28 Şubat 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

—e S ULUS _“;'ürkiye İş Bankası İdare Meclisinden: 209 Mart 1937 tarihinde toplanacağı ilân edilen fevkalâde umu. mi hey'et ruznamesinde yazılı olup tadil edileceği bildirilen banka esas nizamnamesinin yeni şekli aşağıya kayt ve ilân olunur, Türkiye İş Bankası Esas Nizamnamesi Birinci Bölüm: Teşekkül 1 — MÜESSİSLER ; İkinci maddede yazılı maksatlarla İk- tisat Vekili esbakı ve sabık mubadele, İmar ve İskân Vekili Mah. mud Celâl Siirt Mebusu Mahmud, Hüseyin Bey zade İbrahim, Mora Yenişehirli Zade Etem Hasan, Cebelibereket Mebusu İhsan, tüc- cardan Hanif Zade Ahmet, Edirneli Emin, Eşraftan Sükkeri Zade Tevfik Paşa, Süreyya Emir Paşa, manifatura tüccarı Hafız Halit, Trabzon Mebusu Hasan, Rıdvan Zade Hasan, Kavalalı İbrahim Paşa Zade Hüseyin, Attar Zade Rasim, Sivas Mebusu Rasim, İne- göllü Zade Mehmed Saffet, Çubukcu Zade Mehmed Suphi, İnegöl- lü Zade Mehmed Refet, Uşşaki Zade Mahmud Muammer, Tüccar- dan Altı Ağa Zade Mustafa, Eczayi tıbbiye taciri Necip, Yelkenci Zade Lütfi, İzmir Mebusu Rahmi, Muhasebeci Zade Rıza, Kınacı Zade Şakir, Yozgat Mebusu Salih, Nemli Zade Sıtkı, Yozgat eşra- fından Akif Paşa, Hacı Ebubekir Zade Osman, Ali Ramiz ve Şü- rekâsı, Remzi Zade Ferit, Ertuğrul Mebusu Doktor Fikret, Rize Mebusu Fuat, Gaziantep Mebusu Kılıç Ali, Avunduk Zade Mah- mut, Rağıp Paşa Zade Şakir, Baylarla işbu esas nizamnameye tev- fikan çıkarılacak hisse senetleri sahibleri arasında bir Türk Ano- nim Şirketi teşkil olunmuştur. 2 — MAKSAD: Şirket aşağıda yazılı muamelerle iştigal et. mek üzere teşekkül etmiştir. a) Her türlü banka muameleleri, b) Ziraate, sanayie, madenlere ve nafia işlerine müteallik her nevi teşebbüsl, €) Her türlü eşya ve levazımın istihsal, imal ve tedariki ve alelumum inşaat deruhte ve ifası ve bu hususlar için şirket tesisi, €) Her türlü sınai ve ticari muameleleri gerek kendi nam ve hescabına ve gerek yerli ve ecnebi müesseseler ile müştereken ve yahut bilvekâle bu müesseseler nam ve hesabına deruhte ve ifa etmek, Bu maddede yazılı hususat tahdidi olmayıp tâdâdidir. Banka ticaret maksadı ile gayri menkul alım satımı ile meşğul olamıya- cağı gibi gayri menkul üzerine ödünç para veremez. Ancak kendi alacaklarını sağlamlaştırmak maksadiyle gayri menkul ipoteği alabilir. 3 — Şirketin ünvanı ve merkezi: Şirketin ünvanı (Türkiye İş Bankas.) olup idare merkezi Ankara şehridir. İdare Meclisinin kararı ile Türkiyenin başka mahallerinde ve ecnebi memleket. lerde şube veya acentalar açılabileceği gibi muhabirler de bulundu- rulabilir. : | 4 — Şirketin müddeti: Şirketin müddeti kat'i surette teşek. kül tarihinden itibaren yetmiş senedir. Bu müddet işbu esas nizam- namede yazılı hükümlere tevfikan uzaltılıp kısaltılabilir. İkinci Bölüm SERMAYE VE HİSSE SENETLERİ 5 — SERMAYE: Şirketin sermayesi (5.000.000.—) beş milyon Türk lirasıdır. Bu sermaye (400.000) adedi nama muharrer ve (100.000) adedi hamiline ait olmak üzere (500.000) hisse senedine taksim edilmiştir. Hisse senetleri aşağıda yazılı olduğu veçhile Üç tertibe ayrılır: Birinci tertip: Ohar liralık birer hisse, İkinci tertip: Yüzer liralık onar hisse, Üçüncü tertıp: Beşer yüz liralık ellişer hisse, K...se seneue..nin ne mıkcarının birinci ve ne miktarının ikinci ve üçancü tertiplerden ihraç edileceği İdare Meclisi tarafından tesbı. edilecektir. Sermayenin tamamı taahhüt ve tediye olun- muştur. 