10 Şubat 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

ULUS YENİ KİTABLAR Güneş - Dil teorisine göre dil -tetkikleri ve toponomik tetkikler Kitabları yazan: Hasan Re, Güneş - dil teorisini toponimi saha- sına tatbik ederek bu noktada temayüz eden Hasan Reşid Tankut, Ankara Dil, tarih ve coğrafya fakültesinde okuttu- ğu dersleri iki kitab halinde çıkardı. Malümdur ki has isimleri tetkik e- derek bunlardan mühim neticeler çı- karmak usulü Avrupada da pek yeni: dir. Bu gsule başvurarak yer adlarını tetkik edenlerden - bizim tarihimiz ba- kımından - Budapeşte üniversitesi slav dilleri profesörü Melich Janos'dur. Bu büyük Slim Macaristanda yer adların araştırarak bulgar türklerinin nereler- de oturduklarını tesbite muvaffak ol- duğu gibi Belgrad şehrinin de türkler tarafından kurulmuş eski bir türk şebri olduğunu ispat etmiştir. (Bakmız: A honfozlalaskori Magyarorszag, - Buda- gpest, 1926) Ba bilgi sahasını benim bildiğime göre ilk defa ortaya koyan alman âlim- Terinden Müllenhoff'dur. Bu zat Deuts- sehe Altertumskünde adlı beş ciltlik e- serinde coğrafi isimler ele alarak tet- kik etmiş ve bunlardan mühim netice. ler çıkarmıştır. O zamandan beri Fran- sada ve daha diğer yerlerde bu şekilde çalışanlar olmuş ve bu yeni ortaya çı- kan tetkik sahasına Onomastika adı ve- . Fakat Onomastika tâbiri ale- imlerin tetkiki olduğu gin bunu münhasıran yer adlarma tah- siseden Hatan Reşit Tankut buna - ke- Timeiy türk fonetiğine uygun olduğu i- gin - Toponomi adını vermiştir. Bütün işlerini büyük bir dikkat, ih- “*timam ve tefekkür ile yapan Hasan Re- gid Tankut kısa bir zaman zarfinda bu Sahanm yegâne müntesibi - bulunuyor. Hasan Reşit Tankutun ilmi hüviye- tini biz eski Hakimiyeti Milliye'deki makaleleriyle tanıyorduk. Halbuki da- ha evel Sıvas, Kızılırmak gazetelerinde tahrir hayatına başlamış, daha sonra da Birçok gazetelerde yazmış, şark vilâ- yetlerinde yaptığı tetkiklerle, o havali- de konuşulmakta olan Zaza ve” Kürd dilleri ve aşiretleri, bunların sosyolo- Jisi üzerinde çalışmış, bütün bunlardan tonra kendi mesaisini bilhassa Anado- Tunun toponomisine hasretmi irinci kitabda kısa bazı mütalca dardan sonra kelime tarihi - başlığı al- tında müellif Türık adının menşeini a- raştırmaktadır. İlinci bahis Türk dili ve Yakın Asya dilleri adını taşımaktadır. Bu ba- histe müellif Sümer, eski Anadolu dil leri ve Azyanik dilleri bahse mevzu et- mektedir. Bundan Hasan Reşit Tankut Güneş - Dil teorisini göz önünde tuta- 'Tak sümerceyi almış ve en sonda da türk dili ile sümerce kelimeler muka- yesesini gösteren bir cetvel koymuştur. Burada bir mukayese dikkat nazarımı gekti: Sümercedeki halk, ahali manâ- &a gelen UG sözünü müellif türkçe- deki Uğuş adr ile mukayese etmekte Gir. Malümdur ki türk dilinde de ok Balk, ahali manâsına gelir. (Bakmtızı: “Thomsen, Turcica, S. 4) Filhakika Gü- neş - Dil teorisinin genişlik rolünü tes- bit eden kategoriye dahil Ş bir genişlik ifadesiyle kabile manâsına gelen OKlar Yi millet kıymetine çıkarmakta — oldu. ğundan Hasan Reşit Tankut'un bu mu- Kayesesiyle birbirinin içinde olan iki varlığın farklı ifadesini de öğrenmiş oluyoruz. Diğer bir bahisde de Hasan Reşit 'Tankut ATA sözünü araştırmakta ve bu sözü birçok dillerde bularak dikka- 'te gayan muükayeseler yapmaktadır. Profesörün talebesinden Bn. Vecihe bu. €sası göz önünde tutarak bunu genişle- &p Üçüncü Dil Kurultayma sunduğu 'tezi muvaffakiyet ve takdir kazanmış- tır. Yeni yapılacak konservatuvar İstanbul, (Telefonla) — Yeni yapı- Ker Ve yalenar ni sünülete Ü aydidu Tn Günecebr id Tankut Bu bahisden sonra — müellif Sümi Ginleri ele alımakta ve zengin misallerle Boktal nazarımı izah etmektedir. 