23 Haziran 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

5353 ON YEDİNCİ YIL. No; Montrö konferansı dün açıldı Dış Bakanımız, talebimizin dayandığı noktaları anlattı z lehinde söz söylediler Gündelik BOĞAZLAR KONFERANSI İsviçre'nin Montrö kasabasında ğgazlar konferansı açılmıştır. On küsur yıldan beri türk dostlu. ğu ve cumuriyet Türkiyesinin sar- sılmaz barışçılığı tecrübe edilmiş- tir. Herkes boğazlar davasının ne- den ortaya atılmış olduğunu bili- yor: Yakın şarkın dünya sulhun- daki ehemiyeti meydandadır. Bo- ğazlar emniyeti ise, yakın şarkta barış nizamının başlıca dayançla- rından birini teşkil eder. — Bu emniyeti temin ettiği zan olunan muahede garantilerinin, fili bir taarruz karşısında ne ka- dar işe yaradığı sabit olmuştur. Boğazların zorlanmasından zarar görecek kimler varsa, o;glıı,o ıl;ı:'- ün boğazların emniye ma- :ığını:o:ilmekledirler. Bu emniyet Türkiye'nin ve yakın şark uılh'u- nun güvenliği için zaruret ı'ıldıı_gı! nasıl bir hakikat ise onun, :lıkı halde ancak, Türkiye milli müda- faa kuvvetleri ile temin olunabile- ceği de o kadar doğrudxr. Boğazlar davasının, Avrupanın diğer muahede münakaşaları ile Karıştırılmamasına bilhassa itina göstermek lâzım - gelir. 'l:ur ye Lozan muahedesini mağlüp bir devlet olarak imza etmiş değildir: Binacenaleyh Türkiye, boğazlar hakkında bazı kı he kabul etmiş ise, bunu, yeni dfv tin ancak bir sulk müessesesi ola- rak kurulmakta olduğuna dünya - yı inandırmak için yapmıştır. Bu kayıdların, kendi emmye_hmnleh_- likede bırakmak ihtimali Türki- yenin hayalinden bile geçmemiş- tir. İmdi, muahede garantilerinin faydasız olduğunu durup durur- ken iddia ederek boğazlar mese- lesini açan biz değiliz. Koskoca bir devletin istiklâline mal olan hazin tecrübe, en kudretli o!m.ılın bile kendi başlarının çaresini ye- niden düşünmek mevkiinde birak- mıştır. Her tarafta milli giğvenlığıı_ı henüz tek yolu, her milletin kendi müdafaa kabiliyetinden ibaret ol- duğu ilân edilmiştir. Her tarafta yeni bir harbın tehlike çı_nl_ın ça- lınmıştır. Dünya emniyetini kur- mak istiyenlerin ilk vazifesi, taar- ruzları imkânsız kılacak müdafaa tedbirleri almak olduğu anlaşıl- mıştır. Sulhu kati olarak müdafaa edebilecek kudrete malik olanlar-- dır ki, taarruz harblarına hazır- lanmakta olanların ümidlerini kı- racak ve onları müşterek emniyet davasını güdenlerin safına gir- meğe mecbur edecektir. Lozan muahedesinin boğazlar faslının ruhu, boğazların her taar- ruza karşı açık olması değil, her taarruz karşısında herkes için em- niyette olması İşte biz bu em- niyeti hayali olmaktan çıkarıp ha- kiki kılmak istiyoruz. Türkiyı ile dostluk edenle sin menf.ati, kiyenin emniyet ve kuvveti oldu- guna göre, onlar, meselenin müza- keresinde, bu yüksek menfaatin icablarına göre hareket edecek- ir. Falih Rıfkı ATAY Finans Bakanımız döndü Finans Bakanı B. Fuad Ağralı dün söbah şehrimize dönmüştür. ULUS Hazır bulunan diğer delegeler detalebimi ..Türkiyenin en hassas noktası boğazlardır. Bunu korumak Türkiyenin hak- Nitekim herkesin vazifeside, Türkiyeden kollektif emniyet sahasın- daişbirliğini ancak bu hakka hürmet ve hattâ müzakere ederek bekle- mektedir. ' 5 Xe ünikendek Montrö, 22 (A.A.) — Bugün öğleden sonra, Sovyetler kıdır. konferansı, Büyük Britanya, Fransa, Japonya, Türkiye, Romanya, Yugoslavya, Yunanistan ve