3 Ocak 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

3 SONKANUN 1937 PAZAR Diış (emat AMERİKADA YENİ MİLLETLERARASI teşkil eden yirmi ü Bucnos Ayres kongresi, bir. taraftan bu. devletlerin karşılıklı münasebetleri, diğer taraftan da Amerikanın Amerika dışındaki dev- Tetlerle münasebetleri - bakımın ehemiyetli neticelere vardı. Bu tayı anlamak için Amerika kıtasındaki devletler Avrupadaki muvazeneye benzemediğini bilmek lâ- zımdır. Amerika, Avrupa kıtası gibi, bir kıs at müsavi kuvvette olan bir takım mem- deketlere ayrılmış dei Amerikada büyük ve kuvvetli bir Amerika ittihadı Geri kalan yirmi kadar devlet de küçük ve zayıf bir takım mer leketler dir. Avrupa kıtasının bir kuvvetli Al- manya, yirmi kadar da Çekoslovakyaya ayrılmış olduğu farzedilsin. Ona benzer bir vaziyet. Bu vaziyet dolayısiyledir ki Amerika devletleri arasındaki münasebotler 1823 s#enesindenberi yerli Monroe kaidesi de- milen rejime - dayanmaktadır. Monroe kaidesi, bir asır ve on dört yıl evvel, Av- rupanın Amerikaya müdahalesine ma- hal vermemek için Amerika ittihadı ta- rafından ileri sürülmüş hir prensip ol makla beraber, gel zaman git zaman, Amerika ittihadına diğer Amerika dev- letlerinin iç işlerine karışmak halkını 'veren bir prensip şeklini almıştı. Ame- rika bu prensibe dayanarak, Amerika katasınn zabita / memurluğunu — yapı- yor. Nerede ihtilâl çıksa, müdahale e- diyor. İki devlet birbiriyle ihtilâfa düş- se, kendi kendini hakem tayin ediyor. Ekseriya da bu davaları kendi siyasi maksadlarına uygun şekilde hal ve fasl iyordu. İşte Buenos Ayres köngresinin ka- rarları bu vaziyeti değiştiriyor. Bu ka- rarlara göre 1 — Amerika kıtasındaki devletler- den birine tecavüz vaki olursa, ve ya- Şimdiye kadar olduğu gibi, Amerika İttihadı kendini hakem vaziyetine koya- Fak bu işin başlı başına halline teşeb- büs etmiyecek. Diğer Amerika devletle- riyle istişare ederek icab eden tedbirler beraber alınacak. Yani Amerika ittihadı 'yüz on dört yıllık Monroe kaidesini bir. tarafa birakıyor. — Daha doğrusu bunü itün Amerika devletlerine mal ediyor. demektir. Bu, ehemiyetli bir inkilâbtır. İkinci noktaya, yani Amerika dev. letleriyle Amerika dışındaki devletler n- rasındaki münasebetlere gelince; bura- da 5 premsip çeraşmmşüri 1 — Amerika iltihedi Amerikedeki devletleri, mümkün olduğu kadar siya- seten, iktisaden ve mali bakımdan Av- yupadan ayırmaya çalışmaştır. Amerika Talasten etrafıma bir diver çerirerek #aşa 'ile olan münasebetleri asgari bir Hadde indirmek istemiştir. 2 — Diğer taraftan Arjantin, ctrafı- öa mülletler cemiyeti azâsı olan on beş devleti toplyarak bu teşebbüse karşı #nuhalefet etmiştir. Kongre müzakerelerinin en enteresan safhası bu olmuştur. Nihayet iki noktai uaazarı telif eden bir formül bulunmuş- tur: Amerika, on altı devletinin millet- der cemiyetine karşı olan teahhüdlerini tanmnış ve Amerika dişindaki devletler. Te girişecekleri münasebetlerde bu teah- hüdlerin göz önünde tutulmasına karar verilmiştir Yani sözün kısası, burada ar- tık Amerika ittihadının hususi bir kair ei olmaktan çıkan ve Amerika kıtar #mdaki devletlere mal olan Monroe pren- Sipi'ile cihanşümul milktler cemiyeti premsipi telif edilmiştir. Işte Amerika daki yeni milletlerarası rejimi budur. “Ancak şimdiden şunu kabul etmek lar Azadır ki bu, Amerikanın Amerika & gındaki devletlerle münasebetlerinde ye. ni bir istihaledir. Ergeç dar olan amcı kan, ve daha geniş olan milletler cemi yeti prensiplerinden biri galebe çalac k. bır. AŞ E. 211.060 isci fabrikalarının kap Detroit endüstrisinin beslediği Detroit, 2 (A.A.) — Otomobil en- düstrisinde grev