27 Mart 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1
ON YEDİNCİ YIL. No. 5265 ULUS ADIMIZ, ANDIMIZDIR 27 MART 1936 CUMA Son haberler üçüncü sayfamızdadır LAİ Y G EZEETA Heryerde 5 kuruş Başbetke NEREYE DOĞRU? İsmet İnönü, Türkiye Cumuriye- ünin barış ve güvenlik politikasın- dan bahsederken demiştir ki: “Şimdi, türk milletinin iradesi- ni bir daha söylemek için bu top- lantıdan istifade etmek isterim. Milletler arasında emniyet, her miüllet için ve umumi sulh için müşlerek ve ameli olmalıdır. Müm- kün olduğu kadar geniş ölçüde ve mümkün olduğu kadar geniş saha için barış ve güvenlik tedbirleri bulmağza çalışalım. Yoksa, büyük bir sahayı yangına maruz bırakıp bir kaç parça evi kurtarmağa ça- lışmak baş bir hulyadır.,, Her hangi bir devletin her hangi bir taarvuz politikası ve plânı olma- dıkça, yani devletler kendi güvenle- rini umumi güvenlikte aradıkça, İs- met İnönü'nün söylediğinden gayri bir sisteme bel bağlamalarında hiç bir mâna yoktur. Silâhlanma yarışı ve milli müdafaa kaygusundan do- ğan bütün cehtler ve masraflar, hep tek tek milletlerin veya bir kaç dev- İetlik bölgelerin, harb ve taarruz teh- likesi görmelerinden, bu tehlikeyi önliyecek esaslı tedbirler alınmadığı- nı bilmelerinden ileri geliyor. Mös- yö Musolini'nin bir nutkunda söyle- diği doğrudur: Bütün bu geniş ha- zırlıklar, ancak bir harb içindir. Öyle bir zamanda bulunuyoruz ki, eğer müsbet bir güvenlik esası bu- lunmaz ve arsıulusal bir barış teşki- lâtlanması olmazsa, milletler olanca kudretleri ve hızları ile milli müda- faa yvasıtalarmı artırmaktan gayri hiç bir şey düşünmiyeceklerdir. Bu hal milletler arasıidaki bin cihetli bü- tün münasebetlere tesir edecek, Av- rupa, ihtilâl ve harb tehdidi altında, karanlık bir mukadderle karşılaşa- caktır. 1936 baharı, baharlarda beklenen bütün hislerin zıtları ile geliyor: Her tarafta heyecan, endişe, hiddet, hat- tâ ümitsizlik vardır. 1918 denberi sayısız memleketlerle inşasına çalısı- lan arsmulusal güvenlik yapısı, temel- lerinden sarsılmaktadır. Mes'ulü bulmak icin, mesuliyeti tarif etmek lâzım geliyor. Şu ânda, bu tarif herkes için kendi menfaati bakımından yapılmaktadır. Ve her- kes için mesul, karşısındakidir. Fa- kat, eğer her kese bu mesuliyet taka- zası yerine, yüksek bir vazife hissi hâkim olursa, o zaman mesele kolay- laşacaktır: Münferit emniyetler ne kadar karışık, dolambaçlı ve tehlike- li yollarda aranıyorsa, müşterek em- niyetin yolu o kadar basittir; tedbir- leri o kadar sadedir. . F. R. ATAY AÇILIŞ TÖIŞE NİNDEN SONRA Basbakanımızın relis! heyet dün gece şehrimize döndü Yeni yapılmış olan Afyon - Karaku- yu ve Bozanönü - Isparta hatlariyle Af. yon'da Atatürk zafer anıtını açmak üze. re Başbakanımızın reisliği altında iki hususi trenle gitmiş olan heyet dün ge- ce şehrimize dönmüştür. İlk tren saat 20,55 de, Başbakanımızla Ekonomi, Fi - nans ve Bayındırlık Bakanlarını ve Ka - mütay reislerini taşıyan ikinci tren saat 21.30 da Ankara durağına gelmiştir. Başbakanımızla bakanlar durakta Ankarada