23 Haziran 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

- | ON YEDİNCİ YIL. No: 5353 ADIMIZ, ANDIMIZDIR 23 HAZİRAN 1936 SALI Son haberler üçüncü sayfamızdadır DERLL N HER YERDE 5 KURUŞ Montrö konferansı dün açıldı Gündelik BOĞAZLAR KONFERANSI İsviçre'nin Montrö kasabasında oğazlar konferansı açılmıştır. On küsur yıldan beri türk ('iostlu- ğu ve cumuriyet Türkiyesmıfı sar- sılmaz barışçılığı tecrübe edilmiş- tir. Herkes boğazlar davasının ne- den ortaya atılmış olduğunu bili- yor: Yakın şarkın dünya sulhun- daki ehemiyeti meydandadır. Bo- ğazlar emniyeti ise, yakın şarkta barış nizamımın başlıca dayançla- rından birini teşkil eder. h Bu emniyeti temin ettiği zan olunan muahede garantilerinin, filt bir taarruz karşısında ne ka- dar işe yaradığı sabit olmuştur. Boğazların zorlanmasından zarar görecek kimler varsa, onlar, bu - gün boğazların emniyette olma- dığını bilmektedirler. Bu emniyet Türkiye'nin ve yakın şark sulhvu- nun güvenliği için zaruret cîıldu_gış nasıl bir hakikat ise onun,_şım"dıkl halde ancak, Türkiye milli müda- faa kuvvetleri ile temin olunabile- ceği de o kadar doğrudur. " Boğazlar davasının, Avrupanın diğer muahede münaka;ılarl. .ıle karıştırılmamasına bilhassa. itina göstermek lâzım gelir. Türkiye Lozan muahedesini mnğlüg Pır devlet olarak imza etmiş değildir: Binaenâleyh Türkiye, o zaman, boöğazlar hakkında bazı k_ıy_ıd_lır kabul etmiş ise, bunu, yeni d_evle- tin ancâk bir sulh müessesesi ola- rak kurulmakta olduğuna dünya - yı inandırmak için yapmıştır. Bu kayıdların, kendi emniyetini "teh_- likede bırakmak ihtimali Turl'cı- yenin hayalinden bile geçmemiş- tir. İmdi, muahede garantilerinin faydasız olduğunu durup durur- ken iddia ederek boğazlar mese- lesini açan biz değiliz. Koskoca bir devletin istiklâline mal olan hazin tecrübe, en kudretli o!ıu.ıları bile kendi başlarının çaresıni ye- niden düşünmek mevkiinde bır_s;l_(- mıştır. Her tarafta milli gü.venlıgıı_ı henüz tek yolu, her milletin kendi müdafaa kabiliyetinden ibaret ol- duğu ilân edilmiştir. Her tarafta yeni bir harbın tehlike ço:nl_arı ça- lınmıştır. Dünya emniyetini kur- mak istiyenlerin ilk vazıfe_ı:, taar- ruzları imkânsız kılacak müdafaa tedbirleri almak olduğu — anlaşıl- mıştır. Şulhu kati olarak müdafaa edebilecek kudrete malik olanlar-- dır ki, taarruz harblarına hazır- lanmakta olanların ümidlerini kı- racak ve onları müşterek emniyet davasını güdenlerin safına gir- meğe mecbur edecektir. Lozan muahedesinin boğazlar faslının ruhu, boğazların her taar- ruza karşı açık olması değil, her taarruz karşısında herkes için em- niyette olması idi: İşte biz bu em- niyeti hayali olmaktan çıkarıp ha- kiki kılmak istiyoruz. Türkiy. ile dostluk edenle in menf..ati, kiyenin emniyet ve kuvveti oldu- Buna göre, onlar, meselenin müza- keresinde, bu yüksek menfaatin blarına göre hareket edecek- erdir. Falih Rıfkı ATAY Finans Bakanımız döndü Finans Bakanı B. Fuad Ağralı dün sabah şehrimize dünmüştür. Dış Bakanımız, talebimizin dayandığı noktaları anlattı Hazır bulunan diğer delegeler de talebimiz lehinde söz söylediler «,,Türkiyenin en hassas noktası boğazlardır. Bunu korumak Türkiyenin hak- Nitekim herkesin vazifeside, Türkiyeden kollektif emniyet sahasın- daişbirliğini ancak bu hürmet ve hattâ müzakere ederek bekle- mektedır Li Dr. Aras'ın nutkundan Montrö, 22 (A.A.) — Bugün