hareketi devam etmek- tedir. Generalmotors'a aid yedi fabrika- da grev yapan işçilerin mikdarı 14.600 ü bulmuştur. Montaj malzemesinin eksik- diği dolayısiyle diğer beş fabrika da grevden mücessir olmuştur. Grevin bü- İspanya iç Gönüllüler ve karış- mazlık meselesi (Başı 1. inci sayfada) Eğer Akdenizin kalbinde - bolşevi tesisi istenmiyorsa yalnız sözle kalmı- yarak fili mücadeleye geçmelic İngiltereden İspanyaya giden gönüllüler Londra, 2 A.A.) — Deyli Meyl ga- zetesi, İspanya için gönüllü toplamak keyfiyetinin artması yüzünden İngilte jmakta ol tede bir takım endişeler uy düğünü yazmaktadı İngiliz komünist partisi cenub Ga- linde ve Klid bölgesinde sistemli bir propagandaya başlamıştır. Esasen cum- huriyetçi İspanyada yüzierce ingiliz te- baasr harb etmektedir. Gönüllü kaydo- lan her adam günde bir sterling almak- 'ta ve zevcesine de günde yirmi şilin ve her çocuğuna da on şilin verilmektedir. Daha son günlerde İspanyaya Liverpul- dan S0 ve İskoçyadan da 200 kişi gün- derilmiştir. İngiliz tayyarecileri hafta- da 40 sterling ve düşmandan düşürdü leri her tayayre için de birkaç yüz ster- ling prim almaktadırlar. Marki del Moral'in bir mektubu Londra, 2 (A.A.) — Morning Post gazetesi, Marki del Moral'in bir mek- tubunu neşretmektedir. Marki bu mektubunda, İngilterenin gönüllüler meselesinde fransız teşebbü- süne den dolayı hayretini bil- direrek diyor ki: “Bizzat fransız gazeteleri Fr: İspanya'ya yardım ettiğini açıkça ettikl Tada İngilterenin bu ha- reketi, en ziyade, bizzat fransızları haye rete düşürecek ve güldürecektir. Bu hareket, tarzı, İngilterenin Fransaya İs- panyada istediği gioi hareke* etmek s> Tâhiyetini vermek ve diğer memleketle- ise müdahaleden menetmek gibi bir. manâ ifade edebilir.. Marki del Moral, bütün iddialarını vesaikle ispat edebileceğini yazmakta- dir. * Paris — İspanyaya giden Entran- sijan gazetesinin muhabiri gönderdiği bir mektubta, her gün hududları gezdi- ğini ve her defasında türlü nakil vası. talariyle yapılan kaçakçılık vakalarına şahid olduğunu yazmaktadır. Muhabir, Paris yakınmdaki fabrika- ların ameleleri - tarafından - ispanyol halk cephesine hediye edilen kamyon. dart hamil iki de tren gördüğünü söyle- mektedir. Muhabir bu kamyonların bi- rinde ispanyol anarşistlerinin işaretini görmüştür. ŞON IDİS. | Amerikan otomobil endüstrisi durmak tehlikesinde General motors ULUS işsiz kalıyor kumpanyası otomobil garajlarındar biri yümesinden ve yalmasından - korkul- maktadır. Detroit, 2 (ALA.) — Generalmotors kumpanyasının bütün fabrikalarının ka- panacağı söyleniyor. Bu hal, 211 bin iş- çiyi zarara sokacaktır. harbi etrafında Königsbergin tev- kif ettiği gemi Bdi a vEştün) a Buyalrda gllkare BE ll ayol yesiei SÜLSIE BNK Kialası. üpal DEL gee n jl sazaadan Ve Tiye gMN lela Bo AŞ Puze karşı yepilim Ha gönebilei irafini çi İĞR dN beyannaneyi kalraya dür Kruvazör, ispanyol gemisine Galice sahilinde bulunan nasyonalist limanına gitmesini emretmiştir. İkinci kaptan gemiye çıkınca, gemi sahile doğru yü- Tümüş ve kendisini karaya oturtmuştur. Kruvazör Soton'u topa tutmuşsa da isa- bet vaki olmamıştır. Bundan sonra bir hükümct tayyare- Si kruvazör üzerinde dolaşmaya başiz dığından Königsberg. açık denizi boy Tamıştır. Birkaç saat sonra kendisini kurtar- maya muvaffak olan Soton, Santander'e gitmiştir. Berlinden gelen haberlere göre hâdise Berlin, 2 (ALA.) — İyi haber alan mahfillerde söylendiğine göre, ispanyol Soton vapurunun alman Königsberg kruvazörü tarafından tevkifi dışarda ve bilhassa, Londrada şâyi olan tarzda vu- ku bulmamıştır. Kruvazör vapurun dür- mast için bir top