'İkinci kitab doğrudan doğraya to- | ponomik araştırmalara - hasredilmiştir. Bu eserde umum serlevkalara bakmar yınız. Bir serlevha altında dolayısiyle üellif o kadar geniş misaller ve dir ki bütün bu bahse mevru ettiği £ giraleri burada kaydedecek olsak yazı. S pek darla vertanış oluruz. TKllnik İlmin bam decelerini de yek #i teociye ilive ederek çok emteresan a eziğisi bir stld vücele getlmeiş fan değerli âlimimizi tebrik ederiz. Hüseyin Namık ORKUN Cumhuriyet Halk Partisi — tarafın- dan halkevlerine alınacak radyo maki- neleri için geçenlerde bir münakasa a- gılmış ve 12 firmanın iştirak ettiği bu münakasa neticesinde Filko ve R.C.A. markalı radyo makinelerinin satın alın mast kararlaştırılmıştı. Bize verilen malümata göre, parti- 'min yaptığı müsabakada muhtelif mar- kalı radyo makineleri arasında bir çok- ları beğenilmişse de Filko ve R.CLA. nn tercih edilmesi, bunların fiaf ve tediye şartlarındaki uygunluktan ildti gelmiş- tir ve bu tercih hiç bir zaman diğer ma- kinelerin kalitece bu iki markadan a- Hağı olduklarını tazamman etmemekte- di Vilâyetlerde umumi meclis toplantıları başladı Vilâyet Umumt Meclislerinin yıllık toplantıları otuz vilâyetimizde açılmış- tar. Bu vilâyetlerin isimlerini yazıyor Afyon, Aydım, Balikesir, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çankırı, Çoruh, Edirne, Erzarum, Gümüşhane, İçel, İs- parta, Kırklareli, Kirşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Maraş, Muğla, Niğde, Samsun, Seyhan, Sıvas, Tekirdağ, To- kad, Yozgad, Zonguldak. Bu vilâyetler Umami meclisleri, Tüznameler Üzerinde müzakerelerine başlamışlar ve Parti Genel Sekreterli- ğine birer saygı telgrafı çekmişlerdir. Genel Sekreterlikçe her birine ayrı ay zt cevabi — telgraflarda — izhar edi- Jen hislere teşekkür ve çalışmalarında Muvaffakiyet temenni edilmiştir. İyi ve fena insanlar İnsanlar iki iyiler ve fenalar. Bunları uzun boylu tarife hacet yök; size benziyenlere iyi, benzer yenlere fena dersiniz, olur, biter.,, Gazetelerimizde falcılık Fransız gazetelerinin bir kısmında fala, yıldızlar âlemine (7) ve bunlar nevinden şeylere dair bir çok yazılar ve ilanlar çıkmaktadır. Mesela: L” İntransigeant, her gün, “Yıldızların doğuş üzerine tesiri” kısma — ayrılı çıkan bir gazete bunu taklid ediyor. Üç gün evelki sayısında “Bugün do- #an çocuklar” başlığı altında şöyl bir yazı neşrediyor: “güneş bugün öğleye yakın bir zamandan itibaren Uranus ile müşterek ve fena bir tesir yapacaktır. bir çok kaza ve hâç ler olabilecek ve bumlar arasmda kan- k delilik facinları da bulunacak. tır. © gazetenin okurlarından kim bi- fir kaçı, o gün, / etraflarında, böyle facinlar aramışlardır. Kötü taklideilik! İÇ HA Ankara Halkevinde güzel bir toplantı Geçen sene çalışmaları hakkındaki raporlar 1936 yılınm 9 şubeye aid çalışma raporlarını hazır- layıp bir arada C.H.P. Genel Sekreterliğe ve aid olduğu bürosuna sunmak için bi evi, bütün şubelerin komite üyelerini bir toplantıya ça- Bırmış ve Ev Başkanı İçel Saylavı B. Ferid Celâl, Evin genel çalışmasını rakamlara / dayanarak anlatmış ve daha etraflı izahlar için Komite baş- kanlarına söz vermiştir. İlerde bir bro- şür halinde bütün tafsilâtiyle