Bulgaristan delegelerinin iştirakiyle ve İsviçre Dış İşleri Dairesi Şefi B. Matta'nın başkanlığında toplanmıştır. ya, umumi sıyasa sebebleri dolayısiyle konferansa lerini göndermemişti, fakat Cenevre - toplantılarından son- ra bu konferansa da iştirak eyliyetektir. B. Motta'nın açılış nutkundan son- ra Türkiye Dış İşleri Bakanı Doktor Tevfik Rüştü Aras, türk talebini izaâh etmiştir. B. Titülesko, Balkan antantına men- sub iki devletin tesanüdünü ve Roman- ya ile Türkiyenin boğazlar meselesin. deki hususi menfaatlerini izah ve an- laşmaların değiştirilmesi aleytarı Ro- manyanın, arazi değiştirilmesine — taal- Jük etmiyen ve esasen birçok emsali bu- Tunan türk talebini -makul bulmakta ol- duğunu bildirmiştir. Büyük Britanya deleğesi Lard Stan- hop, silahsızlanma konferansının vaffakıyetsizliği dolayısiyle türk tale- bini tabit bulduğunu söylemiş ve umu- mu- mi vaziyeti hiç de iyileştirmiyen tek ta- raflı ihlalleri takbih ettikten sonra, *bilakis Türkiyenin talebini iyi niyet- lerle karşılamak lâzımdır” demiştir. İz A ati ea Bir köyde açılan yatı mektebi Kalecik kazasının Konur nakiyesine bağlı sulak yurdda yeni bir yatı mekte- bi açıkmnıştır. Türkiyede benzeri olmuyan bu mek- tebin binasına aid malzemeyi ve içinde. ki eşyayı köylü vermiştir. Sulak yurd ve civarındaki on köy halkı mektebin bütün ihtiyaçlarını da temin etmişler- dir, Bundan başka 40 dönüm tarla hibe edilmiştir. Tarlanın tapuları mekteb na- mına çıkarılmak üzeredir. Bu mektebte, talebeye ilk mekteb bilgileri ile beraber müstahsil olmak fi- kitleri de verilecektir. Bunun için tar- ladan istifade edilecektir. Mektebe şimdilik 38 talebe alınmış. tır. Bunların yatakhaneleri, yemek ve ders odaları basit fakat çok temiz eşya- larla döşenmiştir Kültür direktörü B. Rahmi Vidinel ve Bakanlık şube direktörlerinden B, Hifzursahman Öymen yanlarında mü- fettiş B. Salahaddin olduğu halde Su- lakyurd'a giderek iki gece kalmışlar ve mektebi teftiş etmişlerdir. Sulakyurd yatı mektebine, vilayet büdcesinden hiç tahsisat verilmemekte. dir. Tamamiyle köylümüzün olan bu mektebin açılışını bu sebeble iyi bir eser olarak memnuniyetle haber - veri- yor ve müteşebbislerini tebrik ediyo- ruz, ADIMIZ, ANDIMIZDIR KM boğazlar Birliği, İtal- delege- Frânsız delegesi B. Pol Botkur da, sulhçu bir usülü tek taraflı ihlallere tercih eylediğini Uüdirmiş ve “Pransa bu meselenin halline bütün uzl> şma #ih- niyetini getirecektir” diyerek bitirmiştir. sözünü Konferanstaki Başdeleğemiz Diş İşler Bakani: Dr. Tevfik Rüştü Aras Bugün İKİNCİ SAYFADA: Maksim Gorki — Ereğli Şirketi- nin satın alınması işi — Tapu ve Kadastronun yeni teşkilatı etra- fında hazırlıklar. ÜÇÜNCÜ SAYFADA; Paris grevi bitti — Paris'te yeni hâdiseler oldu — nde arab- ların yeni bir. suikasti — Dış ha- berler. DÖRDÜNCÜ SAYFADA:; Yabancı gazetelerde okudukla. rımız — Dünyada neler oluyor? BEŞİNCİ SAYFADA : Hazineden rum malı alanlar borçlarını natıl ödiyecekler? — “Evlilik ve Ötesi” tefrikamız — Haberler. ALTINCI SAYFADA; Hükümetimizin Montrö konte- Tawsına teklif ottiği boğazlar re- Jimi mukavelenamesinin Projesi, Sövyetler Birliği delegesi B. Litvi- nof is4 milletlerarası münasebetlerde 'Türkiyenin sulhsever variyetini tebarüz ettirmiş ve türk talebini çok iyi niyet- lerle telakki eylediğini bildirmiştir. Japonya, Yunanistan ve Yugoslav delegeleri