öğleden sonra, Sovyetler Birliği, Japonya, Türkiye, Romanya, Yugoslavya, Yunanistan ve Bulgaristan delegelerinin iştirakiyle ve İsviçre Dış İşleri Dairesi Şefi B. Motta'nın başkanlığında toplanmıştır. ya, umumi sıyasa sebebleri dolayısiyle konferansa delege- lerini göndermemişti, fakat Cenevre - toplantılarından son- ra bu konferansa da iştirak eyliyecektir. kıdır. hakka konferansı, Büyük Britanya, Fransa, B. Motta'nın açılış nutkundan son- ra Türkiye Dış İşleri Bakanı Doktor Tevfik Rüştü Aras, türk talebini izâh” etmiştir. B. Titülesko, Balkan antantına men- sub iki devletin tesanüdünü ve Roman- ya ile Türkiyenin boğazlar meselesin- deki hususi menfaatlerini izah ve an- laşmaların değiştirilmesi Aaleytarı Ro- manyanın, arazi değiştirilmesine taal- lük etmiyen ve esasen birçok emsali bu- lunan türk talebini-makul bulmakta ol- duğunu bildirmiştir. Büyük Britanya delegesi Lord Stan- hop, silahsızlanma konferansının mu- vaffakıyetsizliği dolayısiyle türk tale- bini tabit bulduğunu söylemiş ve umu- mi vaziyeti hiç de iyileştirmiyen tek ta- raflı ihlalleri takbih ettikten sonra, *“bilakis Türkiyenin talebini iyi niyet- lerle karşılamak lâzımdır” demiştir. Bir köydAe açılan yatı mektebi Kalecik kazasının Konur nahiyesine bağlı sulak yurdda yeni bir yatı mekte- bi açılmıştır, Türkiyede benzeri olmıyan bu mek- tebin binasına aid malzemeyi ve içinde- ki eşyayı köylü vermiştir. Sulak yurd ve civarındaki on köy halkı mektebin bütün ihtiyaçlarını da temin etmişler- dir. Bundan başka 40 dönüm tarla hibe edilmiştir. Tarlanın tapuları mekteb na- mına çıkarılmak üzeredir. Bu mektebte, talebeye ilk mekteb bilgileri ile beraber müstahsil olmak fi- kirleri de verilecektir. Bunun için tar- ladan istifade edilecektir. Mektebe şimdilik 38 talebe alınmış- tır. Bunların yatakhaneleri, yemek ve ders odaları basit fakat çok temiz eşya- larla döşenmiştir. Kültür direktörü B. Rahmi Vidinel ve Bakanlık şube direktörlerinden B, Hifzurtahman Öymen yanlarında mü- fettiş B. Salahaddin olduğu halde Su- lakyurd'a giderek iki gece kalmışlar ve mektebi teftiş etmişlerdir. Sulakyurd yatr mektebine, vilayet büdcesinden hiç tahsisat verilmemekte- dir. Tamamiyle köylümüzün olan bu mektebin açılışmı bu sebeble iyi bir eser olarak memnuniyetle haber veri- yor ve müteşebbislerini tebrik ediyo- TUZ, boğazlar İtal- Fransiz delegesi B. Pol Bonkur da, sulhçu bir usulü tek taraflı ihlallere tercih eylediğini Büdirmiş ve “Fransa bu meselenin halline bütün uzlaşma zih- niyetini getirecektir” diyerek bitirmiştir. sözünü Konferanstaki Başdelesemiz Dış İşler Bakanı D_r. Tevfik Rüştü Aras VÜ GLARİRAENE CT LAŞ IT DFT Bugün İKİNCİ SAYFADA: Maksim Gorki — Ereğli Şirketi- nin satın alınması işi — Tapü ve Kadastronun yeni teşkilatı etra- fında hazırlıklar. ÜÇÜNCÜ SAYFADA: Paris grevi bitti — Paris'te yeni hâdiseler oldu — Filistinde arab- ların yeni bir suikasti — Dış ha- berler. DÖRDÜNCÜ SAYFADA: Yabancı gazetelerde okudukla- rımız — Dünyada neler oluyor? BEŞİNCİ SAYFADA: Hazineden rum malı alanlar borçlarını nasıl ödiyecekler? —. “Evlilik ve Ötesi” tefrikamız — Haberler. ALTINCI SAYFADA: Hükümetimizin Moöntrö - konte- ralasına teklif ettiği boğazlar re- Jimi mukavelenamesinin projesi, Montrö konferansını bir nutukla açan İsviçre Cumur Reisi B. Motta ve Leman gölünden bir görünüş Sâvyetler Birliği delegesi B. Litvi- nof