6 — MUVAKKAT HİSSE SENEDİ: Hissedar yazılanlara, şirketin asli senetleriyle değiştirilmek üzere, nama muharrer mu. vakkat hiss: senedi ilmühaberleri verilir. " 7 — HISSE SENETLERİNİN ŞEKLİ: Nama muharrer hisse se- netleri münhasıran Türkçe, hamiline ait olanlar ise bir tarafı Türkçe ve diğer tarafı, İdare Meclisi tarafından lüzum görüldüğü takd.rde, başka bir lisanla yazılır. Hisse senetlerinin nümuneleri ihraçtan evvel tasdik edilmek ü- zere, İktısat Vekâletine takdim edilecektir. Her nevi hisse senet- leri, İdare Meclisi azâsı arasından tayin edilecek iki zatın imzasını ve şirketin resmi mühürünü havi olacaktır. B 8 — NAMA MUHA<R HİSSE SENETLERİ VE KUPON HA sisun 4- Yalnız nanla muharrer hisse senetleri sahiblerinin türk olmasr şarttır. Fakat gerek nama muharrer ve gerek hamiline ait aksıyuniarın faiz ve temettüü kuponları hamiline ait olub faiz ve temettüser, kuponu ibraz edene ödenir. 9 — AKSİYON BEDELİNİN TAHSİLİ: Hisse senetleri be. delinin aörtde biri kayıt imza muamelesini müteakib defaten ve müt bakisı İdare Meclisi tarafından ülecek lüzum üzerine, tayin edilecek zamanda defaten veya taksitle ödenir. Hisse senetlerinin henüz tesviye edilmemiş bdel bakiyeleri- n'n defaten veya taksitle tahsiline ldare Meclisince karar veri. lirs:, keyfiyet şirketin merkezi idaresinde ve icabeden diğer mahallerdeki birı resmi olmak üzere en az üç gazete ile bir ay ev- vel ilân olunur. Sermayenin artırılması halinde de aynı veçhile h?reket edilir. İstenilen taksitleri vaktinde ödemiyen hissedarlar, şirket tarafından ihbarname tebliğine lüzum — kalmadan, mezkür taksitlerin tediyesi icab ettiği tarihten itibaren /o 9 faiz vermeye mecburdurlar. 10 — BEDELİ ÖDENMİYEN HİSSE SENETLERİNİN SAYILMASI: Tediyesi lâzımgelen taksitler bir ay içinde öden. mediği takdirde şirket, borçlulara karşı haiz olduğu haklara halel gelmedfn, taksitleri verilmeyen hisse senetlerini satabilir. Bu- nun için yalnız merkezde ve İstanbulda üç gazete ile ilân ettikten bir ay sonra İdare Meclisince verilecek karar üzerine münasip gö- !'ııle_:ek zaman ve mekânda ve ihtarname tebliğine ve sair adli ve icrai muameleler icrasına lüzum kalmadan hisse senetleri o günkü borsa fiatile satılabilir. Bu suretle satılan hisse senetleri iptal edilerek alıcısına eski numaraları havi yeni bir hisse senedi verilir. Satış bedelinden resülmal ve o güne kadar işleyen faizile bilcümle masraflar tenzil edildikten sonra bakiyesi, senedi satılan kimseye verilir. Satış be- deli şirketin matlubunu istifaya kâfi gelmezse noksanı ayrıca taleb olunur. ll — VAAKATINDEN EVVEL ÖDEME: Hisse senetlerinin geri kalan bedelini, talepden evvel şirkete tediye eden hissedarlara bu suretle ödenön meblağ için talep zamanına kadar 75 6 faiz verilir. 12 — HİSSE SENETLERİNİN FERAĞI: Nama muharrer hisse senetlerinin ferağı, fariğ ve mefrugunleh veya kanuni vekilleri tarafından imza edilmiş iki beyanname üzerine, Meclisi İdare kararı ile icra olunur. Bu kararı müteakip, ferağ edilen hisse se- nedinin şirket defterlerindeki kaydı üzerinde de icabeden tashih ler yapılır. 