neşredi dikten sonra gazetemizde tekrar ele a- Jacağımız bu çalışmalar, — dinliyenleri tatmin ve memnun etmiş; şubelerin me- todlü ve şuurlu bir çalışma - yolunda müsbet ve azimli adımlarla ilerledikle- ri kanaati uyanmıştır. Bu verimli çalışmalarını az gören, daha büyük ve daha sevindirici sonuç- lar almak için çalışacaklarını vâdeden ve takib edecekleri usülleri, bulup meydana koymak üzere oldukları ko Jaylıkları birer birer anlatan Dü, Ede- biyat ve Tarih Komitesi Başkanı Enver Behnan, Ar Kömitesi Başkanı Refik, Temsil Komitesi Başkanı Mecdi, Spor Komitesi Başkanı Namık, Sosyal Yar- dim Komitesi Başkanı Ragıp, Halk dershaneleri ve Kurslar şubesi Başka- 'mr adına Mazhar, Kitabsaray ve Yayın Şubesi Başkanı İhsan, Köycülük Şube- Si Başkanı adına / Bahadır, Müze ve #ergi şubesi başkanı M. Uluğ, takdirle Ginlenmiştir. Halkevinin şube üyelikle- Ti haricinde çalışan gençleri adına B. Behçet Kemal, çalışmalardan duyulan genel sevinci belirtmiş ve her şubeye aid gördüğü pe düşündüğü bazı veni likleri ve huğüsiyetleri tebarüz c rek bunların da bu geniş çalışma kad. rosunda lâyık oldukları önemli yeri al- masını istemiş, bu teklifler de kabul e- dilmiştir. Oradaki dinleyicilerin kana- ati, Halkevinin bir yıllık çalışmasının daha gelişmiş ve daha verimli olmuş ol- duğudur. Bir kadının idamı Üstendi İstanbul, (Telefonla) — Geçen yıl kardeşinin katilini kasden öldüren Gü- lizarın muhakemesi bitti. Müddeiumu- mi katil kadının idamını istedi. Karar ayın on beşinde tebliğ edilecektir. Bir vilayet gazetesi, , .. kazasında, evlenme çağında genç kız buhranı ol: duğundan bahsetmiş; bu id kik eden bir diğer gazete, o kazadan yeni dönen bir okurunun lisanı ile, havadisi şöyle tekzib ediyor: * ..Ev. lenecek kaz mi arayorsunuz? ... şeh- rinden olmazsa ... şehrinden olur. orada da olmazsa ver elini . . . şehri ne, oradan da mı boş çıktınız, ver eli. ni ... şehrine. Meşhur bir gazelden hatırımda kalan şu beyti söyleyeyim: Bülbül olana goncai rânâ mı bulun- Mecnun isen ey dil, sana Leylâmı bu- lunmaz” Haberin bu tekzib tarzını nasıl buldunuz? Avcılara dair -hmond Times Dispateh gazete- sinde avcılara dair yazılmış bir fık. rada şu cümlelere rastgeldik : “Şu avcılar, iyi kalbli, hayvanlara merhametli kimselerdir vesse - - 10-2-1937 — Yol vergisinin yine oldu ren Ankara Halk- l Halkevinde Yarı amatör Temsiller - Şadi, Dürnev, Seniye ve Yaşar halkevi gençleri arasında 'Dün, hükkn üüü elkizi bir kalebal'ği biyük a Bd ö Tüneşkle T yatra iköyarını ht y GaşaEağala. aK Bza n yez aei biğie bik eli e A S evln- Yetişen tabiliyetedii ” ol LK D zi Mi ekran, Yekişemelerine ve teşvik söllmiş olala Te G oma gö Bayızle we keebecli sebeblerle düşünüldüğünü kaber verdi. Şimiz bir teşebbün, dün geceden bapr KöİEk göşekleşetiş BÜlEKYER: (öadi,Yaşar ve Seniye gi gaa yarlarındı Mama Düzmeyin büğiebir. Kolaylık, tabitlik ve hünerle oynadıkları a yalağa Hahe İ smati Ği Rün d hiz öe ua ha eei süK üezderine aa Üğeel öi y eRnyan Gan dilac, Nigârın, Fethinin ve Kadriyenin ZM Tüz ettirmik gerektir.. Üstüne hirkaç ee b beke eai MA ı Tunler saiklelirın ea çek memlk cT yazl n Girüe Terden teşekikli edecektir. Çağrı Dahiliye Encümeni bugün saat on. da toplanacaktır. Bu cümlelere bizim de birkaç söz katmamız lâzım gelirse deriz metsizdirler. Akşam demez, 4 işi var demez, işi deme yok de- Aydından bir gazeteye verilen bir haberden öğreniyoruz ki, orada ölen, bir dilenci kadının