bulunan bakan aikadaşları, mebuslar, hükümet ve C.H.P. erkânı ve valiyle kalabal k bir ha'k tarafından karşılanmışlardır. C. H. P. Genel Sekreteri B. Receb Peker Eskişehir'de husasi trenden ine - rek İstanbula hareket etmiştir. Yolda: Başbakanımızla yanındaki bakan- ları ve diğer zatları taşımakta olan ve dün sabah İspartadan hareket eden tren, saat 10.30 da Afyona varmış, durakta Afyon halkı ile mektepliler, izciler ve askeri kıtalar tarafından se- lamlanmıştır. Başbakan kendisini selamlayan kı- taları ve mekteplileri teftiş ettikten sonra, trenin Afyon istasyonunda ya- rım saat kadar duruşu esnasında il- bayla öteki alâkalı memurlardan ilin maarif — vaziyeti, zirai hali etrafın. da malümat almış, değerli tavsiye ve dileklerde bul: şlardır. Başbakanımıza İsparta ve Kara- kuyuya kadar olan yolculuklarına re- İş Bankasının hissedarlar genel heyeti dün toplandı Banka bu sene 726 bin liralık bir kâr temin etmiştir. Hissedarlara X9 bir kazanç hissesi dağıtılacaktır Türkiye İş Bankasının 12 inci iş senesi alelâde umumi heyeti dün, 16,30 da banka merkezinde toplan- dı. İdare meclisi reis vekili B. Fuad Bulca toplantıyı açtıktan sonra, ni- zamname mucibince rey tasnifi için, en çok hissesi olanlardan iki zatm ve bir sekreterin seçilmesini teklif etti. Başbakanlık yönetgeri B. Ke- mal ve Finans bakanlığı yönetgeri B. Faik Baysal rey tasnifi ve banka genel sekreteri B. Baki Sedes sekre- terlik için seçildiler. Bundan sonra murakipler ve ban- ka idare meclisi raporları ile 1935 yı- L bilânçosu okundu. İdare meclisi ibra ve bilânço tasdik edildi. 1935 yılı içinde, Kamutay reis ve- killiğine 'den çılan idare ğima, statü hükümlerine tevfikan, Edirne sayla- vı B. Mustafa Mecdi Baysan'ın aza- İığı tasdik edildi. 1935 yılı kârınm, idare meclisinin raporunda gösterildiği şekilde 15 ni- sandan itibaren, dağıtılması kabul o- lunduktan — sonra murakipliklere, Tekirdağ saylavı B. Şakir Kesebir ve B. Nuti Cönl Wz Trabzon saylavı B. Hasan Saka ye- ” niden seçildiler. Umumi heyet, murakiplerin üc- retlerini de tayin ettikten sonra içti- maa nihayet verildi. Bu seneki bilanço memleketi- mizin en kuvvetli müesseselerin- (Sonu 2. inci sayfada) fakat etmiş bulunan orgeneral Cemil Cahid ve Mustafa ile vali ve öteki zetlar, Afyonda kendilerinden izin a- larak ayrılmışlar ve tren saat 12 de Eskişehire hareket etmiştir. Eskişehirde; Başbakanımızın bindiği tren Sabun- ç Solda: Bozanönü - İsparta hattında ilk tren takın altından geçerek İsparta istas- yonuna girerken - Ortada: Başbakanımız İsmet İnönü Afyonkarahisarda, Zafer anı- tının açılış töreninde nutkunu verirken - Sağda: Eskişehir durağına giren husvst tren, bir hava filomuz tarafından karşılı- rurken. cupımar ve Gökçek s:k istasyonları ara. sında mütea Idi hava filolarımız taralın- dan karşılanmıştır. Tren Ezkişehire saat 15.20 de varmış ve durakta kara ve hava küvvetlerimizin kumanda he- yetleri, subaylar, vali ve vilayet ileri gelenleri, azskeri kıtalar, mektepliler ve kalabalık bir ha!k tarafından