13 — HİSSE SENETLERİNİN TECEZZİ KABUL ETME- MESİ: Hisse senetleri şirket nazarında tecezzi kabul etmez bir küldür. Şirket her hisse için bir sahip tanır. Hisse senedinin bir- den ziyade sahipleri varsa, bunlar şirkete karşı olan haklarını an- cak müşterek bir mümessil vasıtasile kullanabilirler. Bu mümessil şirket nazarında mezkür hisse senedinin sahibi addolunur. Bir hissenin intifa hakkına sahip olanlarla mülkiyetine sahip olanlar ayrı ayrı şahıslar olduğu takdirde bunlar da şirkete karşı olan haklarını müşterek bir mümessil vasıtasile kullanmak mecburiye. tindedirler. Aralarında anlaşmazlarsa, gerek yapılacak — tebliğ- lerde ve gerek umumi heyet içtimalarında hazır bulunarak reye iştirâk hususunda Şşirket yalnız intifa hakkı sahibini ve bunlar birden ziyade ise tayin edecekleri mümessili tanır. 14 — HİSSEDARLARIN MESULİYETİ: Hissedarlar ancak malik oldukları hisse senetlerinin bedeli mikdarınca mesuldürler. Kendilerine taahhüt ve imza ettikleri sırada kabul etmiş oldukları nakdi taahhütler miktarından fazla bir mesuliyet yükletilemez. Hisse senetleri bedeline mahsuben tediye olunacak taksitler bu senetlere şerh verilmek suretile tesbit olunur. 15 — HİSSE SENEDİ SAHİBLERİLE MİRASCILARIN VE ALACAKLILARIN VAZİYETİ: Hisse senedine malikiyet işbu esas mukavelename hükümlerine ve umumi heyet kararlarına muvafakati tazammun eder. 'Temettü hissesile ihtiyat akçesi üzerindeki muhtemel haklar da dahil olduğu halde bir hisse senedinin temin ettiği bilcümle hukuk ve tahmil edeceği borçlar o hisse senedinin sahibine aittir. Bir his- sedarın mirascıları veya alacaklıları hiç bir vesile ile şirketin idare işlerine müdahale edemiyecekleri gibi şirketin malları üzerine ha- cız konmasını ve bunların satılığa çıkarılmasını isteyemezler, hak - larını istifa hususunda şirketin muhasebe defterlerile umumi heyet kararlarını kabule mecburdurlar. 16 — AKSİYONERLERİN İKAMETGÂHI - Her hissedar şirket merkezinde veya şirketin şubeleri bulunan mahallerde kanuni bir ikametgâh göstermeğe mecburdur. Hisse senetlerinden dolayı şirketle hissedar arasında cereyan edecek muamele için bu ikamet - gâh muteberdir. Bu suretle ikametgâh tayin etmeyenler için şirket merkezinin bulunduğu yer ikametgâh mahalli sayılır. 17 — SERMAYENİN ARTIRILMASI : Bu statü hükümlerine göre toplanacak olan hissedarlar umumi heyetinin kararı ile şirket sermayesi üç misline kadar artırılabilir. Sermayenin bundan fazla artırılması için Hükümetden izin al- mak lâzımdır. Her halde, sermayenin tamamı tahsil edilmedikçe ye- niden artırma kararı verilemez. Sermayenin artırılması halinde yeni çıkarılacak aksiyonların bir kısmı hamiline ait olabilirse de bunla - Tın mecmuu hiç bir zaman sermayenin üçde birini geçemez. 18 — SERMAYENİN ARTIRILMASI HALİNDE YENİ ÇI- KARILACAK HİSSE SENETLERİ: Sermayenin artırılması ha- linde yeniden çıkarılacak hisse senetlerinin nevileri ve şartları ar - tırma kararını veren umumi heyet tarafından tesbit edilerek İdare Meclisine lâzım gelen selâhiyet verilir. 