789 lirası kül- tür işlerine, 9383 lirası ziraat ve baytar işlerine, 31418 lirası sağlık ve hayır iş- lerine, 58719 lirası da türlü işlere har- canacaktır. Vilâyetin beş senelik kal- kinma programımna göre Bayındırlık iş- lerine beş senede 592700 lira sarfoluna- caktır. Bu para ile Trabzon - Erzurum transit yolu, Trabzon - Rize hududu, Ttrabzon - Giresun hududu, Trabzon - Söğuklu, Of . Bayburd, Vakfıkebir - Tonya, Karadere - Tonya, Karadere - Bayburd yolları inşa, tamir ve köprü ve menfezleri bitirilecektir. Kültür iş- leri için ayrı bir program tatbik edil- miyecek, zirat kalkmma için buğday, patates, Saya fasulyesi tohumu alına- rak geniş ölçüde yetiştizilmesine çalışı- lacaktır. Zeytin ve nebatat hastalıkla- riyle zararlı haşerelerle savaşılacaktır. CORAYA I Dün hava rüzgârlı ve bulutlu geçti Dün şehrimizde hava kısmen bulut. lu ve kuvvetli rüzgârlı geçmiştir. Isı ancak 16 dereceyi bulmuştur. Meteo- roloji işleri genel direktörlüğünden verilen malümata göre dün yurdun her Beden terbiyesi ne içindir? Tam bir ay sonra, bütün türk gençliği, spor ve gençlik bayramı'nı kutlayacaktır. Atatürkün Samsuna çıktığı 19 mayıs tarihini, gençlik, ken- dine bayram günü olarak seçmiş- tir. On sene, yirmi sene, yüz se- ne sonra ve ebede kadar, türk gençliği, bir tarihi ve bir hitabe- yi hatırlıyacaktır: kurtarıcının Samsuna ayak bastığı günü ve “bir vatan nasıl kurtulur?,bunu anlattığı hitabeyi. Spor ve gençlik bayramı için bundan güzel imtihab olurmu idi? Şimdi, bütün Türkiyede, 19 mayıs 1937 bayramına hazırlık- Jar ve bu maksatla da hususi - resmi toplantılar yapılmağa baş- lanmıştır. Bu toplantılardan birinde bu- lunan bir zat, orada, bir kültür a- damından dinlediği şu mütaleayı nakletti: “Yüksek mekteplerde beden terbiyesi dersleri yoktur. Fakat olsaydı, o talebenin de hiç olmazsa bu gibi törenlere iştirâ- ki şekli üzerinde bugün bu ka- dar durmazdık!” Bu gibi törenler, yapıldığı gün unutulan gelip ge- ÇiCİ gösterişler değil, büyük ga- yesi olan büyük — hareketlerdir, ve beden terbiyesi, yalnız beden terbiyesi hareketlerine iştirâk e- debilmek için değil, umumi ter- biyenin — zekâ terbiyesi, ahlâk Çaya, kahveye ve tütüne dair Yapılan tıbbi tetkiklerden anla- şıldığına göre çay, dimağı çalışan in- ni takib etmesini, hülâsa zihin açık- lığını kolaylaştırmaktadır. Tein'in tenbih hassasını zaten bilirdik. Sı- cak sıcak içilen bol şekerli çay s1- caklı ve şekeri dolayısiyle, zararlı oldııiıkıdırlıhydılıdır.nu'fı- ziletleri olmıyan kahveyi çaya ter- İ ga ğumuz şu fıkrayı nakletmek fırsatmı vardiği âçin, çayla kahveden sonra, onun a- dımnı da hayretle analım: “Paristen 22 kilometre ötede ve Versailles'in yanı başında bir köyde bir kadın, dokuz yaşındaki oğlunun bağırsaklarını tah- rib etmekte olan bazı hayvancıkları öldürmek maksadiyle bir avuç tütünü suda kaynatmış ve bu su ile çocuğa şırınğa yapmıştır. Biraz sonra çocuk öldüğünden tabii kurtlar da ölmüş- tür.,, Nikotin, muhati gışa ile doğrudan doğruya temas edince korkunç bir zehir tesiri yapar. Yeşilleşen Budapeştede çıkan Magyarorsag bir haber: “Mançurini: tarafında hava kapalı geçmiş ve yer yer yağış olmuştur. Yağışların kare kare met roya bıraktığı su istanbulda 4, Bilecik ve Çorluda 6, Zonguldakta 8, Elâzizde terbiyesi gibi — başlıca şub rinden biri olduğu için üzerinde durulmak gerektir. Biz, bu mütaleayı şu FD ) gaz bombaları yüzünden, garib bir hal gelmiştir. Bu gazlar insanı — öl- 56 kilogramdır. Dün ısı tamamen sıfı- rın üstünde geçmiş ve en düşük ısı Elâ. ziz, Erzincan ve Ulukışlada 3 derece kaydedilmiştir. En yüksek ısr İstanbul ve Çorumda 15, Diyarıbekir, Malatya ve sinopta 16, İzmirde 19, Adanada 20 derecedir. telâkki edelim: “Beden terbiye- sinin ümumileşmesi — zaruretini ispat eden delillerden biri de bir reketlerine iştirâk edemiyecek kadar bu terbiyeden mahrum kalmış olmalarıdır. — N.B. çok gençlerin beden terbiyesi has dürmüyor, yalnız bir kaç gün abdal- Taştırıyor ve tenin rengini de, uzun zaman, yem yeşil bırakryor. Oralarda harb bitmiş, fakat japon halkı üze- rinde fena bir tesir yapacağı düşünü- lerek, şimdi yeşil olan askerler mem- leketleriııe.iıde edilm Hatırlıyor musunuz? 1 — Milletler Cemiyeti ne za- man kurulmuştur ? 