se- lamlanmışstır. Başbakanımız trenden inerek, ken- Bir. Masır gazetesi Atatürkü övüyor Kahire, 26 (ALA.) — Alm.;)kattam gazetesi, "Doğu devlet reisleri ve hükü- metlerinin başkanları” başlığı altında yazdığı bir başmakalede mart ayı için - de üç doğu memleketi hük'imdarı olan, Mısır Kıralı Fuat, İran Şah- Riza Peh - levi ve Irak Kıralı Cazi'nin yıldönümle. ri kutlanması dolayısiyle bu hükümdar - ların meziyet, nüfuz ve icraatlarımı —öv. dükten sonra bu vesila ile Türkiye — ve onun Büyük Şefi Kamâl — Atatürk'ten bahsetmekte ve şu satırları yazmakta- dir: “ Kamâl Atatürk'ün, —memleketini kemiren ve ayıran hastalıktan ve bilhas. sa büyük harbın sorlarına doğru “hasta adam” ismini verdikleri bu memleket için garplıların hazırladıkları akibetten kur- tarmak suretiyle ulusuna yaptığı büyük hizmeti inkâr edebilecek dünyada kim vardır ? Yeni Türkiye hakkında bir fikir edin. mek için, kuvvetli, saygı gören, ıslahat yolurda durmadan ilerliyen, kendisine güvenen, manevi ve maddi kuvvetlerine güvenen bugünkü Türkiye ile her gün harabi ve m'h*:'-"l_mnk tehlikesine maruz, pi u » balarını istis- mara ve arzularını kendisine zorla kabul ettirmeğe çalışan başka ulusların ihtiras. larının kurbanı eski osmanlılar memle- ketini kıyaslamak yeter,” KARTTTTILEEEIRIKKRKKKKTİ BUGÜN B. Eden'in Avam kamarasındaki mühim beyanatı Sovyet - Mançu sınırında yeni bir hadise Almanya müsaadekâr davranmıyacak (3 üncü sayfada) TUDARI İtalya harbı çabuk bitirmiye hazırlanıyor B. Hitlerin Fridrigshafendeki nutku (4 üncü sayfada) w * 1SI Öteki resimlerimiz 8 inci sayfadadır. altındaki disini karşılamaya gelenlere iltifat et- mişler ve kıtaları teftiş ettikten son- ra demiryollar gezmişlerdir. idaresinin atölyesini İsmet İnönü, gelişlerinde olduğu gibi, halkın samimi tezahürleri ara- sında, saat 16 da Eskişehirden ayrıl- mışlardır. Eveligünkü tören , Eveligğünü açılışı yapılan hatları- mıza aid tafsilatı dünkü - sayımızda kıismen vermiştik. Ajansın, te!grafla- rın gecikmesi dolayısiyle ancak dün haberle- vermiş olduğu tamear 'ayıcı ri aşağıya koyuyoruz. Başbakanımızın nutku İsparta, 26 (A.A.) — Başbakan İnönü, Afyon - Antalya hattımnın Af- yon - Karakuyu kisminin açılışmda şu nutku söylemiştir: “ — Arkadaşlar; Uzunluk itibariyle kısa olan bir hattı açıyoruz. Fakat bunun ehemi- yetini ifade etmek için arkadaşları- mız pek güzel sözler söylediler. Et- rafında bulunan vilâyetlerimizin gü- zide heyetleri bu merasime iştirâk ettiler. Bilhassa Büyük Millet Mecli- sinin yakın alâka göstererek muhte- rem reislerini ve ayrıca seçilmiş he- yetlerini göndermek lütfunda bu- lunması, bu hatta memleketin ver- diği ehemiyeti ifade etmektedir. Ak- denize yeni bir istikamette çıkmak (Sonu 5. inci sayfada) Tesbit odemcdiğîm dakikalar Afyon, 24 Mart 1936 ' 4 Ressam olmadığıma acındığım çok oldu; fakat bugün, Afyon ka- lesinin dibinde, çeşid çeşid düş- manları ezip kahreden türk azmi- — nin tunçlaşmış ifadesi karşısında, İnönünün bütün cihanı sulha çağı- ran ve türk barışına el uzatılacak