19 — RÜÇHAN HAKKI : Yeni çıkarılacak aksiyonları satın almak hususunda mevcut aksiyön #ahiblerinin rüçhan hakları var - dır. Bu rüçhan hakkının ne kadar müddet ve ne gibi şartlar içinde kullanılabileceğini idare meclisi tayin eder. 20 — SERMAYENİN ARTIRILMASI VE EKSİLTİLMESİ : Umumi heyet, kanuni hükümlere istinaden, sermayenin arttırılma - sına ve azaltılmasına ve icabında tahvilât ihracına karar verebilir. 21 — HİSSE SENETLERİ VE TAHVİLÂTIN ZIYAI - Hisse senetleri ve tahvillerin ziya, sirkat, tahrib veya sair sebeblerle sahi- binin rızası olmadanselden çıkarılması halinde yapılacak muamele - lerde ticaret kanununda yazılı hükümler tatbik olunur. 22 — MÜESSİS HİSSE SENETLERİ : Çıkarılacak hisse se- netlerinden defaten en az yüz hisse alanlar (müessis) telakki olu- nur ve kendilerine beher yüz hisse için bir ( müessis hissesi ) veri- lir. Şu kadar ki bu hak dört milyon sermayeye kadar mevcut olup sermayenin bundan fazla artırrlması halinde müessis hissesi veril - mez. Üçüncü Bölüm BANKANIN İDARESİ 23 — İDARE UZUVLARI: Bankanın idare uzuvları (İdare Meclisi ), ( İdare Komitesi ) ve ( Umumi Müdür ) den ibarettir. A —İDARE MECLİSİ 24 — İDARE MECLİSİNE AZA OLABİLME ŞARTLARI : İdare Meclisine azâ olabilmek için şirketin en az yüz hisse senedine sahib olmak ve her türlü medeni hakları kullanma ehliyetine malik bulunmak lâzımdır. Bu hisse senetleri bankaya tevdi olunarak, hrfz- olunur ve azalık sıfatı devam ettiği müddetce ve umumi heyet tara- fından tebriye edilinceye kadar başkasına ferağ edilmyeceğine dair üzerine lâzımgelen meşruhat yazılır. Bu senetler, azanın idareden mütevellit mesuliyetlerine karşı teminat hükmündedir. Her hangi bir sebeble azalık sıfatının zevali ve umumi heyet tarafından beraat kararının verilmesi üzerine bu hisseler sahibine veya veresesiwe iade olunur. Alelümum devlet memurları ve diğer bankaların müdürleri ile murahhas azaları İdare Meclisine aza olamazlar. İflas veya tatili tediyat eden İdare Meclisi azâları istifa etmiş sayılırlar. 25 — IDARE MECLİSİ AZALARININ İNTİHABI : İdare Meclisi, biri umumi müdür olmak üzere 7-11 azadan terekküp eder. Umumi müdürden maadası umumi heyet tarafından üç sene için ii tihap olunup her üç senede bir yeniden seçilir. Azânın tekrar inti- hapları caizdir. Tlk meclisi idare azaları, Müdürü umuiden maada, isimleri aşa- ğıda yazılı zevatdan terekküb eylemiştir - “Rize mebusu Fuat Ertuğrul mebusu Doktor Fikret Gaziantep mebusu Kılıç Ali Cebelibereket mebusu İhsan Siirt mebusu Mahmut Yozgat mebusu Salih Sivas mebusu Rasim İzmir mebusu Rahmi Ankara mebusu Kınacı Zade Şakir 26 — AZALIĞIN İNHİLALİ 1 Vefat, istifa veya sair sebeb- lerden dolayı münhal kalacak azalıklara meclisi idarece münasib gö- rülecek zevat seçilerek keyfiyet ilk toplanacak umumf heyetin tas- dikine arzedilir. Bu suretle intihab edilen azalar umumi heyetin ilk âçtimarma kadar vazife görürler ve intihabları tasdik olunursa selef- lerinin bakiye kalan müddetini İkmal ederler, 27 — İLK İDARE MECLİSİ ; İlk İdare Meclisi, bankanın beşinci mali senesine ait hissedarları umumi heyetince tetkik ve ka- bul edilinceye kadar vazifesine devam edecek ve ondan sonra (25) inci madde mucibince idare meclisi intihab olunacaktır. 