2 — Milletler Cemiyetine ne zaman âzâ olduk ? 3 — Milletler — Cemiyetinde kaç devlet âzâdır ? 4 — Japonya Milletler Cemi- yetinden ne zaman çekilmiştir ? na dayanarak buna mani olamıyacak« tır. Ancak bu işaretlerin halka ve hal« kın malına zarar vermemesi şarttır. Hava sicil detfteri Türk hava hududları içinde uçacak- hava gemileri için Millt Müdafaa ba- kanlığında bir sicil defteri tutulacak ve bütün vasıtaların künyeleri bu kütüğe geçirilecektir, Adınt buraya kaydetti« rip bir sicil tasdiknamesi almayan pgemii ye uçma müsaadesi verilmiyecektir. Bir hava gemisinin bu sicile kayde- dilebilmesi için türk vatandaşının malr olması ve başka bir memlekette tescil edilmiş bulunmaması lâzımdır,. Eğer gemi bir şirketin malı ise şirketin türk milliyetini haiz bulunması şarttır, Seyrüsefer kabiliyeti Her ftürk hususi hava gemisi hava işleriyle meşgul bakanlık tarafından muayene olunarak “seyrüsefer edebi« lir,, kaydını taşıyan bir vesika ve izin almadan uçuş yapamıyacaktır. Fakat bu izin her zaman geri alınabilir. Bu gemilerde çalışan memurlardan da ehliyet vesikaları aranacaktır. Baş- ka memleketlerden şehadetname almış olan türk pilot ve makinistleri ellerin- deki bu vesikaları alâkalı vekâlete tas- dik ettirmeye mecburdurlar. Akrobasi hareketleri yasak Hava gemilerinin şehir ve kasaba- larla halk kütleleri üzerinden uçarlar« ken akrobasi hareketleri yapması şid« detle menedilmiştir. Ancak, muhtemel feci kazaları önlemek için kantınun koyduğu bu yasaklık hüususi müsaade i- le yapılan hava tezahürlernide cari ol« mıyacaktır. Bu yerlerden geçecek tay« yarelerin uçacakları irtifa da aynı mak- satla tahdid edilmiş ve 2000 metre ola« rak kabul olunmuştur. Türk havalarında türk vatandaş- ları uçacaklardır. Türkiye cumhuriyeti toprakları ve suları üzerinde iki yer arasında insan ve eşya taşımak ve bu işleri transit su- retiyle yapmak münhasıran türk vatan«s daşlarına aiddir. Bu gibi nakliyat için yabancı şebbislerle devlet arasında hususi bir anlaşma yapılmadıkça ve bu hal bir kanunla tanınmadıkça bu imti- yaz mutlak olarak türklerin hakkı sa- yılmaktadır. Taş yasak eşya Hş Leği 5 — Anadolu Selçuk d nin kuruluş tarihi nedir ? Dünkü suallerin cevabları 8$ — İkinci Viyana muhasarası ne zaman yapıldı ? C — 1683. : S — Lile devrinin sonu hangi tarihe rastlar ? C — 1730. S — Navarin deniz harbinin ta- rihi nedir ? C — 1826 da. S — Enternasyonal takvim ve saati ne zaman kabul ettik ? C — 26 ilkkânun 925 de, S — Ulukışla - Kayseri hattı ne zaman bitti ? C — 2 eylül 933 de. Radyoda Radyoda dinlediğiniz şarkıların mevzuu ile bunları söyliyenlerin si- maları ve hüviyetleri arasında hiç mu- kayese yaptınız mı ? Çehre züğürtü, dünyasından vaz- şarkıyı söylüyordu : : — Ben ki aşkım, ateşim.... KFU BARAEA — Faydalı kitab hangisidir? — Düşündüren kitab. — Bunlardan birinin adını söy- ler misiniz? — Bilinmeyen insan. $ Y eg GKT ŞN Hava gemilerinin taşıyabilecekleri eşya da bu kanunla tahdid olunmuş ve bazı eşyanın nakli şiddetle memnüu sa- yılmıştır. Tayyarelerin hususi müsaade wılmdıkîa taşıyamıyacakları eşya şun- 'Telsiz telgraf, telefon, fotograf makineleri. Muhabere güvercinleri Patlayıcı maddeler, harb silâhları ve mühimmat. İmal ve satışı inhisar altında olan, kendi kendine ve kolayca tutuşan, yan- gm çıkarmaya yarayan, zararlı ve teh« likeli gazlar neşreden maddeler... Yasak bölgeler Hükümet, Türkiye hududları içinde muayyen bazı bölgeler üzerinde her türlü uçuş faaliyetlerini” menedebile- cektir. Bu bölgeler daha evelden hudud- lariyle ve sahalariyle beraber sarih bir surette tesbit ve ilân olunacaktır. Yasak bölge üzerinde uçuş için hak- Ix sebebler gösteremiyen gemiler derhal müsadere olunacak ve içindekiler dt casusluk suçuyle en yakın müddei W- mumiliğe verilecektir. Bu mıntakalar üzerinde uçtuğu görülen gemilere önc© kurusıkı ateş açılacak “ve işaret verile- cektir. Eğer gemi bu ihtara riayet ©t mezse, üzerine ateş edilerek indirile- cektir. Kanun genel olarak türk havaların” da muntazam seyrüseferi ılğlîl)'“""*k hi onun mutlak emmniyetini kayıdsıZ bvi: şartsız olarak garanti altına alacak | Milli şekilde hazırlanmıştır. Yakında a müdafaa bakanlığından Başbabn“ sunulacaktır. sinema ve 'Türk havalarında türkl