kulübesinde tor- baler dolusu nikel para bulunmuş ve iki günde sayılabilen bu paranın yedi yüz lira olduğu anlaşılmıştır. Dilenci- 'nin varisi yoktur. Eski bir mesele göre, sadduk Allaha iaredir.” Aydın vilayeti, dilenci kadının yedi vsını fakir mekteb çocuklarına yardımda kullanmağı düşynüyormuş. Bu fikir, hiç şübhesiz, pek yerinde- dir. Fakir olduğu için değl zengin ol- mak istediği için dilenen bu kadının serveti fakir çocuklara harcanmak kadar tabil ne olabilir: yüz li altı lira olması teklif edildi Umumi mecliste müzakereler Vilâyet Umumi Meclisi dün saat 17 de Reis Vekili B, Ziya Sıdal'ın reisliğinde toplandı. Geçen celseye aid zabık hulâsası okunup kabul edildikten sonra ruznamedeki made delerin müzakeresine geçildi. Umumi meclislerde, yeniden teşkil edilecek, yahud fek ve ilhak olunacak köy ve nahiyelere aid kararlar verili cen dikkat edilmesi lâzım gelen — hususlar hakkında Dahiliye vekâletinden gelen 'umumi emir Dahiliye encümenine göne derildi. Evveke vilâyet emrine verilen ve tevzif olunan müallimlerin techizat bedellerin nin tediyesi için düyun faslına 4 bin ve bu yal mezunlarından gelecek müallim. ler için de önümüzdeki yıl büdcesine 2 bin lira tahsisat konulması hakkında vi- lâyet makamından havale edilen tezkere büdee encümenine havale edildi. 1937 yılı Ankara merkez ve mülhak kazaları hakem heyetlerinin seçilmesine dair teklif, lstelerin - hazırlanması için dahiliye encümenine verildi. Bina, arazi vergileri bakayalarından tahsil edilmiş ve edilecek olan paralar. dan tayyare vergisi, belediye histesi ve Ziraat bankasına yardım paraları veriler bilmesi için büdcede bazı münakaleler icrasına dair taleb büdce encümenina Bavale olundu. Kızılcahamam, Şereflikoçhisar, Çıbili Polati kazalarından gelen dilekler hake kında müteferrika encümeninin mazbak ftaları okunarak encümenin marbataları umumi heyete göndermeden tetkik eder rek aid oldukları eneümenlere vermesi KaarlağÜRi Üa —a — 'Arazi tahrir kemisyonlarindan. iaalla yetlerini tatil edilenlerinin reis ve azas Jarının tecdidine dair mazbata üzerinde bazı münakaşalar cereyan etti ve bu hus Ssusta daha derin tetkikat yapılması için dahiliye encümenine iade edildi. merkezinde iç nahiye teşkili için vilâyet idare heyetinden yapılan teklif dairesin- de hazırlanan dahiliye encümeni mazba. tası, dahiliye vekâletinin son emirlerine göre yeniden tetkik edilmek üzere, tek- Tar encümene verildi. Bu yıl yol vergisi için nakdi mükel- defiyetin, iki taksitte alınmak Ü zere altı Jlira ve bedeni müe kellefiyetin sekiz gün olarak tesbit edik diğine dair nafia encümeni mazbatası o kunürken azadan birkaçı, bedeni mükeh defiyet usülünün tatbikindeki müşahede- lerini anlattılar ve çalışma günlerinin zi Taat mevsimine tesadüf etmemesi busu. sunda temennilerde bulundular. Neticede, mazbatanın nafia müdürü- 'nün huzuru ile müzakeresine karar ve- rildi. Haymana, — Nallıhan, / Beypazarı, Keskin — kazaları — ihtiyaçlarına — dai bu kazalardan gelen yazılar Üzerine Nafıa encümenince hazırlanan mazbata- dar birer birer okundu. Bazısı müteferri- ka encümenine iade edildi. - Bazısıda bütçe encümenine gönderildi. Azadan Eşref (Haymana), Abdurra- him (Koçhisar) ve Mustafa (Polatlı) ya mazeret ve hastalıklarına binaen — onar gün izin verilmesi kabul edildikten sonra gelecek hafta salı günü 17 de toplanıl mak üzere müzakereye nihayet verildi. Bayan Jalenin cenaze tö- reni bugün yapılacak tirak ederiz.