28 — İDARE MECLİSİ İÇTİMALARI: İdare meclisi, içtima- larını Ankarada akdeder. Fakat azânın yarısından ziyadesinin mu- vafakatiyle istinaen münasip görülecek diğer bir mahalde de akde- debilir. - İçtimaın muteber olabilmesi için azânın yarısından fazlasının huzuru şarttır. Kararlar mevcut azânın ekseriyetiyle ittihaz olunur, Reylerde musavat halinde reisin bulunduğu taraf tercih olunur. İçtimalarda cereyan eden müzakeratı ve iştirak eden azânın isima lerini mübeyyin bir zabıtname tanzim edilerek idare meclisi karar defterine dercedilir. Ve celseye iştirâk edn azâ tarafından imzala- nır. Kararlara muhalif olanlar, muhalefet sebeblerini tasrih ederek imza etmek mecburiyetindedirler. Bu zabıtların tamamen veya kısmen suretlerini çıkartmak icab e- derse, üçüncü şahıslara karşı muteber olabilmesi için reis tarafın - dan imza edilmesi lâzımdır. Meclisi İdare tarafından mezun olmak- sızın mütevaliyen üç ay içtimalarda hazır bulunmıyan azâ istifa etmiş addolunur. 29 — RİYASET: İdare meclisi her sene umumi heyet toplantı- sını müteakip ilk içtimada azâsı arasından bir reis seçer, reisin bu- lunmadığı celselerde azâdan biri o itçimaa mahsus olmak üzere mu- vakkaten reisliğe seçilir. Kâtilik vazifesi azâdan veya hariçten bi- risine tevdi edilebilir. 30 — İDARE MECLİSİNİN VAZİFE VE SALÂHİYETL! Rİ: a) İdare: Bankanın idaresi, gerek hissedarlara ve gerek üçün- cü şahıslara karşı haricen ve mahakim huzurunda temsili idare mec- lisine aittir. Umumi heyetten karar istihsalini istilzam etmeyen ve idare komitesi ile umumi müdürün salâhiyeti haricinde kalan hu- susların kâffesinde idare meclisi bilmüzakere karar ittihaz eder. Umuru idareden hangilerinin umumi müdür, hangilerinin İdare Meclisi kararile icra olunacağı, bankanın İdare Meclisince tanzim olunacak dahili nizamnamesi ile tesbit edilecektir. b) Temsil: Bankaya ait menkul ve gayri menkul malların idare- si ve şirketin mevzuu ile alâkadar her nevi akitlerin ve muamelele- rin icrasında Meclisi İdare mutlak bir salâhiyete malik olup bu sı - fatla şirketin imzasını kullanma hakkını haizdir. İcabında sulh ol- mak ve hakem tayin etmek de İdare Meclisinin salâhiyetlerindendir, c) İdare Komitesini Mürakabe: İdare Meclisi idare komitesinin faaliyetini mürakabe etmekle mükelleftir. Azâlarından her biri İda- re komitesinden, bu komitenin faaliyeti hakkında her türlü malü « matı istemiye, münasip göreceği her nevi kontrolü yapmaya salâ- hiyetlidir. ç) Dahili Talimatname: Bankanın dahili muamelâtındaki inti - zamın temini için icabeden talimatnamelerin tanzim ve tasdiki Mec- lisi idareye aittir. d) Bilânço ve Rapor: Meclisi İdare icabeden direktifleri vere- rek üç aylık hesab hulâsalarını beher hesab senesi sonunda kanunen muktazi bilânço ve kâr ve zarar hesaplarını Maliye ve İktisat Ve - kâletlerince müştereken tesbit edilecek formüle muvafık olarak tan zim ettirir ve bir senelik muamelâta mütedair hazırlıyacağı raporu ile birlikte umumi heyete takdim eder. Hadleri ne olursa olsun açık yani karşılıksız kredi hesabı carile- ri, banka Umum Müdürli ün teklifi ve İdare Meclisi karariyle açılır. Kefalet veya teminat mukabili açılacak borçlu cari hesaplar için salâhiyetler İdare Meclisince tesbit edilir. 