olursa “Onu korumağa hazır mısı- nız?” süalini sorarken alacağı ce- — vabtan emin bakışları önünde duy- — duklarımı canlandıracak bir fır- çam olmadığına yandım. Fotograflar belki bu manzara- yı tesbit etmişlerdir. Yarın, gaze- te sayfalarında, topraktan sipsivri fırlayıveren Afyon kalesini, kale- — ye doğru yükselen geniş taş mer- divenleri, bu merdivenler arasnı- da dolup boşalan sert fıskiyeli mermer havuzları, havuzların üst tarafındaki düzlükte, bütün hid- detini sıktığı sol avucunda topla- — yarak ötekisini ayaklarının allına serili düşmanına kaldıran türk heykelini ve bu dekor içinde kay- naşan binlerce vatandaşı görüp — seyredeceksiniz. Fakalt İnönünün — kısa ve çok mânalı nuthunu din- lerken bu vatandaşların hissettik- — leri temiz heyecanı siz de tatmak isterseniz bu fotografları yanyana — getiriniz; masmavi bir gökte par- — lak bir güneş ve ılık bir bahar ha- — vası düşününüz; evlerin pençere- B Terini ve damlarını dolduran hka- dın, erkek, genç, ihtiyar af yonlu: lar yerine kendinizi koyunuz. Ve sonra.;. İnönünün sesini hatırlıya- — rak o kısa naıtkanu okuyunuz. 26 — ağustos 1931 sabahı aklınızdadır. Atatürkün Kocatepeden ufuklara — bakar- *.düşünen silweti gözleri- — nizin önündedir. O vakit, İnönü- nün: “Kocatepeden Afyon ovası: — na indiğimiz zaman....” sözleriyle — neyi andığını ve bunları onun ağ- — zından ve orada dinlerhen ressam — olmadığır'a neden bu kadar acın- dığımı anlarsınız. ğ On beş sene evel bürava asher — kılığıyla gelip kurtuluş zaferini ta- — mamlamak için ilerilere giden — genç kumandan bugün, saçları be;-f yazlarmış, sivil bir hükümet veisi — olarak tekrar dönüyor ve kurtulu- sun başka bir safhasını tamamla- mak için gene ilerlere gidiyor. — —— Gene halkevlinin dediği gibi: — “Savas kuruculuk sahasında de- vam ediyor.” NE Kurtaranların kumandasında yapıcılık ordusunun neferi olmak — ne zevkli gurur. Ş Nasuhi BAYDAR “Ulus,, un Dil Yazıları B Güneş -Dil teorisi VAT ile kelime tarihi ve tarihi tetkik yapmak tecrübeleri ov ç ’V' Sakar Sak kelimesinin gerek Türkçe- de gerek Sümerce ve Arapçada aynı zamanda parlaklık ifade et- tiği böylece anlaşılınca hayvanla- rın alnındaki sakar ile bacakların- daki sekil kelimelerine önem ver- memek doğru olmaz. Sakar bilhassa sığır hayvanları- nın alnındaki beyaz lekedir. Ve galiba öküz ve ineğe kutlu bakışla bakılmasının sebebi bu beyaz le- kenin ziguratların tepesinde görü- len ilk ışık parçasını temsil ettiği- dir. Eskiler mukaddes öküzün dağ H. R. TANKUT — — “Kırgızlarda babaların ruhu için — kurban edilen hayvan mutlaka — (kaska) yani sakar olmak gerek- — ti. Nezirlerde Bozkaska yani boz — renkte sakarlı hayvan kesecekle- — rini adarlardı.” (1). K F. Lenormant da sak kelimesi- B nin şu müştaklarını ve manalarını — kaydeder: B Sak — uçta olmak, önde olmak, baş, şef, dağın tpesi, birinci, yaş-. — ça büyük g. Sak - us İ A B *& başın tepesi ) » Sayfayı çeviriniz - N başından — indiğine inanırlardı. HDAM — e L1) Çokan Velihan oğlunun — mecmuayı asarı s. 17 ğ x FD l LARİ