de geniş bir anlaşma xihni- yeti ile hoşnudluk verici bir hal süreti- ne varmak için aynı arzuyu izhar eyle- mişlerdir. DIŞ BAKANIMIZIN NUTKU Montrö, 22 (A.A.) — Anadolu ajan- sının husus? surette giden muhabirin- den; Türkiye Dış İşleri Bakanı Doktor Tevfik Rüştü Aras, Montrö boğazlar konferansının bugünkü açılış celsesinde aşağıdaki nutku söylemiştir: “— Türk heyeti murahhasasının bu celse bidayetinde boğazlara ald olarak takdim eylediği mukavelename projesi- nin doğuş şeraitini sizlere izah eyle- mek Üüzere söz afırken, bu fırsattan bil- istifade, her şeyden evel, bugünkü top- lantımıza baskanlık etmeği kabul buyu- ran federal müşavir B. Motta'ya hara- retle teşekkür eylemek İsterim, Yüksek sahsivetini uzun zamandan- beri tanrdığımız İsviere siyast dairesi- (Sonu 3. üncü sayfada) 23 HAZİRAN 1936 SALI Son haberler üçüncü sayfamızdadır ei HER YERDE 5 KURUŞ Montrö konferansını Biz nutukla açan — İsviçre Cumut Reisi B. Motta ve Leman gölünden bir görünüş P eli . Valilerimiz geldiler C. H. P. Merkezinde bugün parti işlerini görüşecekler Parti işleri etrafında görüşmek üzere bugün İç Bakanı ve C H. Genel Sekteteri B. Şükrü Ka reisliğinde toplanacak olan valileri - mizin hepsi şehrimize gelmişlerdi Valiler dün grup grup B Şi Kayayı ziyaret ederek görüşmüşler, ayrıca Vekâlet Müsteşarı B. Sabri Çıtak'la temas etmişlerdir. Toplantı bugün saat on beşte Par ti binasında yapılacaktır. Bay Şükrü Kayanın bu akşam u- muini idare heyetinden birkaç azâ ile İzmire hareket edeceği haber alın- mıştır. Perşembe günü İzmirde; İz- mir Antalya, İsparta, Burdur, Deniz- li, Aydın, Muğla, Manisa, Balıkesir, valilerinin iştirakiyle bir toplantı ya- pılacak ve B. Şükrü Kaya ile refaka- tindekiler İzmirden Edirne'ye gide- rek Trakya valilerinin toplantısında bulunacaklardır. Bu arada Bursa'ya da ayrıca uğranılacağı öğrenilmiştir. | Balkan Basm Birliği Haziranın 11 inde Bükreş'te toplanan Balkan Basın Konle- ransı tarafından bir “Balkan Basın Birliği” mesi kaleme alındığını yazmıstık. Türk, Romen, Yunan heyetlerinden seçilmiş birer murahhastan komitede görüşülerek kati şeklini alan bu nizamı rans umumiü heyetince kısa bir miştir. Balkan memleketl teşkil eden bu mühim vesi Birinci kısım : — Tarif Xığdc 1 — (Balkan Basın Birliği), Yunanistan, Romanya, Türkiye ve Yu- goslavya basınının bir ittihadıdır, İkinci kısım: — Maksad 'Me.ddı 2 — (Balkan Basın Bir m_;ı.u hareket ve en iyi vasıtalarl; işleri görecektir; liği), a şu 3) Geniş ölçüde karşılıktı tanışma v :!on' r.ııtmlckct arasında sıkı klağı rr.,ı' için çalışmak, Yunanistar Türkiye ve Yugoslavyı cud dostluk Münaşebet! bir yaklaş- & arasında mev. lerini kuvvetlen- ,"i anlaşmasında yeni ikanın tercümesini neşrediyoruz: n, Romanya, kurularak nizamna- Yugoslav ve mürekkeb bir i name, konb, müzakereden sonra kabul eıl;: bir merhale dirmek ve derinleştirmek, dört ketin " K muhtelif umumi? faaliyet şubeleri arasında tesirli bir irliği tanzim et birli $ Bi ea b) Posta, telgraf, telefon, radyo, ha Va postaları vasıtalarını mük:mmı'lhı— nr'ncg': ehemiyet vermek suretiyle dör înemıc_ıeı basınını alâkadar edecek ha berlerin teatisini süratlendirmeğe —ça- Tışmak; aynı zamanda dört memleketin basın sahasındaki iş birliğini kolaylaş. tırmak için Balkan antantı memleketle- Tinin merkezlerine ve başlıca şehirleri- Sayfayı çeviriniz