31 VEKÂLET: İdare Meclisi, haiz olduğu iktidar ve salâhiye « tin muayyen bir kısmını icra için tasrih edeceği şerait dairesnde azâdan bir veya bir kaçına veya Müdüriyc eder. 32 — MEMNU MUAMELELER: a) İdare Meclisi azâsı şah « sen alâkadar oldukları hususların müzakeresine iştirâk edemezler, b) İdare Meclisi azâsr Umumi heyetten izin almadan kendi veya başkası namına bizzat veya bilvasrta banka ile her hangi ticari bir muamele yapamaz, €) İdare Meclisi ve idare komitesi reis ve azâları hukuk usulü muhakemeleri kanununun 245. inci maddesinin 3. numaralı bene dinde yazılr derecelerde karabeti bulunan kimselere taalluk eden kredi, teminat ve kefalet talebleri müzakeresine iştirâk edemezler ve bu işler hakkında rey veremezler. ç) İdare Meclisi Banka hesabına şirket hisse senetlerini satın alamaz, yahut işbu senetleri rehin mukabilinde kabul ederek para ikraz veya avans ita edemez. Şu kadar ki temettüden tefrik olunan mebaliğ mukabilinde bedelleri tamamen tediye olunan hisse senet- lerinin iştirasr için umumi heyet idare meclisine salâhiyet verebilir, 33 — İDARE MECLİSİ AZALARINA VERİLECEK ÜC- RET: İdare Meclisi reis ve azalarına işbu esas mukavedenamenin 58 inci maddesi mucibince tefrik ve ita edilecek temettü hissele- rinden başka iştirâk edecekleri içtimalar için “hakkı huzur,, namt altında bir ücret verilir. Reis ve azâlara bir sene zarfında verilecek hakkı huzur mikdarını umumi heyet tayin eder. 34 — MESULİYET: İdare Meclisi azâsı deruhte ettikleri hu « susattan mesul olup bankanın teahhüdlerinden şahsen mesul değil « dirler. B — İDARE KOMİTESİ 35 — VAZİFE VE SALÂHİYETLERİ: İdare komitesi, idare meclisi tarafından ve bu meclise dahil azâlar arasından seçilen iki zat ile umumi müdürden mürekkeb üç kişilik bir heyettir. Bu komi- te 2999 numaralı bankalar kanununda yazılı vazifelerin ifası ile mü- kelleftir. Komitenin ittifakla verdiği kararlar doğrudan doğruya, ekseriyetle verdiği kararlar İdare Meclisinin tasvibinden sonra infaz olunur. Her hangi bir içtimaa iştirak edemiyecek surette mazereti zu « hur eden idare komitesi azâsı yerine vazife görmek üzere idare mec lisi tarafından ayrıca iki yedek azâ seçilir. İdare komitesi bankalar kanunu hükümlerine uygun olarak bir komite karar defteri tutma- ya mecburdur. € — UMUMİ MÜDÜR 36 — UMUMİ MÜDÜR: Umumi müdür İdare Meclisince inti- hab olunur. Azli dahi aynı veçhile icra olunur. Umumi müdürü: maaşı İdare Meclisince tayin olunur. Bundan başka, İdare Meclisi azâsı sıfatiyle muayyen temettü hissesine iştirâk eder. Fakat ücre- ti huzur almaz. 37 — EVSAFI: Umumi Müdürün diğer İdare Meclisi azâları gi- bi hissedar olması şart değildir. Fakat türk olması meşruttur. 38 — SALÂHİYETLERİ.- Bankanın bütün idari muameleleri u- mumi müdüre mevdu olup müdürlerle şube müdürlerinin ve banka namına imza vazına mezun memurların nasb ve azlini ve maaşları - 'nın mikdarını İdare Meclisine teklif ve sair memurları bilahare idare meclisine bildirmek üzere resen nasb ve azleder. Şu kadar ki İdare Meclisinin içtima halinde bulunmadığı zamanlarda yapılacak nakil ve tayin muameleleri ile icabedenlere imza salâhiyetinin ve - rilmesi, keza bilâhare idare meclisinin tasvibine arzedilmek üzere doğrudan doğruya Umumi Müdüre aittir. Bankanın bilumum memurları, evamiri umumi mül ki ederler. idürden telak- 28 -2- 1937 ——— umiyeye vekâlet ita