atmış ise de vapur dur- mamış ve sahilde karaya oturmuştur. Berlin, 2 (A.A.) — Alman Palos va- purunun Bilbao'daki mürksist makam- lar tarafından tevkifi hâdisesinden bah- seden yarı resmi Korretpondans diplo- matik gazetesi “kızılların” açık deniz lerde seyrisefer eden alman vapurlarını kolayca yutulur bir ganimet olarak te- Jükki etmelerinden dolayı hayret edi. yor ve diyor. Eğer “kızıl fapanya" böyle hareket- lere yol açmak- istiyorsa ayni şekilde mukabele göreceğine emin olabilir ve bu, Palos vapuruna karşr yapılan gayri eşru zorbalık tamir edilmedikçe de de- 'yam edecektir. Eenebilerin hayat ve mallarına karşı tecavüz ve #uikast mü- temadiyen — artmaktadır. — İspanyanın marksist idaresi altında bulunan kısım- Jarda anarşi öyle bir dereceye gelmiştir ki, İspanyada sükün ve medeniyeti tek- rar tesis etmek istiyen devletlerin buna bütün dikkatlerini hasretmeleri âzım- dir. HABIEİRİLİEİR The Ekonomist gazetesine göre alman ekonomisi Londra, 2 (AA) — Almanyadaki vaziyeti tetkik eden The Ekonomist ga- zetesi nazi ileri yakmnda alacakları kararları endişe ile beklemek te ve: “Almanya acaba tam bir anar; nin ifadesi olan şimdiki sistemi mi ipka edecek yoksa ekonomi sahasında enter- masyonal bir işbirliği sistemi mi takib e- decek?” sualini sormaktadır. gelenlerinin Bu gazete bugünlerde Berlinde ehe- miyetli kararlar verileceğini kaydetti 'ten sonra B. Hitler'in ekonomik zorluk- darla mücadele eden alman halkını oya- Jamak için, gerek Almanya ve gerekse bütün Avrupayı bir tehlikeye düşürecek bir maceraya atılmasından endişe etmek- tedir. Ham madde meselesi hakkında da bu gazete şöyle yazmaktadır: “İngiltere bazı sömürge topraklarını terketmeğe razı olsa bile Almanya ham maddeler elde edebilmek için bu toprak- ta işletilecek yabaner sermayesine muh- taç olacak ve bunun . için bir istikraz yapması lâzım gelecektir. Halbuki bugün hiç bir devlet haz. nesi böyle bir istikrazın sermayesini ve faizlerini garanti edemez. Böyle bir te- minat olmayınca da kimse Almanya'ya 1937 senesinde para veremiyecektir. hâdiseler SA e nn Gd e A T Rehinelerin mübade- lesi görüşmeleri (Başı 1. inci sayfada) da bir Anglikan papazı tarafından bir ingiliz dergisinde yapılan ithamları yalanlayan uzun bir tebliğ neşretmiştir. Notada bu ithamlar nakil ve redde- dildikten sonra, bir protestan papazının idam edildiği, bunun da gayet ağır suç altında bulunduğu bildirilmektedir. Tebliğ şu suretle bitmektedir: “Hükümet tarafında, olup bitenlerin tersine olarak, milliyetperverler fında hiç bir kimse din yüzünden takip edilmemiştir.., tara- Harbiye müsteşarı İspanyada fa- şizmin yıkılacağını söylüyor Valans, 2 (A.A.) — Harbiye müste- şarı General Assensiyon, Havas ajansı Mmuhabirine şunları söylemişti “— 1997 senesinde İspanayda enter- nasyonal faşizmin tamamiyle yıkıldığı. 'na şahid olacağız. Faşist milletlerinin âsilere asker ve malzeme göndermesinini arkası alınır alınmaz faşizm İspanyada yıldırım süratiyle yıkılacaktı Zaten yabancı memleketlerden Frankoya yar- dım gelmeseydi muharebe çoktan sonu- 'na ermiş bulunacaktı., * Salamanka — Resmi bir tebliğe göre dün, Endülüs cephesinde beyaz kuvvetler ileri hareketlerine devam et- mişlerdir. Teruel cephesinde seyrek piyade ateşleri olmuştur. Madrid cep- besinde bir yenilik yoktur. Kısa dış haberler * Berlin — B. Hitler, Avusturyada bulunna Arşidük Albert'e bir. başsağı telgrafı göndermiştir. * Londra — Filistindeki karışıklı lar Filistin hükümetine 250 bin ingiliz lirasına mal olmuştur. * Managua — Franken Benes cum- i salâhiyetlerini yeni seçilen hür reisl General Somozaya tevdi etmiştir. * Vatikan — Fapanın sıt tinde bir değişiklik yoktur. * Paris — Con Saymen bir hafta kal- mak üzere buraya gel * Londra, — Bir habere göre alman polisi Hollanda veliahdinin düğününe giden üç prensesin pasaportlarını elle- Tinden almıştır. Bunun üzerine - prens vaziye- Yugoslavya Bulgaristan dostluk paktı Bulgaristanda yeni yılın hayırlı bir hâdisesi olarak karşılanıyor. Sofya, 2 (A.A.) — Başbakan ve dış işleri bakanı Köseivanof dün Sofya rade yosunda bulgar milletini kutlayarak, — bulgar hükümetinin iç nizamı kuvvet. lendirmek ve Bulgaristanın kamşuları ile iyi münasebette bulunmak, büyük devletlerin itimadını / kazanmak husu: sunda sarfettiği süyden bahsetmiş ve bu çalışmanın müsbet verimler verdiğini kaydetmiştir. Başbakan bundan - sonra Bulgaristanla dost Yugoslavya arasın. da pek yakında bir dostluk paktı imza edileceğini haber vermiştir. Başbakandan sonra bir hitabede bu. tunan iç bakanı, belediye seçimleri hak- kında yeni bir kanun yapılacağınır ve iç vaziyetin normalleşmesi için böyle bir kanunun elzem olduğunu söylemiştir. Sofya, 2 (A.A.) — Yugoslavya ile bir dostluk paktr imzalanmasına ald o- lan haber, bütün bulgar mahfillerinde yeni senenin başlangıcında — Balkanlar barışı için bir hayır alâmeti olarak kar- şilanmaktadır. Atina ne düşünüyor? Atina, 2 (A.A.) — Atina ağanaı Büle iriyor : Yügeelerya Te Bulgelii v Tasında yakmda edemi “temtiz Hillir yapılacağı salâhiyettar mahafilde teyl Olunmaktadır. Ancak şurası da tasrih, ediliyor ki, Bulgaristan Yuposlarya'yar Töyle bir Seklif yaparlan MA Si Yunanistana da aeümesib “bir zz mümesil tekliflerde. bulunmak fikdel izber etmiştir. - Malten - e B 1929 tarihik Balkan paktını imzalayan devletler arasında yapılan noktai nazar teatilerin- de mezkür paktın tam ve mutlak olarak meriyette kaldığı müşahede edilmiştir. Bulgaristanın diğer Balkan devletlek — KEzz n terdiği arzu, statükonun muhafazasiyle Balkan sulhunün - idamesini - istihdaf e- —— den Balkan paktının esasına tamamiyle tevafuk etmektedir. Bulgar gazetelerinin yazdıkları Sofya, 2 (A.A.) — Bulgar ajansı bil- —— diriyor: Bulgaristan ile Yugoslavya — arasında yakında bir dostluk muahede- sinin aktedileceğini yazan sabah gazete- leri bunun, umumi Balkan sulhu için o- lan ehemiyetini belirtmektedirler. “Yarı resmi “Dines" gazetesi, bu pak- tın kıral Aleksandır ve Boris tarafından a- çılan kiyasetli siyasetin bir neticesi ol- duğunu kaydettikten sonra memleketin her tarafından gelen haberlere istinaden bulgar milletinin kardeş Yugoslavya ile ebedi dostluğu heyecanla karşıladığını yazmaktadır. Budapeşte mahfillerine göre Budapeşte, 2 (A.A.) — Havas ajan. sından; Bulgar - yugoslav dostluk pak- 'tından bahseden siyasi ” mahfiller, bu- 'nun Bulgaristanın tadilciler tarafını tere kederek Balkan paktına iltihakı demek olmadığını söylemekte ve bu paktın Bulgaristanı küçük antant tarafına cele betmekten ziyade Yugoslavyayı dostla- rından ayırmak gibi bir netice vereceği- ni ümid eylemektedir. Bernhard Hitlere bir mektub göndere. rek pasaportların iadesi için derhal tahe kikat yapılmasını ve alman matbuatının da ayrıca tarziye vermesini istemiş * Berlin, — Üç alman prensesinin pasaportları kendilerine geri verilmiş- tir. * Paris — Mebusan meclisiyle âyan meclisi büdceyi ve mali ıslâhat proje- Sini 12 kere gönderdikten sonra nihayet kabul etmiş ve fevkalâde içtima devresine nihayet vermişti * Bükreş, — Deniz ve hava bakanı * Oslo — Troçkinin Meksikaya va- rışında bazı karışıklıklar çıkmasından korkulmaktadır denildiğine göre Troç ki açık denizde nereye gideceği belli olmuyan bir harb gemisine geçecektir. — ea 5X — SAA