ise milletlerarası münasebetlerde Türkiyenin sulhsever vaziyetini tebarüz ettirmiş ve türk talebini çok iyi niyet- lerle telakki eylediğini bildirmiştir. Japonya, Yunanistan ve Yuğoslav delegeleri de geniş bir anlaşma zihni- yeti ile hoşnudluk verici bir hal süreti- ne varmak için aynı arzuyu izhar eyle: mişlerdir. DIŞ BAKANIMIZIN NUTKU Montrö, 22 (A.A.) — Anadolu ajan- sının hususi surette giden muhabirin- den: Türkiye Dış İşleri Bakanı Doktor Tevfik Rüştü Aras, Montrö boğazlar konferansının bugünkü açılış celsesinde aşağıdaki nutku söylemiştir: “— Türk heyeti murahhasasının bu celse bidayetinde boğazlara aid olarak takdim eylediği mukavelename projesi- nin doğuş şeraitini sizlere izah eyle- mek üzere söz alırken, bu fırsattan bil- istifade, her şeyden evel, bugünkü top- lantımıza baskanlık etmeği kabul buyu- ran federal müşavir B. Motta'ya hara- retle teşekkür eylemek isterim. Yüksek sahsivetini uzun zamandan- beri tantdığımız İsvicre siyasi dairesi- (Sonu 3. üncü sayfada) Valilerimiz geldiler — C. H. P. Merkezinde bugün parti işlerini görüşecekler Parti işleri etrafımda görüşmek * üzere bugün İç Bakant ve C. H. P. — Genel Sekteteri B. Şükrü Kaya'nın reisliğinde toplanacak ölan valileri - mizin hepsi şehrimize gelmişlerdir. Valiler dün grup grup B. Şükrü Kayayı ziyaret ederek görüşmüşler, ayrıca Vekâlet Müsteşarı B. Sabri Çıtak'la temas etmişlerdir. Toplantı bugün saat on beşte Par ti binasında yapılacaktır. Bay Şükrü Kayanın bu akşam u- mumi idare heyetinden birkaç azâ ile İzmire hareket edeceği haber alın- mıştır. Perşembe günü İzmirde; İz- mir Antalya, İsparta, Burdur, Deniz- li, Aydın, Muğla, Manisa, Balıkesir, valilerinin iştirakiyle bir toplantı ya- pılacak ve B. Şükrü Kaya ile refaka- tindekiler İzmirden Edirne'ye gide- rek Trakya valilerinin toplantısında bulunacaklardır. Bu arada Bursa'ya da ayrıca uğranılacağı öğrenilmiştir, Balkan Basın Birliği Haziranın 11 inde Bükreş'te toplanan Balkan Basın Konfe- ransı tarafından bir “Balkan Basın Birliği” kurularak nizamna- mesi kaleme alındığını yazmıştık. Türk, Romen Yugosl. Yunan heyetlerinden seçilmiş birer murah : teb bir komitede gö;ıü;ülerek kati şeklini alan bu rans umumi heyetince kısa bir müza mı'ştğr. Balkan memleketleri anlaşmğî::îa eni bi teşkil eden bu mühim vesikanın tercümes gaSÜY b li Birinci kısım: — Tarif Madde 1 — (Balkan Basın Birliği), Yunanistan, Romanya, Türkiye ve Yu- goslavya basınının bir ittihadıdır, İkinci kışım: — Maksad Madde 2 — (Balkan B .toplu hareket ve en i işleri görecektir: İ a) Geniş ölçüde karşılıklı tanışma ve ort. t_nemleket arasında sıkı bir yaklaş- îî ıçfn çalışmak, Yunanistan, Romanya ; udrkıye ve Yugoslavya arasında mev-, Ud dostluk münasebetlerini kuvvetlen- asın Birliği), yi vasıtalarla şu ha_stan mürekkeb bir nizamname, konfle- en sonra kabul edil. . ini neşrediyoruz: dmînek ve derinleştirmek, dört memle: ketin muhtelif umüumi faaliyet şubeleri arasında tesirli bir iş bıxhgı tanzim et. b) Posta, telgraf, telefon, radyo, ha- v'a Postaları vasıtalarını mükenme'lle tirmeğe ehemiyet vermek suretiyle dö’;( memleıket basınını alâkadar edecek ha. berlerin teatisini süratlendirmeğe —ça- lışmak; aynr zamanda dört memleketin basın sahasındaki iş birliğini kolaylaş- . tırmak için Balkan antantr memleketle- rinin metkezlerine ve'başlıca gehirleri. — Sayfayı çeviriniz